od sözü azərbaycan dilində

1 is. 1. Yanan bir şeydən çıxan qazlar; atəş. Odu söndürmək. Odda yanmaq. Odda qızdırmaq. Kömür odu. // məc. Obrazlı təşbehlərdə şiddətli hissiyyatın, ehtirasın, coşqunluğun, ruh yüksəkliyinin rəmzi kimi işlənir. Qəlbi od dənizi, gözüdür Bakı; Doğma Vətənimin gözüdür Bakı. B.Vahabzadə. 2. Çox bərk isti. Göydən sanki od yağırdı. Nəfəs almaq çətin idi. S.Vəliyev. 3. məc. Qızartı, qırmızılıq; hərarət. …Yanaqlarının odu hələ də sönməyən qız … anasının üzünə baxa bilmirdi. B.Bayramov. □ Od parçası – çox zirək, diribaş, bacarıqlı adam haqqında. [Canəli:] Ay maşallah, sən lap od parçasısan ki… Mən bu andırın dilini bir aya güclə öyrəndim… İ.Məlikzadə. // Nadinc, yıxıb-dağıdan, daim hərəkətdə olan uşaq haqqında. Uşaq deyil, od parçasıdır. 4. məc. dan. Ev, ailə, ocaq. Bu kənd üç yüz oddan ibarətdir. □ Od qonşusu – yaxın, qapıbir qonşu. Gərdənlər çəkili, baxışlar soyuq; Sanki xəbərsizik, od qonşusuyuq. M.Araz. ◊ Od aparmış! – qarğış mənasında (əsasən uşaq haqqında deyilir). Od(u) ayaqlamaq – bir şeyi əldə etmək və ya məqsədə çatmaq üçün çox çalışmaq, səy göstərmək. Od eləmək – atəş açmaq, odlu silahla vurmaq. Gecənin bir vaxtı ortalıqda hazır toyuğu görən tülkü onu qapmağa gələndə [Yaşarın] atası od eləyib tülkünü vurmuşdu. M.Rzaquluzadə. Od götürmək – bərk hirslənmək, özündən çıxmaq, od tutmaq. Bu sözdən od götürdü. – Xalıqverdi kişini yenə də od götürdü. Ə.Vəliyev. Gülzarı od götürdü. Nə danışdığını özü də bilmədi. İ.Hüseynov. Od ilə su arasında qalmaq – çıxılmaz vəziyyətə düşmək, nə edəcəyini bilməmək. [Cavad:] Səfər bəy qıza bənd olub, istəyir ki, kəbinini kəsdirib, evinə aparsın, mən də qalmışam odla su arasında. B.Talıblı. Sanitar yaralının çox əsəbiləşdiyini görüb odla su arasında qalmışdı. M.Hüseyn. Od kimi – 1) çox isti, qaynar, qızmar. Çay od kimidir. Dəmirə əl vurmaq olmur, od kimidir; 2) çox cəld, sürətlə, becid. Od kimi getmək. Od tutub yanmaq – qızdırması qalxmaq, hərarəti yüksək olmaq, bərk qızdırmaq. Dürrə qızdırmadan od tutub yanırdı. S.Vəliyev. Şahpərinin od tutub yanan bədəni bircə an içində soyudu. B.Bayramov. …od vurmaq – divan tutmaq, cəzalandırmaq. Uca, qocaman dağlarda bütün millətlərin mərd oğulları … işğalçılara od vururdular. S.Vəliyev. Odla oynamaq – nəticəsi fəlakətlə qurtara biləcək bir iş görmək. Elə ki yandım; Odla oynamaqdan qorxdum, dayandım. B.Vahabzadə. Odlar yurdu (ölkəsi) – obrazlı ifadə kimi “Azərbaycan” mənasında işlədilir. [Leyla:] Sən Odlar yurdunun öz övladısan! B.Vahabzadə. Odu söndürüb külü ilə oynamaq – əsas məsələni qoyub ikinci dərəcəli məsələ ilə məşğul olmaq, böyük işi qoyub kiçiyindən yapışmaq. Odu yatırılmaq – sakitləşdirilmək, aram edilmək.

1 Ütmək feilinin kökü olan üt sözü ilə eyni olub. Görünür, ad-feil omonimi kimi işlədilib. Od sözü üt sözünün dəyişmiş formasıdır. Ütmək, ütü, otaq kəlmələri həmin ut sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 atəş — alov

2 OD, ATƏŞ Sinəm başdan-başa oddur, atəşdir; Ömrüm səadətə əvvəldən eşdir (M.Rahim); NAR (kl.əd.) Arsız, qəmsiz nə gününə gülürsən?! Yandırarlar səni narın içində (Aşıq Ələsgər).

1 1. огонь, пыл; 2. огненный;

2 суш 1. огонь: 1) раскалённые светящиеся газы вокруг горящего предмета. Odu söndürmək тушить огонь, odda yanmaq гореть в огне, od qalamaq развести огонь, samovara od salmaq разжечь огонь в самоваре 2) перен. чувство, с силой овладевшее кем-л., охватившее кого-л. Məhəbbət odu огонь любви, qəlbinin odu огонь души, eşq oduna yanmaq гореть в огне любви 3) о ком-л., отличающемся горячим, пылким нравом. Elə bil oddur будто огонь, uşaq deyil – oddur не ребёнок – огонь, od kimi как огонь 2. жар, горячие угли. Sobadan od götürmək брать угли из печи ◊ od ayaqlamaq вынести всё ради достижения своей цели; od almaq разгореться, воспламениться; altına od qoymaq kimin поджигать, поджечь кого (взвинчивать, взвинтить кого-л.); onu od aparsın! чтобы он сгорел! Od bahasına almaq купить втридорога, очень дорого; od vurmaq: 1. nəyə поджигать, поджечь что; 2. kimə задать жару кому; göydən od yağır: 1. печёт; очень жарко, знойно; 2. о сильном обстреле, бомбёжке; göydən od ələnir см. göydən od yağır; od götürmək прийти в ярость; od kimi alışmaq (yanmaq): 1. см. od kimi yanmaq 2. см. od götürmək; od tutmaq загореться, вспыхнуть, начать гореть; od çıxır nədən пылает что ◊ od parçası как огонь (о ком-л.); gözü ilə od götürmək терпеть лишения, пройти (сквозь) огонь и воду; iki od arasında qalmaq находиться меж двух огней; od yanmasa tüstü çıxmaz нет дыма без огня; oda düşmək попасть в беду; oda tutmaq kimi, nəyi подвергать, подвергнуть сильному обстрелу; odu söndürüb külü ilə oynamaq упустив главное, заниматься пустяками; odu özgə əli ilə götürmək загребать жар чужими руками; odu yatırılmaq утихомириваться, утихомириться; odun üstünə yağ tökmək подливать, подлить масла в огонь; oduna düşmək kimin пострадать из-за кого; oduna yanmaq kimin печься, заботиться о ком, о чём; oddan, qılıncdan keçirmək kimi, nəyi предавать, предать огню и мечу кого, что; oddan qorxan kimi qorxmaq бояться как огня; oddan diri, sudan quru çıxmaq выйти живым из огня, сухим из воды; odla su arasında qalmaq оказаться между жизнью и смертью, между молотом и наковальней; odla oynamaq играть с огнём

1 i. fire; ~ almaq 1) to fetch fire; 2) to flame up, to flare up; ~ vurmaq to set* fire(to), to set* on fire (d.); ~ tutmaq 1) to fetch fire, to flame up; 2) to punish mercilessly; ~ qiymətinə very / too expensive; ~ tutub yanmaq 1) to flame up and burn; 2) to have* high temperature; 3) to get* very / too nervious, to fly* into a rage, to be* angry (with); ~ kimi 1) adj. exceedingly hot; 2) d.d. very quick / rapid; 3) very quickly / rapidly, with high speed; ~ götürmək 1) to blaze up, to burst* into flame; 2) məc. to be* very / exceedingly angry (with), to fly* into a rage; ~ parçası bax od-alov; ~a düşmək 1) to get* into the fire / flame; 2) məc. to get* into trouble, to come* to grief, to get* into a scrape; ~dan-alovdan keçmək to go* through fire and flame; ~a yanmaq 1) to suffer (from); 2) to grieve (for); ~una yanmaq to suffer (for), to grieve (for); özünü ~a atmaq / çırpmaq 1) to throw* oneself into fire / flame; 2) məc. to work hard, to do* one’s best; ~ çıxmaq to strike* fire (from a flint); ~ yağmaq to be* very / too / exceedingly hot; ~la oynamaq to play with fire

1 is. feu m ; ~ alıb yanmaq enflammer (s’), mettre (se) à flammer vi ◊ ~ vurmaq mettre le feu à qch , mettre en colère ; ~ qiymətinə au prix fou, à des prix exorbitants ◊ ~dan alovdan keçmək en avoir vu de toutes les couleurs ◊ ~la oynamaq fumer sur une poudière ; jouer avec le feu ; ~una yanmaq payer les verres cassés ; ~ kimi très rapidement

1 сущ. 1. цӀай; odu söndürmək цӀай элуьхъарун (туьхуьрун, хкадарун); odda yanmaq цӀа ккун; // пер. тешпигьра: гужлу гьиссерин, къизгъинвилин, шевривилин лишан манада; 2. гзаф чимивал; 3. пер. ярувал; ифин (мес. хъуькъверин); 4. пер. рах. къул, кӀвал, хзан; // od qonşusu цӀун къунши, лап мукьвал, рак-рикӀинал алай къунши; ** od götürmək цӀай кьун, гзаф хъел атун, вичяй акъатун, къапарай акъатун; od eləmək гугу гун, ягъун (тфенгдив); od ilə su arasında qalmaq цӀунни-вацӀун (цӀунни-цин) арадал аламукьун, гзаф кӀеве гьатун, вуч ийидатӀа течиз амукьун; od kimi а) гзаф чими, ргар, ифей; б) цӀай хьиз, цӀай кваз, тади кваз, гзаф йигиндиз, зарбдиз; od parçası цӀун цӀверек: а) цӀай, ялав, гзаф цицӀи, зиринг, дирибаш, кар алакьдай касдин гьакъинда; б) гзаф надинж, санал акъваз тийир аялдин гьакъинда; od tutub yanmaq цӀай къачун, цӀай кьуна ккун, ифин къачун, ифин хкаж хьун; ...od vurmaq ...цӀай ягъун, дуван кьун, жаза гун; odla oynamaq цӀув къугъун (хаталу, пис нетижа гудай са кар авун); odlar yurdu (ölkəsi) цӀаярин уьлкве (“Азербайжан” манада); odu söndürüb külü ilə oynamaq цӀай хкадарна рухъведив къугъун, асул месэла къерехда туна кьвед лагьай дережадин месэладал машгъул хьун, чӀехи кар туна гъвечӀидакай галкӀун.

1 ateş