* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2002 | •••••••••• | 51.39 |
2003 | •••••••••••••••••••• | 109.84 |
2004 | •••••••••• | 50.19 |
2005 | •••• | 19.57 |
2006 | •••• | 20.72 |
2007 | ••• | 13.74 |
2008 | ••• | 15.84 |
2009 | ••• | 11.20 |
2010 | ••• | 13.89 |
2011 | ••• | 12.27 |
2012 | ••• | 12.74 |
2013 | ••• | 14.15 |
2014 | ••• | 13.39 |
2015 | •• | 8.00 |
2016 | • | 5.38 |
2017 | •• | 8.29 |
2018 | •• | 8.54 |
2019 | • | 5.29 |
2020 | • | 3.18 |
1 is. [ər.] Yas, təziyə, əza. □ Matəm geymək məc. – matəm əlaməti olaraq qara geymək; yas saxlamaq, təziyə tutmaq. Mən köçdüm dünyadan vaxtından qabaq; Ki, matəm geyməsin bu ana torpaq. M.Rahim. Matəm qopmaq – ağlaşma başlamaq, yas qurulmaq. Vəqta ki, qopur bir evdə matəm; Təşkil edilir büsati-ehsan. M.Ə.Sabir. Matəm qurulmaq – yas məclisi qurulmaq. …Danabaş kəndində üç yerdə matəm qurulubdu… C.Məmmədquluzadə. Matəm saxlamaq – yas saxlamaq, yasa batmaq. Minlərlə adam atom bombaları qurbanlarına matəm saxlayır. // məc. Yas, kədər, hüzn. Of, ana, Fitnəni görərsə Bəhram; Bizə matəm olar bu toy, bu bayram. A.Şaiq. İnsanlar öpüşüb qardaş olsalar; Dünyada nə matəm, nə məhbəs qalar. S.Vurğun. □ Matəm çəkmək – yasa batmaq, kədərə qərq olmaq. Hər yer viran, səssiz, sanki matəm çökmüş çöllərə. A.Səhhət. Matəmə batmaq – kədər içərisində olmaq, yasa batmaq. [Dostəli:] Şəhərin tamam yarısı matəmə batıb, amma siz burada şadlıq edirsiniz. Ü.Hacıbəyov. Hər gələn yurdumda bir at oynatdı; Analar gənc ikən matəmə batdı. S.Vurğun. Matəmə bürünmək – bax matəmə batmaq. Bürünüb matəmə kəndlər və şəhərlər ölüdür; Elə bil, orda həyətlər, küçələr qan gölüdür. S.Rüstəm. ◊ Matəminə oturum! – qarğış məqamına işlənir.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / matəm2 MATƏM Bu matəm nə deyir Azərbaycana? Nə deyir oğlunu sevən bir ana? (S.Vurğun); AĞLAŞMA (dan.) [Əbdürrəhman bəy:] Arvad, bilirsən nə var, mən sənə çox məsləhət görürəm durub gedəsən bir ağlaşmaya orada zü tutasan bundan ötrü ki, bir böyük məşğuliyyət olub (N.Vəzirov); ƏZA Bir millətə eyd ikən, nədən bəs; Oldun füqəra əzası, novruz?! (M.Ə.Sabir); TƏZİYƏ Qızıl Arslan: Atabəyin facianə ölümü bərəsində məktub aldığım zaman təziyənizdə iştirak edə bilmədim (M.S.Ordubadi); VAY (dan.) Vaqif: Bizdən hər gün bir təzə xəbər var: ya toydur, ya vay, ortası yoxdur (Çəmənzəminli); YAS (YƏS) Oturmuşdu bir qoca; batıb qəm dəryasına; Qorxunc bir yuxu gəlir; bu amansız yas ona (R.Rza).
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / matəm1 MATƏM – SEVİNC Matəm içindədirlər gördülər hamı (M.Rahim); Bu kəndin əhalisi elə bil sevincdən yatmaq istəmirdi (S.Vəliyev).
Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti / matəm2 I сущ. траур: 1. скорбь по умершему или по случаю какого-л. бедствия, выражающаяся в отмене увеселений и ношении особой одежды. Matəm saxlamaq kimə, nəyə соблюдать траур по кому-л., чему, matəm içində olmaq быть в трауре, matəm elan etmək объявить траур II прил. траурный: 1. относящийся к трауру, связанный с трауром. Matəm musiqisi траурная музыка, matəm mərasimi траурная процессия, matəm mitinqi траурный митинг, matəm paltarı траурная одежда 2. перен. грустный, печальный, скорбный (о настроении)
Azərbaycanca-rusca lüğət / matəm1 I. i. mourning; funeral; ~ə qərq olmaq to go* into mourning; bir kəsə ~ saxlamaq to be* in mourning for smb.; ağır ~ deep mourning II. s.: ~ marşı funeral / dead march; ~ mərasimi funeral procession / ceremony; ~ sarğısı (lenti) crape band
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / matəm1 is. deuil m ; ~ içində olmaq être en deuil ; habiller (s’) de noir ; ~ marşı marche f funèbre ; ~ mərasimi funérailles f pl, obsèques f pl ; ~ günü jour m de deuil
Azərbaycanca-fransızca lüğət / matəm1 [ər.] сущ. яс, тазият; matəm geymək пер. чӀулав алукӀун, яс хуьн, яс кьун; matəm saxlamaq яс хуьн, яс кьун; // пер. гъам, дерт; matəm çəkmək яс чӀугун, ясди кьун, гъамуни кьун; matəmə batmaq ясди кьун, ясда гьатун, дердини кьун, гъамуни кьун; matəmə bürünmək кил. matəmə batmaq.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / matəmə. ölü üçün ağlayıb məclis qurma; yas, hüzr. Matəmi-şühəda’ şəhidlərin matəmi (Kərbəla şəhidləri nəzərdə tutulur).
Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti