Borhan Şəhidi
Burhan Şəhidi (uyğ. بۇرھان شەھىدى, برهان شهيدي; çin. 包尔汉·沙希迪 pinyin Bāo'érhàn·Shāxīdí; rus. Бурхан Шахиди; tatar. Borhan Şähidi; həmçinin Bao Erhan; 3 oktyabr 1894, Ağsu[d], Bua rayonu – 27 avqust 1989, Pekin) — XX əsrdə Çində siyasi lider və siyasətçi. Şəhidinin siyasi fəaliyyəti əsasən Sincan vilayəti ilə bağlı olmuşdur. O, 1948–1949-cu illərdə Koalisiya Hökumətinin 3-cü sədri, 1949–1953-cü illərdə Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunun Xalq hökumətinin 1-ci sədri vəzifələrində işləmişdir.
== Həyatı ==
Burhan Şəhidi 1894-cü ildə Rusiya İmperiyasının Kazan quberniyasında anadan olmuşdur. Onun əcdadları Sin sülaləsi dövründə uğursuz kəndli üsyanından sonra Cənubi Sincanın Aksu şəhərindən Tatarıstana pənah gətirmişdilər. Ailəsi kasıb olduğundan uşaqlığının ilk illərində məktəbə az gedirdi.
Burhan Şəhidi
Burhan Şəhidi (uyğ. بۇرھان شەھىدى, برهان شهيدي; çin. 包尔汉·沙希迪 pinyin Bāo'érhàn·Shāxīdí; rus. Бурхан Шахиди; tatar. Borhan Şähidi; həmçinin Bao Erhan; 3 oktyabr 1894, Ağsu[d], Bua rayonu – 27 avqust 1989, Pekin) — XX əsrdə Çində siyasi lider və siyasətçi. Şəhidinin siyasi fəaliyyəti əsasən Sincan vilayəti ilə bağlı olmuşdur. O, 1948–1949-cu illərdə Koalisiya Hökumətinin 3-cü sədri, 1949–1953-cü illərdə Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunun Xalq hökumətinin 1-ci sədri vəzifələrində işləmişdir.
== Həyatı ==
Burhan Şəhidi 1894-cü ildə Rusiya İmperiyasının Kazan quberniyasında anadan olmuşdur. Onun əcdadları Sin sülaləsi dövründə uğursuz kəndli üsyanından sonra Cənubi Sincanın Aksu şəhərindən Tatarıstana pənah gətirmişdilər. Ailəsi kasıb olduğundan uşaqlığının ilk illərində məktəbə az gedirdi.
Tbilisinin yüz min şəhidi
Tbilisinin yüz min şəhidi və ya Yüz min şəhid (gürc. ასი ათასი მოწამე, Rom: asi atasi mots'ame; orijinalı: gürc. ათნი ბევრნი მოწამენი, Rom: at'ni bevrni mots'ameni) — XIV əsrə aid olan anonim “Yüz ilin gürcü salnaməsi” adlı əsərə görə 1226-cı ildə Gürcüstanın paytaxtı olan Tbilisini ələ keçirən Xarəzmşah sultanı Cəlaləddin tərəfindən xristianlıqdan imtina etmədiyinə görə öldürülmüş Gürcü Pravoslav Kilsəsinin müqəddəsləridir. Mənbədə öldürülənlərin sayının 100.000 olduğu iddia edilmişdir. Gürcü kilsəsi onları hər il noyabr ayının 13-də (köhnə təqvimlə 31 oktyabr) yad edir.
== Tarixi ==
Cəlaləddinin Gürcüstan krallığı ilə ilk qarşılaşması 1225-ci ildə baş vermiş Gərni döyüşündə onun ordusunun gürcüləri sarsıdıcı məğlubiyyətə uğratması və bununla da Gürcüstanın orta əsrlərdəki çiçəklənmə dövrünün sona çatması ilə baş vermişdir. Növbəti il Cəlaləddin Tbilisiyə ikinci yürüşünü etmiş və Gürcüstan kraliçası Rusudanı və onun sarayını qaçmağa məcbur etmişdir. Paytaxtın müdafiəsinə qalxan gürcü qoşunları şiddətli müqavimət göstərmiş olsa da, Cəlaləddinin qoşunları nəhayət, 9 mart 1226-cı ildə Tbilisidə yaşayan yerli müsəlmanların da köməyi ilə şəhərə soxulmağa nail olurlar. Müzəffər Xarəzm əsgərləri Tbilisini talan etmiş və şəhərin xristian əhalisini qılıncdan keçirmişdirlər. Ənənəvi olaraq “Yüz ilin salnaməsi” kimi tanınan XIV əsrin anonim gürcü salnaməsində bu haqda belə yazılıb: “Düşmənin gətirdiyi dağıntıları çatdırmaqda sözlər acizdir: körpələri analarının döşündən qoparıb başlarını körpüyə döyərək gözlərinin kəllələrindən düşməsini seyr edirdilər...” Müsəlman tarixçiləri olan İbn əl-Əsir və Nəsəvi (Cəlaləddinin katibi olmuş və onun tərcümeyi-halını yazmışdır) sultanın əmri ilə İslamı qəbul etməyən xristianların öldürülməsi faktını təsdiqləmişdirlər.
Şəhidin məktubu (film)
Şəhidin Məktubu — Ramin Eyyubovun çəkdiyi 20 Yanvar faciəsinə həsr olunmuş filmi.
Film 17 yanvar 2015-ci ildə Bakıda Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində "Şəhid Ailələrinə Sosial Dəstək" İctimai Birliyinin dəstəyi ilə keçirilən mərasimdə ictimaiyyətə təqdim edilmişdir. Təqdimat mərasimində ictimai xadimlər, QHT rəsmiləri iştirak etmişdir.
Filmdə baş rollarda Şəbnəm Rəhimova, Zeynəb Aslanova, Bətul Vəlizadə, Hüseyn Aslanov, Riyad Aslanov və gənc aktyor Nicat çəkilmişdir.
