* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2003 | •••••••• | 6.30 |
2004 | ••••••••••••• | 10.78 |
2005 | ••••• | 4.05 |
2006 | ••••••• | 5.86 |
2007 | •••••••••••• | 10.15 |
2008 | •••••••• | 6.58 |
2009 | •••••••••••••••••••• | 17.44 |
2010 | ••••• | 3.90 |
2011 | ••••• | 4.20 |
2012 | ••••••••• | 7.57 |
2013 | •••••• | 4.81 |
2014 | ••••••• | 5.32 |
2015 | •••••• | 4.59 |
2016 | •••••• | 4.86 |
2017 | ••••••• | 5.37 |
2018 | ••••• | 3.75 |
2019 | ••••••• | 5.56 |
2020 | •••• | 3.45 |
1 is. [ər.] 1. Pul, cavahirat və s. qiymətli şeylər saxlanılan yer. Cümə axşamları ağanın xəzinəsindən füqəraya pul paylanardı. Ə.Haqverdiyev. 2. Bir dövlətə məxsus pul, sərvət, torpaq və s. qiymətli vəsaitin hamısı birlikdə. Dövlət xəzinəsi. Xəzinəyə məxsus torpaqlar. Xəzinə malı. – …Uşqolların xərci dövlət xəzinəsinin öhdəsində idi. C.Məmmədquluzadə. 3. məc. Mədəni və mənəvi sərvətlərin toplusu. Türk dilində, Azərbaycan şivəsində təzə bir kitabın ədəbiyyat xəzinəmizə daxil olmasını kəmali-iftixar ilə izhar edirik. F.Köçərli. Onlar böyük bir səy ilə xalqının qəhrəmanlıq tarixinə yeni səhifələr yazmış, ya da elm və sənət xəzinəsini parlaq incilərlə zənginləşdirmişlər. M.İbrahimov. 4. Köhnə Şərq hamamlarında isti su saxlanılan yer, hovuz. [Xortdan:] Bizim hamamların İran qaydası böyük hovuzları var ki, adına xəzinə deyirlər. Ə.Haqverdiyev. Ancaq tağların birinin altında xəzinə olardı. Orada isti su saxlanılardı. H.Sarabski. [Rza bəy:] Əşi, girirəm xəzinəyə, bilmirəm ki, bu içində çimdiyim sudur, neftdir, həlimdir, yoxsa bozbaşdır. Ü.Hacıbəyov. 5. Keçmişdə tapançada dəstəyin, tüfəngdə qundağın dibçəyində, müasir silahlarda isə patron qoyulan yer. [Həcər] tüfəngi əlinə götürüb onun xəzinəsini açır, diqqətlə buraya baxır və yoxlayırdı. S.Rəhimov. ◊ Xəzinə üstündə oturmaq – çoxlu pul, var-dövlət sahibi olan adam haqqında. [Hacı Murad:] Haradan alım? Deyəsən, xəzinə üstündə oturmuşam. S.S.Axundov.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / xəzinə1 Ərəbcədən alınma sözdür, bizdə onun yerinə ağı (ağıl )sözü işlədilib. Qiymətdə ağır ifadəsi də xəzinə ilə bağlıdır. Xəzinədar yerinə, ağıçı işlətmişik. Ehtimal olunur ki, “qorunan, saxlanılan” mənalarını verən ağıl (məsələn, qoyun-quzu ağılı) mənasını verən sözlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / xəzinə3 1. XƏZİNƏ Kim bilir, bu dağların; Qatlarında nələr var?! Bəlkə qızıl yatağı; Sonsuz xəzinələr var (Ə.Cəmil); DƏFİNƏ Ədilə kəşf edir hər dəfinəni; Bu sənət ilhama çağırır meni! (M.Rahim). 2. XƏZİNƏ (tüfəngdə) Həcər tüfəngi elinə götürüb onun xəzinəsini açır, diqqətlə baxır.. (S.Rəhimov); SANDIQ Karl silahların çaxmağını, sandığını yoxlamaqla kifayətlənmirdi (Ə.Əbülhəsən); MAĞAZA/ MAQAZİN
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / xəzinə1 XƏZİNƏ I is. [ ər. ] Güllə yeri; sandıq (tüfəngdə). Darağı xəzinəyə basıb çaxmağı hərlədi, gülləni lüləyə verdi (İ.Şıxlı). XƏZİNƏ II is. [ ər. ] Şərq hamamlarında isti sulu çarhovuz. Molla xəzinədə o qədər uzanmışdı ki, az qala yatıb qalacaqdı. XƏZİNƏ III is. [ ər. ] Dövlət, əmlak, dəfinə. Şah sağ olsun, özün bilirsən ki, mən sənin boş xəzinəni doldurmuşam (M.F.Axundzadə).
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / xəzinə2 сущ. 1. казна: 1) совокупность денежных, земельных и иных средств государства. Dövlət xəzinəsi государственная казна, xəzinəyə məxsus torpaqlar земли, принадлежащие казне 2) учреждение, распоряжающееся государственными средствами, имуществом 3) денежные средства, деньги. Məscidin xəzinəsi казна мечети 2. клад: 1) деньги или другие ценности, зарытые в земле или скрытые в каком-л. тайном месте. Xəzinə tapmaq найти клад 2) перен. о ком-, о чем-л., имеющем большую ценность или обладающем теми или иными достоинствами. Elm xəzinəsi клад науки; bu sadəcə işçi deyil, əsl xəzinədir это не просто работник, а настоящий клад 3. бассейн (в прошлом – водоем с теплой водой в бане) 4. магазин (приспособление в оружии – в винтовке, карабине, автомате, служащее вместилищем для патронов) 5. касса (денежная наличность учреждения). Xəzinəni qəbul etmək принять кассу 6. сокровищница: 1) место хранения сокровищ, драгоценностей 2) перен. совокупность каких-л. культурных, духовных ценностей. Dünya mədəniyyati xəzinəsinə sanballı töhfə весомый вклад в сокровищницу мировой культуры ◊ xəzinə üstündə oturmuşam?! что я казной владею, что ли?!
Azərbaycanca-rusca lüğət / xəzinə1 i. 1. exchequer, treasury; dövlət ~si state treasury; 2. buried / hidden treasure; treasure-house, depository; bilik ~si depository of learning; dünya mədəniyyəti ~si treasures of world culture; incəsənət və ədəbiyyat ~si treasure-house of art and literature; 3. (silahda) magazine, (cartridge-) chamber; 4. arx. pond with warm water in old eastern bath-houses
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / xəzinə1 is. trésor m ; ~dar trésorier m ; dünya mədəniyyəti ~si trésorerie f de culture mondiale ; incəsənət və ədəbiyyat ~si trésorerie f de littérature et d’art
Azərbaycanca-fransızca lüğət / xəzinə1 XƏZNƏ [ər.] сущ. хазина (1. пул, жавагьирар ва мс. къиметлу затӀар хуьдай чка; 2. са уьлкведиз махсус тир пул, мал-девлет, ччил ва мс. къиметлу затӀар вири санал; амарат; // хазинадин (мес. мал); 3. пер. са халкьдин зариятдин, культурадин ва мс. яратмишунар; 4. куьгьне рагъэкъечӀдай патан гьамамра, чими яд хуьдай чка, гьавиза; 5. тфенгдин, тапанчидин патронар твадай чка); ** xəzinə üstündə oturmaq хазинадал ацукьун, гзаф пул, мал-девлет авай касдин гьакъинда.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / xəzinəə. bax xəznə.
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğətiqiymətli əşyaların saxlandığı yer; dəfinə, kassa.
Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.