tezliyi sözü azərbaycan dilində

Hərf tezliyi — müəyyən bir dilin əlifbasındakı hərflərin yazılı dildə orta hesabla hansı tezliklə işləndiyini göstərir. Hərf tezliyi analizinin tarixi ərəb riyaziyyatçısı Əl-Kindiyə (801–873) qədər gedib çıxır. Hərf tezliyi dilçilər tərəfindən mətnin dilinin təyin olunmasında istifadə olunur.

Naykvist tezliyi (ing. Nyquist frequency, rus. Частота Найквиста) – analoq siqnalını onun ən yüksək tezliyindən iki dəfə böyük tezlikdə diskretləşdirdikdə, siqnalı tezlik spektrindən düzgün bərpa etmək olar. Bu diskretləşdirmə tezliyi Naykvist tezliyi adlanır. == Ədəbiyyat == İmamverdiyev Y.N., Suxostat L.V. "Nitq texnologiyaları üzrə terminlərin izahlı lüğəti", 2015, “İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı, 111 səh.

Radio tezliyi (en.radio frequency) – tezliyi 10 kHs-dən 3000 GHs’ə kimi və uyğun olaraq dalğa uzunluğu 30 km-dən 1 mm-dək olan elektromaqnit spektinin diapazonudur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Xəta tezliyi – rabitə sistemlərində: göndərilmiş düzgün olmayan bitlərin sayı (adətən, 100 000 bitə bir bit). Standart telefon xətləri ilə iş zamanı modem üçün tipik xəta tezliyi təxminən 200 000 bitə bir bit olur. Verilənlərin ötürülməsi proqramları belə xətaları qəbuletmə anında müxtəlif prosedurlar (xətaların aşkarlanması və düzəldilməsi prosedurları) vasitəsilə düzəltməyə çalışır.

Əsas tonun tezliyi (ing. Fundamental frequency, rus. Частота основного тона) — səs tellərinin vibrasiyalarının tezliyi. Boğazda və ağız boşluğunda yaranan digər yüksəktezlikli harmonikalar üçün baza rolunu oynayır. Əsas tonun tezliyi nitqin əsas tonuna bütün digər faktorlardan daha çox təsir edir. Əsas ton diapazonu uşaqlar üçün təxminən [170..600] Hs, kişilər üçün [85..200] Hs, qadınlar üçün [160..300] Hs-dir. Praktikada əsas tonun periodunu avtokorrelyasiya funksiyasının maksimumuna görə müəyyən etmək olar. == Ədəbiyyat == İmamverdiyev Y.N., Suxostat L.V. "Nitq texnologiyaları üzrə terminlərin izahlı lüğəti ", 2015,“İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı,111 səh.

Tezliyin paylanması və ya spektrin bölüşdürülməsi — elektromaqnit spektrinin radiotezlik diapazonlarına ayrılması və tənzimlənməsi. Bu, adətən, əksər ölkələrdə hökumətlər tərəfindən həyata keçirilir. Radio yayımı ölkə sərhədlərində dayanmadığı üçün hökumətlər radiotezlik diapazonlarıın bölüşdürülməsini və onların standartlaşdırılmasını uyğunlaşdırmağa çalışmışdılar. == BTİ tərifi == Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı tezliklərin paylanmasını "müəyyən edilmiş şərtlər altında bir və ya bir neçə yerüstü və ya kosmik radiorabitə xidməti və ya radio astronomiya xidməti tərəfindən istifadəsi məqsədi ilə verilmiş tezlik diapazonu" kimi müəyyən etmişdir.Tezliyin paylanması də milli tezliklərin idarə edilməsində istifadə olunan xüsusi bir termindir. Digər şərtlər bunlardır: == Orqanlar == Bir neçə orqan tezliklərin paylanması üçün standartları müəyyən edir, o cümlədən: Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı (BTİ) Avropa Poçt və Telekommunikasiya Administrasiyaları Konfransı (CEPT) Amerikalararası Telekommunikasiya Komissiyası (CITEL)Spektrdan istifadəsi sahəsində uyğunlaşdırmanı təkmilləşdirmək üçün əksər xidmət bölgüsü müvafiq ölkə administrasiyasının məsuliyyəti çərçivəsində ölkə miqyasında Tezliklərin Paylanması və İstifadələrin Cədvəllərinə daxil edilir. Təqdimatlar bunlardır: birinci dərəcəli ikinci dərəcəli ölkə idarələrinin məsuliyyəti daxilində eksklüziv və ya ortaq istifadə.Hərbi istifadədə paylanma BTİ Radio Qaydalarına uyğun həyata keçirilir. NATO ölkələrində hərbi mobil istifadələr NATO Birgə Mülki/Hərbi Tezlik Razılaşmasına (NJFA) uyğun olaraq həyata keçirilir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı (BTİ) BTİ Radio Qaydaları - Cild 1 (Maddə 5) BTİ Regionu üzrə tezliklərin ayrılması üzrə beynəlxalq cədvəl.