II Vardan
II Vardan (Qafqaz Albaniyası çarı) — Qafqaz Albaniyasının XIII çarı.
II Vardan (Parfiya çarı) — Parfiya hökmdarı.
Vardan Areveltsi
Vardan Areveltsi, həmçinin Şərqli Vardan (erm. Վարդան Արևելցի) və ya Böyük Vardan (təq. 1198, Gəncə, Arran, Eldənizlər – 1271, Xorvirab monastırı) — ermeni tarixçisi, coğrafiyaçısı, filosofu, dilçisi, tərcüməçisi, müəllimi və kilsəsi və ictimai xadimi.
Vardan ya Kilikiyada, ya da indiki Bərdə şəhəri yaxınlıqlarında anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini evdə və Qoşavəng monastırında almış, Mxitar Qoşun tələbəsi olmuşdur. Bundan sonra o, Ovannes Vanakan ilə indiki Tavuş mərzinin Çinari kəndi ərazisində yerləşən Xoranaşat monastırında təhsilini davam etdirmiş, burada qrammatika, ilahiyyat və kitab biliyini təkmilləşdirmişdir. O, erməni dili ilə yanaşı, yunan, süryani, fars, həmçinin ivrit və latın dillərini də bilirdi. O, vardapet və 1235-ci ildən rabunapeta dərəcəsi aldıqdan sonra tədqiqat fəaliyyətini inkişaf etdirmişdir. Vardan 1235–1239 və 1252–1255-ci illərdə Kayenaberddə Müqəddəs Andrey monastırının məktəbini qurmuşdur. 1239-cu ildə Yerusəlimə yola düşmüşdür.
Vardan Stepanyan
Vardan Stepanyan (erm. Վարդան Ստեփանյան; 8 mart 1966, İrəvan – 3 iyul 1992, Mirikənd, Xocavənd rayonu), daha çox Düşmən Vardan kimi tanınır — Ermənistan hərbçisi, Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı. O, Ermənistanda əhəmiyyətli bir hərbi komandir sayılır.
Vardan Stepanyan 9 mart 1966-cı ildə Ermənistan SSR-nin İrəvan şəhərində anadan olmuşdur. 1983-cü ildə İrəvanda yerləşən 32 saylı Tumanyan məktəbini bitirdikdən sonra Sovet Ordusuna çağırılmışdır. 1984–1986-cı illərdə Əfqanıstanda xidmət etmişdir. Oradakı xidmətlərinə görə Stepanyan "İgidliyə görə" medalı və "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 70 illiyi" yubiley medalı ilə təltif edilmişdir. Sovet Ordusundan tərxis olunduqdan sonra Stepanyan İrəvan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinə qəbul olmuşdur.
Stepanyan 1988-ci ilin əvvəlində Qarabağ hərəkatına qoşulmuşdur. O, əvvəlcə Qarabağ ermənilərinə silah və texnikanın verilməsində Əfqanıstan müharibəsinin erməni veteranları qrupuna rəhbərlik etmişdir.
Vardan Aykazn
Vardan Aykazn və ya Vardan Haykid (erm. Վարդան Հայկազն; XI əsr – XII əsr) — XI–XII əsrlərdə yaşamış erməni şairi.
Vardanın sağ qalmış yeganə əsəri "Ermənilərin mübarək və müqəddəs katolikosu Qriqori Martirofilin ölümü ilə bağlı dəfn elegiya"sıdır (erm. «Տաղ գերեզմանական վասն փոխման երանեալ եւ սուրբ Կաթողիկոսին Հայոց Գրիգորի Վկայասերի»). "Elegiya" 1105-ci ildə bütün ermənilərin katolikosu II Qriqori Martirofilin vəfatı münasibətilə yazılmışdır və erməni ədəbiyyatında ilk bioqrafik poemadır. Bu əsər müəllifin vətənpərvərlik hisslərini aydın şəkildə ifadə edir. Vardan Ermənistandakı vəziyyətdən həyəcanla danışır, katolikosun ölümünü milli faciə kimi təqdim edir. Göründüyü kimi, Vardanın "Elegiya"sı Nerses Şnoralinin "Edessanın tutulması haqqında elegiya"sının yaranmasına müəyyən təsir göstərmişdir.
Klassik erməni dili ilə danışıq dilinin qarışığında, səkkiz hecalı sətirlərlə yazılmışdır. Bu əsərdə Qriqor Magistrosun yaradıcılığının təsiri hiss olunur.
Vardan Mamikonyan
Vardan Mamikonyan (erm. Վարդան Մամիկոնեան ; təq. 387 - 451) - 450-451-ci illərdə Sasani İranına qarşı üsyana rəhbərlik etmiş olan erməni hərbi lideridir. O, Mamikonyanlar zadəgan ailəsinin başçısı və irsi sparapet titulunun sahibi, eyni zamanda da Ermənistan silahlı qüvvələrinin baş komandanı idi. Vardan və onun əksər silahdaşları 451-ci ildəki Avarayr döyüşündə həlak olsalar da, onların fədakarlığı erməni tarixçiləri Yeqişe və Lazar Parpetsinin əsərlərində əbədiləşdirilmişdir. O, ermənilər arasında milli qəhrəman sayılır və erməni kilsəsinin şəhidi və müqəddəsi kimi hörmətlə anılır. Vardan və onun rəhbərlik etdiyi üsyan bir çox sənət və ədəbiyyat əsərlərində xatırlanmışdır. Arşak Çobanyanın fikrincə, “Vardan erməni xalqı üçün ən sevimli şəxsiyyət, erməni tarixinin ən müqəddəs şəxsi, erməni milli ruhunun ən simvolik qəhrəmandır”.
Vardan Mamikonyan təxmini olaraq 387-ci ildə Taron rayonunun Aştişat qəsəbəsində Hamazasp Mamikonyan və erməni patriarxı Saakın qızı olan Saakanoyşun oğlu olaraq anadan olmuşdur. Onun özündən kiçik olan Hamazasp və Hmayeak adlı iki qardaşı var idi. O, Eçmiədzində Patriarx Sahak və Mesrop Maştots tərəfindən təsis edilmiş olan məktəbdə təhsil almışdır.
Vardan Oskanyan
Vardan Minasi Oskanyan ( erm. Վարդան Մինասի Օսկանյան; 7 fevral 1955, Hələb) — Ermənistan siyasətçisi və diplomatı, 1998–2008-ci illərdə prezident Robert Köçəryanın hakimiyyəti dövründə Ermənistanın xarici işlər naziri vəzifəsində çalışmışdır. "Sivilitas fondu" təsisçisidir.
== Siyasi fəaliyyəti ==
2012-ci ildə Oskanyan Çiçəklənən Ermənistan Partiyasının namizədi olaraq Ermənistan Milli Assambleyasına deputat seçilmişdir. 2012-ci ilin oktyabrında o zaman Ermənistan Respublika Partiyasının nəzarətində olan Milli Assambleya Oskanyanın toxunulmazlığının təqibdən çıxarılmasına səs vermişdir. O, Con Hantsmenin Oskanyanın "Sivilitas fondu"na 2 milyon dollar ianəsi ilə əlaqədar mənimsəmə və çirkli pulların yuyulmasında ittiham olunurdu. Oskanyan cinayət işinin siyasi motivli olduğunu və özünün və Çiçəklənən Ermənistan Partiyasının Serj Sarkisyan administrasiyasını tənqid etməsinə reaksiya hesab etmişdir. Oskanyan ianənin bir hissəsini ehtiyatsızlıqdan şəxsi məqsədləri üçün istifadə etdiyini etiraf etmiş və cinayət işinə xitam verilmiş, məsələ məhkəmədən kənar həll olunmuşdur. 2015-ci ilin martında Oskanyan Çiçəklənən Ermənistan Partiyasını tərk etmişdir. 2016-cı ilin aprelində Oskanyan Birlik Partiyasını yaratmışdır.
II Vardan (Parfiya çarı)
II Vardan (v. 58) — Arşakilər sülaləsindən atası çar I Vologez və ya I Vardana qarşı Parfiya imperiyasının bir hissəsində qısa müddətə hökmranlıq etmiş Parfiya hökmdarı. II Vardan 55–58-ci illərdə atasına qarşı üsyan qaldırmış və Midiyanın paytaxtı Ekbatanı işğal etmişdir.
== Mənbə ==
=== İstinadlar ===
=== Ədəbiyyat ===
Ellerbrock, Uwe. The Parthians: The Forgotten Empire. Oxford: Routledge. 2021. ISBN 978-0-367-48190-2.
Sellwood, David (1983). "Parthian Coins".
II Vardan (Qafqaz Albaniyası çarı)
II Vardan (v. 711) — Qafqaz Albaniyasının XIII çarı. Musa Kalankatlıya əsasən 694-cü ildə atası ilə Konstantinopola gedib 711-ci ilədək əsarətdə qalmışdır. Lakin həmin illər ərzində Pavlikanlar hərəkatına qoşulanlar arasına necə keçdiyi məlum deyil. Kirill Tumanova görə o Albaniyada hökmdarlıq etmişdir və 710-cu ildən sonra vəfat etmişdir.
Mücrim Kərim Vardani
Mücrim Kərim Vardani (XIX əsr, Kərimli) — XIX əsrdə Oğuz rayonunun Vardanlı (Kərimli) kəndində yaşamış şair.
Mücrim Kərim Vardanı XIX əsrin birinci yarısında Vardanlı (indiki Kərimli) kəndində doğulmuş, yazıb yaratmışdır. Azərbaycan yazılı ədəbiyyatında aşıq şerinin görkəmli nümayəndələrindən biridir. Türkiyəyə, Ərəbistana, Dağıstana və Rusiyaya səyahət etmiş, ərəb və fars dillərinə dərindən yiyələnmişdir.
Rayonun Kərimli kəndi Mücrim Kərimin adını daşıyır.
Şair həm klassik qəzəl formasını, həm də Azərbaycan xalq şerini yaxşı bilmiş, hər iki formada ustalıqla öz qələmini sınamışdır. Yazdığı qəzəllər, qoşmalar, təcnislər, bağlamalar, mürebbelər, müstəzadlar, müxəmməslər, gəraylılar Azərbaycan sərhədlərindən kənarlarda da tanınmışdır. Bakıda əlyazmalar fondunda saxlanılan əlyazmada bildirilir ki, o, öz divanını 1840-1841-ci illərdə tərtib edib bitirmiş və ona “Sünbülüstan” adı vermişdir.
Professor, xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə 1978-ci ildə Mücrim Kərim Vardaninin şerlərini ayrıca kitab şəklində “Sünbülüstan” adı ilə Bakıda çap etdrmişdir.
Şeirlərini "Mücrim", "Kərim" və "Mücrim Kərim" təxəllüsləri ilə imzalayan Mücrim Kərimin şəxsiyyətinə dair bizdə heç bir məlumat yoxdur.
Vardanants meydanı
Vardanants meydanı (erm. Վարդանանց Հրապարակ) — Ermənistanın Gümrü şəhərinin ən böyük meydanı.
Meydan Vardan Mamikonyanın xatirəsinə adlandırılmışdır.
Meydan 1930-cu illərdə, Sovet dövründə Gümrünün mərkəzində açılnışdır, 1920-ci ildə Ermənistanda baş verən May üsyanının şərəfinə "May Qələbələri meydanı" adlandırılmışdır; layihənin müəllifi memar Aleksandr Tamanyan idi.
25 iyun 2016-cı ildə Ermənistana üç günlük apostol səfərində olan Roma Papası Fransisk burada Latın adətiylə liturgiya keçirdi. Mərasimdə Bütün Ermənilərin Katolikosu II Qaregin də iştirak etdi.
Vardanants meydanı düzbucaqlı formaya malikdir (280 × 140 m). Şimaldan Qay küçəsi, cənubdan Vahan Çeraz küçəsi, qərbdən Abovyan küçəsi və şərqdən Şaumyan küçəsi ilə həmsərhəddir.
Meydan bir neçə fəvvarə ilə bəzədilib, mərkəzində Avarayr döyüşünə həsr olunmuş memorial yerləşdirilib. Memorial 2008-ci ildə qurulmuş və Sasanilərə qarşı Avarayr döyüşündə vuruşan erməni ordusu başçılarının heykəllərini ehtiva edir, mərkəzində isə Ermənistanın milli qəhrəmanı Vardan Mamikonyanım heykəli qoyulub.
Vardane
Vardane — Krasnodar diyarında, Soçi şəhərinin mikrorayonu. Lazarevski rayonunun "Soçi kurort-şəhər" tərkibinə daxildir.
Vardane rayonu Qara dəniz sahilində, Buu çayının mənsəbində yerləşir. Rayon mərkəzi Lazarevskoeden 37 km cənub-şərqdə, Soçinin mərkəzindən 40 km şimal-qərbdə və Krasnodardan 270 km cənubda (yolla) yerləşir.
A-147 "Cubqa-Adler" federal avtomobil yolu və Şimali Qafqaz dəmiryolunun bir qolu yaşayış məntəqəsindən keçir. Vardane dəmir yolu platforması yaxınlıqda yerləşir. Çınqıllı çimərlik zolağının uzunluğu 600 metr, eni isə 5 metrdir.
Vardana qəsəbəsi dar sahil zolağında yerləşir və üç tərəfdən dağlar və silsilələr ilə əhatə olunub. Kəndin relyefi əsasən dağlıqdır. Orta hündürlük dəniz səviyyəsindən 36 metrdir.
Vardanlı
Kərimli (əvvəlki adı: Vardanlı) — Azərbaycan Respublikasının Oğuz rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Vartaşen rayonunun Vardanlı kəndi Kərimli kəndi və müvafiq olaraq Vardanlı kənd Soveti Kərimli kənd Soveti adlandırılmışdır.
Kəndin əvvəlki adı Vardanlı olmuşdur. Kənd şair Mücrim Kərim Vardaninin şərəfinə 1991-ci ildən Kərimli kimi rəsmiləşdirilmişdir. Yaşayış məntəqəsi Şahsevənlərin kərimli tirəsinin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır və həmin tirənin adını daşıyır.
Kəndin ərazisində arxeoloji və memarlıq abidələrindən Qala yeri (V–VIII əsrlər), Türbə (XV əsr), Kurqanlar (Tunc dövrü) mövcuddur. Bu abidələr Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi ölkə və yerli əhəmiyyətli abidələrin siyahısına daxil edilmişdir. Hazırda Kurqanlarda AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu tərəfindən qazıntı-tədqiqat işləri aparılır.
Kənd rayon mərkəzindən 12 km. cənubda, Əlicançayın (Kürün qolu) sol sahilindən 4 km.
Kamo Vardanyan
Kamo Vardanyan (18 mart 1966, Noraşen, Hadrut rayonu) — general-mayor. Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının müdafiə naziri (2021).
== Həyatı ==
Kamo Baxaturoviç Vardanyan 18 mart 1966-cı ildə Martuni rayonunun Noraşen kəndində anadan olub. Norşen kəndindəki orta məktəbdə oxuyub. 2006-cı ildə Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Birləşmiş Silahlı Qüvvələrin Akademiyasını bitirib. 2019-cu ildə isə Rusiya Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının Hərbi Akademiyasını bitirib.
1992-ci il fevralın 1-dən Qondarma Dağlıq Qarabağ Müdafiə Ordusunda xidmət edir. 1992–2012-ci illərdə ordunun müxtəlif hərbi hissələrində taqım komandiri, taqım komandirinin müavini, tabor komandirinin müavini — qərargah rəisi, tabor komandiri, hərbi hissə komandirinin müavini, hərbi hissə komandiri, komandir müavini kimi vəzifələrdə çalışıb. 2007–2012-ci illərdə orduda alpinistlər birliyinin komandiri idi.
2012-ci il noyabrın 12-də Qondarma Dağlıq Qarabağ Müdafiə Ordusu Baş Qərargah rəisinin birinci müavini təyin edilib.
Ruben Vardanyan
Ruben Karlenoviç Vardanyan (25 may 1968, İrəvan) — Erməni əsilli oliqarx, Vladimir Putinin keçmiş məsləhətçisi, investor, vençur xeyriyyəçisi və sahibkar. Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının keçmiş dövlət naziri.
1968-ci il mayın 25-də İrəvanda anadan olub. 1985-ci ildə İrəvan 20 saylı məktəbi qızıl medalla bitirib. 1985-ci ildə Moskva Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinə daxil olmuş, birinci kursdan sonra SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət etmiş, 1992-ci ildə isə İqtisadiyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Ailəlidir, dörd övlad atasıdır. Böyük oğlu David Aprel döyüşləri zamanı Qarabağda orduda xidmət edib.
Ruben Vardanyan 2022-ci il sentyabrın 1-də Rusiya vətəndaşlığından imtina edərək Dağlıq Qarabağa köçüb. O, bütün Rusiya aktivlərini ailə fonduna, idarəetməni isə tərəfdaşlarına keçirmək qərarına gəlib.
2022-ci il oktyabrın 20-də Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının tanınmamış dövlət qurumunun hökumət başçısı vəzifəsini tutmağa razılaşıb.
