uyğun sözü azərbaycan dilində

uyğun

* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur

Yazılış

  • uyğun • 99.8494%
  • Uyğun • 0.1465%
  • UYĞUN • 0.0041%

* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.

Mündəricat

OBASTAN VİKİ
Uyğun
Uyğun (özb. Uyg‘un, əsl adı — Rəhmətulla Ataquzuyev (özb. Rahmatulla Otaqo‘zi); 1 (14) may 1905, Merke, Cambul vilayəti – 22 aprel 1990, Daşkənd) — Özbək şairi və ictimai xadimi. == Həyatı == Uyğun müasir özbək ədəbiyyatında lirik şeirin və dramaturgiyanın inkişafında xüsusi xidmətləri olan sənətkarlardandır. O, 1905-ci ildə Cənubi Qazaxıstanın Mark kəndində anadan olmuşdur. Uyğun onun təxəllüsüdür. Əsl adı və familiyası Rəhmətulla Ataqazıyevdir. Elmə olan maraq onu Daşkənd şəhərinə gətirmişdir. O, 1923-1925-ci illərdə K.Marks adına Daşkənd təlim-tərbiyə texnikumunda təhsil almışdır. 1925-1927-ci illərdə isə Daşkənd Pedaqoji Texnikumunu bitirmişdir.
Avropada adi silahlı qüvvələr haqqında Müqavilənin uyğunlaşdırılması haqqında Saziş
Avropada adi silahlı qüvvələr haqqında Müqavilənin uyğunlaşdırılması haqqında Saziş (AASQHMUHS) — Avropada adi silahlı qüvvələr haqqında Müqavilənin Soyuq müharibədən sonrakı versiyası. 19 noyabr 1999-cu ildə Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) İstanbul sammitində imzalanmışdır. == Vəziyyət == === İmzalayanlar === 30 dövlət: Azərbaycan, Almaniya, Belarus, Belçika, Bolqarıstan, Çexiya, Ermənistan, Danimarka, Fransa, Gürcüstan, Kanada, Yunanıstan, Macarıstan, İslandiya, İtaliya, Qazaxıstan, Lüksemburq, Moldova, Niderland, Norveç, Polşa, Portuqaliya, Rumıniya, Rusiya, Slovakiya, İspaniya, Türkiyə, Ukrayna, Birləşmiş Krallıq və ABŞ. Sonradan NATO-ya daxil olan Sloveniya, Litva, Estoniya və Latviya müqaviləni imzalamamışdır. === Təsdiq edənlər === 4 ölkə: Belarus, Qazaxıstan, Rusiya (2007-ci ildə dayandırılmışdır), Ukrayna.
Azimutal qeyri-uyğunluq
Elektromaqnit uyğunluq
Elektronmaqnit uyğunluq 1. Başqa qurğudan gələn xarici elektromaqnit maneəsinin və sahəsinin (qəsdən törədilməmiş) təsirinə baxmayaraq elektron avadanlığın normal işləyə bilməsi; məsələn, kompüterin yanında olan televizor maneəsiz işləməlidir. 2. Qurğunun öz elektromaqnit şüalanmasını başqa qurğuların işinə təsir etməmək səviyyəsinədək məhdudlaşdırması. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Bakı nəşriyyatı, 2017.
Həddən artıq uyğunluq (film, 2016)
Həddən artıq uyğunluq — Rejissor Ülviyyə Könülün filmi. == Məzmun == Böyük hisslərdən və aldanmaqdan heç kəs sığortalanmayıb. Dünyanın hər yerində sevgi, xəyanət və yalanla qarşılaşmaq olar. Mayk və Aydan ayrı-ayrılıqda aldanılıblar. Həyatlarındakı hədsiz uyğunluq onları görüşdürür və bir-birinə sevdirir. Sevgi isə məsafəyə baxmır. Əsasən də böyük sevgi. Görəsən, növbəti dəfə onlar harada görüşəcək? Bakıda yoxsa Nyu-Yorkda. Bəlkə də, heç görüşməyəcəklər?
Qarşılıqlı birqiymətli uyğunluq
Qarşılıqlı birqiymətli uyğunluq — bir çoxluğun başqa bir çoxluğa qarşılıqlı birqiymətli uyğunluğu birinci çoxluğun ikinci çoxluğa elə inikasıdır ki, birinci çoxluğun müxtəlif elementləri ikinci çoxluğun müxtəlif elementlərinə çevrilsin. Başqa sözlə, bir çoxluğun başqa bir çoxluğa qarşılıqlı birqiymətli uyğunluq bu çoxluqların elementləri arasında elə uyğunluqdur ki, birinci çoxluğun hər bir elementinə ikinci çoxluğun yalnız bir elementi uyğun olsun və bu uyğunluqda ikinci çoxluğun hər bir elementi birinci çoxluğun yalnız bir elementinə uyğun olsun. Qarşılıqlı birqiymətli uyğunluq bəzən qarşılıqlı birqiymətli inikas, yaxud biyeksiya adlandırırlar. İki çoxluğun elementləri arasında qarşılıqlı birqiymətli uyğunluq yaratmaq mümkündürsə, onlar eyni gücə malikdir. == Ədəbiyyat == 1. M. Mərdanov, S. Mirzəyev, Ş. Sadıqov Məktəblinin riyaziyyatdan izahlı lüğəti. Bakı 2016, "Radius nəşriyyatı", 296 səh. 2. "Azərbaycan Sovet Ensklopediyası" I–X cild, Bakı 1976–1987.
Soyadların Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılması
Soyadların azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılması Azərbaycan müstəqil olduqdan sonra irəli sürülən siyasətdir. 1993-cü ildə Milli Məclisin qəbul etdiyi qərara görə "-ov" "-yev", sonluqlu soyadlarını "-lı" (sözün kökündən asılı olaraq "-li", "-lu", "-lü"), "-zadə", "-oğlu", "-qızı" sonluqlu və ya sonluqsuz ifadə formaları ilə əvəz edə bilərlər. Hal-hazırda ata adı da soyadla birlikdə rəsmi sənədlərdə verilir. Məsələn, Məmməd Bağırovun tam adı "Məmməd Səməd oğlu Bağırov" olur. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nəzdində yaradılmış Xüsusi Komissiya soyadlarla bağlı xüsusi konsepsiya hazırlayaraq Prezident Adminstrasiyasına təqdim edib. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının komissiyası dörd variant üzərində dayanıb. Bunlar "-lı", "-li", "-lu", "-lü", "-oğlu" və ikisi bir yerdə "-soy" və "-gil" formasını təklif edib. Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Nizami Cəfərova görə, 2010-cu ildə Azərbaycanda mövcud olan soyadlar sonluğu 80 faizə qədəri "-ov", "-yev", 10 faizə qədəri "-li", "-lu", "-lü", 10 faizə qədəri isə "-zadə" ilə qurtarır. Vətəndaşlıq Vəziyyəti Aktlarının Qeydiyyatı İdarələri (VVAQİ) keçmiş qanuna əsaslanaraq "-ov", "-yev" yazılmasını məqbul hesab edirlər. Bəzən isə çətinliklər yaratmaqla olsa belə vətəndaşa "-li", "-lu", "-lü" soyadının yazdırmasına imkan verirlər.
Uyğunluq (film)
Uyğunluq (ing. Coherence) — 2013-ci ildə ekranlara çıxan ABŞ filmi. == Süjet == Səkkiz dost axşam təşkil etdikləri qonaqlıq üçün bir araya toplaşıb. Bu xoş gün zamanı yerin yaxınlığından keçən komet gözlənilməz nəticələrə səbəb olur.
Aktiv-stativ uyğunlaşma
Aktiv-stativ uyğunlaşma — Aktiv-stativ uyğunlaşma dilçilikdə, xüsusən də cümlədə subyektin iştirakını və təsirini vurğulayan dillərdə müşahidə olunan qrammatik quruluş formasıdır. Bu uyğunlaşma sistemində, cümlədəki fəaliyyətin subyektin aktiv və ya passiv (stativ) formada iştirakına görə fərqli şəkildə ifadə edilməsi məqsədilə dilin qrammatik strukturu dəyişir. Yəni subyektin cümlədəki hərəkətin fəal bir iştirakçısı olub-olmamasına əsasən fellər və cümlə quruluşu uyğunlaşdırılır. Aktiv-stativ uyğunlaşma sistemində fellər və digər qrammatik elementlər iki əsas formadan birində olur: 1. Aktiv Forma: Bu formada, subyekt hərəkətin aktiv bir iştirakçısıdır və fəaliyyəti özü həyata keçirir. Məsələn, subyektin yeriməsi, danışması və ya oxuması kimi hərəkətlər aktiv formanı yaradır. Belə cümlələrdə subyekt fəaliyyətin əsas icraçısı olur və cümlə quruluşu bunu vurğulayır. 2. Stativ Forma: Stativ formada isə subyekt hərəkətin passiv iştirakçısı və ya sadəcə vəziyyətdə olan tərəfdir. Burada subyekt hərəkətə təsir etmir, sadəcə vəziyyəti bildirir.
Morfosintaktik uyğunlaşma
Morfosintaktik uyğunlaşma — Morfosintaktik uyğunlaşma, dilçilikdə bir cümlə daxilində müəyyən qrammatik elementlərin bir-birilə uyğunlaşaraq cümlədə qrammatik münasibətləri qurması prosesidir. Bu uyğunlaşma cümlədəki sözlərin morfoloji xüsusiyyətləri (şəkilçilər, hallanma formaları) və sintaktik əlaqələri arasında baş verir və cümlə quruluşunda ahəng yaradır. Morfosintaktik uyğunlaşmanın məqsədi, cümlədə qrammatik əlaqələri daha dəqiq ifadə etməkdir və bu cür uyğunlaşma, ən çox subyekt, fel və obyekt arasındakı əlaqələrdə müşahidə olunur. == Morfosintaktik uyğunlaşmanın xüsusiyyətləri == 1. Qrammatik Şəkilçilərin Uyğunlaşması: Morfosintaktik uyğunlaşmada, sözlər arasında qrammatik şəkilçilərin uyğunluğu mühüm rol oynayır. Məsələn, ismin hallanması və felin şəxs şəkilçisinin uyğun gəlməsi kimi cəhətlər. 2. Cins, say və şəxs uyğunlaşması: Bir çox dildə isim və sifətlər cins və say baxımından bir-birinə uyğun gəlir. Eyni zamanda, fel şəxs baxımından subyektə uyğun gəlir. Məsələn, Azərbaycan dilində "gözəl qızlar gəldi" cümləsində "gözəl" və "qızlar" sözü cəm formada və fel də həmin formaya uyğun olaraq təkdir.
Soyadların azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılması
Soyadların azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılması Azərbaycan müstəqil olduqdan sonra irəli sürülən siyasətdir. 1993-cü ildə Milli Məclisin qəbul etdiyi qərara görə "-ov" "-yev", sonluqlu soyadlarını "-lı" (sözün kökündən asılı olaraq "-li", "-lu", "-lü"), "-zadə", "-oğlu", "-qızı" sonluqlu və ya sonluqsuz ifadə formaları ilə əvəz edə bilərlər. Hal-hazırda ata adı da soyadla birlikdə rəsmi sənədlərdə verilir. Məsələn, Məmməd Bağırovun tam adı "Məmməd Səməd oğlu Bağırov" olur. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nəzdində yaradılmış Xüsusi Komissiya soyadlarla bağlı xüsusi konsepsiya hazırlayaraq Prezident Adminstrasiyasına təqdim edib. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının komissiyası dörd variant üzərində dayanıb. Bunlar "-lı", "-li", "-lu", "-lü", "-oğlu" və ikisi bir yerdə "-soy" və "-gil" formasını təklif edib. Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Nizami Cəfərova görə, 2010-cu ildə Azərbaycanda mövcud olan soyadlar sonluğu 80 faizə qədəri "-ov", "-yev", 10 faizə qədəri "-li", "-lu", "-lü", 10 faizə qədəri isə "-zadə" ilə qurtarır. Vətəndaşlıq Vəziyyəti Aktlarının Qeydiyyatı İdarələri (VVAQİ) keçmiş qanuna əsaslanaraq "-ov", "-yev" yazılmasını məqbul hesab edirlər. Bəzən isə çətinliklər yaratmaqla olsa belə vətəndaşa "-li", "-lu", "-lü" soyadının yazdırmasına imkan verirlər.

uyğun sözünün leksik mənası və izahı

  • 1 sif. 1. Uyar, müvafiq; düz gələn, müvafiq olan, lazımi şəkildə olan, bir şey üçün yararlı olan. Qətibə bu əlaqənin başlanmasını öz məqsədinə uyğun bilirdi. M.S.Ordubadi. Dükandan çoxdan bəri arzusunda bulunduğum bir kiçik və uyğun dəstək alıb parasını verdim. T.Ş.Simurq. [Oğlan] güləgülə və oranın yerli şivəsinə uyğun, xalis və təmiz bir Azərbaycan dilində mənə cavab verdi. M.Rzaquluzadə. // Münasib, layiq, yaraşan; tələbə, şərtə cavab verən. Uyğun bir vəzifə. Qabiliyyətinə uyğun bir iş. – [Jasmen:] Saray artisti demək pək uyğun. H.Cavid. // Bir-birinə uyan, həmahəng olan. Uyğun səslər uçuşur sol, sağında; Şən bülbüllər, dadlı dillər bizimdir. A.Şaiq. □ Uyğun gəlmək – düz gəlmək, uymaq, uyğun olmaq, müvafiq olmaq. [Badsəba:] Zatən təbiətimiz [Muradla] bir-birinə uyğun gəldi. Çəmənzəminli. İskəndər, yaşına uyğun gəlməyən bir çevikliklə ayağa qalxıb eşiyə çıxdı. M.Hüseyn. 2. Əlverişli, münasib. Mallar uyğun bir qiymətə satılır.

    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / uyğun
  • 2 uyar, müvafiq; düz gələn, müvafiq olan; müvafiq, münasib.

    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti / uyğun

uyğun sözünün etimologiyası

  • 1 Dilimizdə uymaq (подходить) feili var. Onun zəminində uydur, uyğun kimi sözlər əmələ gəlib. Uy kökü ad-feil omonimdir və ad anlamında “fikir” mənasını əks etdirir. Feil olan uymaq, ondan əmələ gəlmiş uyarlıq, uyğun, uyuşmaq, uydurmaq kəlmələrinin hamısı eyni kökə malikdir. Uyğun - yararlı anlamında işlədilir. Uydurmaq - olmayan şeyi xəyalən “yaratmaq” deməkdir. Uy feili həm də “bağlanmaq” mənasında işlədilir (niyə uydun sara, Ceyran...). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / uyğun

uyğun sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

uyğun sözünün rus dilinə tərcüməsi

  • 1 подходящий, соответствующий, сообразный, соразмерный, гармоничный, приноровленный

    Azərbaycanca-rusca lüğət / uyğun
  • 2 I прил. 1. соответствующий, соответственный: 1) находящийся в соответствии с какими-л. требованиями, условиями, обстоятельствами. Bacarığına uyğun kimin соответствующий способностям чьим, кого, tələblərə uyğun соответствующий требованиям, günün tələbinə uyğun соответствующий требованиям дня; мат. uyğun bucaqlar соответственные углы 2) нужный, подходящий для данного случая. Yerli şəraitə uyğun olan соответствующий местным условиям, iqlimə uyğun (olan) соответствующий климату, uşağa uyğun (olan) соответствующий ребенку, gənclərin zövqünə uyğun (olan) соответствующий вкусу молодежи 2. сообразный с ч ем-л. (соответствующий чему-л., согласующийся с ч ем-л.). Bir-birinə uyğun səslər сообразные друг другу голоса 3. соразмерный (соответствующий чему-л. по величине, размерам и т.п.). Başına uyğun соразмерный голове, bədəninə uyğun соразмерный фигуре 4. подходящий. Uyğun qiymət подходящая цена, uyğun geyim подходящая одежда II послел. сообразно с чем-л., соответственно, в соответствии с чем-л.; согласно чему-л. Əmrə uyğun (uyğun olaraq) согласно приказу (в соответствии с приказом), qərara uyğun (uyğun olaraq) согласно постановлению (в соответствии с постановлением), sərəncama uyğun (uyğun olaraq) согласно распоряжению (в соответствии с распоряжением), fərmana uyğun (uyğun olaraq) согласно указу (в соответствии с указом). Respublika Prezidentinin fərmanına uyğun olaraq согласно указу Президента Республики, hökumətin qərarına uyğun olaraq согласно постановлению правительства; uyğun gəlmək: 1. соответствовать; 2. подходить (оказаться соответствующим чему-л., годным, приемлемым для кого-л., чего-л.). Boyları uyğun gəlir они подходят ростом; 3. согласовываться, быть в соответствии с чем-л.; 4. сходиться, сойтись: 1) оказаться единодушным с кем-л. в каком-л. отношении. Zövqləri uyğun gəlmək сойтись во вкусах, xasiyyətləri uyğun gəlmədi (они) не сошлись характерами, fikirləri uyğun gəldi сошлись их мысли (мнения)

    Azərbaycanca-rusca lüğət / uyğun

uyğun sözünün inglis dilinə tərcüməsi

  • 1 I. s. 1. (ölçü) fitting; (xüsusən rənginə və xarici görünüşünə görə) matching, matchable; agreeable; suitable, proper, appropriate; harmonious; ~ söz a proper word; ~ alət a proper tool; 2. harmonic; ~ ana right moment; ~ işçi, iş üçün ~ adam person suitable for the work, the right man* for the job; ~ gəlmək / olmaq 1) to do* (for); (ölçüyə görə) to fit (d.); (yaraşmaq) to suit (d.), to become* (d.), to match up; (həmahəng olmaq) to be* a good match; to go* very well (with); to match well; 2) to correspond (to, with), to conform (to); to be* in keeping / life (with); 3) to harmonize (with), to be* in keeping (with), (həmahəng) to go* (with); 4) to favour (d.), to be* favourable (to); fakta ~ gəlmək / olmaq to correspond to the facts, to be* true; şəraitə ~ olmaq to meet* / to fit the situation; bir şeyə ~ olaraq in accordance / conformity / compliance with smth.; Şərait / mühit mənə uyğundur The situation favours me, The situation is favourable to me; Xalça ilə divar kağızı yaxşı uyğun gəlir The carpet and wall-paper match well II. z. suitably; fittingly; ~ cavab vermək to answer suitably; ~ geyinmək to be* suitably dressed

    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / uyğun
  • 2 in tune with smth. * в тон (созвучно чему-либо)

    Azərbaycanca-İngiliscə-Rusca frazeoloji lüğət / uyğun

uyğun sözünün fransız dilinə tərcüməsi

uyğun sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

  • 1 прил. 1. кутугай, кьур, кьадай; дуьз къвезвай, лазим тир кӀалубда авай; лайих; туькӀвей; uyğun gəlmək дуьз атун, кутугун, кьун; 2. сад-садав кьур, кутугай, туькӀвей (мес. ванер).

    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / uyğun

uyğun sözünün türk dilinə tərcüməsi

"uyğun" sözü ilə başlayan sözlər

Oxşar sözlər

#uyğun nədir? #uyğun sözünün mənası #uyğun nə deməkdir? #uyğun sözünün izahı #uyğun sözünün yazılışı #uyğun necə yazılır? #uyğun sözünün düzgün yazılışı #uyğun leksik mənası #uyğun sözünün sinonimi #uyğun sözünün yaxın mənalı sözlər #uyğun sözünün əks mənası #uyğun sözünün etimologiyası #uyğun sözünün orfoqrafiyası #uyğun rusca #uyğun inglisça #uyğun fransızca #uyğun sözünün istifadəsi #sözlük