Ənzəli əməliyyatı
Ənzəli əməliyyatı — Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı Volqa-Xəzər hərbi donanması tərəfindən həyata keçirilən dəniz və amfibiya əməliyyatı. Hədəf İngiltərənin Şimali Fars Qüvvələrinin nəzarəti altında olan İranın Ənzəli şəhərində saxlanılan Rus Xəzər Flotiliyası idi.
== Zəmin ==
Xəzər dənizindəki Rusiya vətəndaş müharibəsi Volqa-Xəzər donanması ilə Britaniyanın Xəzər flotiliyası arasındakı qarşıdurmanı görmüşdü, Britaniya Müttəfiqlərin müdaxiləsinin bir hissəsi olaraq Ağ hərəkatı dəstəkləyirdi. İngilislər və Ağlar Aleksandrovski Fort döyüşü zamanı qələbə qazandılar, lakin liman 1920-ci ilin aprelində yenidən ruslar tərəfindən ələ keçirildi.
Britaniya Xəzər Donanması ləğv edildikdən və Ağ Xəzər Donanmasının İranın Ənzəli şəhərinə geri çəkilməsindən sonra, Britaniya hərbi dəstəsi silahlarından bütün blokları çıxarmış qalan gəmilərə cavabdeh idi.
Bu sırada, Moskvada Trotski və Lenin ağlara və Fars ərazisinə yerləşdirilmiş ingilis qüvvələrinə ediləcək hərbi zərbənin həm əvvəllər general Anton Denikinin əlində olan və hal-hazırda İngiltərənin nəzarətində olan döyüş gəmilərini və hərbi materialları geri qaytaracağı, həm də Şimali İrandakı ingilis qüvvələrinə zərbə olacağı mövzusunda həmfikir idi.
== Əməliyyat ==
Volqa-Xəzər Donanması Ənzəliyə hücum etmək üçün xeyli qüvvə topladı. Əməliyyat qrupu dörd köməkçi kreyserdən (Proletariy, Rosa Lüksemburq, Puşkin, Bela Kun), dörd esminesdən (Karl Liebknecht, Delnıy, Deyatelnyi, Rastoropnıy), iki atıcı qayıqdan (Qars və Ardaqan), Gretsiya nəqliyyat gəmisindən və digər kiçik hissələrdən ibarət idi. Səhər tezdən dəniz atəşi Britaniyanın əsas qərargahını vurdu, çünki ilk desant qrupları teleqraf xətlərini məhv edərkən, 2000 nəfər artıq sahilə çıxmışdı. Daha sonra danışıq aparmaq kapitulyasiya şərtləri ilə razılaşmaq üçün ingilislər tərəfindən motorlu torpedo gəmisinə qrup göndərildi.