dartmaq sözü azərbaycan dilində

1 f. 1. Bir şeyi əli və ya başqa şeylə tutub özünə tərəf və ya kənara çəkmək. Arabaçı atları saxladı, düşdü yerə və başladı atların o qulağından, bu qulağından dartmağa. C.Məmmədquluzadə. Həkim qolumdan tutub dartdı… Mir Cəlal. Ayaz kəskin bir hərəkətlə atın cilovunu dartdı. Ə.Məmmədxanlı. // Qapıb almaq. Əlindən kitabı dartmaq. – Rəhim bəy çeki [Turabın] əlindən dartıb aldı. Qol çəkdi. M.Hüseyn. Söhbət qurtararqurtarmaz Gülzar telefonun dəstəsini dartıb müavinin əlindən aldı. Ə.Əbülhəsən. 2. Zorla çəkmək, özü ilə aparmağa çalışmaq. [Kərimxanı] dartıb dar koridora çıxardılar. M.İbrahimov. Quliyev [Sultanovu] evlərinə tərəf dartdı. Ə.Sadıq. 3. Gərmək, tarım çəkmək. Yayı dartmaq. İpi dartmaq. 4. Yuxarıya doğru çəkmək. …Lakin Mahru yenə də məğrur qaşlarını dartaraq dedi. M.S.Ordubadi. Yasavul təəccüblə çiyinlərini dartdı. S.Rəhimov. 5. Nasos və s. vasitəsilə çəkmək, dartıb çıxarmaq. Quyulardan neft dartan dərin tulumbaların yeknəsəq səsləri eşidilirdi. S.Hüseyn. 6. məc. “Özünü” sözü ilə – lovğa vəziyyət almaq, təşəxxüslənmək, özünü çəkmək. Müqim bəy hiyləgərcəsinə özünü dartıb daha da ciddiləşdi. S.Rəhimov. [Xankişi Haqverdiyə:] Gəl oyna, özünü dartma, bir görək; Qoy yenə sevinsin, açılsın ürək. Z.Xəlil.

1 Üyütmək sözünün sinonimidir, eyni mənada çəkmək sözü də işlədilir. Tuva dilində çəkilmiş ət əvəzinə, dartılmış ət işlədirlər. Onlarda dartmaq, çəkmək sözləri ruscaya “размолоть” kimi tərcümə olunur. Güman edirəm ki, dartmaq və çəkmək feillərinin üyütmək kəlməsi ilə sinonim olmasının səbəbi belədir: qədim dövrlərdə dəyirman daşını fırlatmaq üçün heyvan qüvvəsindən istifadə olunub, at, eşşək və s. Dartma (çəkmə) yolu ilə daşı hərəkətə gətirib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 lovğalanmaq

2 çıxarmaq — çəkmə

3 çəkmək

4 DARTMAQ [Fərasət] var gücü ilə Mirişin ətəyindən yapışıb, evinə tərəf dartdı (Ə.İldırımoğlu); ÇƏKMƏK Firəngiz başını qaldırmadı, suya qoyduğu bənövşə dəstəsini bəmi ilə qarışıq özünə tərəf çəkdi (B.Bayramov).

1 DARTMAQ – BOŞALTMAQ Ayaz kəskin bir hərəkətlə atın çilovunu dartdı (Ə.Məmmədxanlı); Bir anda bir daraq güllə boşaltdım (S.Vurğun). DARTMAQ – BURAXMAQ O, Aliyənin sağ biləyindən yapışaraq onu özünə tərəf dartdı (C.Əmirov); Bu halda sərayi-şahidən göyə bir fişəng buraxdılar (M.F.Axundzadə).

1 1. дергать, тянуть, сдергивать, сдернуть; 2. качать, выкачивать; 3. вытягивать, растягивать;

2 глаг. 1. тянуть: 1) ухватившись за что-л., с усилием тащить. Dala dartmaq тянуть назад, özünə tərəf dartmaq тянуть к себе, qolundan dartmaq тянуть за руку кого, ipi dartmaq тянуть верёвку 2) перемещать за собой, вести силой тяги. Barjanı dartmaq тянуть баржу, toru dartmaq тянуть сеть 3) разг. заставлять или убеждать идти, ехать с собой или за собой куда-л. 4) всасывать, втягивать, вбирать (к а кую-л. жидкость) 5) простореч. пить хмельное (обычно в большом количестве). O, şərabı butulka ilə dartır он тянет вино бутылками 6) простореч. курить обычно много или жадно 2. рвать (резкими движениями, сильно дёргать, трепать). Saçından (tutub) dartmaq рвать за волосы, qulağından (tutub) dartmaq рвать за уши; dartıb almaq вырывать, вырвать (резкими движениями, рывком отнять; выхватить). Əlindən dartıb almaq вырвать из рук 3. дёргать, дёрнуть: 1) тянуть рывками, резкими движениями. Qulağından dartmaq дёргать за уши, qolundan dartmaq дёргать за рукав 2) делать резкие движения какой-л. частью тела. Qaşını dartmaq дёргать бровью, çiyinlərini dartmaq дёргать (пожимать) плечами 4. разг. влепить. Şillə dartmaq kimə влепить пощечину кому ◊ özünü dartmaq важничать, драть нос, мнить о себе; burnunu dartmaq дёргать носом

1 f. to pull (d. by), to stretch (d.), to tug (d.); (yedəklə) to tow; bir kəsin qolundan ~ to pull smb.’s sleeve; rezini ~ to stretch an elastic; dartıb çıxarmaq to pull (d.) out; yüyəni ~ to jerk the reins; qapının dəstəyini ~ to tug at the doorknob; mıx ~ to pull out a nail; çiyinlərini ~ to shrug one’s shoulders; ◊ bir kəsə şillə ~ to give* smb. a slap; ◊ özünü ~ to put* on airs, to give* oneself airs

1 f. tirer vt, traîner vt ; remorquer, tirer vt

1 гл. 1. ялун; чӀугун; акъажун; // ялна къачун (гъиляй); 2. ялун, тӀарамарун; ipi dartmaq еб ялун; 3. акъажун (мес. рацӀамар, япар); 4. ялун, насосдив ва мс. чӀугун, ялна акъудун (мес. куюдай нафт); 5. пер. вичи-вич ялун, кьама ялар тун.

1 tartmak