* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2006 | •••••••••• | 0.23 |
2010 | •••••••••••••••••••• | 0.45 |
2012 | •••• | 0.09 |
2013 | ••••••••••••• | 0.29 |
2014 | •••••••••••••••• | 0.34 |
1 is. 1. Göz qapağının kənarlarındakı tükcüklər. Uzun kirpiklər. – Anamın buz məzarından; Bilirəm ki, neçə dəfə; Torpaq alıb kirpiklərin. M.Araz. Qızarmış yanaqları, uzun kirpikləri, iri gözlərinin süzgün baxışı ona məlahət verirdi. T.Ş.Simurq. □ Kirpiklərini endirmək – yerə baxmaq. Kəmalə məndən utanırmış kimi kirpiklərini aşağı endirdi. M.Hüseyn. Mehriban kirpiklərini ağır-ağır endirdi. H.Seyidbəyli. Kirpiklərini qaldırmaq – gözlərini açmaq; baxmaq, süzmək. O, kirpiklərini qaldırıb yarıaçılmış qapıya baxdı. M.İbrahimov. Məsum kişi … kirpiklərini qaldıranda havanın tamam qaranlıqlaşdığını görüb yatağını açdı… Mir Cəlal. Kirpiklərini qırpmaq – tez-tez gözlərini açıb yummaq. İmi … kirpiklərini tez-tez qırpmağa başladı. İ.Əfəndiyev. 2. xüs. bax kirpikcik. ◊ Kirpik çalmaq (çaxmaq) – heyrətdən, təəccübdən tez-tez gözlərini açıb yummaq. Ovçu gendən yayındı; Oxu məndən yayındı; Bir dəfə kirpik çaldım; Gözüm səndən yayındı. (Bayatı). Kirpik çaxdı, oğrun baxdı; Od saldı cana, yeridi. Aşıq Ələsgər. Səriyyə xanım … kirpik çalır və ağzındakı saqqızını yavaş-yavaş çeynəyirdi. M.S.Ordubadi. Kirpik (kirpiklərini) döymək – bax kirpik çalmaq. [Rəşid] ani olaraq uzun kirpiklərini döyərək qara, nazik qaşlarını tərpətdi. M.İbrahimov. Yusif kirpiklərini döyüb özünü oyaq göstərməyə çalışdı. B.Bayramov. Əlləzoğlu kirpiklərini tez-tez döyüb bic-bic irişdi. İ.Hüseynov. Kirpik (kirpiklərini) qırpmamaq (qırpmadan) – dik, diqqətlə, gözlərini yummamaq (yummadan). Qoca bunları görmür kimi kirpiyini belə qırpmır. Çəmənzəminli. [Gülsənəm:] də kirpiklərini qırpmadan Cəmilə baxırdı. M.Hüseyn. Kirpikləri titrəmək – hirslənmək, haldan çıxmaq. Bu ana qədər buxarının istisindən xumarlanan və qərarından getməyən Rəhim bəyin kirpikləri titrədi… M.Hüseyn. Kirpiyi (kirpikləri) ilə od götürmək (qaldırmaq) – çox ağır əziyyət, zülm çəkmək.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / kirpik1 Əsli kiprik kimi olub, kipləşmək sözü ilə qohumdur: kipləşir və gözü örtməklə onu hifz edir. İkinci yozuma görə, kirpi sözü ilə qohumdur və tikan (sancaq) anlamı ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / kirpik1 KİRPİK Uzun kirpikləri yaşlara batmışdı (Çəmənzəminli); PEYKAN (kl.əd.) Əlhəzər yay qışın şux peykanından; Vurar yıxar, ötmək olmaz yanından (Q.Zakir).
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / kirpik2 сущ. 1. ресница (один из волосков, растущих по краю век); kirpiklər ресницы. Uzun kirpiklər длинные ресницы, мед. kirpiklərin əyri bitməsi трихиаз, kirpiklərin tökülməsi мадароз 2. биол. см. kirpikcik 3. прил. ресничный (относящийся к ресницам). Kirpik vəziləri мед. ресничные железы ◊ kirpiklərini qaldırmaq поднимать, поднять глаза, взгляд; kirpiklərini endirmək опускать, отпустить глаза, взор, взгляд; kirpik (kirpiklərini) qırpmamag, yummamaq не сомкнуть глаз, не заснуть; kirpik qırpmadan не моргнув глазом; кирпик (kirpiklərini) döymək хлопать глазами; kirpik çalmaq (çaxmaq) см. kirpik döymək; kirpiyi (kirpikləri) ilə yolları daramaq высмотреть все глаза, проглядеть все глаза; kirpiyi (kirpikləri) ilə od götürmək (qaldırmaq) мучиться, измучиться; kirpikləri titrəmək испытывать тревогу, нервничать
Azərbaycanca-rusca lüğət / kirpik1 i. eyelash; ~ qırpmaq / döymək / çalmaq to blink, to twinkle, to wink; to bat eyelids; ~ qırpmadan without batting an eyelid; ~lərini qaldırmaq to lift eyelids
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / kirpik1 is. cil m ; ~ qırpmaq clignoter vt ; ~ qırpmadan sans broncher
Azərbaycanca-fransızca lüğət / kirpik1 сущ. 1. кӀакӀам, кӀакӀ; uzun kirpiklər яргъи кӀакӀамар; // kirpiklərini endirmək кӀакӀамар агъузун, ччилиз килигун; kirpiklərini qaldırmaq кӀакӀамар хкажун, вилер ахъаюн, килигун; kirpiklərini qırpmaq кӀакӀамар элягъун, вилер элягъун, вилер фад-фад мичӀиз ахъаюн; 2. хуьс. кил. kirpikcik; ** kirpik çalmaq (çaxmaq) кӀакӀамар элягъун, виляр элягъун, мягьтелвиляй вилер фад-фад мичӀиз ахъаюн; kirpik (kirpiklərini) döymək кил. kirpik çalmaq; kirpik (kirpiklərini) qırpmamaq (qırpmadan) кӀакӀамар (вилер) эля тавун (тавуна), дикъетдивди, вилер мичӀ тавун (тавуна); kirpikləri titrəmək кӀакӀамар юзун, хъел атун, гьалдай акъатун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / kirpik