Oktan
Oktan (C8H18) — Alkanlar sinfindən doymuş karbohidrogen.
== Xassələri ==
Spesifik iyə malik rəngsiz mayedir, oktan ədədi 17 – 19 -dur.
== Alınması ==
Izooktanla və digər izomerlərlə birgə neftin, birbaşa qovmadan alınan benzinin (10%-ə qədər), həmçinin az miqdarda CO və H2-dən alınan sintetik benzinin tərkibində olur. Sənayedə oktanı rektifikasiya yolu ilə ayırırlar, sonra “molekulyar ələk”lərin köməyi ilə moçevina (karbamid) ilə təmizləyirlər.
== Tətbiqi ==
Hidrogen iştirakında alümomolibden və ya alümoxrom katalizatorları üzərindən buraxıldıqda (500oC-də və 1-2 Mn/m2 və ya 10-20 kqs/sm2 təzyiq altında) oktan aromatik karbohidrogenlərin (o-ksilol və etilbenzol) qarışığına çevrilir. Bu dehidrotsiklləşmə reaksiyası – katalitik riforminq proseslərində əsas reaksiyalardan biridir.
== Izomerləri ==
Oktanın 18 struktur izomeri var:
oktan (n-oktan)
2-metilheptan
3-metilheptan (+ optik izomerləşmə)
4- metilheptan
3-etilheksan
2,2-dimetilheksan
2,3-dimetilheksan (+ optiki izomerləşmə)
2,4-dimetilheksan (+optiki izomerləşmə)
2,5-dimetilheksan
3,3- dimetilheksan
3,4- dimetilheksan (+optiki izomerləşmə (iki hiral mərkəz))
2-metil-3-etilpentan
3- metil-3-etilpentan
2,2,3-trimetilpentan (+optiki izomerləşmə)
2,2,4-trimetilpentan (həmçinin izooktan kimi məlumdur)
2,3,3-trimetilpentan
2,3,4- trimetilpentan
2,2,3,3-tetrametilbutan
== İstinad ==
http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0470.html
== Mənbə ==
Корольченко А. Я.,Корольченко Д.А. Пожаровзрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Справочник: в 2-х ч. - 2-е изд., перераб. и доп.- М.: Асс.