ixtira sözü azərbaycan dilində

1 is. [ər.] 1. Yaradıcı iş nəticəsində keçmişdə məlum olmayan yeni bir şey tapma, kəşf etmə, yaratma, icad etmə. Parovozun ixtirası. Radionun ixtirası. Elektron maşınlarının ixtirası. – [Fərhadoğlu:] Belə olsun ki, bizim xalqı sevən alimlərin elmi ixtiraları yarımçıq qalmasın. S.Rəhimov. Zəmanəmiz söz zəmanəsi deyil, fənn zəmanəsi, ixtira zəmanəsidir. Mir Cəlal. □ İxtira etmək (eləmək) – yaradıcı surətdə çalışaraq, keçmişdə məlum olmayan yeni bir şey yaratmaq, icad etmək, düzəltmək. Yeni maşın ixtira etmək. // Əsasını qoymaq, yaratmaq. Bu qəzet kim olub cahanda buna; Bunu kim ixtira edib, aya? S.Ə.Şirvani. [Yaşar] bu vaxta qədər dörd ixtira eləmişdir. C.Cabbarlı. // Yeni ixtira edilmiş şey, ixtiraçının yaradıcı əməyinin məhsulu olan şey; kəşf. İyirminci əsrin ixtiraları. Mühəndisin yeni ixtirası. – …Baxmetyevin ixtirasının əsli budur ki, cəmi heyvanat bir dərəcə donmaq halına çatanda yarıdiri olurlar, yarıölü olurlar… C.Məmmədquluzadə. 2. dan. məc. Uydurma, qondarma. Bu söz sənin ixtirandır. □ İxtira etmək məc. – uydurmaq, qondarmaq. [Dostum] tüfəngləri tərifləyib, ixtira etməyi xoşlardı. M.Rzaquluzadə.

2 İXTİRA’ ə. 1) icad etmə, düzəltmə; icad; 2) m. uydurma, düzəltmə.

3 Sənayenin və təsərrüfatın digər fəaliyyət sahələrində konkret problemin praktik həllinə imkan verən, patent qabiliyyəti şərtlərini ödəyən yeni həll

4 1) elmin, texnikanın müxtəlif sahələrində texniki həllinə görə fərqlənən və iqtisadi səmərə verən yenilik; 2) bu yeniliyin aşkar edilməsi; 3) yaradıcı iş nəticəsində keçmişdə məlum olmayan yeni bir şey tapma, kəşf, icad etmə, naməlum olan, yenilik əldə etmə; yaratma; Məsələn, yeni maşın ixtira etmək. 4) məcazi mənada uydurma, qondarma, yalan. Məsələn, bu söz sənin ixtirandır; 5) xalq təssərrüfatının, sosial və mədəni quruculuğun və ya müdafiəsinin hər hansı sahəsində məsələnin müsbət səmərə verməklə yeni və mühüm fərqlərlə texniki həlli; 6) məhsulun texniki səviyyəsinin və keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılmasını, texnologiyanın təkmilləşdirilməsini, əmək səmərəliliyinin qaldırılmasını və əmək fəaliyyəti şəraitinin yaxşılaşdırılmasını mümkün edən texniki yenilik; 7) sözün geniş mənasında – texnikanın mövcud səviyyəsini yüksəltməklə məsələnin yeni texniki həlli. Məhdud mənada ixtira dövlətin ixtira kimi tanıdığı və ölkənin mövcud qanunvericiliyinə uyğun olaraq mühafizə etdiyi texniki nəticədir.

1 uydurma — qondarma

2 icad — kəşf — yaratma

3 İXTİRA (elm sahəsində və başqa sahədə bir şey tapma, açma vəs.) [Sultan:] Ya ixtira, ya da qeyri ixtira, sən özün soruşarsan, onlar da səni başa salarlar (S.Rəhimov); İCAD (dan.) Mahmud: İnsanın kosmik fəzalara uçmasında, elektron maşınların icadında necə böyük rol oynayır... (M.İbrahimov); KƏŞF Təbiidir ki, o bu kəşflə hamıdan çox fəxr edir (M.Hüseyn).

1 1. изобретение; 2. выдумка, измышление;

2 сущ. изобретение: 1. создание чего-л. нового, прежде неизвестного. Radionun ixtirası изобретение радио 2. то, что изобретено. Yeni ixtiralar новые изобретения, qiymətli ixtira ценное изобретение, mühüm bir ixtira важное изобретение, ixtiraların istehsalatda tətbiqi внедрение изобретений в производство, yüksəkoktanlı benzin Azərbaycan alimlərinin ixtirasıdır высокооктановый бензин – изобретение азербайджанских учёных 3. разг. перен. выдумка, затея. Bu sənin ixtirandır это твое собственное изобретение; ixtira eləmək (etmək) изобретать, изобрести: 1. создавать, создать что-л. новое, прежде неизвестное 2. перен. придумывать, придумать

1 i. invention; ~ etmək to invent (d.)

1 is. invention f ; imagination f ; ~ etmək inventer vt, imaginer vt

1 [ər.] сущ. ихтира (1. акъудун, жугъурун, туькӀуьрун, расун (цӀийи, авачир, малум тушир са затӀ); бине эцигун; гьахьтин цӀийиз акъуднавай затӀ вич; ixtira etmək (eləmək) ихтира авун, акъудун, туькӀуьрун, жугъурун, расун (цӀийи, малум тушир са затӀ; мес. телефон); 2. пер. рах. вичелай туькӀуьрай гаф, ттаб; ixtira etmək вичелай туькӀуьрун, ттабун).