donu sözü azərbaycan dilində

Andriasovun binası — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən bina. Bina Rostov vilayəti, Rostov-na-Donu şəhəri, Universitetski xiyabanı, ev 53/54 ünvanında yerləşir. Binada yazıçı, jurnalist və dramaturq Mixail Andreyeviç Andriason yaratmışdır. Bina 1965-ci ildə inşa edilmişdir. == Tarixi == Bina Rostov vilayəti, Rostov-na-Donu şəhəri, Universitetski xiyabanı, ev 53/54 ünvanında yerləşir. Bina 1965-ci ildə inşa edilmişdir. Binada 1968-1984-cü illər ərzində rus və sovet yazıçı, jurnalist və dramaturq Mixail Andreyeviç Andriason yaşayıb-yaratmışdır. Mixail Andreyeviç Andriason Qukas Madoyan batalyonu haqqında povestin müəllifidir. Bütün hadisələr «Altı gün» povestində əks etdirilir. Onun «Yuri Tarasovun avtomatı», «Fəth ediləz yüksəklik», «Qızıl at haqqında əfsanə», «Pridonskaya bıl» və s.

Bostrikinlərin binası — Rostov-na-Donu şəhəri ərazisində, Puşkinskaya küçəsi 106 ünvanında yerləşir. Binanın tikintisi 1914-cü ildə başa çatırılmışdır. Bina regional əhəmiyyətli mədəni irs siyahısına daxildir. İlk əvvəllər binanın sahibləri İvan və Anna Bostrikinlər olmuşdur. Bina üç mərtəbədən ibarətdir. Fasadı modern stildə işlənilmişdir. == Tarixi == Rostov-na-Donu şəhəri, Puşkinskaya küçəsi 106 ünvanında yerləşən, İvan və Anna Bostrikinlərin gəlirli binası 1914-cü ildə mülki tikinti işləri üzrə mühəndis Semyon Vasileviçin Popilinin layihəsi əsasında inşa edilmişdir. Sovet hakimiyyəti illərində, XX əsrin 20-ci iklərində bina milliləşdirilmişdir. Burada kamunal mənzillər yerləşirdi. 1997-ci ildə binanın sahibi Rusiyanın Sberbankı olur.

Naxçıvan-na-Donú (rus. Нахичевань-на-Дону, erm. Նոր Նախիջևան) — keçmişdə Don çayının sağ sahilində yerləşən, hazırda isə Proletarski rayonu adlanan keçmiş şəhər. Şəhər II Yekaterinanın əmri ilə Krımdan köçürülmüş ermənilər tərəfindən salınmışdır (14 noyabr, 1779). Şəhəri salan əsas şəxslərdən biri kimi knyaz İosif Aqrutinski idi. Onun şərəfinə hətta 1999-cu ildə Svoboda meydanında abidə ucaldılmışdır. 1928-ci ildə Naxçıvan-na-Donu şəhəri Rostov-na-Donu şəhərinə birləşdirilmiş və Proletarnı rayonu adlandırılmışdır. == Tarixi == Krımdan gəlmiş ermənilər 1779-cu ildə qaladan şərqdə Nor-Naxçıvan şəhərini salırlar. Şəhərin plan layihəsinin hazırlanmasında məşhur rus arxitektoru İvan Yeqoroviç Starov fəal iştirak etmişdir. 9 avqust 1797-ci ildə qala və Nor-Naxçıvan Novorossiysk quberniyası Rostov qəzasına daxil edilmişdir.

Rostov-na-Donu (rus. Ростов-на-Дону) — Rusiyanın cənub-qərbindəki ən böyük şəhər, Cənub Federal Dairəsinin və Rostov vilayətinin inzibati mərkəzi. Hərbi Şöhrət şəhəri (2008). 15 dekabr 1749-cu ildə imeratiriçsa Yelizaveta Petrovnanın nizamnaməsi ilə qurulur. Şərqi Avropa düzənliyinin cənub-şərqində, Don çayının hər iki sahilində, onun Azov dənizi ilə birləşməsindən 46 km və Qara dənizdən 380 km, Moskvadan 1092 km məsafədə yerləşir. Əhalisi 1.137.704 nəfərdir (2021). Rusiyanın ən çox əhalisi olan onuncu şəhəridir. 2.16 milyondan çox insan Rostov aqlomerasiyası (ölkənin beşinci ən böyük aqlomerasiyası) daxilində yaşayır. Şəhər böyük bir inzibati, iqtisadi, mədəni, elmi, təhsil, sənaye və Rusiyanın cənubundakı ən əhəmiyyətli nəqliyyat mərkəzidir. Qeyri-rəsmi olaraq Rostov "Qafqazın Qapısı" və "Rusiyanın cənub paytaxtı", həmçinin Donun paytaxtı adlanır.

Pervomayski rayonu (rus. Первомайский район) Rostov-na-Donu şəhəri ərazidə yerləşən, 1936-cı ilin 15 dekabrında təsis edilmiş rayon. == İqtisadiyyat == Pervomayski rayonunda 1922 şirkət fəaliyyət göstərir. Bu şirkətlərdə ümumilikdə 58, 300 nəfər işləyir. Rayonun vizit kartı olaraq hesab edilir: kəndtəsərrüfatı maşınqayırması, aviasiya kompleksi, cihazqayırma. Rayonda olan şirkətlər "KZ Rostselmaş ", "Pribor", "Qranit", "Donavia", "Rostov mülki aviasiyası № 412", "Bizon", "Almaz". === Nəqliyyat === Rayon ərazisində dəmir yolu vağzalı yerləşir. Bu əsasən "Selmaş" ilə əlaqəni təmin edir. Şimali Qafqaz ərazisində ən böyük uçuş-eniş zolağı burada qərarlaşır. Onun ümumi sahəsi 400 ha-dır.

Rostov-na-Donu kafedralı və ya Müqəddəs Məryəmin Doğuşu katedralı (rus. Кафедральный собор во имя Рождества Пресвятой Богородицы) — Rostov-on-Don şəhərinin və Rostov və Novoçerkassk Pravoslav Yeparxiyasının əsas kilsəsidir. Novocherkassk Katedralı ilə birlikdə Don bölgəsindəki xristian ibadətinin əsas yeridir. == Arxa planı == 18-ci əsrin sonlarında şəhər əsgərləri, tacirlər və tacirlərin şəhərətrafı ərazilərə genişmiqyaslı köçürülməsindən sonra şəhər rəhbərliyi Theotokosun doğuşuna həsr olunmuş bir məbəd tikmək qərarına gəldi. Məbədin şəhərətrafında indiki mərkəzi bazarın yaxınlığında tikilməsi nəzərdə tutulmuşdu. Kilsə 20 fevral 1781-ci ildə qurulmuş və 5 sentyabr 1781-də açılmışdır. Həm inşaat işlərinin başlanğıcı, həm də kilsənin açılması İoann Andreyev tərəfindən təqdis edildi. Ancaq cəmi on il sonra, 1791-ci il dekabrın 27-də ildırım düşməsi nəticəsində məbəd yandı. Şəhərin o vaxtkı meri — tacir M. Naumov Ekaterinoslav Yeparxiyasının başçısı olan və yeni kilsənin inşası ilə bağlı Rostov ərazisinə nəzarət edən Metropolitan Qavriilə müraciət etdi. 1795-ci ildə eyni yerdə Müqəddəs Məryəmin Doğuşu Kilsəsinin inşaat işləri başladı.

Rostov-na-Donu məscidi — Rostov-na-Donu şəhərinin mərkəzində yerləşən məscid. Rostov vilayəti ərazisində fəaliyyət göstərən yeganə məsciddir. == Tarixi == Hələ Rusiya imperiyası dönəmində Krasnoarmeysk küçəsində böyük mərkəzi məscid olmuşdur. Ancaq uzun zaman fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq heç bir adınlıq gətirilmədən 1968-ci ildə fəaliyyəti tamamən dayandırılmışdır. Bölgədə yaşayan müsəlmanlar şəhərin mərkəzində "Stroileley" parkında boş bir ərazini məscid üçün ayırırlar. Ancaq müsəlmanların məscid tikintisini həyata keçirmək cəhdləri münaqişələrə səbəb olur. Müsəlmanlar üçün yerin ayrılması nəhayətdə Rostov-na-Donu şəhərində meşəpark zonasında qərarlaşdırılır. Burada yüz metr radiusunda heç bir yaşayış məntəqəsi yoxdur. Məscid Furmanovskaya küçəsində yerləşir. == Arxitektur xüsusiyyətləri == Yeni məscidin tikintisi 1999-cu ildən 2003-cü ilə qədər davam etmişdir.

Rostov-na-Donu əməliyyatı (1941) — Qırmızı ordunun ilk uğurlu hərbi əməliyyatı. Bu əməliyyat Moskva döyüşü və Elnin döyüşləri ilə eyni dövrlərdə baş vermişdir. == 21 noyabr 1941. müharibənin 153-cü günü == SSRİ 9-cu ordusu cəbhəsində Arqafenoka — Kuteynikovo istiqamətinə hərəkət edirlər. 56-cı sovet ordusu isə Rostov-na-Donu şəhərini tərk edir. Almanlar şəhəri ələ keçirirlər. == 27 noyabr 1941. müharibənin 159-cu günü == 37-ci SSRi ordusu sağ falanqadan Stoyanov-Qeneralskoe cəbhəsində hücum əməliyyatına başlamışdır. 37-ci ordu Stoyanov-Qeneralskoe cəbhəsinə Sultan-Salı istiqamətdən Rostovun qərb ərazilərinə, 9-cu ordu isə Rostova Bolşoy Salı istiqamətdən hücuma keçmişdir. 56-cı ordu Rostova üç istiqamətdən hücuma keçmişdi.

Eberqin binası — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən bina. Bina Rostov vilayəti, Rostov-na-Donu şəhəri, Serafimoviç küçəsi, ev 76 ünvanında yerləşir. Binada konstruktivizm stilinə sahibdir. Bina 1934-cü ildə inşa edilmişdir. Regional əhəmiyyətli mədəni irsi siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == Rostov-na-Danu ərazisində məşhur rostovlu arxitektor Lev Leonidoviç Eberqin layihəsi əsasında inşa edilmişdir. O, Rostov-na-Donu şəhərində bir çox tarixi binaların layihə müəllimidir. 1932-ci ildən Rostov-na-Donuda yaşayan arxitektor. Teatralnı meydanında yerləşın M. Qorki adına Rostov Akademik teatrının tikintisinə öz töhfəsini vermişdir. Onun layihəsi əsasında «Rostov» mehmanxanası, «Rusiya» kinoteatrı, "Zolotoy Kolos" yaşayış binası və s.

Gimnaziya № 36 — Rostov-na-Donu şəhərinin ərazisində, Maksim Qorki küçəsi, ev 115 ünvanında yerləşən təhsil ocağı. Bina P. Y. Lyubimovun layihəsi əsasında 1906-ci ildə inşa edilmişdir. Gimnaziyanın binası Rusiyanın yerli əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarix == 1906-cı ildə Nikolay Pavloviç Stepanov Rostovda dörd sinifli kişi gimnaziyasını açır. İlk əvvəllər gimnaziya kimsəsizlər evində yerləşirdi. Ancaq bir necə il sonra Stepanov gimnaziya üçün yeni binanı timkəyi qərara alır. Gimnaziya üçün yeni bina 1915-ci ildə P. Y. Lyubimovun layihəsi əsasında inşa edilmişdir. Gimnaziyaya 14-15 yaşından gəbul həyata keçirilirdi. Hazırlıq sinfində il ərzində 100, birinci sinifdə isə 130 rubl pul alınırdı. 1916-cı ildən gimnaziyada həm oğlanlar həmdə qızlar təhsil ala bilirdilər.

Jeleznodorojnı rayonu (rus. Железнодорожный район) Rostov-na-Donu şəhəri ərazidə yerləşən, 1937-ci ildə təsis edilən rayon. Rayonun ərazisi 69,0 km² təşkil edir. == Tarixi == Rayon ərazisində ilk yaşayış məntəqəsi hələ çoxdan mövcud idi. 1747-ci ildə Don çayının sağ sahilində, Temernik çayının aşağı axarında Qnilovski stanisası inşa edilmişdi. 1864-cü ildə bölgədən dəmir yolu çəkilmişdir. Stansiya və yaşayış məntəqəsi 1937-ci ildə rayon olaraq təsis edilmişdir. Rayonun adı isə onun ərazisindən keçən dəmir yolu ilə əlaqəlidir. == Əhalisi == Rayonun ümumi əhalisinin hər üçündən biri təqayütçüdür. == İqtisadiyyat == Rayonun iqtisadiyyatın mühüm yeri Şimali-Qafqaz dəmir yolları tutur.

Kirovski rayonu (rus. Кировский район) Rostov-na-Donu şəhəri ərazidə yerləşən, 1936-cı ildə təsis edilən rayon. Rayon ərazisində istər Cənub Federal Dairəsinin istərsə Rostov vilayətinin inzibati binaları, iri iqtisadi və ticarəti şirkətlər həmcinin iri iri mədəniyyət mərkəzləri yerləşir. == Tarixi == Rayonun tarixi taleyi onunla bağlıdır ki, rayon Rostov-na-Donu şəhərinin əsas hissəsində təşkil edilmişdir. Məhs burada 1749-cu ildə şəhərin əsası qoyulmuşdur. Burada təbii su mənbəyi olmuşdur ki, ondan hətta I Pyotr belə içmişdir. Rayon ərazisində yerləşən Sedov küçəsi Rostov-na-Donu şəhərinin ən böyük və mərkəzi küçələrindən olmuşdur. Ərazi şəhər tarixinin bir çox mühüm hadisələrinə sahidlik etmişdir. Artıq XVIII əsr Rostov güçlü müdafiə və ticarət şəhəri funksiyasını oynayırdı. Buradan xaricə kənd təsərrüfatı malları, dəmir məmulatları ixrac edilirdi.

Tacir Kostinin gəlirli binası - Rostov vilsyəti Rostov-na-Donu şəhərinin ərazisində yerləşən tarixi bina. Tikili Rostov-na-Donu şəhəri, Çexov prospekti, Suvorov küçəsi ev 29/37 ünvanında yerləşir. Bina XIX əsrdə inşa edilmişdir. XIX əsrin sonları XX əsrin əvvəlləri tacir Efim Yakovleviç Kostinə mənsub olmuşdur. Bina regional əhəmiyyətli tarixi, arxitektur və monumenal abidələri siyahısına daxil edilmişdir. Bina dörd mərtəbədən ibarətdir. Vəziyyəti idealdır. == Tarixi == Bina XIX əsrin sonlarında inşa edilmişdir. 1917-ci ilə qədər bina Malaya-Sadovnaya küçəsi, ev 37/35, Malıy prospekti ünvanında yerləşirdi. Tacirin bu binadan başqa Yağ zavodu belə olmuşdur.

Leninski rayonu (rus. Ленинский район) Rostov-na-Donu şəhəri ərazidə yerləşən, 1936-cı ildə təsis edilən rayon. Rayon ərazisində ticarət və istehsalat müəssisələrinin yerləşdiyi, əhalisi sayı 80 min olan rayon. Rayon 1920-ci ildə təhciz edilmişdir. Bu zaman rayonun adı Temernis olmuşdur. Leninin ölümündən sonra rayon Leninski olaraq adlandırılmışdır. 1937-ci ildə Leninski rayonunun Temeris çayından digər tərəfində yerləşən ərazisində Jeleznadirojnı rayonu təşkil edilmişdir. == İqtisadiyyat == Rayon ərazisində fəaliyyət göstərən müəssisə və təşkilatların sayı 5450 təşkil edir. Rayonun əsas müəssisələrinin sayı 22-dir: "Rostov çorək kombinatı", "Donskaya koja", "Donski kerpiç", "Aqat" zavodu, "Rostovbumaqa", "Rostovenerqo" və başqaları. == Təhsil == Lenin rayonu Rostov-na-Donu şəhərində təhsil qaxımdam əhəmiyyətli yer tutur.

Leonidovun binası — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən bina. Bina regional əhəmiyyətli tarixi və mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. Bina Bolşaya Sadovaya küçəsi 30/45 ünvanında yerləşir. Binada yazıçılar olan Aleksandr Arsenteviç Baxarev və Vitali Nikolayeviç Syomin yaşayıb-yaratmışdır. Bina XX əsrin əvvəllərində inşa edilmişdir., == Tarixi == Leonidovun gəlirli binası Engels küçəsi (hazırkı Bolşoy Sadovaya küçəsi) və Xalturinski xiyabanının kəsişməsində (hazırkı Böyük Nikolaski xiyabanları) yerləşir. XX əsrin əvvəllərində inşa edilmişdir. Binada yazıçı və jurnalist olan Aleksandr Arsenteviç Baxarev yaşayıb-yaratmışdır. Aleksandr Arsenteviç Baxarev ailəsi binanın üçüncü mərtəbəsində yaşayırdı. A. A. Baxarev (1911-1974) 1950 - 1974-ci illər ərzində binada yaşamışdır. O, bu binada yaşadığı müddətdə Volqo-Don kanalı, rus bioloqu və seleksiyaçısı İvan Vladimiroviç Miçurin, kolxoz sakonləri haqqında oçerklər yazmışdır.

Lisey № 13 — Rostov-na-Donu şəhərinin ərazisində, Svoboda meydanında, ev 1 ünvanında yerləşən təhsil ocağı. Bina Nikolay Nikitiç Durbaxın layihəsi əsasında 1892-ci ildə inşa edilmişdir. Binada ilk əvvəllər Naxçıvan-na-Donuda yerləşir və Yekaterina Qızlar gimnaziyası adlanırdı. Məktəbin binası Rusiyanın yerli əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == XIX əsrin sonları Naxçıvan-na-Donuda qızlar gimnaziyası yaradılmışdı. Gimnaziya şəhərin əsasını qoyan imperatriça II Yekatrinanın şərəfinəadlandırılmışdır. Gimnaziya üçün bina Nikolay Nikitiç Durbaxın layihəsi əsasında 1892-ci ildə inşa edilmişdir. İlk əvvəllr binanın iki mərtəbəsi mövcud idi. Yekatrina qızlar gimnaziyası şəhərin ən elit təhsil ocağı sayılırdı. Burada din, fransız dili, rus dili, coğrafiya, tarix, tikiş, rəssamlıq öyrədilirdi.

Lyaxmaerin gəlirli binası — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən bina. Bina regional əhəmiyyətli tarixi və mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. Bina Voroşilov prospekti, Ulyanovskaya 60/1 ünvanında yerləşir. Rostov vilayəti administrasiyasının 1998-ci il 20 dekabr 488 saylı "Rostov vilayətinin tarixi və mədəni obyektlərinin qoruma altına alınması haqqında qanuna əsasən bina dövlət tərəfindən qorunur. == Tarixi == Bina Rostov-na-Donu şəhərinin tarixi mərkəzində yerləşir. Binanın artıq XIX əsrin sonlarında mövcud volması faktdır. 1899-cu ilin yanvarında Yekaterina Petrovna Lyaxmaer binanın sahibi olmuşdur. Bu onun şəhərfə çox saylı mülklərindən biri idi. Binanın ümumi sahəsi 940 m² təşkil edir. Mövcud olan sahədə Yekaterina Petrovna Lyaxmaer dörd mərtəbəli bina inşa edilmişdir.

Palas-Otel — Rostov vilayəti Rostov-na-Donu şəhəri ərazisində yerləşən tarixi arxitektur bina. Bina Rostov-na-Donu şəhəri Bolşoy Sadovnaya küçəsi ev 62 ünvanında yerləşir. Bina 1893—1896-cı illərdə arxitektor Aleksandr Vikanoroviç Pomeransevin layihəsi əsasında inşa edilmişdir. Binanın inşasında Nikolay Nikitiç Durbaxda iştirak etmişdir. Bina hazlrda təmirə bağlanmışdır. Onun reakanstruksiya edilməsi planlaşdırılır. «Moskva mehmanxanası» regional əhəmiyyətli mədəni irs siyahəşlsına daxil edilmişdir. Eklektika stilinə sahibdir. == Tarixi == XIX əsrin ortalarında erməni əsilli tacir Mares Babacanyan Hindistanda olan əmlakından əldə edilən vəsaitin bir hissəsini Naxçıvan-na-Donu şəhərinə bağışlayır. 1860-cı ildə digər erməni yazıçı və inqilabçı demokrat Mikael Nalbaldyan özünün «Şimal parıltısı» (Hyusisapayl) jurnalında bu vəsaitin şəhər sakinlərinə qaytarılmmasını tələb edir.

Mılsının binası — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən bina. Bina Rostov vilayəti, Rostov-na-Donu şəhəri, Aboran küçəsi, ev 86, Semaşko ünvanında. yerləşir. Bina XIX əsrin sonlarında inşa edilmişdir. Regional əhəmiyyətli mədəni irsi siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == İvanoviç Mılsın taxıl alveri və bank işində çalışırdı. Fedor Mılsin 30 il müddətində şəhər bank cəmiyyətində çalışmışdır. O, bu vəzifədə uzun zaman direktor postunda çalışmışdır. Rostov-na-Donu şəhərinin fəxri sakinidir. Uzun zaman xeyriyyəçiliklə məşğul olurdu.

Məktəb № 49 - Rostov-na-Donu şəhərinin ərazisində, Qazetnaya xiyabanı, ev 82/108 ünvanında yerləşən təhsil ocağı. Bina 1910-cu ildə V. V. Popovun layihəsi əsasında inşa edilmişdir. Məktəbin binası Rusiyanın yerli əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarix == А. А. Filipovun qızlar gimnaziyası XX əsrin əvvəllərində təşkil olunmuşdur. 1910-cu ildə gimnaziya Qazetnaya xiyabanında inşa edilən yeni binaya köçmüşdür. Sovet hökuməti qurulduqdan sonra bina 11 № məktəb elan edilmişdir. 1930-cu illərdə idə məktəb № 49 adlandırılmışdır. == Arxitektura == Üç mərtəbədən ibarət olan bina П-vari formaya malikdir. Fasadı simmetrikdir və Maksim Qorki küçəsi və Qazetnaya xiyabanına baxır. Binanın tikintisində yüksək keyfiyyətli kərpiçdən istifadə etmişlər.

Mərkəzi univermaq - Rostov-na-Donu şəhərinin ərazisində, Bolşoy Sadovnaya küçəsi, ev 46/30 ünvanında yerləşən bina. Bina 1910-cü ildə inşa edilmişdir. Mərkəzi univermaq regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == Hazırda Rostov mərkəzi univermağı kimi tanınan bina XX əsrin əvvəllərində Q. Q. Pustovoytovun ticarət binası olaraq tanınırdı. O, şəhərdə mesenat olaraq tanınırdı. Bina isə 1910-cu ildə inşa edilmişdir. Binanın layihə rəhbəri Е. М. Qulin olmuşdur. Bina şəhərin tarixi hissəsində yerləşir. Bina Bolşoy Sadovnaya küçəsi və Budyonnovski xiyabanının birləşdiyi hissədə yerləşir. İlk əvvəldən bu binanın icarəyə götürüləcəyi bəlli idi.

Oktyabrski rayonu Rostov-na-Donu şəhəri ərazisində ilk dəfə 1937-ci ildə təşkil olunmuşdur. Rayon öz növbəsində Sovetski, Lenin rayonu, Kirovski, Voroşilov şəhər rayonları və Rostov vilayəti Myaskinski rayonu ilə sərhədlənir. Rayonun ümumi sahəsi 49,5 km² ərazini əhatə edir. == Əhalisi == Rayon ərazisində ümumilikdə 153,8 min insan yaşayır. Bu isə hər km² 3469 nəfər düşür. Sosial tərkibi: işləyən əhali — 77 528 nəf., təqayütçülər — 35 639 nəf. (100-yaşına çatmışlar — 3 nəf.), 7 yaşına çatmış uşaqlar — 7202 nəf., məktəblilər — 17 137 nəf., tələbələr — 14 134 nəf., əlillər — 3 104 nıf. (işləyənləri — 944 nəf.), işsizlər, növbə gözləyənlər — 969 nəf. Milli tərkibRayon əhalisinin milli tərkibi: ruslar — 86 %, ukraynalılar — 5 %, ermənilər — 3 %, belaruslar — 1 %, digər millətlərin nümayəndələri — 5 %. == Elm və təhsil == 6 elmi-araşdırma institutu; 3 ali təhsil oçağı, burada ümumilildə 13831 tələbə əyani olaraq təhsil alır.

Palas-Otel — Rostov vilayəti Rostov-na-Donu şəhəri ərazisində yerləşən tarixi arxitektur bina. Bina Rostov-na-Donu şəhəri Budyonnovski küçəsi ev 43/53 ünvanında yerləşir. Bina 1880-ci illərində inşa edilmişdir. Binanın hazır ki, vəziyyəti idealdır. İnşası zamanı üç mərtəbədən ibarət olsada hazırfa beş mərtbəlidir. Ampir stilinə,sahibdir. == Tarixi == Üç mərtənədən ibarət ilan bina 1880-ci illərdə Kuşnaryovun tütün fabriki kimi inşa edilmişdir. Bina Budyannovdki küçəsi ilə Kazan küçələrinin qoğuşduğu əraziyə yaxın yerləşir. 1914-cü ildə «Y. S. Kuşnaryov cəmiyyəti» Aslanidinin tütün fabriki ilə birlikdə Asmilovun tütün fabrikinə birləşdirilir. 1914—1915-ci illərdə bina ampir stilində yenidən bərpa edilmişdir.

Poqodinin binası — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən bina. Bina Rostov vilayəti, Rostov-na-Donu şəhəri, Sosialistiçeskaya küçəsi, ev 50 а ünvanında yerləşir. Binada yazıçı, jurnalist və dramaturq Nikolay Fyodroviç Poqodin yaratmışdır. Bina XIX əsrin sonlarında inşa edilmişdir. == Tarixi == Bina Rostov vilayəti, Rostov-na-Donu şəhəri, Sosialistiçeskaya küçəsi, ev 50a ünvanında yerləşir. Bina XIX əsrin sonlarında inşa edilmişdir. XX əsrin sonlarında isə ona əlavələr edilmişdir. Sovet senaristi və dramaturqu, RSFSR əməkdar incəsənət xadimi (1949), Lenin mükafatı laureatı (1959) və Stalin mükafatının iki dəfə qalibi (1941, 1951) Nikolay Fyodroviç Poqodin yaşamışdır. O, 1920-ci ildən rostovun «Trudovaya jizm» qəzetində çalışmışdır. Binada dörd il yaşadıqdan sonra 1925-ci ildə Moskvaya köçmüşdür.

Proletarski rayonu (rus. Пролетарский район) Rostov-na-Donu şəhəri ərazidə yerləşən, 1929-cu ildə təsis edilən rayon. Rayon Naxçıvan-na-Donu, Aleksandrovskaya, Berberovski ərazilərinin birləşdirilməsi nəticəsində meydana gəlmişir. == Tarixi == 14 noyabr 1779-cu ildə II Yekatterinanın əmri ilə Krımdan köçmüş erməniləri Müqəddəs Dimitri Rostovski qalası yaxınlığında şəhər salınmasına göstəriş verir. Krım xanlığından köçmüş xristianlar Don çayının aşağı axarlarında Nor-Naxçıvan şəhərini salırlar. 1782-cü ildə Nor-Naxçıvan şəhərində 4 min insan yaşayırdı. 1828-ci ilin fevralında şəhər rəsmi olaraq Rusiya imperiyasına daxildir. Şəhər rəsmi «Naxçıvan-na-Donu» olaraq adlandırılır. Burada şəhər ticarəti inkişaf edir. 1825-ci ildə şəhərdə 33 fabrik vardı.

1902-ci il tətili abidəsi — Rostov-na-Donu şəhəri Jeleznodarojnı rayonu ərazisində yerləşən monumental abidələrdən biri. Abidə 1902-ci ildə gerçəkləşmiş təyillər zamanı baş vermiş mitinqlərin keçirildiyi ərazidə ucaldılmışdır. Memorisl kompleksə qoralyef daxildir ki, oda 1967-ci ildə hazırlanmışdır. Abidənin açılışı isə 1975-ci ilə təsadüf edir. Abidə Rusiya Federasiyasının regional əhəmillətli mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == 1902-ci ilin noyabr ayının əvvəllərində Vladiqafqaz dəmir yolu idarəsinin əsas usraları tətil təşkil edirlər. Kamışev yaşayış məntəqəsinfə isə onlar tərəfindən mitinq və çıxışlar təşkil edilirdi. Burada ustər iqtisadi və siyası tələblər irəli sürülürdü. Toqquşmalar nəticəsində hətta bur neçə işçi güllə yarasından həlak olmuşdur. Tətil 25 noyabr tarixində bitmişdir.

A. P. Çexov abidəsi — bürüncdən ibarət olan abidə yazıçı Anton Pavloviç Çexovun yuz əlli illiyi şərəfinə ucaldılmışdır. Abidə Rostov-na-Donu şəhərində Çexov prospekti ilə Puşkinskaya küçələrinin kəsişdiyi ərazidə ucaldılmışdır. == Tarixi == Anton Pavloviç Çexovun şərəfinə müxtəlif şəhərlərdə heykəllər ucaldılmışdır: Moskva, Taqanroqе Yujno-Saxalin, Krasnoyarsk, Tomsk və bir çox elə də böyük olmayan şəhər və qəsəbələrdə. 2010-cu ilin yazında Rostov-na-Donu şəhərində Anton Pavloviç Çexova heykəl ucaldılması düşünülürdü. İdeyanın gerçəkləşdirilməsi üçün təşkilatlanma həyata keçirilir. Kommisiya təşkil edilir. Üstəlik müsabidə elan edilir. Müsabiqənin nəticəsində rostovlu heykəltaraş Anatoli Andreyeviç Sknarinin layihəsi bəyənilmişdir. Anatoli Andreyeviç Sknarin Rusiyanın əməkdar rəssamıdır. Müəllif Anton Pavloviç Çexovun arxiv şəkilləri əsasında heykəlini düzəltmişdir.

Adi dəniz donuzu (lat. Phocoena phocoena) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin dəniz donuzları fəsiləsinin dəniz donuzu cinsinə aid heyvan növü. Orta uzunluğu dişilərdə 160 sm, erkəklərdə 145 sm, çəkiləri isə 50–60 kq arasında dəyişir. Bədəninin üst hissəsi tünd-boz, yan nahiyələri parlaq, qarın nahiyəsi isə parlaq boz və ya ağ rəngdə olur. Alt çənədə 16–30, yuxarı hissədə isə 17–25 diş olur. Növ üç yarımnövə bölünür: Phocoena phocoena phocoena — Atlantik okeanın şimalında Baltik dənizi, Ağ dəniz və Barens dənizi sulayında yaşayır. Phocoena phocoena relicta — Qara dəniz, Azov dənizi, Mərmərə dənizi və Egey dənizinin şimal sularında yayılmışlar. Phocoena phocoena vomerina — Sakit okeanın şimal sahilləri boyunca.Dəniz donuzları elədə böyük olmayaq qruplar halında yaşayırlar. Bəzən isə qrupların sayı minə çatır. Əsasən balıqlarla qidalanırlar.

Aleksandr Serqeyviç Puşkin abidəsi — bürüncdən ibarət olan abidə yazıçı Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin şərəfinə ucaldılmışdır. Abidə Rostov-na-Donu şəhərində Voroşilkin prospekti ilə Puşkinskaya küçələrinin kəsişdiyi ərazidə ucaldılmışdır. Abidənin heykəltaraşı Qavriil Aleksandroviç Şults olmuşdur. Abidə 1959-cu ildə ucaldılmışdır. Sonradan abidənin qoyulduğu ərazi abadlaşdırılmış və fanarlar quraşdırılmışdır. Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin şərəfinə ucaldılmış abidı Rusiya Federasiyasını regional əhəmiyyətli mədəni irsi siyahısına daxil edilmişdur. Bu Rostovda ədəbi mövzuya aid ilk abidədir. Şairin abidəsi bürüncdən hazırlanmışdır. Onun yerləşdiyi altlıq isə mərmərdəndir. 1992-ci ildə abidə dövlət qorunması siyahısına daxil edilmişdir.

Aleksandr Xanjonkovun abidəsi — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən monumental abidələrdən biri. Abidə rus kinomatoqrafı Aleksandr Alekseyeviç Xanjonkovun şərəfinə ucaldılmışdır. Abidə 24 avqust 2016-cı ildə quraşdırılmışdır. Abidə Rostov-na-Donu şəhərinin Budyonnovski prospektində yerləşir. Sergey Oleşnya isə heykəlin müəllifidir. Bu abidənin açılışında məşhur rus sktyorlar və teleaparıcılar iştirak etmişdir. == Tarixi == Aleksandr Alekseyeviç Xanjonkovun şərəfinə abidənin ucaldılması ideası jurnalist Lyubov Surkova məxsusdur. O, bu idea ilə şəhər rəhbərliyinə müraciət etmişdir. Bu müraciət müsbət qarşılanmışdır. Bundan sonra eskizlər üzərində işlər aparılmışdır.

Argentina dəniz donuzu (lat. Phocoena spinipinnis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin dəniz donuzları fəsiləsinin dəniz donuzu cinsinə aid heyvan növü. == Yayılması == Bu canlılar Peru sahillərindən tutmuş Odlu Torpaq arxipelaqına və oradan isə Braziliyanın cənub hissəsinə qədərki ərazilərə yayılmışlar. Onlar çaylarla sahildən 50 km məsafədə metikin daxilinə irəliləyə bilirlər. == Görünüşü == Əsasən tünd-boz rəngdə olurlar. Qarın nahiyəsi parlaq-boz rəngdədir. Yetkin fərdlərin uzunluğu 180 sm, çəkiləri isə 50–75 kq təşkil edir. Bel üzgəci üçgüncdür. == Həyat tərzi == Ya tənha ya da kiçik qruplar halında yaşayırlar. Qayıqlara yaxınlaşmağı xoşlamırlar.

Birinci Dünya müharibəsi qəhramanlarının xatirəsinə abidə — Naxçıvan-na-Donu şəhərində yerləşən monumental abidələrdən biri. Abidə Birinci Dünya müharibədisi qəhramanların şərəfinə şərəfinə ucaldılmışdır. Abidənin müəllifi Sergey Mixailoviç olmuşdur. Abidə 2014-cü ildə quraşdırılmışdır. Abidə Krasnoarmeyks küçəsi ilə Xalturinski xiyabanının kəsişməsində yerləşir. == Tarixi == 2014-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin yüz illiyi münasibətilə abidə ucaldılması qərara alınır. Bu müharibədə Rusiya imperiyası fəal iştirak etmişdir. Üstəlik əsas cəbhələrdən biri olan şərq cəbhəsinin əsas tərəflərindən biri idi. Rus inqilabının nəticədində vəziyyət getdikcə gərginləşmişdi. Bolşeviklər isə bu müharibəni haqsız hesab edirdilər.

Birinci Dünya müharibəsi qəhramanlarının xatirəsinə abidə — Naxçıvan-na-Donu şəhərində yerləşən monumental abidələrdən biri. Abidə Birinci Dünya müharibədisi qəhramanların şərəfinə şərəfinə ucaldılmışdır. Abidənin müəllifi Sergey Mixailoviç olmuşdur. Abidə 2014-cü ildə quraşdırılmışdır. Abidə Krasnoarmeyks küçəsi ilə Xalturinski xiyabanının kəsişməsində yerləşir. == Tarixi == 2014-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin yüz illiyi münasibətilə abidə ucaldılması qərara alınır. Bu müharibədə Rusiya imperiyası fəal iştirak etmişdir. Üstəlik əsas cəbhələrdən biri olan şərq cəbhəsinin əsas tərəflərindən biri idi. Rus inqilabının nəticədində vəziyyət getdikcə gərginləşmişdi. Bolşeviklər isə bu müharibəni haqsız hesab edirdilər.

Cırtdan donuz (lat. Porcula salvania) - donuzlar fəsiləsinə aid növ. Ən kiçik donuz növüdür. Nəsli kəsilməkdə olan növlərə daxildir. == Təsvir == Cırtdan donuzların bədən uzunluğu yalnız 45-50 sm, hündürlüyü 20-25 sm, çəkisi 3-4,5, nadir hallarda 5,5 kq-a qədər artır.Bu donuzlar kəllə strukturunda dramatik şəkildə fərqlənir. Qadınlarda digər növlərdə olduğu kimi 6 cüt deyil, 3 cüt nipples var. Buna görə də, cücə donuzları bəzən xüsusi bir növ Porcula olaraq adlandırılır.Dərisinin boz-qəhvəyi rənglərlə boyanmış, yanaqlarında ağqitrək çilləri var.Himalayaların, Nepal, Butan və Şimal-Qərb Assamın ətəyində və cənub yamaclarında yayılmışdır. Brahmaputra vadisinin meşələrinə yayılmışlar.Çox gizli, gecə həyatı sürür.Erkəyi daim qadınlardan və gənclərdən ibarət sürüdə yaşayır və onların sürüsünü düşmənlərdən qorumaqla qoruya bilər, hətta bir insanda kəskin hiyləgər şəkildə hücum edir.

Daimi donuşluq (çoxillik) — Arktik səhra zonasında, həmçinin tundra və tayqa zonalarında dağ süxurlarının üst qatının uzun müddətdə (əsr, min illər) sıfıra və mənfi temperaturadək soyuması. Daimi donuşluğa yüksək dağlıq zonada da rast gəlmək olar.

Dmitri Rostovski abidəsi — Rostov-na-Donu şəhərində yerləşən monumental abidələrdən biri. Abidə Dmitri Rostovskinin şərəfinə ucaldılmışdır. Abidə Dobornaya meydanında ucaldılmışdır. Abidənin idea müəllifi Anatoli Andreeviç Sknarindir. Dmitri Rostovski abidəsi 1999-cu ildə quraşdırılmışdır. == Tarixi == Abidə Rus provaslav kilsəsinin yepiskopu və Rostov və Yaroslav eparxiyasının mitropoliti Dmitri Rodtovskinin şərəfinə ucaldılmışdır. Abidə Müqəddəs Məryam Mövludu kilsəsinin öndündə ucaldılmışdır. Kilsə Rostov və Novoçekassk eparxiyasının əsas kilsəsidir. Onun təntənəli açılışı 15 dekabr 1999-cu ildə gerçəkləşdirilmişdir. Abidə şəhərin 250 illiyində ucaldılmıdır.

Ponçik və ya donut – qızardılmış xəmirdən hazırlanan yemək növü. Şəkər və yağla zəngindir. Ponçikin bir çox çeşidi mövcuddur və amerikalılar tərəfindən naharda yeyilir. İki formada hazırlana bilər: simit donut və dəliksiz (dairə şəklində) ponçik. Ponçik şokolad, mürəbbə, krem kimi çox müxtəlif əlavələrlə birlikdə yeyilə bilər.

Donuz — Sus cinsində olan heyvanlara verilən ümumi addır. Donuzlar həm ət həm ot ilə qidalanırlar. İnsanlar tərəfindən əhlilləşdirilmişdir və ferma heyvanı olaraq istifadə edilməkdədir.

Donuz kimi qışqırma çempionatı — Qeyri-adi yarış növü Fransanın kiçik bir qəsəbəsində hər il reallaşdırılan bu yarışmada Dünyanın ən qəribə yarışmaları yarışmacılar mikrofondan bir donuz kimi qışqırır. Əvvəl bir donuzun qışqırmasını dinlədilən yarışmacılar Dünyanın ən qəribə yarışmaları eşitdikləri səsin bənzərini çıxarmağa çalışaraq çempion olmağa çalışır.

Donuz maralı (lat. Axis porcinus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin marallar fəsiləsinin aksis cinsinə aid heyvan növü.

Donuz müharibəsi — 1859-cu ildə ABŞ və Britaniya hakimiyyətinin sərhəddi olan San Xuan adalarında bir donuzun öldürülməsi nəticəsində başlanmış müharibə. Müharibə zamanı yeganə itki donuzun ölümü idi və bu müharibə ABŞ tarixinə qansız müharibə kimi daxil olub.

Donuz qalası — Babək rayonunun Sirab kəndindən şimalda, hündür qayalıqların üzərində arxeoloji abidə. Qalanın yerləşdiyi ərazi hər tərəfdən sıldırım qayalarla əhatə olunmuşdur. Qalaya şimaldan olan ensiz keçiddən qalxmaq mümkündür. Abidənin yerləşdiyi ərazi uzunsov oval formalı daş divarla iki hissəyə ayrılmışdır. Divarın uzunluğu 26,6 m, eni 2,3 m-dir. O, iri qaya parçalarından hörülmüş və bəzi yerlərdə 1 m hündürlükdə salamat qalmışdır. Qala divarı ziqzaq formalı çıxıntılarla təmin edilmişdir. Mərkəzi hissədə eni 2,9 m olan qapı vardır. Şübhəsiz ki, bu divar qalaya qərbdən olan hücumların qarşısını almaq üçün inşa edilmişdir. Tədqiqat zamanı qalanın ərazisindən Orta əsrlərin erkən və inkişaf etmiş dövrlərinə aid keramika nümunələrinə rast gəlinmişdir.

Donuz qripi (SIV) – Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının yaydığı məlumata görə, virus "donuz qripi" adlansa da, əslində, müxtəlif H1N1 viruslarının qarışığından yaranıb – donuz qripi, quş qripi və insan qripi. Bu üzdən viruslara həm donuzların, həm quşların, həm də insanların yoluxması mümkündür. Adi öskürək və asqırıqla ətrafa yayılan damcılar və xəstə insanla yaxın kontaktla xəstəlik asanlıqla yayıla bilir. "Donuz qripi"nə ilk dəfə 2008-ci ilin aprelində Meksikanın La-Qloriya kəndində yaşayan beş yaşlı oğlan Edqar Ernandes donuz ferması yaxınlığında yoluxub. Həmin vaxtdan dünyanın 135 ölkəsində 134 mindən çox adam bu qripə tutulub ki, onların da 700 nəfərdən çoxu dünyasını dəyişib. Xəstələrin sayı ABŞ, Meksika, Kanada Böyük Britaniya, Çili və Avstraliyada daha çoxdur. "Donuz qripi"nin texniki adı belə qəbul olunub: A/H1/N1. "A" tipli qrip virusun nəfəs yolu ilə yoluxması nəticəsində ortaya çıxır və bu xəstəlik sürətlə yayıla bilir. "Donuz qripi" donuzlarda bütün il boyu özünü büruzə verə bilər. Xəstəliyə yoluxanlar özlərini əzgin, yorğun hiss edirlər, boğazları qaşınır, əzələləri ağrıyır, quru öskürək müşahidə olunur.

Donuz qripi və ya H1N1 virusu kimi məlum 2009 il martında Meksikada aşkar edilmişdir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı təhlükə səviyyəsini 4-cü (yəni insandan insana yoluxdurma) dərəcəyə yüksəltmişdir. Azərbaycanda da donuz qripi aşkarlanıb.

Donuz qripi və ya H1N1 virusu kimi məlum 2009 il martında Meksikada aşkar edilmişdir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı təhlükə səviyyəsini 4-cü (yəni insandan insana yoluxdurma) dərəcəyə yüksəltmişdir. Azərbaycanda da donuz qripi aşkarlanıb.

Donuz soliteri (lat. Taenia solium) — heyvanlar aləminin yastı qurdlar tipinin lentşəkilli qurdlar sinfinin siklofillidlər dəstəsinin soliterlər fəsiləsinin soliter cinsinə aid heyvan növü. Donuz soliterinin keçid sahibi kimi donuzlar, itlər, dovşanlar, dəvələr olsalar da sonuncu sahibi ancaq insanlardır. İnsanlarda tenioz və sisteserkoz yaradır. == Ümumi xarakteristikası == Donuz soliteri istər ümumi quruluşuna və istərsə də inkişafına görə qismən öküz soliterinə oxşayır. Bədənin uzunluğu 2–3 m (bəzən 8 m), başın diametri 1 mm, uzunluğu isə 2–3 mm-dir. Başda 4 simmetrik yerləşmiş sormac və xortumun üzərin-də 2 cərgədə düzülmüş (25-30 ədəd) qarmaqlar vardır. Ön cərgədə yerləşmiş qarmaqların uzunluğu 160-180 mkm, arxa cərgənin qarmaqları isə 110-140 mkm-dir. Parazitin strobilası 900-ə qədər buğumdan ibarətdir. Yetişmiş buğumlar öküz soliterindən fərqli olaraq, kvadrat formasında, balalıq isə 8-12 yan şaxələrə malik olur.

Donuz yarışı — donuzların yarışdırılması ilə həyata keçirilən müsabiqə növü. == Avstraliya == Avstraliyanın Melburn şəhərində keçirilən ənənəvi Kral şousunun ayrılmaz hissələrindən biri də donuz yarışlarıdır. Şou 1848-ci ildən etibarən, ənənəvi olaraq keçirilir. O, ilin ən nəhəng əyləncə tədbirlərindən biridir. Yarışan donuzlar yalnız qaçmaqda deyil, suyun üzərindən, həmçinin uzunluğa və hündürlüyə tullanmada da "güclərini sınayır".

Donuz əti - Dünyada ən çox istifadə edilən ət növlərindən biri. Donuz ətinin məişətdə istifadəsi eramızdan əvvəl 5.000-ci ilə gedib çıxır. Orta Şərq və Çində donuzların əhliləşdirməsindən sonra ətindən istifadəsi geniş yayılmışdır. Donuzun müxtəlif təbii şəraitlərə özünü uyğunlaşdırma bacarığı, demək olar ki, hər bir şeyi yeyə bilməsi və sürətli nəsil artırma bacarığı səbəbindən donuzların şəxsi təsərrüfatlarda istifadəsi geniş yayılmışdır.Ferma və xüsusi təsərrüfatlarda saxlanılan digər heyvanlardan fərqli olaraq donuzların qidalanması üçün xüsusi yeməklər tələb olunmur. Belə ki, insanlar üçün nəzərdə tutuluş qidaların qalıqları və köhnəlmiş ərzaq məhsulları ilə belə donuz fermalarında yüksək məhsuldarlığın əldə edilməsi mümkündür. Bu səbəbdən donuz əti Avropanın mərkəzi bölgələrində kasıb və orta təbəqədən olan insanların hər zaman əldə edə biləcəyi bir ət çeşididir. Digər ət növlərindən fərqli olaraq, ucuz olması donuz ətinə bazarda hər zaman təlabatın olmasına səbəb olmuşdur. Şəriətdə donuz ətinin istifadəsi haram hesab olunur. İslam inancına görə donuz natəmiz heyvandır və onun ətindən müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilməsidə bir müsəlman üçün bəyənilən əməl sayılmır. Donuz ətinin istifadəsi İslam dinin ilə yanaşı İudaizm dinində haram buyrulmuşdur.