* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 f. 1. Bir şeyi əlinə götürərək, yaxud dalına yükləyərək bir yerdən başqa yerə köçürmək, gətirmək. Uşağı qucağında aparmaq. Yükü dalında aparmaq. Tayı çiynində aparmaq. – Həkimin nüsxəsini heç dərmanxanaya aparmadım. Mir Cəlal. // Daşımaq, nəql etmək. Avtobus minikləri apardı. Qatar çoxlu yük apardı. Qarışqa dən aparır. – Səhiyyəçilər yaralıları aparırdılar. Mir Cəlal. 2. Birinin hərəkətini yönəltmək, yol göstərmək; özü ilə bərabər yeriməsinə kömək etmək, yaxud getməyə məcbur etmək, özü ilə bərabər gətirmək. Uşaqları teatra aparmaq. Qocanın qolundan tutub aparmaq. 3. Özü ilə bərabər götürüb getmək. Kötüyü su apardı. – Gördü bir kəllə su üzündə əyan; Aparır çay aşağı seyli-rəvan. S.Ə.Şirvani. Ciğato çayı minlərlə … malqara cəmdəklərini axıdıb Urmu gölünə aparırdı. M.S.Ordubadi. 4. Oğurlamaq, çalmaq, qaçırmaq, çırpışdırmaq, alıb qaçmaq. Əzizim, nə xandılar; Nə sultan, nə xandılar; Apardılar yarımı; Tayfalıqca dandılar. (Bayatı). [Pristav:] Bu kasıb bədbəxtin öküzünü aparıbsan, binəvanı əli qoynunda qoyubsan. Ə.Haqverdiyev. [Dəyirmançı:] Varımı-yoxumu apardılar, bilirsən ki, əkinim yox, biçinim yox, şahada dolanıram, yeyənim də yeddi başdır. Çəmənzəminli. 5. məc. Udmaq, qazanmaq, qalib gəlmək (oyunda, məhkəmədə və s.-də). İki oynayanın biri aparar. Məhkəmədə işi hansı tərəf apardı? – Kim oxusa, aparıbdır. Mir Cəlal. [Sərvinaz Firuzəyə:] Çəkişmirəm, aparsam da verməyəcəksən, cığalın birisən. İ.Əfəndiyev. 6. məc. Yox etmək, silib təmizləmək, çıxarmaq. Ləkəni aparmaq. Paltarın ləkəsini benzinlə aparmaq olar. 7. məc. Məhv etmək, yox etmək, puç etmək, xarab etmək, dağıtmaq. Bəndi sel apardı. Dolu bütün meyvələri apardı. Əkinləri don apardı. 8. Sərf edilməsinə, işlənməsinə səbəb olmaq; əlindən almaq. Bu iş beş gün vaxtımı apardı. – [Kərim:] Bir quyunun qazılmasına gedən vaxtın yarıdan çoxunu başqa işlər aparır. M.İbrahimov. 9. məc. Qoparmaq, yemək, kəsmək; sürtüb aparmaq, xarab etmək. Barmağının başını maşının çarxı apardı. Daş ülgücün ağzını aparıb. 10. Həyata keçirmək, yeritmək, etmək. Mübarizə aparmaq. Müharibə aparmaq. Təbliğat aparmaq. – İş apar, baş gedərsə qoy getsin; Ad qalır, bəs deyilmi millət ilə. M.Ə.Sabir. 11. İdarə etmək, başda durmaq, başçılıq etmək, rəhbərlik etmək. Əsgərləri yürüşə aparmaq. Məclis aparmaq bacarıq istəyir. 12. məc. Bihuş etmək, məst etmək; yuxulatmaq, bayıltmaq. Musiqinin səsi məni apardı. – …Oğlanı dərd apardı; Dərmanı qızda qaldı. (Mahnı). 13. Aparıb çıxarmaq, gətirib çıxarmaq, yönəltmək. Bu yol haraya aparır? // məc. Sürükləmək, səbəb olmaq, gətirib çıxarmaq. Fəlakətə aparmaq. 14. Bir sıra isimlərə qoşularaq mürəkkəb feil və müxtəlif ifadələr düzəldilir; məs.: yuxu aparmaq, ləzzət aparmaq, fikir aparmaq, qan aparmaq. 15. “Özünü” sözü ilə birlikdə – özünü idarə etmək, bir qaydada hərəkət etmək. Özünü yaxşı aparmamaq. Özünü rəsmi aparmaq. – …Aslan özünü bu gün çox soyuqqanlı və səbirli aparırdı. M.İbrahimov. [Kərim] həmişə özünü bir ağsaqqal kimi aparır, elin işinə yarayır, onun körpüsünü tikir, dəyirmanını düzəldirdi. S.Rəhimov.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / aparmaq1 Almaq və barmaq (getmək) sözlərindən əmələ gəlib. Sonra kontaminasiya (latınca “qarışmaq” deməkdir) yolu ilə albar kəlməsi apar formasına düşüb. Gətir sözü də gəldir kimi olub. Bakı dialektində indi də “götür gəl” (gəltir) deyirlər.
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / aparmaq1 APARMAQ – GƏTİRMƏK Arşın gətir bez apar, çuval gətir qoz apar (Ata. sözü).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / aparmaq1 1. уносить, унести, увозить, увезти, уводить; 2. выигрывать, выиграть;
Azərbaycanca-rusca lüğət / aparmaq2 глаг. 1. нести (перемещать, доставлять куда-л. на себе, на руках). Bayraq aparmaq нести флаг, məktub aparmaq нести письмо, hədiyyə aparmaq нести подарок, su aparmaq нести воду 2. вести: 1) идя вместе, направлять движение, помогать идти. Qardaşını məktəbə aparmaq вести брата в школу, sinfi ekskursiyaya aparmaq вести класс на экскурсию 2) находясь во главе, направлять чьи-л. действия, предводительствовать. Qələbədən-qələbəyə aparmaq вести от победы к победе, demokratiya yolu ilə aparmaq вести по пути демократии 3) направлять деятельность кого-л., чего-л., руководить кем-л., чем-л.; преподавать какой-л. предмет, проводить (об уроке и т.п.). Sinif aparmaq вести класс, dərs aparmaq вести урок, cədvəl üzrə aparmaq вести по расписанию 4) иметь то или иное направление (о дороге, лестнице и т.п.), служить путём куда-л. Bu yol şəhərə aparır эта дорога ведёт в город, vağzala aparır ведёт на вокзал 5) выполнять, осуществлять, делать что-л., постоянно или длительно заниматься чём-л. Söhbət aparmaq вести беседу, təbliğat aparmaq вести агитацию, veriliş aparmaq вести передачу, hazırlıq aparmaq вести подготовку, mübarizə aparmaq вести борьбу, müşahidə aparmaq вести наблюдение, protokol aparmaq (yazmaq) вести протокол, hesab (uçot) aparmaq вести учёт 3. везти (перемещать, передвигать кого-л., что-л. при помощи средств движения). Sərnişin aparmaq везти пассажиров, yük aparmaq везти груз, taxıl aparmaq везти зерно, taksidə aparmaq везти на такси, şəhərə aparmaq везти в город 4. унести: 1) уходя, взять с собой. Kitabı özü ilə aparmaq унести книгу с собой 2) украсть, утащить, похитить 3) увлечь силой своего движения, течения (о воде, ветре и т.п.). Sel apardı унесло потоком (поток унёс), külək apardı унесло ветром (ветер унёс), çay apardı унесло рекой (река унесла) 5. увести: 1) заставить уйти вместе с собой; ведя, удалить откуда-л. Yanına salıb aparmaq увести с собой 2) украсть, ведя или угоняя. Günün günorta çağı aparmaq увести средь бела дня 6. увезти: 1) уезжая, взять с собой. Uşağı da özünüzlə апарын ребёнка тоже увезите с собой 2) похитить, увезя откуда-л. Qızı apardılar увезли девушку 7. выводить, вывести, сводить, свести (удалить пятна, плесень). Ləkəni aparmaq вывести пятно; qan aparır kimi истекает кровью кто; qızdırma aparır kimi теряет сознание от температуры; yuxu aparır kimi клонит ко сну кого, oyunu aparmaq выигрывать, выиграть, одерживать, одержать победу (в игре, состязании), fikir apardı kimi мысли увели кого куда, погрузился в думы ◊ ağlını aparmaq kimin сводить, свести с ума кого; baş aparmaq: 1. показывать, показать свой характер, переходить, перейти границы дозволенного в разговоре; 2. вникать, вникнуть во что-л.; baş-beynini aparmaq kimin 1. морочить голову кому 2. см. qulağını aparmaq; vaxt aparır (о чём-л.) отнимает время, требует много времени; vaxtını aparmaq kimin отнимать, отнять время у кого; qulağını aparmaq kimin прожужжать все уши кому; özünü aparmaq necə вести себя как; bu xəmir hələ çox su aparacaq это дело потребует ещё много труда (усилий, времени)
Azərbaycanca-rusca lüğət / aparmaq1 f. 1. to carry (d.); çamadan / kitab və s. ~ to carry a trunk / a book, etc.; uşağı qucağında ~ to carry a child in one’s arms; yük ~ to carry load; 2. (külək, sel və s.) to carry along (d.), to drive* (d.); 3. (rəhbərlik etmək) to lead* (d.), to conduct (d.), to direct (d.); to run* (d.) dərs ~ to conduct a lesson; dərnək ~ to conduct / to run* a circle; iclas ~ to preside over a meeting; iş ~ to run* a business; Bu yol hara aparır? Where does this road lead?; mübarizə ~ to struggle (against, with), to carry on a struggle (against, with); elmi iş ~ to do* scientific work, to be* engaged in scientific work; müharibə ~ to wage war (on / against); to fight a war; təşviqat ~ to carry on propaganda; kampaniya ~ to carry on a campaign; söhbət ~ to have* / to hold* a conversation; danışıq ~ to negotiate (with), to carry on negotiations (with); özünü ~ to conduct oneself; özünü pis ~ (xüs. uşaq haq.) to misbehave; özünü yaxşı ~ (xüs. uşaq haq.) to behave (oneself); Özünü yaxşı apar! Behave your self!; 4. (ötürmək) to take* (d.); uşağı məktəbə ~ to take* a child to school; uşaqları kinoya ~ to take* the children to the cinema; 5. (oğurlamaq) to carry off (d.); d.d. to lift (d.); (qızı) to abduct (d.); (avtomobili, təyyarəni) to hijack (d.); (adamı) to kidnap (d.); 6. id. to win* (d.), to gain (d.); oyunu ~ to win* the game; ləkəni ~ to remove a stain; yuxu ~ to be* asleep; to fall* asleep; qan ~ to bleed* to death; fikir ~ to become* lost in thought, to be* taken away with thought, to give* oneself up to one’s thought; ağlını ~ (dəli etmək) to drive* mad (d.); (heyran etmək) to charm (d.), to captivate (d.); Onun gözləri mənim ağlımı apardı Her / His eyes captivated / charmed me; vaxt ~ to take* time; çox vaxt ~ to take* a lot of / much time; f. qulağını ~ to din (d.) in one’s ears
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / aparmaq1 f. 1) porter vt ; bayraq ~ porter un drapeau ; su ~ porter de l’eau ; 2) mener vt ; conduire vt ; diriger vt ; emmener vt ; aldadıb ~ embaucher vt ; əlindən tutub ~ mener par la main ; məktəbə ~ conduire à l’école ; iclas ~ présider une séance ; götürüb ~ emporter vt ; dərs ~ donner une leçon ; enseigner ; mübazirə ~ mener une lutte ; lutter vi ; təbliğat ~ faire (de) la propagande ; müharibə ~ faire la guerre à. . ; être en guerre ; gnerroyer vi ; döyüş ~ mener un combat ; combattre vt ; kəşfiyyat ~ faire la reconnaissance ; danışıqlar ~ négocier vt ; être en pourparlers ; iş ~ conduire une affaire ; protokol ~ rédiger un procèsverbal ; qeyd ~ prendre des notes ; qazıntı işləri ~ faire des fouilles ; 3) mener à qch ; conduire à qch ; charrier vt ; yol meşəyə aparır le chemin mène à la forêt ; özünü yaxşı (pis) ~ comporter (se) bien (mal) (uşaq haqqında) ; veriliş ~ mener une émission ; hazırlıq ~ faire des préparatifs (des préparations) ; 4) emporter vt ; voler vt, enlever vt ; naxırı otlağa ~ mettre les troupeaux au paturage ; ləkə ~ enlever la tache ; ôter vi la tache ; yağ ləkəsini ~ dégraisser vt ; qan ~ perdre son sang ; oyunu ~ gagner vi ; remporter une victoire dans un jeu ; özü ilə sürüyərək ~ entraîner vt ; baş-beynini ~ bourrer le crâne à qn fam ; ennuyer vt ; embêter vt ; qulağını ~ rabattre les oreilles à qn ; özünü ~ conduire (se) ; comporter (se): être sage
Azərbaycanca-fransızca lüğət / aparmaq1 гл. 1. тухун; təbliğat aparmaq агитация тухун; özünü düz apar жува-жув дуьз твах; 2. тухун, ялун (са чкадай маса чкадиз); 3. пер. квадарун, алудун, михьивун, хкудун (мес. леке); 4. пер. чукӀурун, чӀурун; körpünü sel apardı муьгъ селди тухвана; 5. пер. тухун, ягъун, пуч авун; kartofu don apardı картуфар къаю тухвана; 6. хут(а)хун; а(х)гакьарун; ** fikir aparmaq кил. fikir; qan aparmaq кил. qan; yuxu aparmaq ахвари тухун (кьун), ахвар агалтун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / aparmaq