II David
II David və ya İmamqulu xan (1678, İsfahan – 2 noyabr 1722) — Kaxeti çarı.
II David İslamı qəbul etmişdi. İmamqulu xan kimi tanınırdı.
== Həyatı ==
I İrakli Baqrationi və Anna Çolokaşvilinin oğlu olaraq 1678-ci ildə anadan olmuşdu. 1703-cü ildə vali, 1709-cu ildə çar olmuşdu. Dağıstan xalqlarına qarşı mübarizədə Balakən və Qaxı itirmişdi. Əvvəlcə Kartli çarı I Yese, 1719-cu ildən sonra VI Vaxtanq ilə müttəfiq olan çar yenə də qalib ola bilmirdi. 1722-ci ildə vəfat etdi və Qum şəhərində basdırıldı.
== Ailəsi ==
Çar II David Tarki şamxalının qızı Cahan bəyim ilə evlənmişdi. 3 övladı olmuşdu.
IV David
IV David və ya Qurucu David (gürc. დავით აღმაშენებელი, Davit Ağmaşenebeli; 1073, Kutaisi – 8 fevral 1125, Tiflis) — 1089–1125-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş, Baqationlar sülaləsindən Gürcüstan çarı. Gürcüstanı vahid dövlətdə birləşdirmişdi. Səlcuqilər dövləti 1097-ci ildə parçalandıqdan sonra xərac verməmiş və ölkənin müstəqilliyini bərpa etmişdir. O, Ermənistan torpaqları hesabına dövlətin ərazisini genişləndirmişdi. 1118–1120 illərdə hərbi islahat keçirərək əsas qüvvəsi qıpçaq süvariləri olan ordu yaratmışdı. 1121-ci ildə Didqori döyüşündən sonra azad olunmuş Tiflisi çarlığın paytaxtı etmişdir. Azərbaycan Şirvanşahlar dövləti ilə müttəfiqlik və qohumluq əlaqələri var idi. Ümumiyyətlə, IV David müsəlman dövlətləri ilə sıx əlaqə saxlamışdır. Şəhərlər, yollar, körpülər salınmasına, karvansaralar və s.
VIII David
VIII David (gürc. დავით VIII; 1273 – 1311, Gürcüstan) — Baqrationilər sülaləsindən olan gürcü çarı. VIII David taxta Elxani hakimiyyəti dövründə, 1293–1311-ci illər arasında çıxmışdı.
== Həyatı ==
=== Gənclik dövrü və taxta çıxması ===
VIII David monqollar tərəfindən edam edilən çar II Demetrenin ən böyük oğludur. Elxanilərin Anadolu yürüşlərindəki hərbi uğurlarına görə Elxani hökmdarı Keyxatu xan tərəfindən Gürcüstan krallığı ona verilmişdi. Ondan əvvəl hakimiyyətdə olan əmisi oğlu II Vaxtanq kimi o da yalnız ölkənin şərq hissəsində hökm sürürdü. Ölkənin qərbində isə monqollardan asılı olmayan, müstəqil İmereti krallığı mövcud idi.
=== Monqollarla münasibətlər ===
VIII David 1295-ci ildə Elxanilər arasında başlanmış hakimiyyət mübarizəsində Baydu xanı dəstəkləyir. Ancaq Baydu xanın 1295-ci ildə öldürülməsindən və Elxani taxtına Mahmud Qazan xanın çıxmasından sonra VIII David çətin vəziyyətdə qalır. Qazan xan VIII Davidin paytaxt Təbrizə gəlməsini əmr edir.
VI David
VI David Narın (1225, Gürcüstan – 1293, Kutaisi) — Səlcuq-Baqrationi sülaləsinə mənsub gürcü kralı. Gürcüstan krallığını 1245-1259-cu illəri arasında idarə etmiş, Monqol imperatorluğunun onu qovmasından sonra 1259-cu ildən ölümünə qədər İmereti krallığının hökmdarı olmuşdur.
== Həyatı ==
Kraliça Rusudan ilə Anadolu Səlcuq Dövləti hökmdarı II Qılınc Arslanın nəvəsi olan səlcuqlu şahzadəsi Qiyasəddin Türkanşahın oğlu olaraq 1225-ci ildə dünyaya gəlmişdir. Monqol işğalından sonra paytaxt Tiflisi tərk edərək Kutaisiyə qaçan Kraliça Rusudan 1230-cu ildə oğlunu vəliəhd elan edir.Rusudan özündən sonra qardaşı oğlunun taxta keçməsinə maneə törətmək üçün onu Səlcuq sultanı II. Qiyasəddin Keyxosrovun sarayına əsir olaraq göndərdi. Öz oğulunu da Moğollar tərəfindən qanuni kral olaraq tanınmaq üzrə Qızıl Orda hökmdarı Batı xanın sarayına göndərdi. Rusudan 1245-ci ildə ölüncə onun yerinə taxta VI David keçdi. Ondan əvvəl taxta keçməsi lazım olan VII David ortalarda görünmədiyindən Gürcü zadəganları bu keçişi təsdiqlədilər. Ancaq Moğol hökmdarlarından Küyük xan VII Davidi də kral təyin etdi,beləliklə krallıq iki kral tərəfindən 1259-cu ilə qədər idarə olundu. VI David Narın 1259-cu ildə Monqol boyunduruğuna qarşı üsyan qaldırıb məğlub oldu və Kutaisiyə qaçdı. Beləliklə ölkə iki yerə bölündü.
V David
V David (gürc. დავით V; 1113, Gürcüstan – 1155) — Baqrationilər sülaləsindən olan Gürcüstan çarı (1155). Çar I Demeterin oğlu, IV Davidin nəvəsidir.
== Həyatı ==
I Demeterin iki oğlu var idi. Böyük oğlunun adı David, kiçik oğlunun adı isə Georgi idi. Taxtın qanuni varisi David idi, lakin bilinməyən səbəblərdən I Demeter kiçik oğlu Georgini özünə varis seçdi. David, atasının ölümündən sonra taxtın Georgiyə keçəcəyindən qorxurdu və bu səbəbdən I Demeteri taxtdan devirmək üçün dəfələrlə sui-qəsd həyata keçirdi. Həmçinin 1130-cu ildə hakimiyyəti ələ keçirmək cəhdi də uğursuzluqla nəticələndi.
1155-ci ildə David hədəfinə çatdı. Çar I Demeter taxtdan imtina etdi və V David çar taxtına oturdu.
David
David — kişi adı və təxəllüs
David (Mikelancelo) - italyan rəssam, heykəltaraş və memarı
David Rikardo — ingilis iqtisadçısı.
David Vudord - Amerikan yazıçısı və dirijoru
David Vendetta - fransız DJ və prodüser.
David Vilya - ispan futbolçu
David Alaba — Avstriya futbolçusu,
David Neres - peşəkar Braziliya futbolçusu
David Faupala - Fransalı futbolçu
David Məmmədov — Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin emal üzrə vitse-prezidenti.
David Foenkinos — fransız yazıçısı və ssenaristi.
Jak-Lui David - fransız rəssam və pedaqoqu.
David Silva - Mançester Sitinin və İspaniya milli futbol komandasının yarımmüdafiəçisi
David de Xea — ispan futbolçu,
David Miller — amerikali tenor
David Production — Yaponiya animasiya studiyası.
David (Bernini) - Covanni Lorenso Bernini tərəfindən işlənmiş həyat ölçülü mərmər heykəl
David Luiz - "Çelsi"nin və Braziliya milli futbol komandasının müdafiəçisi.
David Livinqston — şotland əslli missioner, Afrikanın görkəmli cöğrafi tədqiqatçısı.
II David — Kaxeti çarı.
David Hilbert — alman riyaziyyatçısı,
David Qrossman —yəhudi yazıçı.
XII David
David Baqrationi (gürc. დავით ბაგრატიონი), yaxud Regent David (gürc. დავით გამგებელი; 1 iyul 1767, Tiflis – 13 may 1819, Sankt-Peterburq) — Kartli-Kaxetiyanın regenti. XII Georginin böyük oğlu.
== Həyatı ==
1767-ci ildə Tiflisdə doğulan David Kartli-Kaxetiya çarı XII Georginin böyük oğludur. Rusiyada böyüyüb təhsil almış, 1799-cu ildə vəliəhd elan olunmuşdu. Atasının ölümündən sonra regent olmuş, lakin 1801-ci ildə I Pavelin Kartli-Kaxetiyanı ilhaq etməsi ilə onun taxt-tacı ələ almasının qarşısı alınmışdı. Fransa maarifçiliyi ideyalarından təsirlənən David, Volteri gürcü dilinə tərcümə etmişdir.
XII David 13 may 1819-cu ildə Sankt-Peterburqda vəfat etmiş və Aleksandr Nevski monastırında dəfn olunmuşdur.
David Anaxt
David Anaxt və ya Məğlubedilməz David (erm. Դավիթ Անհաղթ; VI əsr – VI əsr) — erməni neoplatonist filosofu, antik fəlsəfədə İsgəndəriyyə məktəbinin nümayəndəsi.
== Həyatı ==
David Anaxt İsgəndəriyyədə və Afinada təhsil almışdır. O, "Fəlsəfənin tərifləri", "Porfirinin "Müqəddimə"sinin təhlili" və başqa əsərlərində platonizmi Aristotel və Pifaqor təliminin ünsürləri ilə əlaqələndirmişdir. David Anaxt skeptisizmə, relyativizmə qarşı çıxmış, fəlsəfi idrakın kəsərliliyi ideyasını müdafiə etmişdir. David Anaxta görə, fəlsəfənin məqsədi şərdən azad olmaq və əxlaqi kamillik yolunu göstərməkdir. Bilik özünəməqsəd olmayıb, insanın əxlaqca yüksəlməsinə xidmət etməlidir. Onun məntiqi mühakimələrində dialektik ideyalar var. David Anaxt orta əsr erməni fəlsəfəsinə rasionalizm prinsipləri gətirmişdir.
== İrsi ==
1980-ci ildə YUNESKO-nun qərarı ilə David Anaxtın 1,500-ci yubileyi qeyd edilmişdir.
David Soslan
David Soslan (gürc. დავით სოსლანი, Davit Soslani; oset. Сослан-Дауыт / Soslan-Dawyt) — Alaniya şahzadəsi, Gürcüstan çariçası Tamaranın əri və həmkarı, feodal Gürcüstanın ən yüksək çiçəklənməsi dövründə qoşunların baş komandanı.
== Həyatı ==
Tamar birinci əri, Rus knyazı Yuri Boqolyubskidən boşanmış, 1187–1189-cu illərdə Tiflis yaxınlığındakı Didube sarayında David Soslanla evlənmişdir. Erməni salnaməçisi Mxitar Qoşun yazdığına görə, Tamar "Alan çarlığından olan, onun ana tərəfdən qohumu, adı Soslan və Gürcüstan taxtına çıxanda David adını alan adamla evlənmişdir". David Soslanın Tamarın əri statusu, eləcə də incsənətdə, nizamnamələrdə və sikkələrdə adının hallanması çarlığa hakimiyyətdə kişi aspektlərinin zəruriliyi ilə ciddi şəkildə diktə edilmişdi. Buna baxmayaraq, o, Tamarla taxtı paylaşsa da, müstəqil bir hökmdar deyildi və Tamara tabe qalmışdı.
David Tamarın ekspansionist siyasətini enerjili şəkildə dəstəkləmiş, həmin illər ərzində bir sıra münaqişələrdə Gürcüstanın hərbi uğurlarına cavabdeh olmuşdur. Orta əsr gürcü mənbələri onun yaraşıqlılığını, hərbi istedadını, şücaətini və Tamara sədaqətini yüksək qiymətləndirirdilər. 1190-cı illərdə David Soslan gürcülərin Bərdə, Ərzurum, Geğarkunik, Beyləqan və Gəncəyə basqınlarına başçılıq etmişdir.
David itburnusu
David itburnusu (lat. Rosa davidii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.
Məğlubedilməz David
David Anaxt və ya Məğlubedilməz David (erm. Դավիթ Անհաղթ; VI əsr – VI əsr) — erməni neoplatonist filosofu, antik fəlsəfədə İsgəndəriyyə məktəbinin nümayəndəsi.
== Həyatı ==
David Anaxt İsgəndəriyyədə və Afinada təhsil almışdır. O, "Fəlsəfənin tərifləri", "Porfirinin "Müqəddimə"sinin təhlili" və başqa əsərlərində platonizmi Aristotel və Pifaqor təliminin ünsürləri ilə əlaqələndirmişdir. David Anaxt skeptisizmə, relyativizmə qarşı çıxmış, fəlsəfi idrakın kəsərliliyi ideyasını müdafiə etmişdir. David Anaxta görə, fəlsəfənin məqsədi şərdən azad olmaq və əxlaqi kamillik yolunu göstərməkdir. Bilik özünəməqsəd olmayıb, insanın əxlaqca yüksəlməsinə xidmət etməlidir. Onun məntiqi mühakimələrində dialektik ideyalar var. David Anaxt orta əsr erməni fəlsəfəsinə rasionalizm prinsipləri gətirmişdir.
== İrsi ==
1980-ci ildə YUNESKO-nun qərarı ilə David Anaxtın 1,500-ci yubileyi qeyd edilmişdir.
David Baazov
David Menaxemoviç Baazov (ivr. דוד באזוב, 1883, Sxinval, Tiflis quberniyası – 1947) — ravvin, ictimai xadim, XX əsrin I rübündə Gürcüstan dini sionistlərinin lideri.
== Həyatı ==
David Baazov 1883-cü ildə (digər mənbələrə görə - 1881-ci ildə) Gürcüstanın Tsxinvali şəhərində Tora Menaxem və Tsipora Baazovların ailəsində anadan olub. Litvadan Tsxinvaliyə gələn ravvin Avram Xvolesin tövsiyəsi ilə 13 yaşında təhsil almaq üçün Slutsk Yeşivaya daxil olur. Daha sonra Vilnüsdəki yeşivada təhsil alıb. Yeşivada oxuyarkən sionist hərəkatı ilə maraqlanır. 1901-ci ildə Kutaisidə Gürcüstanda ilk sionist dərnəklərdən birini təsis edir. 1901-ci il avqustun 20-də Qafqaz sionistlərinin birinci qurultayında Kareli kəndindən nümayəndə kimi iştirak edir. 1903-cü ildə Kutaisi əyalətinin Oni şəhərinin dövlət ravvini kimi xidmət etməyə başlayan David, burada Gürcüstanda ilk ümumi yəhudi məktəbi və yeşivasını açır. Həmin il Frankfurtda yəhudi gənclərinin və tələbələrinin konfransında da iştirak edir.
David şaftalısı
David şaftalısı (lat. Prunus davidiana) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.
David Melkumyan
David Melkumyan (29 oktyabr 1980, Stepanakert) — siyasətçi, deputat.
== Həyatı ==
Davit Melkumyan 29 oktyabr 1980-ci ildə Stepanakert şəhərində anadan olub.
2004-cü ildə İrəvan "Mesrop Maştots" Universitetinin Tarix və Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsini bitirib. 2006-cı ildə həmin universitetin hüquq fakültəsini bitirib, eyni zamanda universitetin tələbə şurasının prezidenti olub.
1998–2000-ci illərdə Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının Müdafiə Ordusunda müddətli həqiqi hərbi xidmətə daxil olub, artilleriya kəşfiyyatçısı olub.
2004-cü ildən Beynəlxalq Gənc Xristianlar Assosiasiyasının Artsax bölməsinin təşəbbüskarı və fəaliyyətini koordinasiya etmişdir. Qarabağın bir sıra yerlərində gənclər üçün müxtəlif tədbirlər təşkil edib.
2008-ci ildən Artsax qeyri-hökumət təşkilatlarının üzvüdür, 2010-cu ilin sentyabrından CMI (Böhran İdarəetmə Təşəbbüsü) beynəlxalq təşkilatının məsləhətçisidir.
O, Qarabağ münaqişəsinin həllinə yönəlmiş sivil proqramların koordinasiyası ilə məşğuldur.
== Siyasi faliyyəti ==
2010-cu ildə "Rusiya Erməniləri İttifaqı" təşkilatının Artsax bölməsinin direktoru təyin edilib.
David Babayan
David Klimoviç Babayan (erm. Դավիթ Բաբայան; 5 aprel 1973, Stepanakert, DQMV) — Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının keçmiş Xarici işlər naziri, prezidentin müşaviri, tarix elmləri doktoru.
David Babayan 2020-ci il oktyabrın 28-də Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif madələrilə təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb edilərək, barəsində məhkəmənin qərarı əsasında həbs qətimkan tədbiri seçilərək beynəlxalq axtarışa verilib. 2023-cü il sentyabrın 29-da Babayan Azərbaycan Respublikasının hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən saxlanılaraq istintaqa təqdim olunub və ona həmin tarixdə qeyd olunan maddələr üzrə ittiham elan edilib.
== Həyatı ==
David Babayan 1973-cü ildə Xankəndində anadan olub. 1989-cu ildə Xankəndi 8 saylı rus orta məktəbini bitirib. Babayan 1989-cu ildə İrəvan Xalq Təsərrüfatı İnstitutuna iqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi ixtisası üzrə daxil olmuş və 1994-cü ildə bitirmişdir.
O, 1997-ci ildə Ermənistan Amerika Universitetinin Siyasi Elmlər Fakültəsini bitirib. 1998-ci ildə Mərkəzi Avropa Universitetinin (Budapeşt) Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsində təhsil alıb.
Babayan 2005-ci ildə Ermənistan Respublikası Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək tarix elmləri namizədi elmi dərəcəsi alıb.
David Arnold
David Arnold (23 yanvar 1962, Luton) — İngilis film bəstəkarı.
İşlərinə beş Ceyms Bond filmi, həmçinin Ulduz Qapısı (1994), Müstəqillik Günü (1996), Qodzilla (1998) filmləri və Kiçik Britaniya və Şerlok televiziya serialları daxildir.
David Jung
Dawid Jung (17 yanvar 1980) — polşa opera müğənnisi, şair, yazıçı, ədəbi və teatr kritiki, nəşriyyatçı, tədqiqatçı və mədəniyyət yaradanı, tarixçi, muzey işçisi, mədəni yol xəritələri dizayneri.
== Həyatı ==
Polşa Elektron Orqanları Muzeyinin direktoru və "Poetik Qalereyalar" adlı ümummilli mədəni jurnalının baş redaktoru. Hərəkət etdiyi ədəbi, elmi və mədəni sahədə çoxsaylı dövlət mükafatları və fəxri ordenlər qazanmışdır: Júliusz Słowacki medalı (2009), Gənclər Sənəti Medalı (1997-ci ildə ilk mükafatlı şair Stanisław Barańczak olmuşdur), Millennium Gniezno Konqresi Medalı (2014), Gənclər Jurnalistləri Mükafatı (2016), Magellan Mükafatı (2016), Bolesław Leśmian ın adına mükafat (2017), "Polşa mədəniyyəti üçün xidmətlər" fəxri nişanı (2018), Identitas Ədəbiyyat və Tarix Mükafatı (2019), Gənclik Mükafatı (2019), "Milli Yaddaş Məkanları Qoruyucusu" medalı (2020), Şt. John Paul II qüsürlüsü (2021), Polşa Qara Krucu ordeninin ofiseri (1-ci dərəcə) (2021), Ələ keçirilmiş Müstəqillik Əsrinin medalı (2022), "Polşa Yazıçılar Assosiasiyası üçün xidmətlər" nişanı (2023) və s. 2023-cü ildə Poznan Polşa Yazıçılar Assosiasiyasının vitse-prezidenti olmuşdur. Polşa Respublikası Senatının Medalı (Senatın marşalı Małgorzata Kidawa-Błońska və sədr müavini Rafał Grupiński tərəfindən təqdim edilmişdir)
== Əsərləri ==
=== Polyak dilində ===
312685 səbəb ('312685 powodów 2006)
1590–1623 illəri Kłeck ədəbiyyat mühərrikləri. Qədim Polşa mədəniyyəti tarixinə töhfələr (Wierszopisowie Kłecka w latach 1590–1623. Przyczynki do historii kultury staropolskiej 2012)
Yakub Gembickinin Gdansk himnləri ('Gdańskie hymny Jakuba Gembickiego 2014)
Doğru söhbət haqqında poem (Poemat o mówieniu prawdy 2014)
Glosy (2017)
Polşa, Avropaın sevimli maçoşisti ('Polska, ulubiona masochistka Europy 2017)
Karaoke (2018)
Bir şəhər xəyalinin qralının əfsanələri. Yerli vəzifələrdən məlumatlar cəlb etdi və tərtib etdi Dawid Jung (Legendy królewskiego miasta. Z przekazów ustnych zebrał i opracował Dawid Jung 2018)
#SPAM (2020)
Son Polş dilləri balığıçısı.
David Maqradze
David Maqradze (28 iyun 1962, Tbilisi) — şair, Gürcüstanın dövlət himninin müəllifi, Gürcüstanın Mədəniyyət naziri (1992-1995), Nobel mükafatı nominantı (2011).
David Ryazanov
David Ryazanov (rus. Дави́д Бори́сович Ряза́нов), əsl soyadı Qoldendax (rus. Гольдендах) (10 mart 1870, Odessa, Xerson quberniyası – 21 yanvar 1938, Saratov) — rus marksist və eyni zamanda da marksist nəzəriyyəçidir.O, Odessada yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. 15 yaşında Narodnik inqilabçılarına qoşulmuş və tutularaq həbs edilmişdir. 1887-ci ildə sosializm istiqamətində irəliləməyə başlamışdır.
Ryazanov 1914-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin başlanması ilə müharibədə iştirak etmişdir. 1915-ci ildə isə İkinci İnternasionalın dağılmasından sonra çağırılan Zimmervald konfransında iştirak etmişdir. 1917-ci ildəki fevral inqilabından sonra o, mövcud hakimiyyətə qarşı sovetləri dəstəkləyən bolşeviklərə qoşulmuşdur. Ryazanov daha sonra isə Oktyabr inqilabının iştirakçısı olmuşdur.
Marks-Engels İnstitutunun əsasını qoyan Ryazanov sovet fəlsəfə dünyasının aparıcı nəzəriyyəçilərindən biri olmuşdur.
David Vinkbuns
David Vinkbuns, David Vinkbons, Vinkbons, Vinkbums (nid. David Vinckboons və ya Vinkebums; 13 avqust 1576 – 1629, Amsterdam, Hollandiya qraflığı) — Holland qızıl dövrün rəssamı və qravüraçısı. Cənubi Hollandiyadan olan böyük bir sənətçi ailəsinin ən böyük üzvü.
== Həyatı ==
David Vinkbuns Antverpen əyalətində Flamandın Meheln şəhərindən gəlmiş akvarel rəssamı Filip Vinkbuns Elderin oğlu idi. Təxminən 1580-ci ildə ailə Antverpenə, sonra isə 1585-ci ildə İspaniyanın şəhəri işğal etməsindən sonra Middelburqa köçdü. 1602-ci ildə David Vinkbuns notariusun qızı Agnet van Lun ilə evlənib və ondan ən azı on övladı olub. Onlardan biri kartoqraf Yohanes Vinkbuns, digərləri isə memarlar Filips və Yustus Vinkbunsdur.
== Yaradıcılığı ==
David Vinkbuns Hollandiyanın ən məhsuldar və populyar rəssam və qravüraçılarından biri olub. Böyük Piter Breygeldən təsirlənərək, o, Hans Bol və Roelant Saverey ilə birlikdə şimali Hollandiyada məişət janrı rəssamlığının inkişafında mühüm rol oynayıblar.
Vinkbuns "kənd bayramlarının səhnələrini çox vaxt satirik və ya fəlsəfi çalarlar ilə, qroteskləri, fantastik personajları olan, öz əsərində flamand və holland üslublarının xüsusiyyətlərini özündə birləşdirən mənzərələr çəkirdi".
David Makmillan
David Makmillan (16 mart 1968, Belshill[d]) — İngilis-Amerikalı üzvi kimyaçı, üzvi sintez üzrə mütəxəssis, asimmetrik üzvi kataliz sahəsində qabaqcıl, həmçinin fotoredoks kataliz. Prinston Universitetinin görkəmli universitet professoru, London Kral Cəmiyyətinin (2012il) və ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (2018 il), Edinburq Kral Cəmiyyətinin müxbir üzvü (2013il).
== Bioqrafiyası ==
D. Makmillan 16 mart 1968-ci ildə Şotlandiyanın Şimali Lanarkşir, Bellshill şəhərində anadan olub və yaxınlıqdakı Nyu Stivenstonda böyüyüb. O, yerli dövlət məktəblərində, New Stevenston Primary School və Bellshill Academidə oxuyub və uğurunu Şotlandiya təhsili və tərbiyəsi ilə əlaqələndirib. Qlazqo Universitetini 1991-ci ildə kimya üzrə bakalavr pilləsini bitirib. O, doktorluq tədqiqatını 1990-cı ildə İrvine ştatındakı Kaliforniya Universitetində professor Larri E. Overmanın rəhbərliyi ilə aparıb və Harvard Universitetində 1996-cı ildən professor David A. Evansla postdoktur olub.
O, öz karyerasına 1998-ci ildə Berklidəki Kaliforniya Universitetində başlayıb. 2000-ci ildə Kaliforniya Texnologiya İnstitutuna köçdü və 2004-cü ildən Erl C. Entoni kimya professoru adını aldı. 2006-cı ildən — Prinston Universitetinin Kimya kafedrasının professoru, 2010–2015-ci illərdə isə bu şöbəyə rəhbərlik etmişdir.
O, Merck & Co, Amgen, Biogen Biopharma, Abbvie Research Laboratories, Johnson & Johnson Pharmaceuticals, UCB-Celtech, Constellation Pharmaceuticals, Gilead Research Laboratories şirkətlərində elmi məsləhətçi, Firmenich (İsveçrə) üçün elmi məsləhət şuralarının üzvü və Kadmon Pharmaceuticals (ABŞ) Chiromics MMC-nin həmtəsisçisi olmuşdur.
David vilya
David Vilya Sançes (isp. David Villa Sánchez; 3 dekabr 1981, Lanqreo, Asturiya, İspaniya) — Atletiko Madrid klubunun və İspaniya milli futbol komandasının heyətində hücumçu mövqeyində çıxış edən ispan futbolçu.
== Klub karieri ==
UP Lanqreoda qollarını atmağa başlayan David Villa, bölgənin ən böyük klubu Sporting Qijona transfer olaraq karierində əhəmiyyətli bir addım atdı. 1999-2000 mövsümündə Sporting Gijon formasıyla 35 matçda 25 qol atınca A komandaya yüksələrək peşəkar bir oyunçu oldu. İspaniya 2.Liqasında top qaçdırdığı ilk ildə 40 matçda 29 qol vuraraq etibarı boşa çıxartmadımı. David Villa, 2. mövsümündə qol sayını 39 matçda 20-yə çıxardı. Sporting Qijonda 79 liqa matçında 38 qol vurdu.
2003-cü ildə Real Zaraqozaya imza atdı. İlk mövsümündə liqası 12.
Hydrangea davidii
Hydrangea davidii (lat. Hydrangea davidii) — hortenziyakimilər fəsiləsinin hortenziya cinsinə aid bitki növü.
Jacques-Louis David
Jak Luis David (fr. Jacques-Louis David; 30 avqust 1748[…], Paris, Fransa krallığı – 29 dekabr 1825[…], Brüssel, Niderland birləşmiş krallığı[d]) — fransız rəssam və pedaqoqu. Fransız klassisizminin, ampir və həmçinin fransız rəngkarlığında yeni üslubun — neoklassisizmin banisi.
== Həyatı haqqında ==
Jak Luis David 1765-ci ildə Parisdə Kral Rəngkarlıq və Heykəltəraşlıq Akademiyasında təhsil alıb. Eyni ildə akademiya tələbəsi olmaq sevincini yaşadı. 1774-cü ildə Roma Mükafatını qazandı. 1775-ci ildə müəllimi Vien ilə Romaya getdi. Romada klassik təhsilin təmsilçiləri Quincy və heykəltaraş Jean Baptiste Giraud ilə tanış olur. Neoklassik üslubun yaranmasında böyük rolu olur. Neoklassik dərzi dizaynlarıyla tanınan sənət tarixinin ən əhəmiyyətli rəssamlarından biri idi.
Jak-Lui David
Jak Luis David (fr. Jacques-Louis David; 30 avqust 1748[…], Paris, Fransa krallığı – 29 dekabr 1825[…], Brüssel, Niderland birləşmiş krallığı[d]) — fransız rəssam və pedaqoqu. Fransız klassisizminin, ampir və həmçinin fransız rəngkarlığında yeni üslubun — neoklassisizmin banisi.
== Həyatı haqqında ==
Jak Luis David 1765-ci ildə Parisdə Kral Rəngkarlıq və Heykəltəraşlıq Akademiyasında təhsil alıb. Eyni ildə akademiya tələbəsi olmaq sevincini yaşadı. 1774-cü ildə Roma Mükafatını qazandı. 1775-ci ildə müəllimi Vien ilə Romaya getdi. Romada klassik təhsilin təmsilçiləri Quincy və heykəltaraş Jean Baptiste Giraud ilə tanış olur. Neoklassik üslubun yaranmasında böyük rolu olur. Neoklassik dərzi dizaynlarıyla tanınan sənət tarixinin ən əhəmiyyətli rəssamlarından biri idi.
Marketa Davidova
Marketa Davidova (3 yanvar 1997, Yablonets-nad-Nisou[d], Severoçeşski diyarı[d]) — Çexiyalı biatlonçu. Marketa Davidova Çexiyanı 2018-ci ildə Cənubi Koreyada təşkil edilən XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi.
== Karyerası ==
Marketa Davidova birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2018-ci ildə qatıldı. O, Cənubi Koreyada baş tutan XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında qadınlar 7.5 km məsafəyə sprint yarışlarında iştirak etdi. Davidova 22:03.3 saniyəlik nəticəsi ilə 87 atlet arasında 15-ci yeri tutdu və medalçılar sırasına düşə bilmədi.
Mikelancelonun David heykəlinin nüsxələri
Mikelancelonun David heykəlinin replikaları — müxtəlif vaxtlarda və müxtəlif ölkələrdə plastmas, mərmər, şüşə və sair materiallardan hazırlanan heykəllər. Dünyanın müxtəlif ölkələrində, “David”in çoxlu sayda orijinal ölçülü nüsxələri yayılmışdır ki, onlardan da ən məşhuru orijinal hehkəlin yerində, Florensiyadakı Palaçço Vekko sarayının qarşısında 1910-cu ildə ucaldılmış nüsxədir. Heykəlin orijinalı 1873-cü ildə yerindən götürülmüş və bu günə kimi minlərlə turistin ziyarət etdiyi Florensiya Təsviri sənətlər akademiyasına yerləşdirilmişdir. Digər nüsxələr isə XIX əsrdən başlayaraq müxtəlif sənətkarlar tərəfindən işlənmişdir. Heykəlin kiçik nüsxələri isə əsasən kitç xarakteri daşıyır.
== Avropa ==
Heykəlin tuncdan hazırlanmış kopyalarından biri Florensiyanın Mikelancelo meydanında ucaldılmışdır.
Gipsdən hazırlanmış bir nüsxəsi, Viktoriya və Albert Muzeyində saxlanılır. Bu nüsxə əncir ağacı yarpağı ilə digərlərindən fərqlənir. Əncir ağacı Kraliça Viktoriyanın heykəli birinci dəfə görərkən çılpaqlığından şoka düşməsindən sonra hazırlanmış və kraliçanın, eləcə də digər vacib şəxslərin muzeyi ziyarət etməsi zamanı “David”in penisini örtmək üçün istifadə edilir.
Antverpdəki açıq səma altında Midlhem Heykəl Muzeyində heykəlin bir nüsxəsi saxlanılır.
Mikelancelonun David heykəlinin replikaları
Mikelancelonun David heykəlinin replikaları — müxtəlif vaxtlarda və müxtəlif ölkələrdə plastmas, mərmər, şüşə və sair materiallardan hazırlanan heykəllər. Dünyanın müxtəlif ölkələrində, “David”in çoxlu sayda orijinal ölçülü nüsxələri yayılmışdır ki, onlardan da ən məşhuru orijinal hehkəlin yerində, Florensiyadakı Palaçço Vekko sarayının qarşısında 1910-cu ildə ucaldılmış nüsxədir. Heykəlin orijinalı 1873-cü ildə yerindən götürülmüş və bu günə kimi minlərlə turistin ziyarət etdiyi Florensiya Təsviri sənətlər akademiyasına yerləşdirilmişdir. Digər nüsxələr isə XIX əsrdən başlayaraq müxtəlif sənətkarlar tərəfindən işlənmişdir. Heykəlin kiçik nüsxələri isə əsasən kitç xarakteri daşıyır.
== Avropa ==
Heykəlin tuncdan hazırlanmış kopyalarından biri Florensiyanın Mikelancelo meydanında ucaldılmışdır.
Gipsdən hazırlanmış bir nüsxəsi, Viktoriya və Albert Muzeyində saxlanılır. Bu nüsxə əncir ağacı yarpağı ilə digərlərindən fərqlənir. Əncir ağacı Kraliça Viktoriyanın heykəli birinci dəfə görərkən çılpaqlığından şoka düşməsindən sonra hazırlanmış və kraliçanın, eləcə də digər vacib şəxslərin muzeyi ziyarət etməsi zamanı “David”in penisini örtmək üçün istifadə edilir.
Antverpdəki açıq səma altında Midlhem Heykəl Muzeyində heykəlin bir nüsxəsi saxlanılır.
Nectandra davidsoniana
Damburneya salicina (lat. Damburneya salicina) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin damburneya cinsinə aid bitki növü.
Pentacalia davidsmithii
Pentacalia davidsmithii (lat. Pentacalia davidsmithii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin pentacalia cinsinə aid bitki növü.
Prunus davidiana
David şaftalısı (lat. Prunus davidiana) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.
Revaz Davidoviç
Rezo Davidoviç Çxeidze (gürc. რევაზ ჩხეიძე; 8 dekabr 1926, Kutaisi – 3 may 2015, Tbilisi) — Gürcüstan kinorejissoru, SSRİ Xalq artisti
== Həyatı ==
Rezo Davidoviç Çxeidze 8 dekabr 1926-cı ildə Kutaisidə anadan olmuşdur.
1943-1946-cı illərdə Çxeidze Şota Rustaveli adına Tbilisi teatr institutunun rejissorluq fakültəsində oxumuşdur. 1953-cü ildə ÜDKİ-nin rejissorluq fakültəsini bitirmişdir. Onun sənət müəllimi Mixail Romm olmuşdur.
1953-cü ildə Çxeidze öz ssenarisi əsasında "Boris Pançadze" sənədli filmini çəkir. 1954-cü ildə Tengiz Abuladze ilə birlikdə o, iki sənədli film çəkir. 1955-ci ildə o, "Maqdananın Lurcası" filmini çəkir və 1956-cı ildə bu filmə görə Kann kinofestivalında mükafat alır.
Rezo Çxeidze "Əsgər atası" filminə görə Gürcüstanın Lenin komsomolu mükafatına layiq görülmüşdür. 1980-ci ildə SSRİ xalq artisti adını və 1986-cı ildə "Sənin oğlun – Torpaqdır" filminə görə Lenin mükafatını almışdır.
Roderik Davidson
Roderik Davidson (ingiliscəRoderic H. Davison)(23 mart 1917, 1996) – tarixçi.
== Həyatı ==
Roderik Davidson Prinston Universitetində tarix təhsili alıb və universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Harvard Universitetində doktorluq dissertasiyası müdafiə etdikdən sonra məzunu olduğu Prinston Universitetində tarix fənnindən dərs deyib.
İkinci Dünya Müharibəsi illərində Avropada yardım quruluşlarında çalışdı , Almaniyada diplomatik bir vəzifədə çalışdı, New Yorkda vicdanı rəddçilərin iş düşərgəsində yer aldı. 46 illik təhsil həyatında Osmanlı İmperatorluğu mövzusunda mütəxəssisləşdi, Corc Vaşinqton Universitetində Avropa tarixi dərsləri verdi. 1954də professor oldu, 1986da təqaüdə çıxdı, lakin 1990ların başlarına qədər dərs verməyə davam etdi.
1994 də Corc Vaşinqton Universiteti Davidsona fəxri doktor mükafatı verdi. Osmanlıda Qərb Təsiri (1997), Qısa Türkiyə Tarixi (2004), Birinci Dünya Döyüşündə türk-İngilis Əlaqələri (2004) və osmanlı-Türk Tarixi, 1774-1923 (2004) başlıqlı əsərləri də Türkcəyə tərcümə edilən Davison, 1996-cı ildə vəfat edib.
Rosa davidii
David itburnusu (lat. Rosa davidii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.
Salvia davidsonii
Salvia henryi (lat. Salvia henryi) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin adaçayı cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Heterotipik sinonimləri ===
Salvia davidsonii Greenm.
Sasunlu David (dastan)
Sasunlu David (erm. Սասունցի Դավիթ, Sasuntsi David; digər adlar Սասնա ծռեր, Sasna tserer, «Sasunlu igidlər», «Coşğun sasunlular» və Ջոջանց տուն, Cocants tunı, «Böyüklər evi», «Əcdadlar evi») — orta əsr erməni dastanı. Dastan Sasun (tarixi Ermənistan vilayətində yer, indi Türkiyədə yerləşir) döyüşçülərinin ərəb işğalçılarına qarşı mübarizəsindən bəhs edir. VIII–X əsrlərdə formalaşmışdır. Dastan dörd qoldan ibarətdir: birincisi – Sanasar və Bağdasar, ikincisi – Böyük Mher, üçüncüsü – David, dördüncüsü – Gənc Mher.
Dastan ilk dəfə 1873-cü ildə xalq ədəbiyyatı tədqiqatçısı Qaregin Srvandztyants tərəfindən Arnist kəndində yaşayan Krpo adlı bir kəndlindən qeydə alınmışdır. Hal-hazırda Ermənistanın müxtəlif bölgələrində qeydə alınan dastanın əlli variantının akademik nəşri mövcuddur.
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Под ред. Е. М. Жукова. "давид сасунский" // Советская историческая энциклопедия.
Sasunlu David (personaj)
Sasunlu David (erm. Սասունցի Դավիթ, Sasuntsi Davit) — Ermənistanın eyniadlı dastanının əsas qəhrəmanı. Dastanda personaj ərəb işğalçılarını Ermənistandan qovmuşdur.
Stranvaesia davidiana
Stranvaesia davidiana (lat. Stranvaesia davidiana) — gülçiçəyikimilər fəsiləsinin stranvaesia cinsinə aid bitki növü.
Strix davidi
Strix davidi (lat. Strix davidi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin bayquşkimilər dəstəsinin bayquşlar fəsiləsinin yapalaqca cinsinə aid heyvan növü.
VII David (Gürcüstan çarı)
VII David Ulu (gürc. დავით VII ულუ; 1215 – 1270, Tiflis) — Baqrationilər sülaləsinə mənsub olan Gürcüstan çarı. 1247–1270 illərdə hakimiyyətdə olmuşdur. Gürcüstan çarlığının ikiyə bölünməsindən sonra, Tiflis şəhərinin yerləşdiyi şərq hissəsində Monqol İmperiyasının tabeçiliyi altında hökm sürmüşdür. VII David "Ulu" ləqəbi ilə də tanınır.
== Həyatı ==
=== Əsirlik dövrü ===
VII David Gürcüstan çarı IV Georginin oğludur. Onun dövründə hakimiyyətdə olan çariça Rusudan öz oğlu VI David Narini hakimiyyətə gətirmək istəyirdi. Bu səbəbdən o, VII David Ulunu Rum sultanlığına əsir kimi göndərdi. VII David Ulu 7 il II Qiyasəddin Keyxosrovun sarayında əsir olaraq qaldı. 1242-ci ildə Monqol imperiyasının Rum sultanlığını Kösədağ döyüşündə məğlub etməsindən sonra VII David Ulu sərbəst buraxıldı.
Valeriya Davidova
Valeriya Davidova (d. 15 dekabr 1997) — Özbəkistanı təmsil edən bədii gimnast. Valeriya Davidova, 2016-cı ildə Özbəkistanı XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib.
== Karyerası ==
Valeriya Davidova, 2016-cı ildə Özbəkistan bayrağı altında Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Samirə Əmirova, Luiza Qəniyeva, Zarina Qurbanova və Marta Rostoburova ilə birgə təsnifat mərhələsində 31.116 xal topladı və 12-ci yeri tutaraq mübarizəni dayandırdı.
