adla sözü azərbaycan dilində

Ermənistan ərazisindəki türk mənşəli toponimlərin dəyişdirilməsinin birinci dövrü XIX əsrin əvvəllərindən başlayır. İlk addəyişmə 1801-ci ildə baş vermişdir. 1920-1930-cu illərdə adların dəyişdirilməsi ilə bağlı qərarları Ermənistan SSR Torpaq Komitəsi verirdi.

Faxralı → Talaveri

Gürcüstanın adları dəyişdirilmiş şəhərlərinin tam siyahısı:

Gürcüstanın adları dəyişdirilmiş şəhərlərinin tam siyahısı:

Ləqəb və Adların Ləğvi Haqqında Qanun Türkiyədə 26 noyabr 1934-cü il tarixli 2590 nömrəli qəbul edilmiş qanundur. Türkiyənin Rəsmi Qəzetində (2867 saylı, 3-cü cild, 6-cı səhifə) 29 noyabr 1934-cü ildə nəşr edilmişdir. Türkiyə Böyük Millət Məclisində köhnəlmiş olmasına görə müzakirə edilmişdir. Qanuna görə: Maddə 1 - Ağa, Hacı, Hafiz, Xoca, Molla, Əfəndi, Bəy, Bəyəfəndi, Paşa, Xanım, Xanıməfəndi və Həzrətləri kimi ləqəb və adlar ləğv edilmişdir. Kişi və qadın vətəndaşlar qanun qarşısında və rəsmi sənədlərdə yalnız adları ilə qeyd olunmalıdır. Maddə 2 - Mülki, rütbə və rəsmi nişanlar və medallar ləğv edilmişdir və bu nişanların və medalların istifadəsi qadağandır. Müharibə medalları istisnadır. Türklər xarici dövlət nişanələrini üstlərində daşıya bilməzlər. Maddə 3 - Hərbi rütbələrdən adın əvvələ gəlməsi şərti ilə quru qoşunlarında və hava qüvvələrində xidmət edən Müşir, Birinci Ferik, Ferik ve Liva rütbəli şəxslərə General, dənizdə xidmət edən Birinci Ferik, Ferik və Liva rütbəli şəxslərə Admiral adı verilir. General və Admiralların dərəcələrini göstərən rütbələrlə hərbi dəniz zabitlərinin və digər hərbi birləşmələrdə xidmət edənlərin dərəcələrini göstərən rütbələrlə təltif edilməsi Ali Hərbi Şuranın qərarı və Deputatlar Şurasının təsdiqi ilə müəyyən edilir.

Madayların şəxs adları – Madaylar arasında yayılmış şəxs adları. Manna və Midiya dövlətləri yaranmazdan əvvəl onların ərazilərində xırda çarlıqlar mövcud idi. Eramızdan əvvəl IX əsrdən başlayaraq Assur çarlarının bu ölkələrə qarşı qarətçi hərbi səfərləri barədəki salnamələrində çoxlu şəxs adları qeyd olunmuşdur. Midiyalıların İrandilli olması konsepsiyasına uyğun olaraq bir sıra Qərbi Avropa və rus tarixçiləri bu adların əksəriyyətini İran dilləri vasitəsilə izah etməyə çalışmışlar, lakin sonradan aparılan araşdırmalar Midiya adlarının əsasən türkmənşəli olduğunu göstərmişdir. Maraqlıdır ki, Manna və Midiya adlarının bir hissəsi Şumer dili əsasında izah olunur. Bu heç də həmin xalqların sonrakı şumerlər olduğu demək olmasa da bəzi şumer allahlarının adlarının mannalı və midiyalı şəxs adlarında iştirak etməsi də faktdır. A m a k a r (er. əv. 820-ci il). Ehtimal ki, şumer dilində ama – ana və kar – qiymətli, yaxud gar –yerləşdirmək, yerinə qoymaq sözlərindən ibarətdir.

Makedoniya ayları (mak. Македонски месеци) — Şimali Makedoniyada və makedon icmalarının yaşadığı digər ölkələrdə rəsmi olaraq istifadə edilən 12 təqvim ayının adları. Ümumlikdə həm latın mənşəli standart beynəlxalq formalar (rəsmi mənbələrdə və kilsə təqvimlərində), həm də bəzi kənd yaşayış məntəqələrində qədim slavyan adları da (onlar müəyyən təbii dövrlərə və ya kənd təsərrüfatı işlərinə əsasən qoyulurdu) istifadə olunur. Adların müasir formaları 19-cu əsrin sonunda istifadə olunmağa başladı və sözlər ilk öncə “-ja” ilə bitirdi (јануарија, февруарија, септемврија, декемврија və s.). Standart normalar makedon dilində təhsilin sayəsində bərqərar olundu. Gevgeliya şəhərində S. Tanoviç elar arasında istifadə olunan ay adlarında aşağıdakı fərqləri qeyd etdi: may— црешар [tsreşar], iyun — житвар [jitvar], iyul — билјар [bilyar], avqust — прабражденски [prabrajdenski], sentyabr — бугуројчин [buquroyçin] və ya груздобер [qruzdober], oktyabr — митровски [mitrovski] və ya касим [kasım], noyabr — листупад [listupad], dekabr — гулемијут месиц [qulemuyım mesits] və ya бужикјов [bujikyov]. Pirava, Valadnovo kəndlərində növbəti adlar istifadə olunur: коложег [kolojeq] — yanvar, сечко [seçko] — fevral, летник [letnik] — mart, тревен [treven] — aprel, цутник [tsutnik] — may, црвеник [tsrevnik] — iyun, горешник [qoreşnik] — iyun, гумнар [qumnar] — avqust, гроздобер [qrozdober]— sentyabr, листокап [listokap] — oktyabr, снежен [snejen] — noyabr, студен [studen] — dekabr. Boşaviya rayonlarında, Kojuf dağının ətəyində kavadarlar ayları fərqli adlandırırlar. Belə ki, onlar noyabr ayına алистоп [alistop] deyirlər, dekabra isə андреја [andreja] deyirlər, çünki makedon eli arasında yayılmış deyimə görə, Həvari Andreyin anım günü ərəfəsində həmişə qar yağır. Yanvar ayı ən pis və ən soyuq qış ayı hesab olunduğundan коложег [kolojeq] adlanır, ona görə də keçmişdə bu ayda yandırıb istilənmək üçün odun doğrayırdılar.

Mannalıların şəxs adları – Mannalıların mixi yazılı mənbələrdə qorunaraq dövrümüzə çatmış şəxs adları. A m e k a – İranşünaslar bu adı farsca sayırlar. Q. Qeybullayev isə qeyd edir ki, bu ad türkcə amaq, omaq – qıvraq, xoş təbiətli, cəld, yaxşı əhval – ruhiyyəli sözündədir. Midiyada Amaxar (er. əv. 821-ci il), Qara dənizin şimal çöllərində skiflərdə Amak (er. əv. VII əsr) və sarmatlarda Amaqaşəxs adları ilə müqayisə olurdu. Türk dillərində m – b əvəzlənməsinə görə Abaqa xan (Elxanilər sülaləsində xan adı, XIII əsr), XIV əsrdə Sibirdə Tumen xanlığının xanı İbak, XVII əsrdə Altayda teleutlarda Abak şəxs adları ilə müqayisə olunur. M u s a s i n – Şumercə mu – mənim, sa, za – ürək və Sin (Ay allahının adı) sözlərindən ibarət teofor addır.

Müsəlman Korpusunun Əlahiddə Azərbaycan Korpusu adlandırılması haqqında qərar, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusunun yaradılması haqqında ilk tarixi sənəd. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin 1918-ci il, 26 iyun tarixli qərarı ilə 1917-ci ildə Zaqafqaziya Komissarlığının ordu strukturu kimi formalaşdırılmış Müsəlman korpusu adlanan hərbi birləşmə Əlahiddə Azərbaycan Korpusu adlandırıldı. Həmin qərarla Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bu hərbi birləşməyə sahibliyini hüquqi cəhətdən təstiqlədi. Bununla, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusunun əsası qoyuldu. Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin 1998-ci il 22 may tarixli fərmanı ilə iyunun 26-sı Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələr Günü elan edilmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, Müsəlman korpusunun əlahiddə Azərbaycan korpusu adlandırılması haqqında qərar maddəsi.

SSRİ və Çin istehsalı olan qırıcı təyyarələr üçün NATO kod adları

SSRİ fəxri adları (rus. Почётные звания СССР) — SSRİ konstitusiyası və SSRİ Ali Sovetinin fərmanı ilə təsis olunan fəxri adlar.

SSRİ fəxri adları (rus. Почётные звания СССР) — SSRİ konstitusiyası və SSRİ Ali Sovetinin fərmanı ilə təsis olunan fəxri adlar.

SSRİ-nin sualtı qayıqlardan buraxılan idarəolunan raketlərinin NATO kod adları

Taksonların adlandırılmasında istifadə olunan işarələmələr. ex (latınca) — dan, ilə, birlikdə, əlbir. 1. Botanikada iki müəllifin soyadı ilə bağlı işlənir və onu göstərir ki, taksonun adını ikinci müəllif həqiqətən nəşr etdirib, birinci müəllif isə təklif edib və nəşr etdirməyib; 2. Zoologiya və bakteorologiyada soyadla bağlı işlənir və onu göstərir ki, birinci müəllif taksonun adını nəşr etdirmiş, ikinci müəllif tərəfindən ad təklif olunmuş, amma nəşr etdirilməmişdir. in (lat.) — da, də; iki müəllifin adı ilə əlaqədar işlədilir. Belə ki, ikinci müəllif bütün nəşr və işlərin müəllifi, birinci isə taksonun adının elan edilməsi və ya yararlı olmasına məsul olur. Nümunə: Pimpinella hookeri C.B.Clarke in Hook.f. — o deməkdir ki, Cozef Dalton Hukerin işində taksona verilən adı Çarlz Beron Klark elan etmişdir. nom.

[mənbə göstərin] Ön Asiyada bir çox tayfaların, Azərbaycanda isə arattaların, kutilərin, lulubilərin, kasların, daha sonra mannalar və madayların şəxs adlarının mənalarını və kökənlərini üzə çıxarmaq olduqca çətindir. Bunun bir neçə səbəbi var. Əvvəla bu etnoslarda şəxs adlarının bir çoxu kökən etibarilə qədim şumerlərlə bağlıdır. Şumerlərin adları isə semit mənşəli akkad adları ilə qarışmışdı.İkincisi şumer və akkad adları əksər hallarda teofor adlar idi. Yəni qəbilə tanrılarınn adları şəxs adlarının bir hissəsini təşkil edirdi. Ümumiyyətlə, qədim qəbilələrdə dini görüşlərdə, fərdlərlə qəbilə tanrısı arasındakı münasibətin aspekti, bu əlaqənin əqidələrdə və ianamlarda əksinitapmanın mahiyyəti etnoqrafiya elmində mübahisəli məsələlərdəndir. Qəbilə tanrıları qəbilənin və ailənin himayəçiləri ilə sayıldığına görə uşaqlara ad vermədə tanrı adları əksini tapmalı idi. Teofor adlar belə yaranırdı. Bu adların yaranma motivi, şübhəsiz ki, tanrıların tərifi, uşağın doğulmasına görə təşəkkür, uşağın sağlam olmması üçün yalvarış və s. ola bilərdi.

Türk ədəbiyyatı adlar lüğəti (türk. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü) — türkdilli ədəbiyyatın yazıçı və şairlərinin bioqrafiyalarını özündə əks etdirən internet saytı. Saytda XX əsrin əvvəllərinə qədərki divan, aşıq və təkkə ədəbiyyatı ənənəsindən olan şəxslər haqqında məlumat mövcuddur. Buradakı bioqrafik məqalələr bir çox alim və yazıçı tərəfindən ərsəyə gətirilmiş, redaktorlar tərəfindən nəzərdən keçirilmişdir. Nəzərdən keçirilməsi prosesi başa çatmış məqalələr istifadəyə verilir. Əhməd Yəsəvi Universitetinin dəstəklədiyi layihədə işlər 1 yanvar 2013-cü il tarixində başlamış və 31 mart 2015-ci il tarixində başa çatmışdır. Bəzi mənbələr tərəfindən "Türk ədəbiyyatının Vikipediyası" kimi təsvir edilmişdir.

Vyetnamın tarixi adları — vyetlər və vyetnamlıların tarixi dövlət adlarının siyahısı. Müstəqil vyet və Vyetnam dövlətlərinin mövcudluğu dövründə onların rəsmi adları dəfələrlə dəyişmiş, bununla yanaşı qeyri-rəsmi adları da mövcud olmuşdur. Sitkui adı e.ə. 2879–2524-cü illərdə istifadə edilmişdir. E.ə. XII əsrdə Vyetthıonq (çin. ənən. 越裳), təqribən e.ə. VII əsrdən e.ə. 333-cü ilə qədər Vyet adı mövcud olmuşdur.

Ölkə adlarının mənası və ya ölkə adlarının etimologiyası - dünya ölkə adlarının mənasını ifadə edir.

Makedoniya ayları (mak. Македонски месеци) — Şimali Makedoniyada və makedon icmalarının yaşadığı digər ölkələrdə rəsmi olaraq istifadə edilən 12 təqvim ayının adları. Ümumlikdə həm latın mənşəli standart beynəlxalq formalar (rəsmi mənbələrdə və kilsə təqvimlərində), həm də bəzi kənd yaşayış məntəqələrində qədim slavyan adları da (onlar müəyyən təbii dövrlərə və ya kənd təsərrüfatı işlərinə əsasən qoyulurdu) istifadə olunur. Adların müasir formaları 19-cu əsrin sonunda istifadə olunmağa başladı və sözlər ilk öncə “-ja” ilə bitirdi (јануарија, февруарија, септемврија, декемврија və s.). Standart normalar makedon dilində təhsilin sayəsində bərqərar olundu. Gevgeliya şəhərində S. Tanoviç elar arasında istifadə olunan ay adlarında aşağıdakı fərqləri qeyd etdi: may— црешар [tsreşar], iyun — житвар [jitvar], iyul — билјар [bilyar], avqust — прабражденски [prabrajdenski], sentyabr — бугуројчин [buquroyçin] və ya груздобер [qruzdober], oktyabr — митровски [mitrovski] və ya касим [kasım], noyabr — листупад [listupad], dekabr — гулемијут месиц [qulemuyım mesits] və ya бужикјов [bujikyov]. Pirava, Valadnovo kəndlərində növbəti adlar istifadə olunur: коложег [kolojeq] — yanvar, сечко [seçko] — fevral, летник [letnik] — mart, тревен [treven] — aprel, цутник [tsutnik] — may, црвеник [tsrevnik] — iyun, горешник [qoreşnik] — iyun, гумнар [qumnar] — avqust, гроздобер [qrozdober]— sentyabr, листокап [listokap] — oktyabr, снежен [snejen] — noyabr, студен [studen] — dekabr. Boşaviya rayonlarında, Kojuf dağının ətəyində kavadarlar ayları fərqli adlandırırlar. Belə ki, onlar noyabr ayına алистоп [alistop] deyirlər, dekabra isə андреја [andreja] deyirlər, çünki makedon eli arasında yayılmış deyimə görə, Həvari Andreyin anım günü ərəfəsində həmişə qar yağır. Yanvar ayı ən pis və ən soyuq qış ayı hesab olunduğundan коложег [kolojeq] adlanır, ona görə də keçmişdə bu ayda yandırıb istilənmək üçün odun doğrayırdılar.

Allahın 99 adı (ərəb. أسماء الله الحسنى‎ — Allahın gözəl adları) — Əsmayi-hüsna. Möminlərə görə insan təfəkkürü Uca Yaradanı dərk etmək və tanımaq üçün yetərli olmadığından, insan yalnız Onun Özünü bizə tanıtdığı kimi anlaya bilir. Bu prosesin incəliklərini dərk etməkdə Onun gözəl adlarını (əsmayi-hüsna) öyrənmək daha məqsədəuyğundur. Qurani-Kərimdə buyurulur: "Ən gözəl adlar (əsmayi-hüsna) Allahındır. Onu bu adlarla çağırıb dua edin…"; "Allah — Ondan başqa ibadətə layiq olan məbud yoxdur. Ən gözəl adlar təkcə Ona xasdır!". Həzrət Peyğəmbərdən (s) rəvayət edilən hədislərin birində deyilir: "Allahın 99 ismi var. Kim onların mənasını bilərək əzbərləyib, sayarsa, Cənnətə girər". Adın cəmi olan əsma və "gözəl, ən gözəl" mənasını verən hüsna sözlərindən ibarət olan əsma-i hüsna (əl-əsmaü’l-hüsna) birləşməsi Allaha aid edilən adları ifadə edir.

Farer Adaları Premyer Liqası (sponsorluq səbəbi ilə Betri deildin menn kimi də adlandılır) Farer adalarında ən yüksək səviyyəsili futbol liqasıdır. 1942-ci ildə Meistaradeildin adı ilə yaradılıb və 2005-ci ildə Premyer Liqa ölkənin ən yüksək səviyyədəli futbol divizionu kimi 1. deild-i əvəz etdikdən sonra indiki formatda oynanılır. Liqa Farer Adaları Futbol Assosiasiyası tərəfindən təşkil olunur. Liqada 10 klub mübarizə aparır. Hər mövsümün sonunda iki komanda aşağı liqaya düşür və iki komanda aşağı liqa olan1. deilddən yüksəlir. Liqadakı bütün komandalar yarı-peşəkar statusa malikdir. Buna baxmayaraq bəzi klublar oyunçuları və məşqçi həyəti ilə daimi müqavilə imzalaya bilir. 2022-ci ilin aprelinə olan məlumata görə Farer Adaları Premyer Liqası UEFA Ölkə Reytinqinə görə 55 liqa arasından 44-cü yerdədir.

Bu səhifədə Azərbaycanda xarici ölkələrin və şəhərlərin şərəfinə adlandırılmış yerlərin siyahısı verilmişdir.

Çarli Adlard (ing. Charlie Adlard; 4 avqust 1966, Şrusberi[d]) — Böyük Britaniyalı komiks rəssamı. O, "Gəzən ölülər" və "Savage" komiksləri üzərində gördüyü işlərlə tanınır. Çarli Adlard karyerasına Böyük Britaniyada Robbi Morrison ilə birlikdə komiks kitabları "White Death" və "2000 AD" üzərində əməkdaşlıq edərək başlamışdır. O, "2000 AD" seriyaları "Judge Dredd" və "Armitage" üzərində çalışmışdır. Adlard əməkdaşlığa davam edərək "Savage" üzərində də işləmişdir. Çarli Birləşmiş Ştatlarda "The X-Files" (Tops tərəfindən nəşr olunur), "Astronauts in Trouble" (AiT/Planet tərəfindən nəşr olunur) və "Gəzən ölülər" (Image Comics tərəfindən nəşr olunur) kimi məşhur komiks seriyalarına verdiyi töhfələrlə tanınır. O, 2004-cü ildən "Gəzən ölülər" komiksi üçün rəssamlıq edir.

İstanbula əsrlər boyu müxtəlif adlar verilmişdir. Bu şəhər adları şəhər tarixinin müxtəlif dövrləri ilə bağlıdır. Bu adlar, tarixi ardıcıllıqla, Bizanti, Auqusta Antonina, Yeni Roma, Konstantinopol, Kostantiniyyə, İslambol və İstanbuldur. Bundan başqa tarixən İstanbulu monqollar Çakduryan, polyaklar Kanatorya, çexlər Aylana, macarlar isə Vizenduvar adlandırıblar. Tarix boyu İstanbul şəhərinə verilən onlarla ad arasında türklər tərəfindən daha tez mənimsənilən və bu gün istifadə edilən ad İstanbuldur. Bu adın mənşəyinin “eis tin polin” (yun. εις την πόλιν) ifadəsindən gəldiyi güman edilir. Bu ifadə o dövrün yunancasında “şəhərdə”, “şəhərin içində”, “şəhərli” mənasını verirdi. Bundan əlavə, ümumiyyətlə xalqın dilində “n” samitinə bitişik olan “p” səsi “b” səsinə çevrilirdi. Bu kontekstdə İstanbul adının mənşəyi bir sıra mənbələrdə məhz bu ifadə ilə əlaqələndirilir.

Biznes maqnatı və texnoloq İlon Mask Tesla avtomobilləri və SpaceX raketləri üzərində dizayn və mühəndislik işləri, eləcə də iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə səyləri ilə tanınır. Bərpa olunan enerji ilə bağlı işinə və təbliğatına görə Milli Vəhşi Təbiət Federasiyasının "Konni" mükafatı və "Qlobal yaşıl" mükafatı daxil olmaqla bir sıra ekoloji mükafatlar almışdır. Mask kosmik səyahətə verdiyi töhfələrə görə 2018-ci ildə London Kral Cəmiyyətinin üzvü seçildi. 2010, 2013, 2018 və 2021-ci illərdə "Time 100" siyahısına daxil edildi və "Forbes"in "2019-cu ilin ən innovativ liderləri" siyahısında birinci sırada yer aldı. 13 dekabr 2021-ci ildə "Time" jurnalı tərəfindən "İlin adamı" seçildi. Mask 2006-cı ildə ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının Aeronavtika və Kosmik Mühəndislik Heyətinin üzvü idi. Tesla və SpaceX-dəki işlərinə görə 2007-ci ildə "Inc." jurnalı tərəfindən "İlin təşəbbüskarı" laureatı. Tesla Roadster-in dizaynına görə 2007 "Index Design" laureatı. Həmçinin "Global Green" 2006 mükafatı Mixail Qarbaçov tərəfindən təqdim edilmişdir. ABŞ Aeronavtika və Kosmik Elmlər İnstitutu "George Low" mükafatını "2007/2008-ci illərdə kosmik nəqliyyat sahəsində ən töhfə" üçün verdi.