Vermaxtın Polşaya hücumu (1939)
Vermaxtın Polşa kampaniyası və ya Polşanın işğalı (polyak tarixşünaslığında "Sentyabr kampaniyası" kimi də tanınır) — 1939-cü ilin sentyabr-oktyabr aylarında polyak və alman qoşunları arasında baş vermiş və ikinci dünya müharibəsinin başlanmasına səbəb olmuş hərbi əməliyyatlar.
Nasist Almaniyası və Slovakiya silahlı qüvvələrinin hücumu Polşa silahlı qüvvələrinin məğlubiyyəti ilə nəticələndi və Qərbi Polşanın ərazisi işğal olundu.
== Tarixi ==
Nasist Almaniyasının Polşaya hücum əməliyyatı 1939-cu ilin aprel-iyun aylarında hazırlanmış “Vays” planına (“Ağ plan”) əsaslanırdı. Plan müharibə elan etmədən, Almaniyanın Fransa və Benilüks ölkələri ilə sərhədlərində yerləşdirilmiş qoşunların zəiflədilməsi hesabına maksimum qüvvə ilə sürətli hücum əməliyyatlarının başladılmasını nəzərdə tuturdu. Alman qoşunlarının Polşa ərazisinə qəfil girməsi Polşa ordusunun mütəşəkkil səfərbərliyini və vahid cəbhədə birləşməsini əngəlləməli idi.Alman qoşunları Polşaya üç istiqamətdə hücum etməli idi: 1) Əsas zərbə Almaniyanın Polşa ilə olan qərb sərhəddindən vurulmalı idi; 2) Şimaldan zərbə Qərbi Prussiya ərazisindən vurulmalı idi; 3) Alman və slovak müttəfiq qoşunları isə, Slovakiya ərazisindən zərbə vurulmalı idi. Hücumun hər üç istiqaməti Vislanın qərbində Polşa ordusunun mühasirəyə alınmasına və Varşavada məhv edilməsinə yönəlmişdi.1 sentyabr 1939-cu ildə, səhər saat 4:30-da, Almaniya Hərbi Hava Qüvvələri (“Lüftvaffe”) Polşanın hava limanlarına kütləvi zərbələr endirdilər, saat 4:45-də “Şlezviq-Holşteyn” zirehli gəmisinin Polşanın Dansiq şəhəri yaxınlığındakı Vesterplatte hərbi-dəniz bazasına atəş açması ilə Vesterplattenin yeddi günlük müdafiəsi (1-7 sentyabr 1939) başlandı.Sentyabrın 3-də Almaniyanın Polşaya hücumuna cavab olaraq, Böyük Britaniya və Fransa, Polşa ilə qarşılıqlı yardım haqqında razılaşmaya əsasən, Almaniyaya müharibə elan etdilər ki, bununla da 6 il davam edən İkinci Dünya müharibəsinin başlandı Müharibənin başlandığı tarix 1 sentyabr 1939 — Polşanın işğalı günü hesab olunur.17 sentyabrda Polşa hökuməti Rumıniyaya qaçdı. Elə həmin gün sovet qoşunları Qərbi Belarus və Qərbi Ukraynanı SSRİ-yə birləşdirmək məqsədi ilə Polşa ərazisinə girdilər. 6 oktyabr 1939-cu ildə Polşa qoşunlarının son hissələri təslim oldu.
Təslim olduqdan sonra Polşa ərazisi Almaniya ilə Sovet İttifaqı arasında bölündü. Bəzi ərazilər Litva və Slovakiyaya verildi.
Qızıl Ordunun Polşaya yürüşü (1939)
Polşanın sovet işğalı (rus. советское вторжение в Польшу) — Fəhlə və Kəndli Qırmızı Ordusunun Polşa Respublikasının şərq bölgələrində keçirdiyi hərbi əməliyyat. Nəticədə Ukrayna və Belarus SSR-ə (Qərbi Ukrayna və Qərbi Belarusiya) və Litva (Vilnüs bölgəsinin bir hissəsi) SSRİ-yə birləşdirildi. Beləliklə, SSRİ ilə Nasist Almaniyası arasında Polşanın faktiki bölünməsi (bəzən "dördüncü bölgü" adlandırılan) həyata keçirildi ki, bu da Almaniya ilə SSRİ arasında Hücum etməmək Paktının Gizli Protokoluna uyğun gəlirdi. Əməliyyat Almaniyanın Polşaya hücumundan 16 gün sonra - 1939 -cu il sentyabrın 17 -də saat 03.15-də başladı və SSRİ tərəfindən Polşaya rəsmi müharibə elan edilmədi.
Əməliyyatda Kalinin və Moskva hərbi dairələrinin bölmələri tərəfindən gücləndirilmiş Kiyev və Belarus hərbi dairələrinin birləşmələri iştirak etdi. İşğal və daha çox ilhaq ağır nəticələrə səbəb oldu: kütləvi həbslər, Katın qətliamı, xalqların deportasiyası, Stalin repressiyalarına məruz qalan əhalinin sayının əhəmiyyətli dərəcədə artması və s.
