dialoq sözü azərbaycan dilində

Dialóq (yun. διάλογος – danışıq, söhbət) – dilçilikdə: fikir-replikaların müntəzəm mübadiləsindən ibarət nitq forması; danışanların nitqinin bilavasitə anlaşılması replikaların dil tərkibinə qarşılıqlı təsir göstərir. Dialoq üçün məzmun əlaqəsi (sual-cavab, xəbər-aydınlaşdırma, /əlavə/, etiraz, /razılıq/, dəyərləndirmə; nitq etiketi formulları) və onun stimullaşdırdığı replikaların konstruktiv (leksik-qrammatik) əlaqəsi tipikdir: “Sən harada idin?” – “İşdə ləngidim”. Bu cür əlaqələrin yoxluğu danışanın nitqə deyil, nitqin gerçəkləşdiyi vəziyyətə reaksiyası zamanı (“Harada idin?” – “Qapıdan çəkil, soyuqlayarsan”) və ya müəyyən nitq aktı ilə heç bir əlaqəsi olmayan şəraitdə mümkündür. Dialoq dil ünsiyyətinin ilkin formasıdır. Genetik olaraq şifahi ifadə vasitələrinin qənaəti prinsipi ilə səciyyələnən şifahi danışıq sahəsinə aiddir. Bədii ədəbiyyatda dialoq şəklində nitqin ifadəsi zamanı situasiya rolunu müəllif şərhləri (remarkalar) oynayır. Dialoqun dil və üslubi xüsusiyyətləri yazıçının fərdi üslubuna və janrın normalarına uyğun olur. Dialoqun köməyilə təkcə danışıq nitqi üslublaşdırılmır. Dialoqun zahiri forması (replikaların növbələşməsi), onlarda canlı Dialoq nitqinin tipoloji əlamətlərinin çox hissəsi olmasa da, fəlsəfi-publisistik janr üçün səciyyəvidir (məs., Platonun, Q.Qalileyin dialoqları və “dəyirmi masa” arxasında müasir müzakirələr, müsahibələr, söhbətlər və s.).

kompüterlərdə qrafik istifadəçi interfeysinin bir elementi olan dialoq qutucuğu elə pəncərə növüdür ki, istifadəçi və kompüter arasında ünsiyyəti asanlaşdırmağa xidmət edir. O istifadəçiyə məlumat ötürə, istifadəçidən məlumat istəyə və ya eyni zamanda hər ikisini edə bilər. Adətən dialoq qutucuqları istifadəçilərə bir neçə seçimdən birini və ya bir neçəsini seçmək üçün və ya suala cavabları daxil etmək üçün verilir. Bunlar bəzən sağda şəkildə göstərilən formada bildiriş kimi peyda olurlar.

Sokratik dialoq (q.yun. Σωκρατικὸς λόγος) — Sokratik metodun tətbiq olunduğu dialoqlar. Eramızdan əvvəl IV əsrin əvvəllərində Yunanıstanda inkişaf etmiş ədəbi nəsrin janrı. Bu növün ən qədim nümunələri Platon və Ksenofon tərəfindən verilmişdir və hamısında Sokrat baş qəhrəman kimi iştirak edir. Sokrat çox vaxt əsas iştirakçı olsa da, onun dialoqda olması janr üçün o qədər də vacib deyil. Bu gün istinad edilən Sokratik dialoqların əksəriyyəti Platonun dialoqlarıdır. Platonik dialoqlar sonrakı filosofların istifadə etdiyi ədəbi janrı müəyyənləşdirdi. Platon təxminən 35 dialoq yazmışdır ki, onların əksəriyyətində Sokrat baş qəhrəmandır.

"Timey" (yun. Τίμαιος) — Platonun kosmologiya, fizika və biologiyaya həsr olunmuş ən mühüm traktatlarından biri. Eramızdan əvvəl 360-cı ildə sokratik dialoq şəklində yazılmışdır. Bu dialoq həmçinin Atlantida haqqında məlumat verir (daha ətraflı təsviri yarımçıq “Kritiy” dialoqunda əldə etmək olar). Dialoqda iştirak edənlər: Sokrat, Lokriyalı Timey, Kritias, Hermokrat . Bu dialoq orta əsr fəlsəfəsinin, o cümlədən Şartr məktəbi adlanan ideyaların inkişafına, eləcə də İntibah fəlsəfəsinə və müvafiq olaraq sonrakı dövrlərin bütün Avropa fəlsəfəsinə əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. == Məzmunu == Dialoqun tərkibi üç qeyri-bərabər hissədən ibarətdir. Başlanğıcda Sokrat ideal dövlət anlayışını qısaca təkrarlayır (q.yun. πολιτεία), mahiyyəti hər bir insanın öz ruhunun ləyaqətinə uyğun olaraq bir peşə seçməsidir: əkinçilər (q.yun. γεωργοί), mühafizəçilər (q.yun.

Modal dialoq boksu ( ing. modal dialog box, ru. модальное диалоговое окно) - qrafik istifadəçi interfeysində (GUI): bu dialoq boksunu (pəncərəsini) qapadanadək istifadəçinin ana proqramla işini bloklayan dialoq boksu (DIALOG BOX). Modal dialoq bokslarından, adətən, aşağıdakı hallarda istifadə olunur: • İstifadəçinin hansısa informasiyanı daxil etməsi tələb olunduqda; bu, sadəcə, “hə/yox” cavabı da ola bilər, ana proqramın işini davam etdirməsi üçün çoxlu sayda verilənlər də. • İstifadəçinin diqqətini mühüm bir şeyə cəlb etdikdə; erqonomika mütəxəssisləri bu variantı tez-tez tənqid edirlər, çünki proqramın bütövlükdə işini bloklamaq üçün nadir hallarda tam əsas olur. Ancaq bu variantdan yenə də istifadə olunur, çünki proqramlaşdırma baxımından onun reallaşdırılması daha asandır. • İstifadəçiyə, onun yerinə yetirdiyi əməliyyatın ləğv edilməsinin mümkünsüzlüyünü göstərmək və həmin əməliyyatı təsdiqləmək tələb olunduqda. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Tunis Milli Dialoq Dördlüyü (ərəbcə: الرباعي التونسي للحوار الوطني‎, fransızca: Quartet du dialogue national) 2011-ci il Yasəmən inqilabı iğtişaşlarından və tarixi rejim dəyişikliyindən sonra Tunisdə əldə edilmiş demokratik qazancları möhkəmləndirmək və konstitusiyanın möhkəmləndirilməsində mərkəzi vasitəçi olan dörd vətəndaş cəmiyyəti təşkilatından ibarət qrupdur. Dördlük 2013-cü ilin yayında konstitusiya prosesini dayandıran siyasi böhrandan sonra yaradılıb. Dördlüyün İntibah partiyasının başçılıq etdiyi hökumət gedən danışıqlardan uğur əldə etməsi və tarixi konstitusiyanın hazırlanmasında əldə etdiyi uğurun nəticəsi olaraq, 9 oktyabr 2015-ci ildə Nobel sülh mükafatına layiq görülmüşdür. Milli Dialoq Dördlüyü Tunis vətəndaş cəmiyyətində aşağıdakı təşkilatlardan ibarətdir: Tunis Ümumi Həmkarlar İttifaqı (UGTT, Union Générale Tunisienne du Travail) Tunis Sənaye, Ticarət və Sənətkarlıq Konfederasiyası (UTICA, Union Tunisienne de l'Industrie, du Commerce et de l'Artisanat) Tunis İnsan Hüquqları Liqası (LTDH, La Ligue Tunisienne pour la Défense des Droits de l'Homme) Tunis Vəkillər kollegiyası (Ordre National des Avocats de Tunisie) 2010-cu ilin dekabr ayının ortalarında Məhəmməd Buəzizinin Sidi Bu-Zeyddə özünü yandırmasından sonra Tunis artan etiraz hərəkatları ilə əhatə olundu. Hərəkat əvvəlcə Sidi Bu-Zeyddə bölgəsindəki kənddə orta səviyyəli işçilər və gəncləri tərəfindən sürətləndirildi, lakin əhalinin müxtəlif təbəqələrini əhatə etdi. Tunis həmkarlar ittifaqlarının etiraz səylərini gücləndirəcəyi müəyyən deyildi. Müstəqillik əldə etdikdən sonra Tunis Ümumi Həmkarlar İttifaqı (UGTT) siyasi cəhətdən fəal idi, xüsusən də Beynəlxalq Valyuta Fondunun subsidiyalarının kəsilməsinə etiraz etdi, lakin Ben Əli rejimi tərəfindən getdikcə daha çox repressiyaya məruz qaldı. İstehlak qiymətlərinin artmasına və əmək haqqının durğunluğuna cavab olaraq 1978-ci ildə "Qara cümə axşamı" etirazı kimi hadisələr və BVF-nun subsidiyalarının daha da azaldılması və yaşayış dəyərinin sürətlə artması ilə əlaqədar 1985-ci il etirazlarının Ben Əlinin daha repressiv mühitində təkrarlanacağı çətin görünürdü. Bu repressiv dövrün zirvəsində Tunis İnsan Haqları Liqası rəsmi olaraq qəbul edilən tək QHT idi. 2011-ci il Ərəb Barometri Tədqiqatına görə, etiraz edən əhalinin 10 faizinin həmkarlar ittifaqına mənsub olduğu Misirdən fərqli olaraq seçmənin yalnız üç faizinin həmkarlar ittifaqında iştirak etdiyini iddia etdi.

Tərəfdaşlıq və Dialoq üçün Qara Dəniz Forumunun (BSF) ilk sessiyası – iyun 2006-cı il tarixlərində Buxarestdə keçirilmişdir. Forum Rumıniya təşəbbüsü ilə baş tutmuşdur və ilkin olaraq prezidentlər səviyyəsində hər il müntəzəm keçirilən sammitlər və həmin illik fasilələr ərzində tematik və ya sektorlar üzrə əməkdaşlıq görüşlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulur. Sessiyaların keçirilmə məkanı üzv dövlətlər arasında növbəli şəkildə razılaşdırılmaqla seçilir. Forum yeni regional institutlar yaratmaq məqsədi daşımır, əksinə, geniş Qara dəniz regionu ölkələri (Cənubi Qafqazdan Xəzər dənizinə qədər daxil olmaqla) və bu qrup ölkələrlə beynəlxalq təşkilatlar arasında müntəzəm məsləhətləşmə prosesinə çevrilmək məqsədi daşıyır. İlk sammitdən sonra başqa sammitlərin keçirilməsi nəzərdə tutulmayıb. Rumıniya və Bolqarıstan Aİ-yə daxil olduqdan sonra Forum Şimali Avropa ölkələri və Baltik dənizi ölkələri üçün Şimal Ölçüsü təşəbbüsünə bənzər Qara və Xəzər dənizi dövlətləri ilə əməkdaşlıq üçün Aİ təşəbbüsü formasını aldı. Rumıniya prezidenti Trayan Besesku, Moldova prezidenti Vladimir Voronin, Ukrayna prezidenti Viktor Yuşşenko, Gürcüstan prezidenti Mixail Saakaşvili, Ermənistan prezidenti Robert Köçəryan, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev, Türkiyənin dövlət naziri və Bolqarıstanın bir nümayəndəsi parlamentin ilk iclasında Birgə Bəyannamə imzalayıblar. Onlara ABŞ, NATO və Aİ-nin yüksək səviyyəli rəsmiləri də qoşulub.

Aralıq dənizi Dialoqu — ilk dəfə 1994-cü ildə yaradılmış NATO və Aralıq dənizi hövzəsinin yeddi ölkəsi arasında əməkdaşlıq forumu. Onun məqsədi "bütün regionda yaxşı münasibətlər və daha yaxşı qarşılıqlı anlaşma və etimad yaratmaq, regional təhlükəsizlik və sabitliyi təşviq etmək və NATO-nun siyasət və məqsədlərini aydınlaşdırmaqdır". Dialoq NATO-nun Avropada təhlükəsizliyin Aralıq dənizində təhlükəsizlik və sabitliklə əlaqəli olduğuna dair fikirlərini əks etdirir. Bu, həmçinin Avropa–Aralıq dənizi Tərəfdaşlığını və Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının Aralıq dənizi Təşəbbüsünü gücləndirir və tamamlayır. == Üzvlər == Aralıq dənizi Dialoqu əvvəlcə beş ölkə ilə fəaliyyətə başlamış, lakin zaman keçdikcə daha iki ölkə əlavə edilmişdir Misir (1995-ci ilin fevralında qoşulmuşdur) Əlcəzair (2000-ci ilin martında qoşulmuşdur) İsrail (1995-ci ilin fevralında qoşulmuşdur) İordaniya (1995-ci ilin noyabrında qoşulmuşdur) Mavritaniya (1995-ci ilin fevralında qoşulmuşdur) Mərakeş (1995-ci ilin fevralında qoşulmuşdur) Tunis (1995-ci ilin fevralında qoşulmuşdur) === Liviya === 2012-ci il Çikaqo Sammitində NATO dövlət başçıları bəyanat yayaraq, Aralıq dənizi dialoqu vasitəsilə Liviyanın NATO tərəfdaşı kimi "xoş gəldin" olduğunu qeyd etdilər. Liviya hələ ki, cavab verməyib. == Fərdi Əməkdaşlıq Proqramı == 16 oktyabr 2006-cı ildə NATO və İsrail Aralıq dənizi dialoqu çərçivəsində ilk Fərdi Əməkdaşlıq Proqramını (ICP) yekunlaşdırdılar və burada İsrail NATO-nun Aktiv Dəniz Əməliyyatına töhfə verəcək. ICP terrorizmlə mübarizə və Aralıq dənizində birgə hərbi təlimlər kimi ümumi maraq doğuran bir çox sahələri əhatə edir. Misir (2007) və İordaniya (2009) ilə daha çox ICP sazişi imzalanıb və NATO gələcəkdə əlavə Aralıq dənizi Dialoquna üzv dövlətlərlə əlavə sazişlərin imzalanacağını gözləyir.

Asiya Birliyi və yə Asiya Dialoqu (İngilis dilində: Asia Cooperation Dialogue) - Asiya ölkələri arasında birlik yaratmaq və ASEAN, SAARC və Körfəz Əməkdaşlıq Şurası kimi təşkilatlara kömək etmək məqsədilə 2002-ci ildə qurulan beynəlxalq təşkilatdır. Asiya qitəsində olslarada Şərqi Timor, Ermənistan, Gürcüstan, İraq, srail , Kipr, Şimali Koreya, Livan, Maldiv adaları, Papua-Yeni Qvineya, Suriya bu təşkilata üzv deyil.Həmçinin Azərbaycanda bu təşkilata üzv olmasada bu təşkilatla əməkdaşlıq edir.

Usta Polikarpın Ölümlə Dialoqu güman ki, 15-ci əsrin əvvəllərində yazılmış dialoqdur. Usta Polikarpın Ölümlə Dialoqu indi Polyak dilində orta əsr poeziyasının ən vacib nümunələrindən biri kimi qəbul edilir. Tamamilə 918 sətirdən ibarət Polşa mətninə sahib olan Polikarpın Ölümlə Dialoqunu kəşf etmək, bu ölkənin dil və ədəbi ədəbiyyatında onilliklər boyu ən böyük hadisə oldu. Avropa universitet kitabxanalarından birində 1542-ci ildən bəri bilinən Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmierci’s (Master Polikarpın Ölümlə Dialoqu) nəşrinin məlum olmayan bir çapı tapıldı. Kəşfi Poznandakı Adam Mickiewicz adına Polşa Filologiyası İnstitutundan professor Wiesław Wydra etdi. Kəşf olunan mətnin tənqidi nəşri prof. Wiesław Wydra tərəfindən nəşr olundu və 7 noyabr 2018 tarixində satışa təqdim edildi. Dialoqun orijinal versiyası itirilib; Qalanlar ca.-dan natamam bir nüsxədir.1463–1465, Mirzyniec Mikołaj-a (Mikołaj z Mirzyńca) aiddir. Əsərin sonu 16-cı əsrdə Rus dili-nə tərcüməsi sayəsində bilinirdi. 498 sətirdən ibarətdir və XV əsr Polşa-nın müxtəlif sosial təbəqələrinin üzvlərinin gündəlik həyat səhnələrini təqdim edir.

Usta Polikarpın Ölümlə Dialoqu güman ki, 15-ci əsrin əvvəllərində yazılmış dialoqdur. Usta Polikarpın Ölümlə Dialoqu indi Polyak dilində orta əsr poeziyasının ən vacib nümunələrindən biri kimi qəbul edilir. Tamamilə 918 sətirdən ibarət Polşa mətninə sahib olan Polikarpın Ölümlə Dialoqunu kəşf etmək, bu ölkənin dil və ədəbi ədəbiyyatında onilliklər boyu ən böyük hadisə oldu. Avropa universitet kitabxanalarından birində 1542-ci ildən bəri bilinən Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmierci’s (Master Polikarpın Ölümlə Dialoqu) nəşrinin məlum olmayan bir çapı tapıldı. Kəşfi Poznandakı Adam Mickiewicz adına Polşa Filologiyası İnstitutundan professor Wiesław Wydra etdi. Kəşf olunan mətnin tənqidi nəşri prof. Wiesław Wydra tərəfindən nəşr olundu və 7 noyabr 2018 tarixində satışa təqdim edildi. Dialoqun orijinal versiyası itirilib; Qalanlar ca.-dan natamam bir nüsxədir.1463–1465, Mirzyniec Mikołaj-a (Mikołaj z Mirzyńca) aiddir. Əsərin sonu 16-cı əsrdə Rus dili-nə tərcüməsi sayəsində bilinirdi. 498 sətirdən ibarətdir və XV əsr Polşa-nın müxtəlif sosial təbəqələrinin üzvlərinin gündəlik həyat səhnələrini təqdim edir.