Kəşmir
Kəşmir — Asiyada tarixi vilayət.
Qədimdə və orta əsrlərdə Hindistan ərazisində yaranmış müxtəlif dövlət birləşmələrinin tərkibinə daxil olmuşdur. Kəşmir 1586-cı ildə Böyük Moğollar imperiyasına qatıldı. 1756-cı ildə əfqanlar, 1819-cu ildə siqhlər işğal etdilər. 1846-cı ildə ingilis müstəmləkəçiləri Kəşmiri işğal edib 7,5 mln. rupi ödənclə Cammu knyazlığına verdilər. 1947-ci ilin avqustunda yaradılan müstəqil Hindistan və Pakistan dövlətləri Kəşmiri öz ərazilərinə birləşdirməyə cəhd göstərdilər.
Pakistanın Kəşmirə 22 oktyabr 1947-ci il silahlı müdaxiləsi BMT Təhlükəsizlik Şurasının vasitəçilik komissiyası tərəfindən 1 yanvar 1949-cu il tarixdə dayandırıldı. Kəşmirin şimal-qərbi Pakistanın, qalan (əksər) hissəsi isə Hindistanın nəzarəti altına keçdi. 1952-ci ilin iyulunda Kəşmirlə Hindistanın imzaladığı Dehli sazişinə əsasən Kəşmir ştat (Cammu və Kəşmir) hüququnda Hindistanın tərkibinə daxil oldu.
Azad Kəşmir
Azad Cammu və Kəşmir (urdu آزاد جموں و کشمیر, ing. Azad Jammu and Kashmir; qısaca — Azad Kəşmir) — keçmiş Cammu və Kəşmir knyazlığının pakistanlıların idarəsində olan ən cənub inzibati vahidi. Faktiki Pakistanın bir hissəsi olsa da, Pakistan tərəfindən müstəqil dövlət kimi tanınır. Hindistanın Cammu və Kəşmir ştatı ilə şərqdən, eləcə də Pakistanın Hayber-Paxtunxva vilayəti ilə qərbdən, Gilgit-Baltistan vilayəti ilə şimaldan və Pəncab vilayəti ilə cənubdan sərhəddir. İnzibati mərkəzi Müzəffərabad şəhəridir. Sahəsi 13 297 km², əhalisi təxminən 4,5 milyon nəfərdir.
== Tarix ==
Azad Kəşmir 1947-ci ilin oktyabrında Kəşmirdə populyar olmayan Maharaca Hari Sinqha etiraz olaraq elan edildi. Birinci Hind-Pakistan Müharibəsindən sonra bugünkü faktiki sərhədlər, o cümlədən Kəşmir və Cammu coğrafi bölgələrinin yalnız qərb hissələri (yəni hər iki əsas şəhər — Şrinaqar və Cammu — Hindistanda qaldı) formalaşdı.
Kəşmir dili
Kəşmir dili — Hind Avropa və Hind İran dil ailələrinin Dard dilləri qrupunda iştirak edən və Hindistan və Pakistan sərhədində Kəşmir bölgəsində danışılan bir 7,1 milyon nəfər tərəfindən danışılmaqdadır. Hindistanın 22 rəsmi dillərindən biridir.
Kəşmir münaqişəsi
Kəşmir münaqişəsi — Pakistan və Hindistan arasında tarixi Kəşmir vilayəti üstündə həll olunmamış problem.
1947-ci ilin avqustunda yaradılan müstəqil Hindistan dövləti Kəşmiri öz ərazisinə qatmağa çalışır. Hal-hazırda Kəşmirin şimal-qərbi Pakistanın, qalan hissəsi isə Hindistanın (1949) nəzarəti altındadır. 1956-cı ildə Kəşmir "Hindistan İttifaqının tərkib hissəsi" elan edildi. Hindistanla Pakistan arasında bir neçə dəfə hərbi münaqişə baş versə də bu problem hələ də öz həllini tapmamışdır.
Azərbaycan bu münaqişədə Pakistanı dəstəkləməkdədir.
Kəşmir məsələsi
Kəşmir münaqişəsi — Pakistan və Hindistan arasında tarixi Kəşmir vilayəti üstündə həll olunmamış problem.
1947-ci ilin avqustunda yaradılan müstəqil Hindistan dövləti Kəşmiri öz ərazisinə qatmağa çalışır. Hal-hazırda Kəşmirin şimal-qərbi Pakistanın, qalan hissəsi isə Hindistanın (1949) nəzarəti altındadır. 1956-cı ildə Kəşmir "Hindistan İttifaqının tərkib hissəsi" elan edildi. Hindistanla Pakistan arasında bir neçə dəfə hərbi münaqişə baş versə də bu problem hələ də öz həllini tapmamışdır.
Azərbaycan bu münaqişədə Pakistanı dəstəkləməkdədir.
Kəşmir problemi
Kəşmir münaqişəsi — Pakistan və Hindistan arasında tarixi Kəşmir vilayəti üstündə həll olunmamış problem.
1947-ci ilin avqustunda yaradılan müstəqil Hindistan dövləti Kəşmiri öz ərazisinə qatmağa çalışır. Hal-hazırda Kəşmirin şimal-qərbi Pakistanın, qalan hissəsi isə Hindistanın (1949) nəzarəti altındadır. 1956-cı ildə Kəşmir "Hindistan İttifaqının tərkib hissəsi" elan edildi. Hindistanla Pakistan arasında bir neçə dəfə hərbi münaqişə baş versə də bu problem hələ də öz həllini tapmamışdır.
Azərbaycan bu münaqişədə Pakistanı dəstəkləməkdədir.
Kəşmir sultanlığı
Kəşmir sultanlığı — 1339–1540 və 1551–1589-ci illərdə Kəşmir vilayətində iqtidarda olan müsəlman sultanlığı. 1587–1589-cu illərdə Böyük Moğol İmperiyasına birləşdirilmişdir.
== Tarixi ==
Sultan Şəmsəddin adlı bir şəxs dərviş libasında Kəşmirə gəlir. O dövrdə buranı bir qadın idarə edirdi. Amma Kəşmirin hər mahalında bir hakim vardı. Sultan Şəmsəddin bu xanıma xidmət etməyi gərəkli bildi. Bir neçə vaxtdan sonra xanım ona ərə getməyi təklif etdi.
Kəşmir tarixi
Kəşmir tarixi — Kəşmirin keçmişi.
Kəşmir — Asiyada tarixi vilayət.
Qədimdə və orta əsrlərdə Hindistan ərazisində yaranmış müxtəlif dövlət birləşmələrinin tərkibinə daxil olmuşdur. Kəşmir 1586-cı ildə Böyük Moğollar imperiyasına qatıldı. 1756-cı ildə əfqanlar, 1819-cu ildə siqhlər işğal etdilər. 1846-cı ildə ingilis müstəmləkəçiləri Kəşmiri işğal edib 7,5 mln. rupi ödənclə Cammu knyazlığına verdilər.1947-ci ilin avqustunda yaradılan müstəqil Hindistan və Pakistan dövlətləri Kəşmiri öz ərazilərinə birləşdirməyə cəhd göstərdilər.
Pakistanın Kəşmirə 22 oktyabr 1947-ci il silahlı mudaxiləsi BMT Təhlükəsizlik Şurasının vasitəçilik komissiyası tərəfindən 1 yanvar 1949-cu il tarixdə dayandırıldı. Kəşmirin şimal-qərbi Pakistanın, qalan (əksər) hissəsi isə Hindistanın nəzarəti altına keçdi. 1952-ci ilin iyulunda Kəşmirlə Hindistanın imzaladığı Dehli sazişinə əsasən Kəşmir ştat (Cammu və Kəşmir) hüququnda Hindistanın tərkibinə daxil oldu.
Kəşmir vadisi
Kəşmir vadisi — Böyük Himalay dağları və Pir-Pəncəl silsiləsi arasında tektonik çökəklik.
1600 m yüksəklikdədir. Uzunluğu təqribən 200 km, eni isə 65 km-dir. İqlimi mülayim istidir. Çoxlu göl var. Vadidən gəmiçiliyə yararlı Celam çayı axır. Palıd, göyrüş, ağcaqayın meşələri, yamaclarında iynəyarpaqlı meşələr var. İqlim kurortudur. Turizm inkişaf etmişdir. Hindistanın Srinaqar şəhəri Kəşmir vadisindədir.
Kəşmir konflikti
Kəşmir münaqişəsi — Pakistan və Hindistan arasında tarixi Kəşmir vilayəti üstündə həll olunmamış problem.
1947-ci ilin avqustunda yaradılan müstəqil Hindistan dövləti Kəşmiri öz ərazisinə qatmağa çalışır. Hal-hazırda Kəşmirin şimal-qərbi Pakistanın, qalan hissəsi isə Hindistanın (1949) nəzarəti altındadır. 1956-cı ildə Kəşmir "Hindistan İttifaqının tərkib hissəsi" elan edildi. Hindistanla Pakistan arasında bir neçə dəfə hərbi münaqişə baş versə də bu problem hələ də öz həllini tapmamışdır.
Azərbaycan bu münaqişədə Pakistanı dəstəkləməkdədir.
Azad Kəşmir günü
Azad Kəşmir günü və ya Kəşmir günü (urdu یوم یکجہتی کشمیر)—Pakistanda milli bayramdır və hər il 5 fevralda Kəşmir separatçıları tərəfindən də qeyd olunur. Pakistanın Hindistan tərəfindən idarə olunan Kəşmir xalqı ilə dəstəyini və birliyini, separatçıların Hindistandan ayrılmasını və qarşıdurmada ölən Kəşmirlilərə ehtiram göstərmələrini təqdir edir. Həmrəylik mitinqləri Pakistanın idarə etdiyi Azad Kəşmirdə və Mirpuri diasporunun bəzi üzvləri tərəfindən keçirilir.
Kəşmir günü ilk dəfə 1990-cı ildə Pakistandakı Cəmiyyət-i İslami partiyasından Qazi Hüseyni Əhməd tərəfindən irəli sürülmüşdür. 1991-ci ildə Pakistanın o zamankı baş naziri Nəvaz Şərif "Kəşmir Həmrəylik Günü tətili" çağırışı etdi. Şərif əvvəlki il Camaatın köməyi ilə hakimiyyətə gəlmişdi. 1991-ci il hadisəsi yenə də Camaat işi idi. Hazırkı Kəşmir Həmrəylik Günü Pakistanın Kəşmir və Şimal Sahələri Naziri tərəfindən 2004-cü ildə başlamışdır.
Cammu və Kəşmir
Cammu və Kəşmir — Hindistanın şimalında ştat.
== Tarixi ==
Kəşmirin tarixi də qədimdir. Hələ eramızdan min illər əvvəl bu ərazilər insanlar tərəfindən məskunlaşdırılmışdı. Qədim İpək yolunun üzərində yerləşməsi səbəbindən Kəşmir və ətraf ərazilər böyük ticarət mərkəzinə çevrilmişdi. Kəşmirin paytaxtı Sriniqar o dövrdə bölgənin ən böyük ticarət, elm və mədəniyyət mərkəzlərindən hesab edilirdi. Eramızın əvvəllərindən başlayaraq, Kəşmirdə buddizm geniş yayılmışdı. X-XI əsrlərdən başayaraq, isə Kəşmirdə İslam sürətlə yayılaraq ölkənin əsas dinlərindən birinə çevrildi. Hazırda Kəşmirin şimalında müsəlmanlar, cənubunda induislər, şərqində isə buddistlər çoxluq təşkil edirlər.
== Sahəsi ==
Sahəsi 222,2 min km2
-dir.
== Əhalisi ==
Əhalisi 12,5 milyon nəfərdir(2011), tərkibi əsasən, kəşmirlilərdən ibarətdir.
Kəşmirdə məhəbbət (film, 1965)
Kəşmirdə məhəbbət (Rom: Arzoo; tərcüməsi: Arzu) 1965-ci ildə Ramanand Saqarın rejissoru olduğu Bollivud filmidir. Baş rollarda Racendra Kumar, Sadhana və Feroz Xan çəkilib. Film 1965-ci ilin blokbaster filmlərindən biri olmuş və həmin ilin 4-cü gəlir gətirən filmi idi. Kəşmirdə məhəbbət həyat və tale üzərində qələbə çalan sevginin hekayəsidir. “Əlillərə nifrət etmək” mövzusu Navin Nischol və Shabana Azminin baş rollarında oynadığı Racşirinin (Rajshri) çəkdiyi Ek Baar Kahoda filmində də əsas mövzu olmuşdur.
== Süjet xətti ==
Qopal (Racendra Kumar) xizək idmanı üzrə çempiondur. O, Cammu və Kəşmirdəki tətillərində Uşa (Sadhana) ilə özünü Sarju kimi təqdim edərək tanış olur. Sonradan onların hər ikisi bir-birlərinə aşiq olurlar. Bir gün Uşa Qopala əlilləri sevmədiyini deyir. Onun fikrincə, əlil həyatı yaşamaqdansa, ölmək daha yaxşıdır.
Kəşmiriyyət
Kəşmiriyyət (kəşm. कश्मीरीयत, کشمیریّت) — kəşmirlilərin mədəni dəyərlərinin etno-milli və sosial şüuru. Təxminən XVI əsrdə özlərini Kəşmirlə eyniləşdirən və Kəşmiri vətənləri adlandıran bir icma meydana çıxmışdır. Kəşmir münaqişəsi, eləcə də müsəlmanlar və hindular arasında toqquşmalar milli kimlik məsələsini çox kəskinləşdirmişdir. Bununla belə, 2007-ci ildə Yeni Dehlidə İnkişaf etməkdə olan Cəmiyyətlərin Tədqiqi Mərkəzinin keçirdiyi sorğuya görə, Srinaqar əhalisinin 84%-i Kəşmir panditlərinin geri qayıtmasını görmək istəyir. Rəyin respondentlərinin 92 faizi Kəşmirin etnik və dini zəmində bölünməsinin əleyhinədir.
== Zəmin ==
Kəşmir etnik, mədəni və dini baxımdan çox rəngarəngdir. Region tarixən hinduizm və buddizmin mühüm mərkəzidir. Orta əsrlərdə Kəşmirdə islam yayılmağabaşlamış və XVIII–XIX əsrlərdə siqhizm bölgəyə yayılmışdır. Bu dörd dinin mif və ənənələrində Kəşmir mühüm yer tutur.
Kəşmirli Ağa Şövkət Əli Qızılbaş
Ağa Şövkət Əli (ﺁغا شوكت على قزلباش) 1919-cu ildə Hindistandan Şimalda Kəşmir vilayətinin Srinaqar şəhərində aristokrat ailəsində anadan olub.
Onun ailəsi XIX əsrin əvvəllərində Əfqanıstanın Qəndəhar şəhərindən Kəşmirə köçmüş hərbçi Qızılbaşlara mənsubdur. O, Qızılbaşların Əfşar nəslindəndir. Bu nəsil vaxtilə Kəşmirdə hakimlik dərəcəsində yüksək vəzifələr tutmuş və Kəşmir Müsəlmanlarına rəhbərlik etmişdir.
== Ailəsi ==
Ağa Şövkət Əlinin atası Ağa Zəffər Əli Qizilbashdır. Şövlkət Əli Qızılbaşın anası Bəgüm Zəfər Əli xanım Pakistanın böyük maarifçi, qanunverici və siyasətçilərindən biri olaraq, Kəşmir tədris müəssisəsinə daxil olmuş ilk qadın və Fatimə Cinnahın ən yaxın rəfiqəsi idi.
Onun ana-babası Xan Bahadur Ağa Seyid Hüssein, əvvəl canışın, sonra isə ev və Ədliyyə Naziri olmuşdur.
Onun böyük qardaşı dövlət məmuru (Kəşmirdə ilk dəfə konkurs yolu ilə dövlət məmuru olub, nazir (Wazir-e-Wazarat) vəzifəsi tutmuş) Ağa Nəsir Əli, kişik qardaşı isə Ağa Əşrəf Əlidir.
== Gəncliyi ==
Şöhrət Əli ilk təhsilini Fateh Kadalda yerləşən Missiya Məktəbində (sonrakı adı Tyndale Biscoe Məktəbi) Şrinaqarda almışdır. Sonra o 1936-cı ildə attetat imtahanı vermiş və "Sri Pratap" Kollecinin sətənkarlıq fakültəsini bitirmişdir.
