* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. [fars.] 1. Birisi ilə dostluq münasibəti olan adam, yaxın yoldaş, arxadaş. Köhnə dost. Uşaqlıq dostu. – Hər şeyin təzəsi, dostun köhnəsi. (Ata. sözü). // Birinin yaxşılığını, xoşbəxtliyini istəyən, onu ürəkdən sevən (düşmən ziddi). [Yusif:] Heç bundan yaxşı şey olarmı ki, qəlbdən istədiyin dostdan məktub alasan! N.Nərimanov. Neçə yüz ildən sonra biz də o məqama çata bilərik ki, gözümüzü açıb dostumuzu və düşmənimizi tanıyaq? C.Məmmədquluzadə. □ Dost olmaq – aralarında dostluq münasibəti olmaq, ya yaratmaq, dostlaşmaq, arxadaş olmaq, yaxınlaşmaq. Mirzağa, gəncliyinə baxmayaraq, bu vaxtadək bir qız və ya qadınla dost və arxadaş olmamışdı. S.Hüseyn. [Dürrə:] Mən tanış olmağı və dost olmağı, qəriblərlə oturub-durmağı sevən bir qadınam. M.S.Ordubadi. [Nuriyyə:] Son kursda oxuyan Ayna adlı bakılı bir qızla dost olmuşduq. İ.Əfəndiyev. Dost tutmaq – özünə dost saymaq, sevmək, çox xoşlamaq. …Şairlər bahar fəslini hamıdan artıq dost tuturlar. C.Məmmədquluzadə. [Təliə:] Vəliəhd, mənə inan, mən şeri də sevirəm, hətta şeri layiqi ilə oxuyanları da dost tuturam. M.S.Ordubadi. 2. sif. mənasında. Dostluğa əsaslanan, bir-birinə qarşı xeyirxah olan. Dost ölkələr. Dost xalqlar. // Tərəfdar, müdafiəçi, havadar. – Sən həyat dostusan, ellər zinəti! İnsanlıq eşqidir köksündə yanan. S.Vurğun. // sif. Sevən, istəyən, əziz tutan. 3. Adətən dosta, yaxın adama müraciət – dost! Əziz dost! – Gəlin, dostlar! Qələmdaşlar! Fərhad kimi külüng vuraq; Biz yaradaq dünyamızın qəhrəmanlıq dastanını! S.Vurğun. [Əhməd:] – Xoş gördük, köhnə dost, sənsən, gecə vaxtı haradan gəlirsən? İ.Şıxlı. Bir azdan sonra Lütfəli özü üçün bir rumka da araq töküb: – Sağ ol, dostum! – deyə içdi. İ.Musabəyov.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / dost1 Fars mənşəlidir, bizdə onun müqabilində qadaş sözü işlədilib, sonra arxaikləşib (indi Bakı dialektində qədəş şəklində özünü hifz edir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / dost3 DOST (başqa bir şəxsə yaxınlıq) Əziz dostum, unutma, məni; Ayrılmaram bu sahildən (S.Rüstəm); AŞNA (köhn.) [Mozalanbəy:] Təzə aşnam da aldığı qəzetləri qatlayıb qoltuq cibinə qoyub, gedib bir kürsü üstündə əyləşdi (Ə.Haqverdiyev); ARQADAŞ Dostum, arqo daşım, yoldaşım, dinlə; Nə sayaq unudaq biz bu ağrını (S.Rüstəm); HƏBİB (kl.əd.) Güli-rüxsarinə qarşu, gözümdən axar qanlı su; Həbibim fəsli-güldür bu, axar sular bulanmazmı? (Füzuli); ƏNİS (kl.əd.) Bir ənis və arkadaşı varsa, o da bəslədiyi yüksək ideal və yüksək fikirdən ibarət idi (A.Şaiq); MUNİS (ürək dostu) Ey mənim hörmətli oxucularım! Ey mənim munislərim! (C.Məmmədquluzadə); RƏFİQ (köhn.) Rəfiqim və bacısı palaz ilə döşənmiş otağa daxil olurlar (S.S.Axundov); YAR, YOLDAŞ Qəriblikdə yada düşər yanarkən; Aşna, yoldaş, yar, müsahib, ellər hey! (M.V.Vidadi).
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dost1 DOST – ƏĞYAR Heç bundan yaxşı şey olarmı ki, qəlbdən istədiyin dostdan məktub alasan! (N.Nərimanov); Dayandı başımız əğyar içində ərşi-əlaya (M.S.Ordubadi). DOST – RƏQİB Hər şeyin təzəsi, dostun köhnəsi (Ata. sözü); Artıq mövqelərini itirən italyan oyunbazları bu qorxulu rəqibi aradan götürməyi qərara aldılar (S.Vəliyev).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / dost2 I сущ. друг: 1. тот, кто связан с кем-л. дружбой. Yaxın dost близкий друг, köhnə dost давний (старый) друг, səmimi dost искренний друг, istəkli dost любимый друг, həqiqi dost настоящий друг, uşaqlıq dostu друг детства 2. сторонник, приверженец, защитник кого-л., чего-л. Azərbaycanın dostları друзья Азербайджана 3. употребляется в обращении обычно к дружественному или близкому лицу. Əziz dost! дорогой друг! sağ ol, dostum! спасибо, друг! II прил. 1. дружеский (относящийся к другу). Dost salamı дружеский привет 2. дружественный (взаимно благожелательный). Dost ölkələr дружественные страны, dost xalqlar дружественные народы; dost olmaq: 1. сдружаться, сдружиться; дружиться, подружиться; 2. сближаться, сблизиться; вступать в дружеские отношения (становиться близкими друг другу); стать другом (друзьями); dost etmək kimi kimlə сдружить, подружить кого с кем ◊ dost yaman gündə tanınar друг познается в беде; həqiqi dost qardaşdan irəlidir настоящий друг дороже брата; dost gəlişi həmişə bayramdır приход друга – всегда праздник; hər şeyin təzəsi, dostun köhnəsi старый друг лучше двух новых
Azərbaycanca-rusca lüğət / dost1 I. i. friend; (xüsusən kişi cinsi) pal, buddy; köhnə ~ old friend / pal; yaxın ~ close / intimate friend / pal, bosom friend; (xüsusən oğlanlar haq.) chum; Biz çox illərdi ki, dostuq We have been friends / pals for many years; Dost, (çox vaxt kinayə ilə) yolumdan çəkil! Get out of my way, buddy! Qulaq as, dost! Listen, pal! Hər şeyin təzəsi, dostun köhnəsi at. söz. ≅ An old friend is better than two new; ◊ Əsl dost yaman gündə tanınar at. söz. A friend in need is a friend indeed II. s. friendly, amicable; ~ ölkələr friendly countries; ~ əlaqələr amicable relations
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / dost1 is. ami m, copain m, pote m, f ◊ ata. söz. Hər şeyin təzəsi, ~un köhnəsi Les vieux amis et les vieux écus sont les meilleurs ◊ ata. söz. Əsil ~ yaman gündə tanınar On connaît le véritable ami dans le besoin
Azərbaycanca-fransızca lüğət / dost1 [fars.] сущ. 1. дуст; dost olmaq дуст хьун, дуствал авун; 2. прил. дуст тир, дуст (мес. халкьар, уьлквеяр); 3. дуст, дуст кас (дустунив ва я мукьва касдив рахадамаз лугьудай гаф).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / dost