həkimi sözü azərbaycan dilində

Taun həkimi (ing. Plague doctor) — taun xəstəliyindən əziyyət çəkən insanların müalicə edilməsi üçün fəaliyyət göstərən həkim. Taun həkimləri xüsusi ilə kənd və şəhərlərdə epidemiyaların yayılmağa başlamasından sonra müqavilə ilə müalicə üçün ərazilərə gətirilirdi. Bəzi taun həkimləri, daha çox gəlir əldə etmək məqsədi ilə insanlara saxta xüsusi müalicə üsulları təklif etməkləri ilə tanınmışdır. Bu həkimlər tibb təhsili almış peşəkar həkimlər deyildilər, əsasən bu işi sonradan öyrənib, əldə etdikləri təcrübələr əsasında insanlara yardım etməyə çalışırdılar. Taun həkimlərinin nadir hallarda olsa da, bəzi xəstələrə köməklik etdiyi məlumdur. Əsas məsələlərdən biri işini bilən həkimlərin çox az olması idi. Taun həkimləri xəstələri özləri tərəfindən hazırlanmış müqaviləyə uyğun formada müalicə etməyə üstünlük verirdilər. Bu müqavilə taun həkimi müqaviləsi adlanır və xidməti göstərən şəxs ilə şəhər və ya kənd şurası arasında imzalanırdı. Avropanın bir şəhərində eyni vaxtda iki və daha çox taun həkiminin işlədiyi hallar da mövcud idi.

Taun həkimi (ing. Plague doctor) — taun xəstəliyindən əziyyət çəkən insanların müalicə edilməsi üçün fəaliyyət göstərən həkim. Taun həkimləri xüsusi ilə kənd və şəhərlərdə epidemiyaların yayılmağa başlamasından sonra müqavilə ilə müalicə üçün ərazilərə gətirilirdi. Bəzi taun həkimləri, daha çox gəlir əldə etmək məqsədi ilə insanlara saxta xüsusi müalicə üsulları təklif etməkləri ilə tanınmışdır. Bu həkimlər tibb təhsili almış peşəkar həkimlər deyildilər, əsasən bu işi sonradan öyrənib, əldə etdikləri təcrübələr əsasında insanlara yardım etməyə çalışırdılar. Taun həkimlərinin nadir hallarda olsa da, bəzi xəstələrə köməklik etdiyi məlumdur. Əsas məsələlərdən biri işini bilən həkimlərin çox az olması idi. Taun həkimləri xəstələri özləri tərəfindən hazırlanmış müqaviləyə uyğun formada müalicə etməyə üstünlük verirdilər. Bu müqavilə taun həkimi müqaviləsi adlanır və xidməti göstərən şəxs ilə şəhər və ya kənd şurası arasında imzalanırdı. Avropanın bir şəhərində eyni vaxtda iki və daha çox taun həkiminin işlədiyi hallar da mövcud idi.

SSRİ xalq həkimi — SSRİ vətəndaşlarına verilən fəxri medal. 25 oktyabr 1977-ci ildə Leonid Brejnev tərəfindən müəyyən edilmiş və n44/1977 nömrəli Sovet Rəsmi Qəzetində dərc edilərək rəsmiləşmişdir. 22 avqust 1988-ci ildə yenidən işlənmişdir. == Qayda və təqdimat == İctimai sağlamlıq baxımından və mənəvi dəyərlər çərçivəsində təcrübə tələb edən vəzifələri uğurla yerinə yetirən və dəyərli töhfələr verən şəxslərə və ya təşkilatlara verilib. “Xalq həkimi” medalı Ali Sovetin Rəyasət Heyəti adından Sovet Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən təltif edilirdi. Ali Sovetin Rəyasət Heyəti tərəfindən “Xalq həkimi” diplomu ilə təyin edilmiş sovet vətəndaşları medal və sertifikatlar almaq hüququna malik idilər. Bu ada təkcə səhiyyə işçiləri, həkim və tibb bacıları deyil, müxtəlif sanatoriya, xəstəxana və səhiyyə müəssisələri də layiq görülüb. == Forması == Medal tombacdan hazırlanıb. Forması təxminən dördbucaqlıdır (22,5 x 23,5 mm). Üz tərəfinin yuxarı hissəsində üç sətirdə rus dilində “SSRİ xalq həkimi” (Народный врач СССР) yazılmışdır.

Seyid Məhəmmədsəid Seyid Muhəmmədəli oğlu Həkim (1 fevral 1936, Nəcəf – 3 sentyabr 2021, Nəcəf) — İslam alimi, müctəhid. == Həyatı == Həzrət Ayətullahul-uzma Hacı Seyid Məhəmmədsəid Təbatəbai Həkim İmam Həsənin nəslindən olub fəqih və alimlər ailəsində dünyaya göz açmışdır. 1353 hicri-qəməri il (təqribən 1934-cü il) zilhiccə ayının 8-də Nəcəfi-əşrəfin fəzasında, vilayət nəvazişi ilə dolu olan bir ailədə dünyaya gəlmişdir. Atası Ayətullahul-uzma Seyid Muhəmmədəli Təbatəbai Həkim, anası isə şiə aləminin mərcəyi təqlidi mərhum ayətullahul-uzma Hacı Seyyid Möhsin Həkimin böyük qızı idi. O, atasının, eləcə də babasının və anasının hüzurundan bəhrələnmişdir. Elə ilk yaşlarından etibarən onun fitri istedadı və zəkası açıq-aydın görünürdü. == Ustadları == Həzrət Ayətullahul-uzma Hacı Seyyid Muhəmməd Səid Təbatəbai Həkimi on yaşına çatdıqda atası onun yüksək səviyyədə olan istedadını görüb həddindən artıq elmi məşğuliyyətinə, tədrislərinin və eləcə də müraciət edənlərin çoxluğuna baxmayaraq, oğlunun təlim-tərbiyəsi ilə şəxsən məşğul olmağa başladı. Hövzə elmlərinin ən yüksək səviyyəsinə qədər onunla yanaşı oldu. O, özünün fitri istedadı, elmə həddindən artıq olan məhəbbəti və ciddiyyəti sayəsində qısa bir vaxtda bu mərhələləri ötüb arxada qoydu. Elə cavanlığın erkən yaşlarından xaric dərslərinə getməyə başladı.

Taun həkimi müqaviləsi (ing. Plague doctor contract) — Orta əsrlərdə taun həkimləri ilə xəstəliyin yayıldığı şəhər və ya kənd administrasiyasının rəhbərliyi arasında imzalanan müqavilə. Müqaviləyə əsasən həkimlərin epidemiyanın yayıldığı ərazilərdə hansı şərtlər və tələblər daxilində fəaliyyət göstərəcəkləri detallı şəkildə qeyd edilirdi. Bu tip müqavilələrin bəzi nümunələri Avropanın bir çox şəhər arxivlərində saxlanılmaqdadır. Taun həkimi kimi fəaliyyət göstərən insanların əksəriyyətinin tibb sahəsi üzrə təhsilləri yox idi. Bu insanlar çox zaman kənd və şəhərlərin düşmüş olduğu ağır vəziyyətlərdən istifadə edərək insanları sağalda biləcəklərinə inandırır və onlara xüsusi müalicə üsulları təklif edirdilər.

Taun həkimi müqaviləsi (ing. Plague doctor contract) — Orta əsrlərdə taun həkimləri ilə xəstəliyin yayıldığı şəhər və ya kənd administrasiyasının rəhbərliyi arasında imzalanan müqavilə. Müqaviləyə əsasən həkimlərin epidemiyanın yayıldığı ərazilərdə hansı şərtlər və tələblər daxilində fəaliyyət göstərəcəkləri detallı şəkildə qeyd edilirdi. Bu tip müqavilələrin bəzi nümunələri Avropanın bir çox şəhər arxivlərində saxlanılmaqdadır. Taun həkimi kimi fəaliyyət göstərən insanların əksəriyyətinin tibb sahəsi üzrə təhsilləri yox idi. Bu insanlar çox zaman kənd və şəhərlərin düşmüş olduğu ağır vəziyyətlərdən istifadə edərək insanları sağalda biləcəklərinə inandırır və onlara xüsusi müalicə üsulları təklif edirdilər.

Göz həkimi – Azərbaycan istehsalı komediya tipli film-tamaşa. 1980-ci ildə çəkilmişdir. Ssenari müəllifi İslam Səfərli, rejissoru isə Lütfi Məmmədbəyovdur. Bəstəkarı isə Sabir Əliyevdir. == Məzmun == Hadisələr Bakıda Elmi-tədqiqat Oftalmoloji İnstitutunda cərəyan edir. Şahbazov institutun direktorudur. Onun və onunla işləyən, xarakterləri üst-üstə düşən Nərminənin savadlı, təcrübəli həkim olmalarına baxmayaraq, institutda özlərindən irəli gedənlərin ayağını qazıyırlar. Məsələn, Moskvadan Xəzər dənizində quyulardan birinə yaxınlaşıb diqqətlə baxdıqda təsadüfən qaz püskürməsi nəticəsində gözlərini itirən, geoloq İvanovun gözləri üzərində əməliyyatın İradəyə tapşırılmasına dair qərar verilir. Buna mane olmaq üçün Şahbazov İradəni Nərminənin çəkdiyi şəkillərlə onu vicdansız, əqidəsiz, hətta öz oğluna yaraşdırmadığını diqqətinə çatdırır, guya ki, universitetin əxlaqına zidd işlərlə məşğul olan, savadsız bir cərrah kimi qələmə verərək Moskvaya teleqram vurur, amma sonda haqq yerini tapır və Şahbazov və onun tərəfdarlarının iç üzü açılır. Geoloqun əməliyyatı uğurlu keçir və nəhayət, Rauf və İradə yenidən bir araya gəlirlər.

Azərbaycan Respublikası əməkdar həkimi — səhiyyə sahəsində xüsusi xidmətlərinə görə müalicə-profilaktika, sanitariya, sanatoriya-kurort müəssisələrinin, elmi-tədqiqat institutlarının, apteklərin, əczaçılıq zavodlarının, aptek anbarlarının və digər səhiyyə idarələrinin bu sahədə azı iyirmi il işləmiş işçilərinə verilən fəxri ad.

Azərbaycan SSR əməkdar həkimi (azərb-kiril. Азәрбајҹан ССР әмәкдар һәкими) — Azərbaycan SSR-də xalq səhiyyəsi sahəsində fərqlənmiş həkimlərə verilən fəxri ad. == Tarixi və əsasnaməsi == "Azərbaycan SSR əməkdar həkimi" fəxri adı 28 fevral 1940-cı ildə təsis olunmuşdur.Fəxri adla klinikalarda, xəstəxanalarda, hospitallarda, poliklinikalarda, ambulatoriyalarda, dispanserlərdə, həkim məntəqələrində, doğum evlərində, habelə başqa müalicə-profilaktika və sanitariya idarələrində 15 il (ilk əsasnamədə 10 il) işləmiş və fəaliyyəti zamanı fərqlənmiş, xalq səhiyyəsi və əhaliyə tibb xidməti sahəsində xüsusi xidmətlər göstərmiş bütün ixtisaslardan olan həkimlərə verilirdi.Fəxri ad Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyəti (Azərbaycan SSR Baş Soveti) tərəfindən verilirdi və onu almış şəxslər Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı (Azərbaycan SSR Baş Soveti Prezidiumunun Fəxri Fərmanı) ilə təltif olunurdular.

Hacı Musa xan Mirzə Əbülhəsən oğlu Həkimi (1864, Təbriz – 1944, Tehran) — İran Kazak diviziyasının generalı. == Həyatı == Hacı Musa xan Həkimi Təbriz şəhərində anadan olmuşdu. Mirpənc (general) rütbəsinədək yüksəlmişdi. Nizamüssəltənə ləqəbini daşıyırdı. Hacı Musa xan Həkimi Mirzə İbrahim xan Həkiminin böyük qardaşıdır. Hacı Musa xan Həkimi 1909-cu ildən sonra Zəncan əyalətinin valisi təyin edildi. 1921-ci ildə Avropaya getmişdi. Hacı Musa xan Həkimi 1944-cü ildə Tehran şəhərində vəfat edib. Zəhirəssəltənə gorgahında dəfn edilib.

Mirzə Mahmud xan Mirzə Əlinağı xan oğlu Həkimi (1856, Bürucərd, Luristan ostanı – 1903 və ya 1904, Təbriz)—ictimai-siyasi xadim, saray vəziri. == Həyatı == Mahmud Mirzə Əlinağı xan oğlu Borucerd şəhərində doğulmuşdu. Ibtidai təhsilini atasından almışdı. Sonra mədrəsədə oxumuşdu. Tibbi dərindən öyrənmişdi. Savadlı olduğundan dolayı Mirzə ünvanı daşıyırdı. Mirzə Mahmud şahdan xan ünvanı almışdı. Müzəffərəddin şahın səhhətinə nəzarət edirdi. O, nazir vəzifəsinədək yüksəlmişdi.

Mirzə İbrahim xan Mirzə Əbülhəsən oğlu Həkimi (15 avqust 1871, Təbriz – 19 oktyabr 1959, Tehran, Pəhləvilər İranı[d]) — İranın baş naziri == Həyatı == İbrahim Mirzə Əbülhəsən oğlu 1871-ci ildə Təbriz şəhərində doğulmuşdu. 1889-cu ildən 1892-ci ilədək Tehran Darülfünunda (kollecdə) oxumuşdu. Fransız dilini öyrənmişdi. Tibbə həvəsi olduğundan ata-baba ixtisasını seçmişdi. Əldə etdiyi bilik onu qane etmirdi. O, xarixdə oxumaq həvəsinə düşmüşdü. Qardaşı Nüsrətülhükəma onu dəstəkləyirdi. 1892-ci ildə ali silkin nümayəndələri və ziyalı təbəqələr Nasirəddin şah Qovanlı-Qacarı təşviq edirdilər ki, xaricə oxumaq üçün tələbə göndərsinlər. Şah əvvəlcə həvəslə razılıq verdi. Sonra irtica yandaşları bu işə pəl vurdular.

"Hekayəti Müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli şah cadükuni məşhur" — Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu Mirzə Fətəli Axundovun 1850-ci ildə Azərbaycan dilində yazdığı dörd aktdakı ikinci komediya. Komediyanın orta əsr feodal ideologiyasına, xurafatçılara qarşı yönəldildiyi qeyd olunur. Müəllifin özü tərəfindən rus dilinə tərcümə edilmiş komediya 1851-ci ildə Qafqaz qəzetində çap olunmuşdur. Müəllifin tərcüməsində rus səhnəsindəki ilk əsər həmin il Sankt-Peterburqda baş tutdu, 1852-ci ildə pyes Tiflisdə, 1883-cü ildə isə Naxçıvanda nümayiş olundu. Müsyö Jordanın prototipi, o illərdə əslində elmi araşdırmalar üçün Zaqafqaziyaya gəlmiş və xüsusən də komediya janrında fəaliyyət göstərdiyi Qarabağın florasını öyrənən Fransız təbiətşünası Aleksis Jordan (1814–1897) idi. Hətta ehtimal olunur ki, M. F. Axundov fransız alimi ilə şəxsən tanış olmuş və onunla söhbət etmiş, bu da alimin bədii obrazını yaratmasına kömək etmişdir. Qeyd olunur ki, M. F. Axundovun yaradıcılığında Aleksis Jordanın elmi fəaliyyəti və bitkilərin təsnifatına etdiyi düzəlişlər barədə həqiqi məlumatlar verilir. == Süjet == Süjet 1848-ci ildə Qarabağda baş verir. Fransız botanist, Kral Akademiyasının üzvü Müsyö Jordan yerli bitki növlərini öyrənmək üçün buraya gəlir. O burda Təklə-Muğanlı Hətəmxan ağanın mülkündə qalır.

Gənc həkimin qeydləri (rus. Записки юного врача; »Manzhetah yunogo vracha, sözün də A Country doktorluq Notebook kimi tanınan" A Young doktorluq Notes "), a qısa hekayə dövrü rus yazıçısı Mixail Bulgakov . 1925–1926-cı illərdə yazılmış və Bulqakovun 1916-18-ci illərdə yeni məzun olmuş gənc həkim kimi təcrübələrindən ilham alan, inqilabi Rusiyada Smolensk Qubernatorluğunda kiçik bir kənd xəstəxanasında təcrübə keçən hekayələr. Hekayələr əvvəlcə dövrün Rus tibb jurnallarında yer aldı və daha sonra alimlər tərəfindən kitab şəklində tərtib edildi. İlk İngilis tərcüməsi Michael Glenny tərəfindən edildi və 1975-ci ildə Harvill Press tərəfindən nəşr olundu. Daha yeni bir tərcümə (2011), Oneworld Classics damgası altında Hugh Aplin tərəfindən edilmişdir. Aplin tərcüməsinin adı Gənc həkim dəftəri . Fransızca tərcüməni 1994-cü ildə Paul Lequesne etmişdir. == Hekayələr == "Bir beçə Motif ilə Dəsmal" ( rus. Полотенце с петухом , Michael Glenny tərəfindən "Nakışlı Dəsmal" olaraq tərcümə edildi) "Vəftiz Version" ( rus.

Taun həkiminin kostyumu (ing. Plague doctor costume) — Orta əsrlərdə taun həkimləri tərəfindən istifadə edilmiş kostyum. Geyim bütün üzü və bədəni örtəcək şəkildə hazırlanmışdır. Kostyumun burun hissəsinin uzun olmasının səbəbi şəxsin müxtəlif ətirli qoxuları rahat hiss etməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu. Orta əsrlərdə hesab edilirdi ki, taun xəstəliyinin yayılmasının əsas yollarından biri də natəmiz qoxulardır.

Taun həkiminin kostyumu (ing. Plague doctor costume) — Orta əsrlərdə taun həkimləri tərəfindən istifadə edilmiş kostyum. Geyim bütün üzü və bədəni örtəcək şəkildə hazırlanmışdır. Kostyumun burun hissəsinin uzun olmasının səbəbi şəxsin müxtəlif ətirli qoxuları rahat hiss etməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu. Orta əsrlərdə hesab edilirdi ki, taun xəstəliyinin yayılmasının əsas yollarından biri də natəmiz qoxulardır.