Bilək sümükləri
Bilək sümükləri (lat. ossa carpi) — əlin bilək nahiyəsinə aid sümüklərdir:
Qayığabənzər sümük (os scaphoideum)
Aypara sümük (os lunatum)
Üçvəcli sümük (os triquetrum)
Noxudabənzər sümük (os pisiforme)
Trapesiyaşəkilli sümük (os trapezium)
Trapesiyayabənzər sümük (os trapezoideum)
Başlı sümük (os capitatum)
Qarmaqlı sümük (os hamatum)
== Həmçinin bax ==
Kinbek xəstəliyi
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Prof.
Əldarağı sümükləri
Əldarağı sümükləri (lat. ossa metacarpalia) — əlin obuc nahiyəsinə aid sümüklərdir. Əldarağı skleti beş uzun əldarağı sümüklərindən ibarətdir. Hərbirinin bir cismi (lat. corpus) və iki ucu: yuxarı ucu və ya əsası — lat. basis və aşağı ucu və ya başı — lat. caput (capitulum — BNA) vardır. Uclardan ancaq biri (başı) həqiqi epifiz hesab edilir, ona görə də daraq sümükləri monoepifizar uzun sümüklərdən hesab olunur. Bu sümüklərin arxa səthi yastı, ovuc səthi isə basıqdır.
Onların uzunluğu müxtəlifdir.
Əl barmaqları sümükləri
Əl barmaqları sümükləri Əl falanqaları(lat. os phalanges) — qısa lüləlü sümüklər olub, əl skletinin təşkilində iştirak edirlər. Hər bir əldə (sağ və sol) onların sayı on dörddür. Bu sümüklərin orta hissəsi — cismi, lat. corpus proksimal ucu — əsası lat. basis, distal ucu — blok isə lat. trochlea adlanır. Daraq sümüklərinin başları barmaqların proksimal falanqaları ilə calanır.
Caynaq əl
Prof.
Kəllə sümüklərinin sınıqları
Kəllə sümüklərinin sınıqları — açıq və qapalı sınıqlara ayırd edilərək, bütün bədəndə olan sümük sınıqları ilə müqaisədə ən qorxulu sınıqlara aiddir. Avtomobil, istehsalat qəzası, bərk, güclü zərbə, hündürdən yıxıldıqda, yaxud müxtəlif səbəbli fövqəladə hallar və s. kəllə sümüklərinin sınmasına səbəb ola bilər.
== Əlamətləri ==
Kəllənin açıq sınıqlarının əlamətləri:
ağrılı yara;
qanaxma;
bayıra çıxan sümük fraqmentləri;
bəzən beyin toxumasının görünməsi;
çox vaxt xəstədə şüurun itməsi olur.
Qapalı sınıqlarının əlamətləri:
ağrı;
şişkinlik;
qançır;
şüurun pozulması;
bəzən qusma;
qeyri iradi diurez (sidiyəgetmə);
kəllənin əsasının sınmasında isə burundan və qulaqlardan qanın və beyin mayesinin (likvorun) axması özünü büruzə verir.
Fərqləndirici əlamətlərdən biri "eynək əlaməti" (gözlərin ətrafında qansızmalar) zədələnmədən bir neçə saat sonra əmələ gəlir.
== İlk yardım ==
Zədələnmiş üfiqi vəziyyətdə başı mütləq yana çevrilmiş vəziyyətdə olmalıdır (Qəflətən baş vermiş qusma zamanı dilin qatlanmasına qarşı profilaktik tədbirdir). Başın altına dairə formasında kiçik balış qoyulur, o olmadıqda dəsmalı və ya hər hansı bir parçanı "bubliq" formasında düzəldib xəstənin başının altına qoyurlar.
Başda yara olduqda onu antiseptik dərmanlar ilə təmizləyib steril sarğı qoyurlar. Yaradan çıxan sümük fraqmentlərinə dəymək, təsir etmək olmaz.
Sümüklərin birləşmələri
Sindesmologiya (lat. syndesmologia) — anatomiyanın sümüklərin birləşməsindən, bağ və oynaqlardan bəhs edən şöbəsi. bu şöbə hərəkət üzvləri sisteminin passiv qismini təşkil edir. Aşağı sinif heyvanlarda sümük birləşməsi birləşdirici və qığırdaq toxuması vasitəsilə əmələ gəldiyindən bir qədər primitiv və hərəkətcə məhdud olur. heyvanlarda sümük linglər əmələ gəldikcə birləşən sümüklərin arasındakı toxuma qatları sorulma prosesinə məruz qalır, nəticədə meydana çıxan boşluqlardan, hərəkətli fasiləli oynaqlar yaranır. Filogenez dövründə iki növ birləşmə meydana çıxmışdır:
İbtidai məhdud hərəkətli fasiləsiz;
sonralar meydana çıxmış hərəkətli fasiləli.
İnsan skletini təşkil edən sümüklər iki üsulla birləşir:
Sinartroz ya fasiləsiz (lat. synarthrosis - BNA);
Sinovial ya fasiləli (lat. junctura synovialis — diarthrosis – BNA).
Hər bir oynaq bir neçə törəmələrdən təşkil olunmuşdur:
oynaq səthləri — lat.
