Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası
Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası (gürc. საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 müttəfiq respublikadan biri. 25 fevral 1921-ci ildə təşkil olunmuşdur.
1921-1936-cı illərdə rəsmi adı Gürcüstan Sosialist Sovet Respublikası idi. 25 fevral 1921-ci ildə yaradılmışdır. 1922-ci il martın 12-dən 1936-cı il dekabrın 5-dək Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasının tərkibində olmuşdur. Yeganə və hakim partiya Gürcüstan Kommunist Partiyasıdır.
Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası Zaqafqaziyanın şimal-qərb hissəsində yerləşirdi. Qonşu respublikalar bunlar idi: şimalda RSFSR, şərqdə və cənub-şərqdə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası, cənubda Ermənistan SSR. Respublikanın Türkiyə ilə həmsərhəd ərazisi də var idi
1990-cı il noyabrın 14-də Gürcüstan SSR Ali Soveti müstəqil Gürcüstan Demokratik Respublikasının bərpasına qədər keçid dövrü elan etdi və bununla əlaqədar olaraq respublikanın adını Gürcüstan Respublikası adlandırdı. 1991-ci il martın 31-də Gürcüstanın dövlət müstəqilliyinin bərpası ilə bağlı referendum keçirildi və nəticədə 1991-ci il aprelin 9-da Zviad Qamsaxurdiyanın başçılıq etdiyi Gürcüstan Ali Soveti SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi.
Həmkarlar İttifaqı və Sosialist Koalisiya
Həmkarlar İttifaqı və Sosialist Koalisiya (ing. Trade Unionist and Socialist Coalition), qısa TUSC kimi tanınır, – Britaniyada mövcud olan siyasi partiya.
Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi.
Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir.
== Tarix ==
Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə Rusiya Vətəndaş Müharibəsi dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu.
Kabarda-Balkarya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi.
Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir.
== Tarix ==
Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə Rusiya Vətəndaş Müharibəsi dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu.
Kabardin-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi.
Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir.
== Tarix ==
Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə Rusiya Vətəndaş Müharibəsi dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu.
Karel-Fin Sovet Sosialist Respublikası
Karel-Fin Sovet Sosialist Respublikası (fin Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta) — 31 mart 1940 - 16 iyul 1956-cı illər arası SSRİ tərkibində yaranma tarixinə görə on altıncı (yaranma tarixinə görə on ikinci) müttəfiq sovet sosialist respublikası. 1956-cı ildə Kareliya MSSR kimi RSFSR tərkibinə daxil oldu.
Kareliya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Kareliya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası, SSRİnin tərkibində mövcud olmuş muxtar respublika. Paytaxtı Petrozavodsk şəhəri olmuşdur. Xələfi Kareliya Respublikasıdır.
Krım Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Krım Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (krımtat. Qrьm Avtonomjalь Sovet Sotsialist Respublikasь, Кърым Автономиялы Совет Социалист Республикасы, krımtat. Qırım Muhtar Sotsialist Şuralar Cumhuriyeti) — 18 oktyabr 1921-ci ildən 30 iyun 1945-ci il və 1991-ci il 12 fevral - 26 fevral 1992-ci il tarixlərində mövcud olan Krım yarımadasının ərazisindəki muxtar respublika.
Krım Muxtar Sosialist Sovet Respublikası 18 oktyabr 1921-ci ildə RSFSR tərkib hissəsi olaraq təşkil olundu, daha sonra 1936-cı ildə SSRİ konstitusiyasında təstiqləndi.
Üstünlük təşkil edən xalqlar: ruslar, krım tatarları, ukraynalılar, almanlar, yəhudilər, yunanlar, ermənilər. 1932-ci ildə onun sahəsi 25,9 min km² idi. Krımın yerli xalqları Respublika Konstitusiyasına görə Krım tatarları və kraimlərdir.
30 iyun 1945-ci ildə bu muxtar respublika 1954-cü il aprelin 26-da Ukrayna SSR-ə verilmiş Krım bölgəsinə çevrilir. 12 fevral 1991-ci ildə Ukrayna SSR-in tərkibində muxtariyyət bərpa edilir (24 avqust 1991-ci ildən - müstəqil Ukrayna dövləti). 26 fevral 1992-ci ildə Krım Respublikası olaraq adlandırılır, 21 sentyabr 1994-cü ildə Krım Muxtar Respublikası olur.
Latviya Sovet Sosialist Respublikası
Latviya SSR (latış. Latvijas Padomju Sociālistiskā Republika) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq ölkələrindən biri. 21 iyul 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.
Latviya Sovet Sosialist Respublikası bayrağı
Latviya Sovet Sosialist Respublikası bayrağı — 17 yanvar 1953-cü il də qəbul edilmiş Latviya SSR bayrağı.
== Tarixi ==
Bundan əvvəl, 25 avqust 1940-cı il də istifadə edilən bayrağın sol üst küncündə, qızıl oraq və çəkic simvolunun üstündə latın hərfləri ilə "LPSR" (Latvijas Padomju Sociālistiskā Republic) yazısı var idi.
Sovet dövründən qalma bayraq 1990-cı il fevralın 27-də rəsmi olaraq Latviya bayrağı ilə əvəz olundu (hələ qanuni olaraq 6 sentyabr 1991-ci ilə qədər Sovet respublikası olaraq qaldı) və onun ictimai tədbirlərdə istifadəsi qadağan edildi.
Latviya Sovet Sosialist Respublikası himni
== Sözləri ==
== Status ==
Himn 1990-cı ildə öz statusunu itirib
Müasir Latviyada himndən açıq şəkildə istifadə etmək qadağandır.
Latviya Sovet Sosialist Respublikasının himni
== Sözləri ==
== Status ==
Himn 1990-cı ildə öz statusunu itirib
Müasir Latviyada himndən açıq şəkildə istifadə etmək qadağandır.
Litva Sovet Sosialist Respublikası
Litva Sovet Sosialist Respublikası (lit. Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika, Lietuvos TSR) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq respublikasından biri. 21 iyul 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.
Litva Sovet Sosialist Respublikası himni
== Tarixi ==
Litva SSRİ-nin tərkibinə daxil olandan sonra 1940-1941 və 1944-1950-ci illərdə himn kimi "İnternasional"dan istifadə edilirdi.
İ.V.Stalinin şəxsiyyət kultunun ləğv olunması kampaniyası zamanı himnin ikinci bəndi - Stalin haqqında misralar şair Vasis Reymerisin mətniylə əvəzlənmişdir.
Litva Sovet Sosialist Respublikasının himni
== Tarixi ==
Litva SSRİ-nin tərkibinə daxil olandan sonra 1940-1941 və 1944-1950-ci illərdə himn kimi "İnternasional"dan istifadə edilirdi.
İ.V.Stalinin şəxsiyyət kultunun ləğv olunması kampaniyası zamanı himnin ikinci bəndi - Stalin haqqında misralar şair Vasis Reymerisin mətniylə əvəzlənmişdir.
Macarıstan Sosialist Fəhlə Partiyası
Macarıstan Sosialist Fəhlə Partiyası (Magyar Szocialista Munkáspárt, MSzMP), Macarıstan Xalq Respublikasını 1959–1989-cu illər arasında təkpartiyalı sistem əsasında idarə etmiş Marksist-Leninist ideologiya yönümlü bir siyasi partiyadır.
31 oktyabr 1959-cu ildə yaradılmışdır. Macarıstan Xalq Respublikası süquta uğradıqdan sonra partiyada dağılmışdır.
Milli Sosialist Alman Fəhlə Partiyası
Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası (alm. Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei) — Veymar Respublikası dövründə yaranan alman siyasi partiyasıdır. O dövrlərdə Almaniya imperiyasının Birinci dünya müharibəsini uduzması və ağır itkilər verməsi və sonda Versal sazişi ilə alman xalqının bütün haqlarının alınması və xalqın qısaca əzilməsi bu qatı milliyətçi partiyanın yaranmasına səbəb oldu. Müharibədən sonra böyük böhranında baş verməsi ilə alman xalqı işsiz və evlərinə günlərlə çörək aparmayacaq vəziyyətə gəlmişdi. Partiyanın üzvlərinin sürətlə artması da bununla əlaqədardır. 20-ci əsrdə alman siyasətində çox böyük yer tutan partiyanın ideologiyası nasional sosializm olmuşdur. Hakimiyyəti dövründə anti-marksist, anti-semitist, anti-kapitalist siyasət yeritmişdir.
== Tarixi ==
Tarixi olaraq partiyanın sələfi kiçik bir qüvvə olan alman millətçiləri idi. Müharibədən sonra Almaniyanın pis vəziyyətdə olması Anton Drekslerin Almaniya Fəhlə Partiyasını qurması ilə nəticələndi. Bu partiya müharibədən sonra Almaniyada qurulan ilk partiyalardan idi.
Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının Konstitusiyası (1925)
Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının 1925-ci il Konstitusiyası (rum. Constituția Republicii Autonome Sovietice Socialiste Moldovenești din 1925) — 23 aprel 1925-ci ildə Moldova MSSR I Sovetlər Qurultayında təsdiqlənmiş konstitusiya. 10 may 1925-ci ildə Ukrayna SSR IX Ümumi Sovetlər Qurultayında Moldova MSSR Konstitusiyasını qəti şəkildə gücləndirildi.
Moldova MSSR-nin Konstitusiyası ilk növbədə propaqanda xarakteri daşıyırdı. Partiya və respublika liderləri Bessarabiya ilə yenidən birləşmək və ya hətta Sovet Rumıniyası yaratmaq məqsədini ardıcıl olaraq bəyan etmişdi. Moldova MSSR-nə Ukrayna SSR-dən ayrılmaq hüququ verilmişdir. Bu, 1919-cu ildə Ukrayna SSR Konstitusiyasına edilən dəyişikliklərlə təsdiqlənmiş (4-cü maddə) və 1929-cu ildə Ukrayna SSR Konstitusiyasında təsbit edilmişdir.
== Həmçinin bax ==
Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının Konstitusiyası (1938)
== Ədəbiyyat ==
А. В. Сурилов. История государства и права МССР (1917 - 1958). Кишинев.
Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının Konstitusiyası (1938)
Moldova Sovet Sosialist Muxtar Respublikasının 1938-ci il Konstitusiyası (rum. Constituția Republicii Autonome Sovietice Socialiste Moldovenești din 1938) — 6 yanvar 1938-ci ildə Moldova MSSR VII Sovetlər Qurultayında təsdiqlənmiş konstitusiya. Moldova MSSR-in yeni konstitusiyası 11 fəsil və 114 maddədən ibarət idi. Bu, 1925-ci il Konstitusiyasından 4 fəsil daha uzun idi. Yeni fəsillər sosial nizamdan, vətəndaşların hüquq və vəzifələrindən, seçki sistemindən, konstitusiyaya dəyişikliklər edilmə prosedurundan bəhs edirdi.
== Ədəbiyyat ==
А. В. Сурилов. История государства и права МССР (1917 - 1958). Кишинев. 1961
Государственно-правовые акты. Кишинев.
Moldova Sovet Sosialist Respublikası
Moldova Sovet Sosialist Respublikası və ya Moldaviya Sovet Sosialist Respublikası (mold. Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ, Republika Sovetike Soçialiste Moldovenyaske) — SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq ölkələrindən biri. 2 avqust 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur.
Moldova Sovet Sosialist Respublikası himni
Moldova SSR-in dövlət himni (mold. Имнул де Стат ал РСС Молдовенешть; rum. Imnul de Stat al RSS Moldovenești; rus. Гимн Молдавской ССР, Gimn Moldavskoj SSR) — 1945–1991-ci illərdə Moldova SSR-in dövlət himni.
Moldova Sovet Sosialist Respublikasının himni
Moldova SSR-in dövlət himni (mold. Имнул де Стат ал РСС Молдовенешть; rum. Imnul de Stat al RSS Moldovenești; rus. Гимн Молдавской ССР, Gimn Moldavskoj SSR) — 1945–1991-ci illərdə Moldova SSR-in dövlət himni.
Monteneqro Sosialist Respublikası
Monteneqro Sosialist Respublikası (serb. Socijalistička Republika Crna Gora; 1963-cü ilə qədər Monteneqro Xalq respublikası, 1991-ci ildən Monteneqro Respublikası) — Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasını təşkil edən sosialist respublikalarından biri. İndiki Monteneqro. Təşkil olunmasına Yuqoslaviya Krallığının Zeta banovinasının inzibati hissəsinin bir parçası olmuşdur.
== Tarixi ==
7 iyul 1963-cü ildə Monteneqro Xalq Respublikası "Monteneqro Sosialist Respublikası" adını aldı (Federal Konstitusiya və yeni təstiqlənən Monteneqro Konstitusiyasına edilən dəyişiklikdən sonra 1963). Rəsmi dil olaraq Serbo-Xorvat dili təstiqləndi. 1991-ci ildə Monteneqro Kommunistlər Birliyi ilk çoxpartiyalı seçkilərdən sonra sonra adını Monteneqronun Sosialistlər Demokratik Partiyası olaraq dəyişdirdikdə "Sosialist" sifəti respublika adından silindi (1992-ci il Konstitusiyasında təsdiq edildi).
== Siyasi quruluş ==
Qanunverici orqan olan məclis - Birləşmiş Əmək Şurası, İctimai-Siyasi Şura və İcmalar Şurasından ibarət idi.
== İqtisadiyyat ==
1947-1990-cı illərdə respublika mütəmadi olaraq inkişaf etməmiş bir ərazi hesab edildi və federal hökumətdən (iqtisadi cəhətdən inkişaf etməmiş respublikalara və bölgələrə kredit vermək üçün xüsusi Federasiya Fondundan) subsidiyalar və güzəştli kreditlər aldı. Məsələn: 1976-1980-ci illərdə Monteneqro bu Fonddan 831.5 min dinar pul almışdır.
