* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. [ər.] Öz hərəkəti üçün mənəvi məsuliyyət hissi, təmiz ürək hissi, öz hərəkətlərinin yaxşı və ya pis olduğunu duyma. Vicdanı təmiz olmaq. – Ürək al qanə dönmüş, Hadiya, hüzni-ümumidən; Bu hüznü bəxş edən kimdir dilü vicdanə, bilməm ki! M.Hadi. Vətənin sevməyən insan olmaz; Olsa, ol şəxsdə vicdan olmaz. A.Səhhət. Vətən torpağının qəhrəman oğlu; Sənin vicdanın da, qüvvətin də var. S.Vurğun. ◊ Vicdan azadlığı siyasi – vətəndaşların istədikləri dinə etiqad etmək, yaxud dindən imtina etmək azadlığı. Vicdan əzabı çəkmək – görmüş olduğu bir pis işdə günahkar və ya məsul olduğunu duyaraq, vicdanən narahat olmaq və mənəvi əzab çəkmək. Atasını artıq sevdiyi üçün bu hirslənməsi də Süleymanın çox vicdan əzabı çəkməsinə səbəb olardı. B.Talıblı.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / vicdan2 qəlblə hiss etmə, dəruni duyğu; insaf, mənəvi məsuliyyət hissi.
Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti / vicdan3 ə. 1) qəlbən hiss etmə, dəruni duyğu; 2) insaf, ədalət duyğusu; 3) mənəvi, mənsubiyyət hissi; 4) sufilərə görə: daxili coşqunluq; 5) qızğın şövq.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti / vicdan2 VİCDAN [Qacar:] Mənim vicdanım da, qəlbim də qandır; Dünya qan üstündə bir xanimandır (S.Vurğun); İNSAF Bəylərin bəyisən, xanların xanı; Unutma insafı, satma imanı.. (Aşıq Ələsgər); ƏDALƏT (bax).
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / vicdan2 сущ. совесть. Vicdan yol verməyir совесть не позволяет, vicdanın səsi голос совести, vicdan rahatlığı ilə со спокойной совестью, vicdan azadlığı свобода совести, vicdan məhkəməsi суд совести ◊ vicdanı unutmaq забыть совесть; vicdanı olmaq иметь совесть; vicdan əzabı çəkmək испытывать угрызения совести; vicdanı itirmək потерять совесть; vicdanı qəbul etməyir совесть не позволяет
Azərbaycanca-rusca lüğət / vicdan1 i. conscience; təmiz ~ good / clear / clean conscience; çirkli ~ guilty / bad conscience; ~ xatirinə for conscience’s sake; ~ın səsinə qulaq asmaq to act according to one’s conscience, to follow the dictates of one’s conscience; ~ əzabı çəkmək to be* conscience-stricken
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / vicdan1 is. conscience f ; təmiz ~ bonne conscience ; conscience nette ; ~la en conscience, en toute conscience, en bonne conscience ; çirkli ~ mauvaise conscience ; ~ın səsinə qulaq asmaq écouter (və ya prêter l’oreille à) sa conscience ; ~ əzabı çəkmək avoir des remords m pl ; faire (se) conscience ; ~ əzabı çəkmədən sans scrupule, sans vergogne
Azərbaycanca-fransızca lüğət / vicdan1 [ər.] сущ. виждан (вичин гьерекатар патал михьи рикӀяй тир жавабдарвилин гьисс, михьи рикӀин гьисс, вичин гьерекатрин пис ва я хъсан хьунухь гьисс авун, кьатӀун); // виждандин; ** vicdan azadlığı полит. виждандин азадвал (ватандашрин чпиз кӀани диндиз къуллугъ авунин ва я диндай экъечӀунин азадвал); vicdan əzabı çəkmək виждандин азаб чӀугун (авур са пис кардал вич гунагькар тирди кьатӀана рикӀ нарагьат хьун, рикӀин азаб чӀугун).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / vicdan