Sədrlər sözü azərbaycan dilində

Sədrlər —Şərqin tanınmış soylarından biri. == Soyun yaranması == İslam Peyğəmbərinin (s) nəslindən olan Sədrlər ailəsinin ilk tanınmış nümayəndəsi Seyid Sədrəddin təxminən 200 il əvvəl İranın İsfahan şəhərindən şiə elm mərkəzi olan Nəcəfə köçə­rək burada məskunlaşıb. Sonradan Sədrlər ailəsinin bir qolu Livanın cənubuna - Cəbəl Amil məntəqəsinə köçüb və orada yaşamağa başlayıb. Livanda İslam müqavimətinin liderlərin­dən olan şəhid Musa əs-Sədr də bu ailəyə mənsubdur. Nə­cəfdə məskunlaşan Sədrlər burada elmi fəaliyyətlə məşğul olublar. İraqda Səddam Hüseyn hakimiyyəti ələ keçirəndən sonra şiə­lərə, xüsusən də ruhanilərə qarşı təqiblər başlayır. Çoxlu say­da məşhur şiə üləması həbsə atılır, bir çoxu qətlə yetirilir. Səddam qəti şəkildə şiə ruhanilərinin ölkədən çıxmasını tələb edir. Bu zaman Nəcəfin nüfuzlu alimlərindən olan Seyid Məhəm­mədbağır Sədr Səddam hakimiyyətinə qarşı açıq mübarizə­yə başlayır. O və bacısı, təhsilli ruhani qadın olan Bintul Hu­da diktatura rejimini ifşa edən çağırışlar edirlər.

Mordovia Dövlət Məclisinin Sədrləri siyahısı.

Türkiyə Böyük Millət Məclisi sədrlərinin siyahısı — 23 aprel 1920-ci ildə fəaliyyətə başlamış TBMM-nin o vaxtdan indiyə qədərki sədrlərinin siyahısı.

Azərbaycan Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrlərinin siyahısı — 18 oktyabr 1991-cı ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycan Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrlərinin siyahısı bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycan Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrlərinin siyahısı sıralanmışdır.

Azərbaycan Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrlərinin siyahısı — 28 may 1918-ci ildən sonra ölkədə respublika quruluşu təyin edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycan Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycan Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Dövlət Gömrük Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Dövlət Gömrük Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Dövlət Statistika Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Dövlət Statistika Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Azərbaycan Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Azərbaycan Mərkəzi Seçki Komissiyası sədrlərinin siyahısı — 26 iyun 1990-cu ildən sonra ölkədə müstəqillik yenidən elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədrləri sıralanmışdır.

Azərbaycan Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin sədrlərinin siyahısı — 1991-ci ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin adı Azərbaycan Respublika Ali Soveti olaraq dəyişdirilmiş, daha sonra isə onların bazasında Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi qurulmuşdur. Bu məqalədə hər 2 quruma rəhbərlik edən sədrləri ehtiva etməkdədir. == Siyahı == == Müvəqqəti sədrlər == Milli Məclisin növbəti çağırışının birinci iclasını Milli Məclisin ən qocaman deputatı açır, Milli Məclisə seçilmiş deputatların siyahısını oxuyur və Milli Məclisin Sədri seçilənədək birinci iclası aparır. Aşağıdakı siyahıda müvəqqəti sədrlər sıralanmışdır: === Qeydlər === == Yaşayan sabiq sədrlər == Hal-hazırda 4 yaşayan sabiq parlament sədri var. Murtuz Ələsgərov 2012-ci ildə 84 yaşında vəfat edərək son ölən parlament sədri olmuşdur.

Azərbaycan Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Azərbaycan Xalq Nəzarəti Komitəsinin sədrləri — 1940-cı ildən 1991-ci ilədək Azərbaycanda dövlət nəzarəti qurumlarına rəhbərlik edən şəxslər. Bu siyahıda Azərbaycan Xalq Nəzarəti Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır. == Siyahı == === Xalq dövlət nəzarəti komissarları === Azərbaycan SSR Xalq Dövlət Nəzarəti Komissarlığı 24 sentyabr 1940-cı ildə təsis edilmişdir. 28 mart 1946-cı ildə Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti adlandırılması ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan SSR Dövlət Nəzarəti Komissarlığı Azərbaycan SSR Dövlət Nəzarəti Nazirliyi adlandırılmışdır. === Dövlət nəzarəti nazirləri === Azərbaycan SSR Dövlət Nəzarəti Nazirliyi 1958-ci ildə ləğv edilmişdir. === Sovet Nəzarəti Komissiyasının sədrləri === === Dövlət Nəzarəti Komissiyasının sədrləri === Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Dövlət Nəzarəti Komissiyası 21 dekabr 1962-ci ildə ləğv edilmişdir. === Partiya-Dövlət Nəzarəti Komissiyasının sədrləri === Azərbaycan KP MK və Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Partiya-Dövlət Nəzarəti Komissiyası 22 dekabr 1965-ci ildə ləğv edilmişdir. === Xalq Nəzarəti Komitəsinin sədrləri === Azərbaycan SSR Xalq Nəzarəti Komitəsi 22 dekabr 1965-ci ildə təsis edilmişdir.

Azərbaycan Xalq Nəzarəti Komitəsinin sədrləri — 1940-cı ildən 1991-ci ilədək Azərbaycanda dövlət nəzarəti qurumlarına rəhbərlik edən şəxslər. Bu siyahıda Azərbaycan Xalq Nəzarəti Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır. == Siyahı == === Xalq dövlət nəzarəti komissarları === Azərbaycan SSR Xalq Dövlət Nəzarəti Komissarlığı 24 sentyabr 1940-cı ildə təsis edilmişdir. 28 mart 1946-cı ildə Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti adlandırılması ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan SSR Dövlət Nəzarəti Komissarlığı Azərbaycan SSR Dövlət Nəzarəti Nazirliyi adlandırılmışdır. === Dövlət nəzarəti nazirləri === Azərbaycan SSR Dövlət Nəzarəti Nazirliyi 1958-ci ildə ləğv edilmişdir. === Sovet Nəzarəti Komissiyasının sədrləri === === Dövlət Nəzarəti Komissiyasının sədrləri === Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Dövlət Nəzarəti Komissiyası 21 dekabr 1962-ci ildə ləğv edilmişdir. === Partiya-Dövlət Nəzarəti Komissiyasının sədrləri === Azərbaycan KP MK və Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Partiya-Dövlət Nəzarəti Komissiyası 22 dekabr 1965-ci ildə ləğv edilmişdir. === Xalq Nəzarəti Komitəsinin sədrləri === Azərbaycan SSR Xalq Nəzarəti Komitəsi 22 dekabr 1965-ci ildə təsis edilmişdir.

Azərbaycan Əmlak Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Azərbaycanın Əmlak Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Azərbaycanın Əmlak Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədrləri (müxtəlif dövrlər və müxtəlif titullarla) sıralanmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası sədrlərinin siyahısı — 18 oktyabr 1991-ci ildən sonra ölkədə müstəqillik yenidən elan edilmişdi, bu vaxtdan başlayaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədrləri bu siyahıda göstərilib. Bu məqalədə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədrləri sıralanmışdır.

Səfəvi imperiyasının sədrlərinin siyahısı - I Şah İsmayıl öz dövlət təşkilatında ondan əvvəl bölgədə hakim olan Teymuri, Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərindən ilham almış, onların dövlət təşkilatı və divan sisteminə bənzər bir təşkilat yaratmışdır. Sədr vəzifəsi də Səfəvilərin Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərindən irsən mənimsədikləri əyalət bürokratiyası vəzifələrindən biridir. Ümumiyyətlə Səfəvi dövlətində ruhanilər böyük ayətullah, hüccətül-islam, qazı və müftidən, ibarət olub, mülki və şəri təhqiqatla onlar məşğul olurdular. Ayətullaha müctəhid-e əzəm (hökm vermək, qərar çıxarmaq hüququna malik olan ən nüfuzlu və böyük fəqih), yəni sədr deyirdilər. Bu söz isə ərəbcə olub, bədənin yuxarısı mənasını ifadə edir ki, biz bədənin bu hissəsinə qəlb deyirik. Ancaq ayrılıqda, daha doğrusu, ali rütbə, yüksək məqam və bir istilah kimi «sədrneşin», yəni sədr yerini tutan, yaxud məcazi mənada ən yüksək fəzada, göylərin yeddinci qatında qərar tutan «sidr» ağası kimi, ya da məclisdə başda oturan mənasını anladır. Sədr dini idarəyə rəhbərlik edir, antifeodal bidətçi hərəkatların qarşısının alınması kökünün kəsilməsi, habelə hər yerdə şiəliyin mövqelərinin yayılması, möhkəmlənməsi üçün məsuliyyət daşıyırdı. İsgəndər bəy Münşi “Tarix-i Aləmara-yi Abbasi” əsərində Səfəvilər dövründə sədrin aşağıdakı vəzifələrini göstərirdi:"Onlar seyidlərə və əmmaməlilərə himayə göstərməli və onların işlərində nümayəndələr kimi fəaliyyət göstərməlidirlər (yəni onların mənafeyini müdafiə etməlidirlər); vəqfləri (övqaf) idarə etməli və şəriət məqsədləri (məarif) üçün pul verməlidirlər. Oqtay Əfəndiyev Səfəvi dövlətində sədr vəzifəsinin öhdəliklərinə belə izah verir: “Sədr - funksiyası dövlətin dini siyasətinin həyata keçirilməsinə başçılıq etməkdən ibarət olan yüksək saray vəzifəsi.” Səfəvilər dövründə ilk sədr Mövlana Şəmsəddin Lahici (Gilani) olmuşdur. == Siyahı == Səfəvi imperiyasında sədr vəzifəsini icra etmiş şəxslərin siyahısı aşağıdakı kimidir === Şah İsmayıl dövründə (1501-1524-cü il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah Təhmasib dövründə (1524-1576-cı il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah II İsmayıl dövründə (1576-1577-ci il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah Məhəmməd Xudabəndə dövründə (1577-1587-ci il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah I Abbas dövründə (1587-1629-cu il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah Səfi dövründə (1629-1642-ci il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah II Abbas dövründə (1642-1666-cı il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah Süleyman dövründə (1666-1694-cü il) sədr vəzifəsini icra edənlər === === Şah Sultan Hüseyn dövründə (1694-1722-ci il) sədr vəzifəsini icra edənlər === == İstinadlar == == Mənbə == Əfəndiyev, Oqtay.