Arda sözü azərbaycan dilində

Árda (kv: /'arda/) — C. R. R. Tolkinin legendariumunda Yer kürəsinin adı, "Üzüklərin hökmdarında" və əlaqəli əsərlərdə bütün qeyd olunan yerləri özündə cəmləşdirən bir dünya, aləm. Faktiki olaraq bu Tolkinin icad etdiyi mifik tarixdə Yer planeti və günəş sistemidir. Ardada bir neçə dəniz və okean, Orta Dünya və Aman qitələri, İkinci Dövrdə mövcud olan nəhəng Númenor adası və Tolkinin qaralamalarında qeyd etdiyi digər torpaqlar yerləşirdi. == Ümumi məlumat == Arda Tolkinın kosmologiyasında Eä kainatının bir hissəsidir. O, Eä-nın qalan hissəsi kimi, Ainur Musiqisi vasitəsilə İlúvatarın övladları yəni elflər və insanlar üçün yaradılmışdır. Tolkin kosmologiyasında Günəş, Ay, ulduzlar və digər göy cisimləri bu planetin orbitində olduğundan, onlar da Ardanın bir hissəsi hesab olunur, ona görə də Arda bəzən “Günəş sistemi” kimi təxmin edilir. Göy cisimlərsiz bu Planetin özü isə Ambar və ya İmbar adlanır. Əvvəldən Arda yastı formasında idi, burada yerləşən qitələr nəhəng Ekkaya (kv. Ekkaia) və ya Vaya (kv. Váya; ing.

Arda Turan (türk. Arda Turan; 30 yanvar 1987, Fateh) — keçmiş türk futbolçu. == Həyatı == == Karyerası == === Klub karyerası === ==== Qalatasaray ==== Arda 12 yaşından Qalatasaray futbol məktəbinin üzvüdür. O, Qalatasaray PAF komandandasında dalbadal 4 il forma geyinmiş, 56 oyunda 11 qol vurmuşdur. George Hacinin məşqçiliyi dövründə 2004–2005 mövsümündə Türkiyə milli futbol komandasının heyətinə cəlb olunmuşdur, amma bu dövrdə uğurlu oyun nümayiş etdirə bilməmiş və təcrübə qazanması üçün Manisaspora icarəyə verilmişdir. Manisasporda keçirdiyi yarım mövsümdə əla oyun mümayiş etdirmiş, 2006–2007-ci il futbol mövsümündə yenidən Qalatasarayın heyətində çıxış etmişdir. Erik Geretsin başçılıq etdiyi klubun əsas heyətinə düşərək UEFA Çempionlar Liqasının 3-cü seçmə mərhələsində Mlada Boleslav klubuna qarşı oyunda iştirak etmiş, iki qola imza etmiş və bir məhsuldar ötürmə vermişdir. O dövrdən etibarən Qalatasaray heyətində yerini möhkəmlətmişdir. 2007–2008 futbol mövsümündə Karl-Heinz Feldkampın məşqçisi olduğu klubun əsas heyətində çıxış etmişdir. UEFA Çempionlar Liqasında Bordo və Liverpul klublarına qarşı keçirilən oyunlarda oynamış və UEFA tərəfindən bu oyunların ən yaxşı oyunçusu kimi dəyərləndirilmişdir.

Arda Gülər (25 fevral 2005, Altındağ ilçəsi, Ankara ili) — La Liqa klubu "Real Madrid" və Türkiyə milli komandasında çıxış edən Türkiyə futbolçusu. Yarımmüdafiə mövqeyində çıxış edir. Karyerasına "Fənərbaxça"da başlamışdır.Arda Gülər ilk qolunu 2024-cü il futbol üzrə Avropa çempionatının seçmə mərhələsi çərçivəsində 19 iyun 2023-cü ildə Samsun 19 May Stadionunda keçirilən Türkiyə-Uels matçında vurdu. 18 yaşlı Gülər bu qolla Türkiyə millisinin heyətində rəsmi oyunlarda qol vuran ən gənc futbolçu kimi türk futbol tarixinə düşüb. == Karyerası == === Gənclərbirliyi === Arda Gülər 25 fevral 2005-ci ildə Ankaranın Altındağ rayonunda anadan olub. Atası Ümid Gülər, anası isə Sərab Gülərdir. Futbola 9 yaşında şəhərinin Gənclərbirliyi komandasında başladı. Hələ 13 yaşında ikən "Gənclərbirliyi" Futbol Məktəbində istedadları ilə gündəmə gələn Arda bir çox liqa matçlarında meydana çıxdı və "iki yarımlıq" ləqəbini aldı. Arda ilk dəfə "Osmanlıspor" — "Gənclərbirliyi" U14 matçında başqa futbolçunu izləmək üçün tribunada olan Serhat Pekməzçinin diqqətini cəlb edib. Bu matçdan sonra Pəkməzçi Ardanın görüntülərindən ibarət DVD-ni Fənərbaxçanın idman direktoru Damien Comolli və prezident Əli Qoça göndərib.

Əli Məcid Arda (türk. Ali Macit Arda; d.1885, İstanbul, ö. 1967 İstanbul) —Türkiyədə müasir coğrafiyanın quruluşunu edən görkəmli elm adamlarından biri. == Həyatı == 1885-ci ildə İstanbulun Bakırköy ərazisində anadan olub.İlk təhsilini Hamidiye Bakırköy Liseyində,orta təhsilini Kabataş Liseyində,ali təhsilini Paris Universitetinin Ədəbiyyat fakültəsi çoğrafiya bölməsində təhsil alıb.Pol Vidal de la Blachin təsiri altında Faiq Səbri Duran və Səlim Mənsur ilə birlikdə Fransız məktəbini və Vyanada Rittel -Ratzel məktəbində yetişən Həmid Sədi Selen ilə birlikdə Alman professor idarəsində qurulmuş olan coğrafiya fakültəsində məktəblərini fərqli təmsil edib. Əli Macit Arda hökumət tərəfindən Avropaya təhsilə göndərilən ilk tələbələrdən biridir.Təhsilini bitirib ölkəyə qayıdan illər Birinci Dünya Müharibəsi təsadüf ediyi üçün Ali Məcid cəhbəyə Qızıl Ayparaya göndərilir.Müharibə dövründə Ali Məcid Arda Darülfünun coğrafiya ofislərinə gətirildi.Müharibədən sonra Bəşəri Çoğrafiya Məktəbinin müdiri çalışmışdır.1952-ci ildə təqaüdçü olan Əli Məcid Arda 1967-ci ildə dünyasını dəyişmişdir. == Fəaliyyəti == Əli Məcid Arda, İstanbul Liseyində coğrafiya müəllimi,Ali Müəllim Məktəbində müdir,Ankara Universiteti Siyasi Elmlər Fakültəsində müəllim,İstanbul Qız Müəllim Məktəbində müəllim,Türkiyə Respublikası Milli Təhsil Nazirliyində Yüksək Tedrisat Ümum İdarəsinin müdiri, 1937-1939-cu illərdə Heydərpaşa Liseyində Qalatasaray Liseyində coğrafiya müəllimi,Ali İqtisadiyyat və Ticarət Məktəbində professor çalışmışdır.

Ərdəhan — Türkiyənin Ərdəhan ilinin inzibati mərkəzi.

Ardan Zəntürk — (türk. Ardan Zəntürk, əsl adı türk. Ardan Zentürk; 12 avqust 1955 ) — türkiyəli jurnalist. == Təhsili == Orta təhsilini Marmara Kollecində (İstanbul), orta və lisey təhsilini Eskişehir Maarif Kollecində başa vurdu. 1979-cu ildə Marmara Universiteti, İdarəetmə Elmləri Fakültəsi, Siyasi Elmlər Bölümü, Xarici Siyasət Bölməsini bitirib və bir il müddətində İstanbul Universitetinin Siyasi Elmlər Bölməsində magistr dərəcəsini bitirib. Dreik Universitetində bir televiziya rejissoru kursu ilə işlədiyi müddətdə təhsilin əhəmiyyətli bir hissəsini tamamladı. Bu vaxt, Corctovn Universiteti Strateji Araşdırmalar İnstitutu və Oksford Universiteti Orta Asiya Araşdırmaları İnstitutu kimi qurumlarda peşəsi ilə əlaqədar qısamüddətli kurslara qatıldı. === Fəaliyyəti === Bir jurnalist kimi karyerasına 1976-cı ildə İstanbul Ticarət Palatasının rəsmi nəşri olan İstanbul Ticarət qəzetində başlamışdır. 1977-ci ildə Hüriyyət qəzetində səhifə redaktoru oldu. Daha sonra aşağıdakı qəzetlərdə çalışdı.

Ardanış — Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan) Göyçə mahalının Çəmbərək rayonunda kənd. == Tarixi == Ardanış Göyçə mahalının şimal-qərbində, Kiçik Qafqaz dağ silsiləsinin ətəyində Göyçə gölünün şimal sahilində, İrəvan-Basarkeçər dəmir yolunun və Basarkeçər-Qazax avtomobil yolunun üstündə yerləşən Çəmbərək rayonunun böyük və qədim kəndlərindən biridir. Şərqdən Cil, qərbdən Şorca kəndləri ilə həmsərhəddir. Çəmbərək (indiki Krasnoselo) rayon mərkəzindən 23 km cənub-şərqdə, dəniz səviyyəsindən 1954 metr hündürlükdə yerləşir. Ərazisi 45.5 kv. km-dir. 1986-cı ildə 2500 nəfər əhalisi olub. Kəndin əhalisi yalnız Azərbaycan türklərindən ibarət olub (Bu dövrdə Bakıda və SSRİ-nin müxtəlif şəhərlərində Ardanış əsilli 7 mindən çox insan yaşayırdı). Əhalinin əsas məşğuliyyəti əkinçilik və heyvandarlıq olmuşdur. Kənddə iqtisadiyyatın əsasını tütünçülük, taxılçılıq, heyvandarlıq təşkil edib.

Ardanış yarımadası — Qərbi Azərbaycan ərazisində (İndiki Ermənistan), Göyçə gölünün şərqində (mərkəz hissədə) yerləşir. Tarixi Göyçə mahalı və Qaraqoyunlu mahalı kimi mahalların Çəmbərək rayonu ərazisinə daxil idi. Yarımada boyunca dağ silsiləsi uzanır və onun şərqində körfəz, qərb qutaracağında isə burun yerləşir. Yarımadanın sahəsi 25 km² təşkil edir. == Flora və faunası == Yarımada hal-hazırda Sevan milli parının ərazisinə daxildir. Ümumilikdə yarımadanı bu baxımında uç yerə bölmək olar: Sahilyanı (meşələr əsasən şam ağacı, ərik kimi ağaclar və bir sıra giləmeyvə kollarından təşkil olunub) Orta hündürlük bölgəsi (20–100 m) (ardıc və qızılgül). Alp bölgəsi (100 m yüksək ərazi) (əsasən alp çəmənlikləri yayılmışdır.Yarımadada boz qaz, ağqanad turpan, qırmızıbaş qaraördək, ağqanad ördək, ala ördək, çöl ördəyi, qu quşu, adi qaşqaldaq, Ermənistan qağayısı, böyük qarabatdaq, kiçik qarabatdaq, ibis və flaminqo kimi quşları qarşılayır. Burada ümumilikdə 250 növ quşa rast gəlinir.

Ardaqış (rus. Ардагыш, başq. Әрҙәгеш) — Başqırdıstan Respublikasının Baltas rayonunda yerləşən kənd. Kənd, Nijnekarışev kənd şurasının tərkibindədir. 2010-cu ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndin əhalisi 37 nəfərdir. == Coğrafi mövqe == Kənd, rayon mərkəzindən 21 kilometr, ən yaxın dəmiryolu stansiyasından isə 86 kilometr uzaqlıqdadır. == Əhali == === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə başqırdlar (96%) üstünlük təşkil edir.

Ardaras — Dərələyəz mahalında kənd. Sonralar Keşişkənd rayonunun təkibinə qatılmışdır == Tarixi == Kənd 1949 cu ildə ləğv olumuşdur.

Ərdağı (Ardağlı) — Şərur rayonu ərazisində, Dərələyəz silsiləsinin suayrıcındakı Keçəltəpə yüksəkliyindən (2744,0 m) cənub-qərbə ayrılan Salahyurdu qolunun suayrıcında, Xan bulağından 1,5 km şimal-qərbdə dağ (hünd. 2230,4 m). Üst Triasın Karni mərtəbəsinə aid Tənənəm lay dəstəsinin dolomit və əhəngdaşılarından təşkil olunmuş, şimal-şərq yamacı sıldırımlı günbəzvari yüksəklikdir. Tektonik cəhətdən Şərur-Culfa qalxım zonasının Şərur seqmentinin cənub-şərqində müşahidə edilən eyniadlı sinklinalın nüvə hissəsində yerləşir. Şimal-şərq yamacından şimal-qərb istiqamətli Anabadgədik dərinlik qırılması keçir.

Bəhmən İsa oğlu Kazımov (Aşıq Bəhmən Göyçəli; 30 yanvar 1960, Ardanış, Çəmbərək rayonu) — Azərbaycan aşığı. Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin (1989) və Dədə Ələsgər Ədəbi Məclisin (2022) üzvü. Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (16.10.2021). == Həyatı == Bəhmən Kazımov 30 yanvar 1960-cı ildə Çəmbərək rayonunun Ardanış kəndində anadan olmuşdur. 1967-ci ildə Ardanış kənd orta məktəbinin I sinfinə daxil olmuş və 1977-ci ildə həmin məktəbi bitirmişdir. 1977-ci ildə V. İ. Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun coğrafiya-biologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. 1982-ci ildə coğrafiya əlavə biologiya ixtisasına yiyələnərək Ağdaş rayonu Yenicə kənd orta məktəbində coğrafiya, biologiya ilə bərabər musiqi müəllimi işləmiş, eyni vaxtda bu məktəbdə direktorun tədris işləri üzrə müavini olmuşdur. 1984-cü ildə Göyçə mahalına qayıdaraq öz doğma kəndi Ardanış və həm də eyni vaxtda Şorca kənd orta məktəblərində coğrafiya müəllimi işləmişdir. 1985-ci ildən Ardanış kənd orta məktəbində həm də biologiya və musiqi müəllimi işləmişdir. 1988-ci ildə erməni təcavüzü nəticəsində öz doğma ata-baba torpaqlarından qovularaq Bakı şəhərinə pənah gətirmişdir.