Butilaminlər
Butilaminlərin kimyəvi formulu C4H9NRR'-dir.
== Alınması ==
Sənayedə butilaminlər (üçlü-butilaminlərdən başqa) spirtlərin ammonyakla hidrogen və katalizatorların iştirakı ilə 160–2200C-də aminləşdirməklə (məs: Ni-ni Cr2O3-lə və ya Al2O3-lə) reaksiyası ilə alınırlar.
C4H9OH+NH3→C4H9NH2→(C4H9)2NH→(C4H9)3N
NH3:spirt molyar nisbətinin artması ilə, birli butilaminlərin çıxımı artır. Spirtlərin əvəzinə aldehidlər, yaxud ketonlardan istifadə etmək olar; bu zaman reaksiya güclü ekzotermik olur. N-butilamin, izo-butilamin, ikili-butilamin, butilhalogenidlərin NH3-lə, birli və ya ikili aminlərlə qarşılıqlı təsiri nəticəsində preparativ üsulla alınır.
Eyni zamanda mono-, di- və üç butilaminlər, həmçinin də dördlü ammonium birləşmələri (duzları) [(C4H9)4N] Hal alınır.
Butil radikalının şaxələnmə dərəcəsi artdıqca aralıq olefinlərin çıxımı artır:
(CH3)3CHal+NH3→(CH3)2C=CH2+NH4Hal
Istehsalatda və laboratoriyada üçlü-butilamin, N-üçlü butilamidlərin turşu və ya qələvili hidrolizi ilə adətən, üçlü-butanoldan sintez edilən N-üçlü butilformamiddən də alınır.
Həmçinin, üçlü-butilamin preparativ olaraq N-üçlü-butil- və N, N'-di-üçlü-butilmoçevinlərdən qələvili hidrolizlə alınır.
== Xassələri ==
Ammonyak iyli, rəngsiz mayedir. Birli butilaminlər (R=R'=H) su ilə hər nisbətdə qarışırlar.
