Fuad Məmmədov (texnik)
Fuad Faiq oğlu Məmmədov (14 sentyabr 1981, Bakı) — Texnika elmləri doktoru, dosent.
== Həyatı ==
Fuad Məmmədov 14 sentyabr 1981-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 2001-ci ildə Azərbaycan Texniki Universitetini "istilik çeviricisi, qeyri–ənənəvi və bərpa olunan enerji mənbələri və qurğuları" ixtisası üzrə bakalavr, 2003-cü ildə isə oranın "enerjinin çevrilməsində gedən proseslərin istilik fizikası" ixtisası üzrə magistr pilləsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.
== Elmi fəaliyyəti ==
2003–2006-cı illərdə aspiranturada təhsil almışdır. 2007-ci ildə "Günəş enerjisindən istifadə etməklə xam neftin emala hazırlanması üçün energetik qurğunun işlənməsi" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2012-ci ildə Dosent elmi adını almışdır. 2016-cı ildə "Alternativ enerji mənbələri əsasında neftçıxarma proseslərində enerji resurslarına qənaət və ekoloji təmiz texnologiyaların işlənməsi" mövzusunda elmlər doktoru dissertasiya işi ilkin müzakirədən keçərək AAK-na müdafiəyə icazə üçün təqdim edilmiş və 2020-ci ildə isə müdafiə etmişdir.
170-ə yaxın elmi əsərin (ABŞ, Böyük Britaniya, Kanada, Cənubi Afrika Respublikası, Rumıniya, Avstriya, Tayvan, Rusiya, Türkiyə, İran), o cümlədən 13 ixtiranın, eləcə də günəş və külək energetikası sahəsində tətbiq olunan bir neçə energetik qurğunun müəllifidir. 2008-ci ildən hal–hazıra kimi Dünya Bərpa Olunan Enerji Şəbəkəsinin (WREN) keçirdiyi Dünya bərpa olunan enerji konqresində (WREC) Beynəlxalq Redaksiya Heyətinin Azərbaycandan üzvüdür. Azərbaycanda ilk dəfə olaraq, 2009-cu ildə nəşr olunan yeddi dilli (Azərbaycan, rus, ingilis, alman, fransız, ispan və italyan) "Günəş energetikası terminləri lüğəti"nin müəllifidir.
İsmayıl İsmayılov (texnik)
İsmayıl Mahmud oğlu İsmayılov (25 oktyabr 1946, Bakı) — Texnika elmləri doktoru, Professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2017)
Uçuş informasiyasının çevrilməsi və emalına tətbiqlə siqnalların diskretləşməsi və diskretləşdirmədən sonra bərpası metodlarının analizi əsasında zamanda və fəzada dəyişən parametrlərin optimal diskretləşmə tezliyinin qiymətləndirilməsi və seçilməsi metodikası təklif edilmişdir.
Ölçü siqnalının geniş zolaqlı olması və xətaların mövcudluğu, həmçinin diskretləşdirmə və müşahidə intervallarının məhdudluğu şəraitində rəqəmsal dinamik ölçmələrin dəqiqliyinin yüksəldilməsi və informasiyanın qeyri-müəyyənliyində naviqasiya ölçmələri nəticələrinin qiymətləndirilməsi metodu təklif edilmişdir.
Trendə (qeyri-stasionar tərtibedici) və stasionar tərtibediciyə bölünmə prinsipindən istifadə etməklə və sonradan birinciyə zaman oblastında, ikinciyə isə tezlik oblastında analiz tətbiq etməklə qeyri-stasionar siqnalların analizi üçün rəqəmsal qurğu təklif edilmişdir.
Uçuşların təhlükəsizliyinin yüksəldilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edən peyk və pilotaj informasiyasının birgə emalından istifadə etməklə hava gəmisinin dəqiq nəzarətli kompleks enmə sistemi yaradılmışdır. Bu sistemdə naviqasiya və pilotaj informasiyasının çevrilməsi və emalının işlənilmiş alqoritmləri havada hərəkətin idarə olunması və nəzarətin avtomatlaşdırılması, həmçinin uçuşların təhlükəsizliyinin təmin olunması işlərini yerinə yetirərkən effektli bir metod və vasitə kimi qəbul olunmuşdur.
Müxtəlif predmet oblastlarında intellektual və ekspert sistemlərinin işlənilməsi, biliklər bazasının və biliklərin təqdim olunması modellərinin yaradılması və onların tədqiqi istiqamətində elmi araşdırmalar aparılmış, süni neyron şəbəkələrindən (SNŞ) istifadənin yer aldığı intellektual-ölçmə kompleksləri yaradılmış, statistik metodlardan və süni neyron şəbəkələrindən birgə istifadə etməklə bort dinamik sistemlərin proqnozlaşdırılan nəzarət üsulu işlənilmişdir.
İnsan-maşın konseptual modeli əsasında "Ekipaj-Hava gəmisi" altsistemində ölçmə məlumatı ilə mübadilənin informasiya sisteminin yaradılmasının yeni kosepsiyalarını irəli sürülmüş, erqodik inteqrallaşdırılmış naviqasiya kompleksinin çoxsəviyyəli informasiya sisteminin strukturu yaradılmışdır.
Oracle VBİS-dən istifadə etməklə aviasiya və aeronaviqasiya informasiyalarının qorunması və onlarla işləmək üçün maksimal mühafizə infrastrukturunun konseptual sxemi yaradılmış və onun proqram təminatı işlənilmişdir.
MAA-nın Aerokosmik İnformasiya sistemləri kafedrasının müdiridir.
Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı — 118;
xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı — 28
beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı — 10
Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı — 10
fəlsəfə doktorlarının sayı — 3
MAA-nın Elmi Şurasının üzvü,
MAA-nın Aerokosmik fakültəsinin Elmi Şurasının üzvü,
MAA nəzdində fəaliyyət göstərən D06.001-Dissertasiya Şurasının üzvü,
AMEA-nın İnformasiya texnologiyaları İnstitutu nəzdindəki müdafiə Şurasının elmi seminarının üzvü,
AMEA-nın Respublika Elmi Tədqiqatların Əlaqələndirilməsi Şurasının Texnika Problemləri üzrə Elmi Şurasının üzvü,
Azərbaycan Respublikası Kosmik məsələlər üzrə Şuranın Elmi katibidir.
Rafiq Əliyev (texnik)
Əliyev Rafiq Əziz oğlu (10 fevral 1942, Novruzlu, Ağdam rayonu) — texnika elmləri doktoru (1975), professor (1976), AMEA-nın müxbir üzvü, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri kafedrasının sabiq müdiri, MBA proqram direktoru, ADNA, Corciya Ştat Universiteti, Atlanta, ABŞ, BBA Proqram direktoru, "Zadə irsi və süni intellekt" Assosiasiyasının prezidenti
Rafiq Əliyev 10 fevral 1942-ci ildə Azərbaycanın Ağdam rayonunun Novruzlu kəndində anadan olmuşdur. 1948–1958-ci ildə Ağdamda orta məktəbdə təhsil almış, məktəbi medalla bitirmişdir. 1958–1963-cü illərdə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunda oxumuşdur. İnstitut təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vurmuşdur. 1964–1967-ci illərdə Moskvada SSRİ Elmlər Akademiyası İdarəetmə Problemləri İnstitutunun aspirantı olmuşdur. 1967-ci ildə texnika elmləri namizədi, 1975-ci il texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 1967–1969-cu illərdə Neftkimyaavtomat Elmi-Tədqiqat və Layihə İnstitutunda (ETLİ) elmi-tədqiqat laboratoriyasının müdiri olmuşdur. 1976-cı ildən professordur. 1989-cu ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir. 1989-cu ildən 2011-ci ilə kimi Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının Avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri kafedrasının müdiri olub.
İsmayıl Sadıqov (texnik)
Sadıqov İsmayıl Rza oğlu (15 iyul 1941, Naxçıvan – 14 dekabr 2023) — Azərbaycan alimi, professor.
İsmayıl Sadıqov 1941-ci il iyulun 15-də Naxçıvan şəhərində anadan olub.
1957–62-ci illərdə Azərbaycan Politexnik İnstitutunda (APİ; indiki Azərbaycan Texniki Universiteti) ali təhsil alıb.
APİ-ni fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Həmin ildən təhsil aldığı institutun Materiallar müqaviməti kafedrasında müəllimlik fəaliyyətinə başlayıb, müxtəlif illərdə baş laborant, assistent, baş müəllim, dosent və kafedra müdiri vəzifələrində çalışıb.
1960-cı illərdə Rusiya Federasiyasının Kuybışev İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun aspirantı olub.
1970-ci ildə Moskva İnşaat Mühəndisləri İnstitutunda namizədlik, 1984-cü ilin dekabrında isə inşaat mexanikası ixtisası üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib, 1985-ci ildə texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsi alıb.
Vəfat edənə qədər Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin (AzMİU) Mexanika kafedrasının müdiri — professor idi.
83 elmi məqalənin, 10 dərslik və dərs vəsaitlərinin müəllifi idi.
1994-cü ildə Beynəlxalq Mühəndislik Akademiyasının (Moskva şəhərində) müxbir üzvü, 2006-cı ildən Azərbaycan Mühəndislik Akademiyasının (AMA) həqiqi üzvü olub.
Elm və texnika jurnalı
Elm və Texnika - Türkiyə Elmi və Texniki Araşdırma Təşkilatının 1967-ci ilin oktyabr ayından nəşr olunan aylıq jurnalı.
Türkiyə Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən lisey və tayı məktəblərə; Türkiyə Baş qərargah Başçılığı tərəfindən Türkiyə Bilim ve teknik (jurnal)Silahlı Qüvvətlər personalına tövsiyə edilmişdir.
Elm və Texniki jurnalı İyun 2006da çıxan 463. sayında ilk ədəddən başlayıb 457. sayına qədər olan jurnallarını ədədi mühitə köçürərək oxucularına DVD formasında Məlumat Xəzinəsi adıyla hədiyyə olaraq vermişdir.
Elm və Teknik,1967dən 1994-cü ilə qədər jurnal formatında basılmışdı və dəriləri TÜBİTAKdə satılmıştı.1994dən etibarən də kitab formatında basılmağa başlandı.
2001-ci ildə İrfan Sayarın çəkdiyi Zehini Sinirin "proyektlərini" nəşr etməyə başladı. Bu ildə 400. sayında(Mart 2001) birlikdə əlavə olaraq "İnsan Genomu" verildi. Bundan sonrakı ildən etibarən, 2002 ilində əlavə olaraq "Yeni Üfüqlərə" adlı kiçik bir jurnal verilməyə başlandı.
Elm və texniki jurnalı
Elm və Texnika - Türkiyə Elmi və Texniki Araşdırma Təşkilatının 1967-ci ilin oktyabr ayından nəşr olunan aylıq jurnalı.
Türkiyə Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən lisey və tayı məktəblərə; Türkiyə Baş qərargah Başçılığı tərəfindən Türkiyə Bilim ve teknik (jurnal)Silahlı Qüvvətlər personalına tövsiyə edilmişdir.
Elm və Texniki jurnalı İyun 2006da çıxan 463. sayında ilk ədəddən başlayıb 457. sayına qədər olan jurnallarını ədədi mühitə köçürərək oxucularına DVD formasında Məlumat Xəzinəsi adıyla hədiyyə olaraq vermişdir.
Elm və Teknik,1967dən 1994-cü ilə qədər jurnal formatında basılmışdı və dəriləri TÜBİTAKdə satılmıştı.1994dən etibarən də kitab formatında basılmağa başlandı.
2001-ci ildə İrfan Sayarın çəkdiyi Zehini Sinirin "proyektlərini" nəşr etməyə başladı. Bu ildə 400. sayında(Mart 2001) birlikdə əlavə olaraq "İnsan Genomu" verildi. Bundan sonrakı ildən etibarən, 2002 ilində əlavə olaraq "Yeni Üfüqlərə" adlı kiçik bir jurnal verilməyə başlandı.
Elmi-texniki fəaliyyət
Elmi-texniki fəaliyyət – texnoloji, iqtisadi, sosial, humanitar problemlərin və digər mühəndis problemlərinin həll edilməsi, vahid sistem kimi elmin, texnikanın və istehsalatın fəaliyyətinin təmin olunması üçün yeni biliklərin əldə edilməsinə və tətbiqinə yönələn fəaliyyət.
== Ədəbiyyat ==
R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Elmi-texniki inqilab
Elmi-texniki inqilab — elm və texnikanın sürətli inkişafı nəticəsində istehsal gücünün köklü və keyfiyyətli şəkildə, birdən-birə artması prosesi.
Elmi-texniki inqilab — ictimai istehsalın inkişafında elmin mühüm amilə çevrilməsi əsasında məhsuldar qüvvələrdə baş verən köklü keyfiyyət dəyişikliyi, bilavasitә mәhsuldar qüvvә kimi ictimai inkişafın hәlledici amilinә çevrilmәsi ilә әlaqәdar elmin, texnikanın, istehsal texnologiyasının, elәcә dә insanların bütün hәyat tәrzinin әsaslı dәyişmәsi (transformasiyası). Elmi-texniki inqilab elmi-texniki tәrәqqinin әn yeni mәrhәlәsi sayılır, başlanğıcı, adәtәn, 20 әsrin ortalarına aid edilir. Elmi-texniki inqilab, həmçinin elm və texnikanın inkişafında əsaslı keyfiyyət dəyişikliyi, dərin sıçrayışdır.
Elmi-texniki inqilabın ilkin elmi-texniki vә sosial şәrtlәri var. Onun hazırlanmasında ilk növbәdә 19-cu әsrin sonu — 20-ci әsrin әvvәllәrindә dәqiq vә tәbiyyat elmlәri üzrә nailiyyәtlәrin (elektronun, radioaktivlik hadisәsinin, kimyәvi elementlәrin çevrilmәsinin kәşfi, nisbilik vә kvant nәzәriyyәsinin meydana gәlmәsi) mühüm rolu olmuşdur. Elmlә texnikanın qarşılıqlı әlaqә formaları üç dövrә ayrılır:
a) birinci dövrdә (tәqr. 18-ci әsrә qәdәr) elm vә texnika insan fәaliyyәtinin iki fәrqli vә müstәqil sahәsi kimi tәzahür etmiş, aralarındakı әlaqәsi zәif olmuş, elmin istehsala tәtbiqi tәsadüfi vә qeyri-müntәzәm xarakter daşımışdır. Bu dövrdә elm texnikadan geri qalır vә nailiyyәtlәri izah etmәkdә lәngiyirdi. Texniki ixtiralar alimlәrә deyil, istehsalçılara mәxsus idi;
b) ikinci dövrdә (tәqr.
Elmi-texniki tərəqqi
Elmi-texniki tərəqqi – 1)elmin nailiyyətlərindən istifadə etməklə istehsalın texniki səviyyəsinin yüksəldilməsi; 2)istehsal proseslərinin səmərəliliyinin və keyfiyyətinin yüksəldilməsi, insanların tələbatlarının daha yaxşı ödənilməsi məqsədilə təsərrüfatda, istehsalda elm və texnikanın, texnologiyanın ən yeni nailiyyətlərinin tətbiqi.
Elmi-texniki informasiya – elmi, elmi-texniki, istehsalat və sosial-ictimai fəaliyyət nəticəsində yaradılan sənədlərə və faktlara dair informasiyalar.
“İnformasiya texnologiyası” termininin mənası 1970-ci illərin sonuna yaxın –informasiyanın emalı üçün müasir elektron texnikasından istifadə olunduğu zamandan müəyyən oldu. İnformasiya texnologiyası bütün hesablama və rabitə texnikasını, qismən məişət
elektronikasını, televiziya və radio verilişlərini əhatə edir. O, sənayedə, idarəetmədə, ticarətdə, təhsildə, tibbdə və hərbi sahədə öz tətbiqlərini tapır.İnformasiya texnologiyası nəzəri olaraq tətbiqi elmdir, praktiki olaraq verilənlərin konkret texniki emal sistemlərinin təşkili və layihələndirilməsi üzrə mühəndis fəaliyyətidir.
Nəzəri olaraq İT - nin mənbələri aşağıdakılardır:
Sistem texnikası;
hesablama sistemləri nəzəriyyəsi;
proqramlaşdırma texnologiyaları;
verilənlər bazası nəzəriyyəsi;
erqonomika;
dizayn və informasiya – texnoloji profilli digər elmlər.
İnformasiya texnologiyasında tədqiqat obyekti mexaniki və proqram vasitələri deyil, insan fəaliyyətidir, yəni onun insan – kompüter – sosial mühit sistemində təsirləridir. Söhbət insanmaşın sistemləri modellərinin təşkilindən və çevrilməsindən gedir. Bu modellərdə təşkil, istifadə və təkmilləşmə üzrə fəaliyyət birləşir və ayrılmaz surətdə qarşılıqlı əlaqədədir.
== Ədəbiyyat ==
R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova.
Frayberq Texniki Universiteti
Frayberq Texniki Universiteti (alm. Technische Universität Bergakademie Freiberg) — Saksoniya universiteti olub Frayberq dairəsinin mərkəzində yerləşir. O Çitau universitetindən sonra Saksoniyada ikinci kiçik universitet sayılır.
Frayberq Texniki Universiteti dünyanın ən qədim dağ mədən universitetlərindəndir. O 1765-ci ildə Şahzadə Ksaver tərəfindən mədən işçilərini hazırlamaq üçün açılır ki, Saksoniya 7 illik müharibədə uduzandan sonra borclarını ödəyə bilsin.
Frayberq Texniki Universitetində iki kimyəvi element kəşf edilmişdir. Bunlardan İndium 1863-cü ildə Ferdinand Rayh və Teodor Rihter (almanca Ferdinand Reich və Theodor Richter) və Germanium 1886-cı ildə Klemens Vinkler (almanca Clemens Winkler) tərəfindən kəşf edilmişlər.
Drezden Texniki Universiteti 1871-ci ildə yaradılana qədər Frayberq Texniki Universiteti Saksoniya şahlığının ən böyük ali məktəbi sayılırdı. 1905-ci ildən Universitetdə "Doktor" elmi dərəcələrin verilməsinə icazə verilmişdir. 1940-cı ildən burada riyaziyyat, təbiət elmləri üzrə fakültələr fəaliyyət göstərir.
Gürcüstan Texniki Universiteti
Gürcüstan Dövlət Texniki Universiteti (gürc. საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი, ing. Georgian Technical University) Gürcüstanın Tbilisi şəhərində yerləşən ölkənin ən aparıcı universitetlərindən biridir. Burada texniki fakültələrdən yana digər fakültələr üzrədə təhsil olduğu üçün bəzən Gürcüstan Dövlət Politexniki Universiteti (qısaca: GPU) deyilir.
== Yaranma Tarixi ==
1922-ci ildə Tbilisi Dövlət Universitetinin nəzdnində politexnik fakültəsi kimi yaradılıb.
1928-ci ildə Tbilisi Dövlət Universitetin'dən ayrılaraq Vladimir İliç Lenin adına Gürcüstan Dövlət Politexnik İnstitutu kimi yaradıldı.
1930 və 1932-ci illərdə universitetə daha çox fakültələr əlavə edilərək birazda genişləndirildi.
1972-ci ildə 50 illik yubileyində SSSR'in ən yüksək mükafatı Lenin ordeni ilə mükafatlandırıldı.
1991-ci ildə Gürcüstan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra birazda böyüyərək önəmli yerini tutdu və hal hazırda həmin adı daşıyır.
== Struktura ==
Universitet əsasən təhsil və elmi fəaliyyətə yardım edən əsas struktur bölmələrindən ibarətdir: fakültələr, kitabxanalar və köməkçi struktur bölmələri.
Gəncə Musiqi Texnikumu
Gəncə Musiqi Kolleci (əvvəlki adı: Gəncə Musiqi Texnikumu) — Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan orta-ixtisas təhsili müəssisəsi
== Tarixi ==
Əvvəlki adı Gəncə Musiqi Texnikumu olmuş və 16 iyun 2010-cu ildən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarına əsasən hazırkı ad ilə adlandırılmışdır.
11 iyul 2020-ci ildə Gəncə Musiqi Kollecinin Gəncə Dövlət Regional Kollecinə qoşulması formasında yenidən təşkili yolu ilə Gəncə Dövlət Universitetinin nəzdində publik hüquqi şəxs statusuna malik olan Regional Kollec yaradıldı.
== İxtisaslar ==
Kollecdə aşağıdakı ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlanırdı:
Musiqi müəllimliyi;
İnstrumental ifaçılıq (alətlər üzrə);
Xanəndəlik;
Vokal sənəti;
Xor dirijorluğu;
Musiqi nəzəriyyəsi;
Xalq çalğı alətləri ifaçılığı (alətlər üzrə).
Gəncə Texniki Kolleci
Gəncə Texniki Kolleci — Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olmuş orta-ixtisas təhsili müəssisəsi
== İxtisaslar ==
Kollecdə aşağıdakı ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlanmışdır:
Mühasibat uçotu;
Elektrik təchizatı;
Nəqliyyatda daşımaların təşkili;
Yol hərəkətinin təşkili;
Rabitə qovşaqları və kommunikasiya sistemləri;
Baytarlıq;
Nəqliyyat vasitələrinin təmiri və servisi.
== Ləğvi ==
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 3 fevral 2016-cı il tarixli, 30 nömrəli Qərarına əsasən Gəncə Texniki Kolleci Gəncə Humanitar Kolleci ilə birləşdirilərək Gəncə Dövlət Regional Kolleci adlandırılmışdır.
Hava gəmilərinin texniki xidməti
Hava gəmilərinin texniki xidməti — uçuş aparatlarının istismar müddəti ərzində onların daimi sazlığının və uçuşa hazırlığının təmin edilməsinə yönəldilmiş yerüstü mühəndis-texniki təminatıdır. Texniki xidmət və lazımi qayğı olmadan istənilən hava gəmisi uçuşa yararsız hala çox tez gəlir. Hava gəmilərinin Səlahiyyətli texniki xidməti uçuşların təhlükəsizliyinin əsas amilidir.
== Xaricidə istehsal olan kommersiya təyyarələrinə texniki xidmət ==
Müəyyən bir müddətdən və ya müəyyən bir uçuş saatlarından sonra(aviaşirkətin Maintenance Program'ında göstərilən) aviaşirkətlər (texniki xidmət təşkilatları) tərəfindən həyata keçirilməli olan təyyarələrin texniki vəziyyətinin dövri yoxlamalarından ibarətdir.
Yoxlamaların bir neçə növü mövcuddur: transit check, daily check, weekly check, A-check, B-check, C-check və D-check. A-check və B-check — sadə, С və D-check texniki yoxlamaların ən çətin növləridir. Təyyarələrin bəzi növləri üçün istismar formalarına daxil olan iş həcmi istehsalçı tərəfindən aviasiya orqanlarının nümayəndələri və operatorların nümayəndələri ilə birlikdə hazırlanan texniki xidmət qaydaları ilə müəyyən edilir.
Daha müasir tipli hava gəmiləri üçün vahid reqlament mövcud deyil və istismarçı zavodun rəhbər sənədləri (MRBR), tövsiyələri (MPD) və hakimiyyət orqanlarının göstərişləri əsasında konkret hava gəmisi üçün texniki xidmət proqramını hazırlamalıdır. Bu halda istismarçı tətbiq etdiyi siyasətə uyğun olaraq texniki xidmət formalarının formalaşdırılması ilə məşğul olmalıdır. Belə ki, əgər aviaşirkət yalnız gündüz reysləri həyata keçirirsə, gecə saatlarında texniki xidmətin aparılması məqsədəuyğun olardı.
Hesablama Texnikası Assosiasiyası
ACM cəmiyyəti Azərbaycan dilində Hesablama Texnikası Assosiasiyası (ing. Association for Computing Machinery, ACM) adlanır və hesablama texnologiyası elmləri üzrə ixtiasaslaşan mühəndislərin cəmiyyətdir. Cəmiyyət kompüter mühəndisliyi, kompüter elmləri üzrə mütəxəssisləri birləşdirən, hesablama texnologiyalarının inkişafına dəstək olan, İKT üzrə mütəxəssislərin formalaşmasına yardımçı olan bir cəmiyyət kimi tanınır. Cəmiyyət üzvlərinin istifadəsinə hesablama texnologiyaları sahəsində olan ən böyük kitabxana, elektron tədris portalı, jurnallar və digər resurslar verilir.
== Haqqında ==
ACM bütün kompüter mühəndislərini, kompüter elmləri təlim-tədrisi ilə məşğul olan şəxsləri və bu sahədə elmi araşdırma ilə məşğul olan mütəxəssisləri özündə birləşdirən dünyada hesablama texnikası mütəxəssislərini birləşdirən ən böyük cəmiyyətdir. ACM cəmiyyət üzvlərinə kollektiv fikir yürütmək, məlumatları paylaşmaq, mühüm problemləri paylaşmaq, idarəçilik kimi qabiliyyətləri aşılayır, cəmiyyət üzvlərinin şəxsi inkişafına, uğurlu karyera qurmasına dəstək olur, mütəxəssislərdən öyrənməklə özünüinkişafa şərait yaradır.
== Fəaliyyətlər ==
Cəmiyyət öz missiyasını konfranların təşkili, elmi məqalələrin və kitabların nəşri, tədrisə dəstək proqramlarının hazırlanması və hayata keçirilməsi, ictimai fəaliyyətlər və eyni sahə problemləri ilə məşğul olan mütəxəssisləri xüsusi maraq qrupları altında birləşdirməklə həyata keçirir, illik 170-dən artıq kompüter qrafikası, məlumat ötürülməsi, mobil texnologiyalar, proqramlaşdırma mühəndisliyi, obyekt yönlü proqramlaşdırma və digər mövzuları əhatə edən elmi konfransın təşkilatçılığına dəstək olur.
== Struktur ==
Cəmiyyətin dünya üzrə sənayedən, akademik və dövlət müəssisələrindən olan 100.000-dən artıq üzvü var. Bu üzvlər heç bir maliyyə qarşılığı güdmədən bir çox fəaliyyətlərə dəstək olurlar.
Cəmiyyətin baş ofisinin idarəetmə heyəti aşağıdakı vəzifələrdən ibarətdir.
Hərbi texnika
Hərbi texnika — hərbi əməliyyatların aparılması və təmin edilməsi, hərbi heyətin təlim edilməsi və verilən tapşırığı yerinə yetirilməsi üçün istifadə edilən texnika.
Həsən Hüseynov (texnika elmləri doktoru)
Həsən Hüseynov (7 sentyabr 1944, Cəbrayıl) — Texnika elmləri doktoru, professor, Rusiya Federasiyası Keyfiyyət Problemləri Akademiyasının akademiki, Əməkdar Elm Xadimi.
== Həyatı ==
Həsən Əhməd oğlu Hüseynov 7 sentyabr 1944-cü ildə Cəbrayıl şəhərində anadan olmuşdur. O, 1961-ci ildə akademik M.Mehdizadə adına (keçmiş M.Qorki) Cəbrayıl orta məktəbini, 1967-ci ildə isə Ç.İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun (AzPİ) “Maşınqayırma texnologiyası, metalkəsən dəzgahlar və alətlər” ixtisasını bitirmişdir. H.Hüseynov AzPİ-nin göndərişi əsasında Bünyad Sərdarov adına maşınqayırma zavodunda böyük mühəndis vəzifəsində mühəndis fəaliyyətinə başlamışdır. O, 1967-1968-ci illərdə Sovet Ordusu sıralarında hərbi xidmətdə olmuş, 1968-1984-cü illərdə isə Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat və Layihə Texnologiya Maşınqayırma İnstitutunda müvafiq olaraq böyük mühəndis və aparıcı mühəndis vəzifələrində işləmişdir. H.Hüseynov 1974-cü ildə AzPİ-nin aspiranturasına daxil olmuş və 1978-ci ildə Qubkin adına “Moskva Neft və Qaz” İnsitutunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. H.Ə.Hüseynov 1978-ci ildən AzPİ-də ardıcıllıq üzrə kiçik elmi işçi, assistent, baş müəllim, dosent və professor vəzifələrində çalışmışdır. O, 1984-1985-ci tədris ilində M.Torez adına Moskva Xarici Dillər İnstitutunda fransız dili üzrə 10 aylıq intensiv kurs bitirmiş və 1984-1987-ci illərdə isə Madaqaskar Dövlət Universitetində professor vəzifəsində işləmişdir. H.Ə.Hüseynov 1990-cı ildə “Maşınqayırmada ALS” kafedrasına müdir vəzifəsinə seçilmişdir. O, 1995-ci ildə “Moskva Dövlət Texnologiya Universitetində” “STANKİN”də doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş, 1996-cı ildə Rusiya Federasiyası Keyfiyyət Problemləri Akademiyasının akademiki seçilmiş və professor elmi adı almışdır.
Karaqanda Dövlət Texniki Universiteti
Karaqanda Dövlət Texniki Universiteti (əvvəl Karaqanda Mədənçilik İnstitutu, Karaqanda Politexnik İnstitutu (KarPİ)) — Qaraqanda şəhərində texniki kadr hazırlığı üçün ali təhsil müəssisəsi. Karaqanda Texniki Universiteti xüsusi bir statusa malikdir - Qazaxıstan Respublikasının İlk Prezidentinin universiteti. Təlim çoxsaylı texniki və humanitar ixtisaslar üzrə aparılır. 9 iyul 1953-cü ildə qurulmuşdur.
== Tarixi ==
1955-ci ildə rəhbər dəyişikliyi baş verdi. SSRİ Ali Təhsil Nazirliyinin 3 mart 1955-ci il tarixli 351-K nömrəli əmri ilə texnika elmləri namizədi Karaqanda Dövlət Texniki Universitetinin direktoru vəzifəsində çalışan A.S Saqinov.
O dövrün əsas vəzifəsi institutun müəllim heyətinin formalaşdırılması və rəhbərliyinin gücləndirilməsi idi. SSRİ Ali Təhsil Nazirliyinin tövsiyəsi ilə, texnika elmləri doktoru, professor M.L. Rudakov, eyni zamanda mina ölçmə şöbəsinə rəhbərlik edən mina tədqiqatı sahəsində görkəmli mütəxəssis. Yarışda keçdi: A.Q. Sverdlovskdan Polyakov rəhbər vəzifəsinə. Mədən İnşaat İdarəsi, K.İ. Litvalı Akulov - rəhbər vəzifəsinə görə.
Karlsrue Texniki İnstitutu
Karlsrue Texniki İnstitutu (alm. Karlsruher Institut für Technologie) — Almaniyada universitet; Almaniyada texniki sahə üzrə ixtisaslaşan ən qədim ali təhsil müəssisəsi hesab olunur. Avropada isə Praqa, Paris və Vyana texniki universitetlərindən sonra yaranma tarixinə görə 4-cü ali təhsil ocağıdır. Hazırda institut Almaniyanın elit universitetləri doqquzluğuna rəsmən daxil edilib.
== Tarixi ==
Böyük Hersoq Lüdviq Baden tərəfindən 1825-ci il, 7 oktyabr tarixində Paris Politexnik Məktəbinin nümunəsində Karlsrue Politexnikumu yaradılır. Karlsrue şəhərinin mərkəzində yerləşən politexnikum 1865-ci ildən hersoq I Fridrixin təşəbbüsü ilə Ali Texniki Məktəb kimi fəaliyyət göstərməyə başlayır, həmin dövrdə "Friderisian" onun ikinci adı olur.
Məktəb 1900-cü ildə elmlər doktoru elmi dərəcəsinin verilməsi hüququnu əldə edir. Karlsruedə 1904-cü ildə ilk dəfə Ali Texniki Məktəbə Almaniyada ilk dəfə olaraq qızlar qəbul olunur. 1967-ci ildən "Friderisian" məktəbi Karlsrue Universiteti adı ilə fəaliyyətini davam etdirir. 1969-ci ildə Universitet Almaniyada ilk olaraq proqramçı təliminə başlayır, informatika fakültəsi isə 1972-ci ildə yaradılır.
Kürək (texnika)
Kürək turbinlərdə, nasoslarda və kompressorlarda mediumun nəqlinə xidmət edir. Kürəyin alt və üst səthlərini əlaqələndirən divar cərəyan kanalının parametrlərini müəyyən edirlər. Onun ölçüsündən asılı olaraq kürəyin giriş və çıxışı arasında yaranan cərəyan impulsu müxtəlif olur. Bununla cərəyan kürəyə təsir edən qüvvə yaradır.
Çarx üzrə yan-yana düzülmüş kürəklər tor əmələ gətirir. Rotor üzərinə bərkidilmiş və turbin daxilində yerləşdirilmiş kürəklər iş zamanı medium ilə maşının hərəkətli hissələri arasında güc ötürücüsü rolunu oynayır. Fırlanan kürəkli çarxdan fərqli olaraq yönəldici çarx gövdə ilə tərpənməz bərkidilir və reaksiya momentini gövdəyə ötürür.
Kürəklər onları çarxda bərkitmək üçün ayaqdan və tətbiq sahəsindən asılı olaraq müəyyən qalınlıqlı lövhədən ibarətdir.
Kürəyin profili kürəklərin tətbiq olunduğu güc maşınlarında sorma və sıxma tərəflərinin həndəsi formasıdır. O, kürəklər arasında cərəyan axınının parametrlərini müəyyən edir.
Kənd təsərrüfatı texnikası
Kənd təsərrüfatı texnikası — kənd təsərrüfatının texniki cəhətdən yenidən qurulmasını həyata keçirən maşınqayırma sahəsi. Başlıca vəzifəsi kənd təsərrüfatı istehsalını kompleks mexanikləşdirməkdir.
== Tarixi ==
Kənd təsərrüfatı maşınqayırması XIX əsrin əvvəllərində Birləşmiş Krallıqda, az sonra isə ABŞ-də yaranmışdır. Kommunizmdən əvvəlki Rusiyada kəndlilərin çox hissəsi primitiv kənd təsərrüfatı inventarlarından istifadə edirdi. Kənd təsərrüfatı inventarı istehsal edən ilk müəssisə XIX əsrdə meydana gəlmişdi. Oktyabr inqilabından sonra Xalq Komissarları Sovetinin 1 aprel 1921 il tarixli dekreti kənd təsərrüfatı maşınqayırmasının planlı inkişafının əsasını qoymuşdur. 1926-cı ildə traktor kultivatoru, 1928 ildə traktor kotanı, 1930-cu ildə taxılyığan kombayn, 1932-ci ildə kartofyığan maşın istehsalına başlanmışdır. SSRİ 1937-ci ildə taxılyığan kombaynın illik istehsalına görə dunyada birinci yerə çıxmışdır.
İkinci Dünya müharibəsi illərində kənd təsərrüfatı maşınqayırması zavodlarının çoxu müdafiə məhsulları istehsalına keçirilmidir. Şərqdə kənd təsərrüfatı maşınları istehsalının yeni bazası yaradılmışdır.
Lesani Hərbi Texnika Muzeyi
Lesani Hərbi Texnika Muzeyi - Çex Respublikasının Mərkəzi Bohemiya regionundakı Lesani şəhərində yerləşən hərbi texnika muzeyidir. Onun ekspozisiyasında 1890-cı ildən indiyədək istehsal olunmuş 700-dən çox tarixi tank, artilleriya, motosiklet, zirehli texnika, yük maşınları, hərbi sərnişin avtomobilləri, raket sistemləri və digər hərbi texnikalar nümayiş etdirilir.
== Tarixi və təqdimatlar ==
Muzey 1996-cı ildə Týnec nad Sâzavou yaxınlığındakı Lešany bələdiyyəsində keçmiş artilleriya kazarmasında yaradılmışdır. Kolleksiyalar on zalda, altı örtülü sahədə və həmçinin açıq havada təqdim olunur. 2003-cü ildən başlayaraq hər il mövsümün sonunda (adətən avqustun sonu/sentyabrın əvvəli) muzeyin ərazisində muzeydəki bir çox tank və digər hərbi maşınların nümayiş olunduğu “Tank Günü” keçirilir. Kolleksiyalar dinamik displeylərdə təqdim olunur. Çexiya ordusu bu tədbirlərdə iştirak edir, buna görə də Çexiya ordusunun mövcud hərbi texnikası da bu tədbirdə nümayiş etdirilir. Həmçinin hər mövsümün əvvəlində (may ayında) adətən digər quru qoşunları növlərinin texnikalarına həsr olunmuş tədbirlər də təşkil olunur. “Artilleriya günü”, “AAA günü”, “Tatra günü” və s. günlər belə tədbirlərin həyata keçirilmiş olduğu günlərdəndir.
