Sümüklərin birləşmələri
Sindesmologiya (lat. syndesmologia) — anatomiyanın sümüklərin birləşməsindən, bağ və oynaqlardan bəhs edən şöbəsi. bu şöbə hərəkət üzvləri sisteminin passiv qismini təşkil edir. Aşağı sinif heyvanlarda sümük birləşməsi birləşdirici və qığırdaq toxuması vasitəsi ilə əmələ gəldiyindən bir qədər primitiv və hərəkətcə məhdud olur. heyvanlarda sümük linglər əmələ gəldikcə birləşən sümüklərin arasındakı toxuma qatları sorulma prosesinə məruz qalır, nəticədə meydana çıxan boşluqlardan, hərəkətli fasiləli oynaqlar yaranır. Filogenez dövründə iki növ birləşmə meydana çıxmışdır:
İbtidai məhdud hərəkətli fasiləsiz;
sonralar meydana çıxmış hərəkətli fasiləli.
İnsan skletini təşkil edən sümüklər iki üsulla birləşir:
Sinartroz ya fasiləsiz (lat. synarthrosis - BNA);
Sinovial ya fasiləli (lat. junctura synovialis — diarthrosis – BNA).
== Oynağın quruluşu ==
Hər bir oynaq bir neçə törəmələrdən təşkil olunmuşdur:
oynaq səthləri — lat.
Kəllə sümüklərinin sınıqları
Kəllə sümüklərinin sınıqları — açıq və qapalı sınıqlara ayırd edilərək, bütün bədəndə olan sümük sınıqları ilə müqaisədə ən qorxulu sınıqlara aiddir. Avtomobil, istehsalat qəzası, bərk, güclü zərbə, hündürdən yıxıldıqda, yaxud müxtəlif səbəbli fövqəladə hallar və s. kəllə sümüklərinin sınmasına səbəb ola bilər.
== Əlamətləri ==
Kəllənin açıq sınıqlarının əlamətləri:
ağrılı yara;
qanaxma;
bayıra çıxan sümük fraqmentləri;
bəzən beyin toxumasının görünməsi;
çox vaxt xəstədə şüurun itməsi olur.
Qapalı sınıqlarının əlamətləri:
ağrı;
şişkinlik;
qançır;
şüurun pozulması;
bəzən qusma;
qeyri iradi diurez (sidiyəgetmə);
kəllənin əsasının sınmasında isə burundan və qulaqlardan qanın və beyin mayesinin (likvorun) axması özünü büruzə verir.
Fərqləndirici əlamətlərdən biri "eynək əlaməti" (gözlərin ətrafında qansızmalar) zədələnmədən bir neçə saat sonra əmələ gəlir.
== İlk yardım ==
Zədələnmiş üfiqi vəziyyətdə başı mütləq yana çevrilmiş vəziyyətdə olmalıdır (Qəflətən baş vermiş qusma zamanı dilin qatlanmasına qarşı profilaktik tədbirdir). Başın altına dairə formasında kiçik balış qoyulur, o olmadıqda dəsmalı və ya hər hansı bir parçanı "bubliq" formasında düzəldib xəstənin başının altına qoyurlar.
Başda yara olduqda onu antiseptik dərmanlar ilə təmizləyib steril sarğı qoyurlar. Yaradan çıxan sümük fraqmentlərinə dəymək, təsir etmək olmaz.
