Ob (departament)
Ob (fr. Aube) — Fransanın şimal-şərqində yerləşən departament, Qrand Est regionun departamentlərindən biri olan Senanın əsas şaquli Ob çayının adını daşıyır. Sıra nömrəsi 10. İnzibati mərkəzi - Trua. Əhalisi 311.720 nəfərdir (Fransa departamentləri arasında 2010-cu ilin məlumatları üzrə 75-ci yer).
Ərazi — 6004 km² əhatə edir. Əhəngsiz bölgənin zəngin torpağı şərabçılıq üçün uyğundur.
Departamentə 3 rayon, 33 kanton və 433 kommun daxildir.
Ob tarixi Vallaj şəhərində yerləşir.
Əvvəlcə departamentin ərazisi trikasslar və linqonlar tayfaları ilə məskunlaşmışdı və 400-cü ilə qədər burada əhalinin sıxlığı çox yüksək idi.
Ob estuarisi
Ob körfəzi və ya Ob estuarisi — Kara dənizinin ən böyük körfəzi, Ob çayının Estuarisi olaraq Qdansk yarımadası ilə Yamal yarımadası arasında yerləşir. Estuaridən şərqdə Taz estuarisi yerləşir. Tazov estuarisi Taz çayının mənsəbini təşkil edir.
Körfəzin uzunluğu 800 km, eni 30 – 80 km, dərinliyi isə 25 m təşkil edir. İyulda buzdan azad olunduğu halda, oktyabrda isə buz bağlayır.
Əsas yaşayış məntəqəsi Novıy Port, Yamburq, Kamennıy burnu.
Estuarinin dibi lillidir. Sahil xətti isə qumsallıqdır. Sahillərində meşələrə rast gəlinmir. Qərb hissələri isə nisbətən hündürdür.
Ob körfəzi
Ob körfəzi və ya Ob estuarisi — Kara dənizinin ən böyük körfəzi, Ob çayının Estuarisi olaraq Qdansk yarımadası ilə Yamal yarımadası arasında yerləşir. Estuaridən şərqdə Taz estuarisi yerləşir. Tazov estuarisi Taz çayının mənsəbini təşkil edir.
Körfəzin uzunluğu 800 km, eni 30 – 80 km, dərinliyi isə 25 m təşkil edir. İyulda buzdan azad olunduğu halda, oktyabrda isə buz bağlayır.
Əsas yaşayış məntəqəsi Novıy Port, Yamburq, Kamennıy burnu.
Estuarinin dibi lillidir. Sahil xətti isə qumsallıqdır. Sahillərində meşələrə rast gəlinmir. Qərb hissələri isə nisbətən hündürdür.
Bolşaya Reçka (Ob)
Bolşaya Reçka — Rusiyanın Altay diyarı ərazisindən axan bir çay. Ob çayının sağ qolu.
== Coğrafiyası ==
Bolşaya Reçka Altay diyarının, Troitski rayonu, Qornovoye kəndindən 10 km cənub-şərqdə başlayır. Əvvəlcə mənbədən şimala, qərbə, şimal-şərqə axır. Xomutino kəndindən sonra cənub-qərb istiqamətini tutur və demək olar ki, qalar axarı boyunca bir istiqamətdə qalır.
Hövzənin yuxarı hissəsi Biysk-Çumış yüksəkliklərinin ərazisindən axır. Burada çayın axarı boyunca çöl ərazisi meşə əraziləri ilə kəsişir. Troitski kəndində çay Verxneobski Borun sərhəddinə çatır. Zaqainovo kəndinə çay meşənin kənarından axır, sonra meşənin daxilinə doğru irəliləyir. Çay hövzəsinin aşağı hissəsi bataqlıqlaşmış qədim Ob vadisində yerləşir.
Ob-Yenisey kanalı
Ob-Yenisey kanalı və ya Ket-Kap kanalı — su nəqliyyatının hərəkəti üçün nəzərdə tutulan kanal Ob və Yenisey çaylarının birləşdirir. Bununlada iki iri çayın hövzələrinin birləşdirilməsinə imkan verir. Bu kanal XIX əsrin axırlarından XX əsrin ortalarına qədər istifadə edilmişdir. Hazırkı Tomsk vilayəti və Krasnoyarsk diyarı ərazisində yerləşir.
Hələ 1797-ci ildə Ob və Yenisey çaylarının hövzələrinin birləşdirilməsi haqqında söz-söhbət gedirdi. Hətta 1800, 1810 və 1814-cü illərdə bu bölgəyə xüsusi mühəndislər göndərilmişdir. Onlar əlverişli yerin aşkarlamasına çalışmışlar. Ancaq ərazisin əlverşsiz olması tikinti planlarının unudulmasına səbəb olmuşdur. 1873-cü ildə Yenisey taciri hazırkı Ob-Yenisey kanalının yerləşdiyi ərazinin araşdırması məqsədi ilə 8000 publ pul ayırır. Kapitan-leytenant Sindser deyilən bölgəyə gəlmiş, ərazini araşdıraraq təsvirini vermişdir.
Ob (çay, Rusiya)
Ob çayı və ya Divanu Luğati-t-Türkə görə Yamar çayı (tatar. Ümər, Үмәр) — Qərbi Sibir ərazisindən axan çay. Altay dağlarında formalaşan çay. Çay Biya ilə Katun çaylarının birləşməsindən əmələ gəlir. Ob çayının uzunluğu 3650 km təşkil edir. Su toplayıcı sahəsi 2 990 000 km²-dir. Mənsəbdə Ob estuarisini əmələ gətirərək Kara dənizinə tökülür.
Nenlər çayın aşağı axarlarında yaşayırlar. Onlar çayı Salya-yam adlandırırlar ki, buda "burun çayı" adlanır. Xantılar və mansilər ona Аs adını vermişlər.
Pesçanaya çayı (Ob)
Pesçanaya çayı — Rusiyanın Altay Respublikasının OnQudayski və Şebalinski rayonları, Altay diyarının Altay, Smolensk, Soloneshensk rayonlarından axan çay. Ob çayının sol qolu.
Çay başlanğıcını Beş-Ozek kəndindən təqribən 25 km cənub-şərqdən, Seminski silsiləsinin yamaclarından, təxminən 1700 m yüksəklikdən götürür. Biya və Katun çaylarının birləşməsindən 15 km aşağıda yerləşən Oba axır. Axdığı ərazinin təbiətinə görə 3 hissəyə bölmək mümkündür: yuxarı (Bolşaya Tixayanın ağzına qədər), orta (Krasnı Qorodok kəndinə qədər) və aşağı. Hövzə qərbdən Anuyski silsiləsi ilə, şərqdən Çerginski silsiləsi ilə, cənubdan isə Terektinski və Seminski silsilələri ilə əhatələnir. Pesçanaya çayının mənbədən ağıza qədər olan əsas qolları bunlardır: Adatkan, Kukuya, Kuyaça, Barança, Bolşaya Tixaya, Bıstraya, Solonovka, Belokurixa, Transvers. Ən çoc su sərfiyyatı aprel-may aylarına təsadüf edir.
Pesçanaya çayının mənsəbi son dərəcə mənzərəli bir ərazi olaraq təbii bir abidə statusuna sahibdir. Bura özünəməxsusdur ki, sahillərində çoxlu göl və körfəzlər su quşları üçün əlverşli yuva funksiyasını oynayır.
Bar-sür-Ob (rayon)
Bar-sür-Ob (fr. Bar-sur-Aube) — Fransanın Şampan-Arden regionun rayonlarından (fr. Arrondissement) biri. Departamenti — Ob. Suprefektur — Bar-sür-Ob. Rayon əhalisi 2006-cı ildə 29.799 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 25 nəf./km². Rayon sahəsi — 1193 km².
Erix Obst
Erix Obst (ing. Karl August Erich Obst; 13 sentyabr 1886 – 9 iyun 1981) — Almaniya geoloqu.
Euphorbia lunulata var. obtusifolia
Acı südləyən (lat. Euphorbia esula) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Esula angustifolia Haw.
Esula ararica (Jord.) Fourr.
Esula dalechampii Haw.
Esula major Garsault [Invalid]
Esula pseudocyparissias (Jord.) Fourr.
Esula riparia (Jord.) Fourr.
Esula salicetorum (Jord.) Fourr.
Esula vulgaris Fourr.
Euphorbia androsaemifolia Schousb.
Euphorbia obcordata
Euphorbia obcordata (lat. Euphorbia obcordata) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.
Euphorbia obesa
Euphorbia obesa (lat. Euphorbia obesa) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.
Euphorbia oblongata
Euphorbia oblongata (lat. Euphorbia oblongata) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Euphorbia erioclada Boiss. & Heldr.
Euphorbia oblongata var. oblongata
Tithymalus oblongatus (Griseb.) Soják
== Yarımnövləri ==
Euphorbia oblongata var. sessiliflora Boiss.
Euphorbia oblongata var. oblongata
Euphorbia oblongata (lat. Euphorbia oblongata) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Euphorbia erioclada Boiss. & Heldr.
Euphorbia oblongata var. oblongata
Tithymalus oblongatus (Griseb.) Soják
== Yarımnövləri ==
Euphorbia oblongata var. sessiliflora Boiss.
Euseius obispensis
Euseius obispensis (lat. Euseius obispensis) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin euseius cinsinə aid heyvan növü.
Euseius obtectus
Euseius obtectus (lat. Euseius obtectus) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin euseius cinsinə aid heyvan növü.
Galarhoeus lunulatus var. obtusifolius
Acı südləyən (lat. Euphorbia esula) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin südləyənkimilər fəsiləsinin südləyən cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Esula angustifolia Haw.
Esula ararica (Jord.) Fourr.
Esula dalechampii Haw.
Esula major Garsault [Invalid]
Esula pseudocyparissias (Jord.) Fourr.
Esula riparia (Jord.) Fourr.
Esula salicetorum (Jord.) Fourr.
Esula vulgaris Fourr.
Euphorbia androsaemifolia Schousb.
Grevillea obtecta
Grevillea obtecta (lat. Grevillea obtecta) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Hakea obtecta (Molyneux) Christenh.
Grevillea obtusifolia
Grevillea obtusifolia (lat. Grevillea obtusifolia) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin proteyakimilər fəsiləsinin qrevilleya cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Grevillea thelemanniana subsp. obtusifolia (Meisn.) McGill.
Hakea obtusifolia (Meisn.) Christenh.
Gürcüstanda UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı
Gürcüstanda UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Gürcütanda yerləşən mədəni və ya təbiət miraslarının UNESCO-un Dünya İrsi siyahısına və ya müvəqqəti irs siyahısına düşənlərdən ibarətdir.
== Siyahı ==
== İlkin siyahı ==
Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları qaydada yerləşdirilir. Bu siyahıda Gürcüstanın hökuməti tərəfindən Dünya İrs Siyahısına yazılmaq üçün namizəd kimi təklif olunan xüsusiyyətlər var.
Gürcüstanda YUNESKO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı
Gürcüstanda UNESCO-nun Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı Gürcütanda yerləşən mədəni və ya təbiət miraslarının UNESCO-un Dünya İrsi siyahısına və ya müvəqqəti irs siyahısına düşənlərdən ibarətdir.
== Siyahı ==
== İlkin siyahı ==
Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları qaydada yerləşdirilir. Bu siyahıda Gürcüstanın hökuməti tərəfindən Dünya İrs Siyahısına yazılmaq üçün namizəd kimi təklif olunan xüsusiyyətlər var.
Helix obruta
Moreletina obruta (lat. Moreletina obruta) — heyvanlar aləminin molyusklar tipinin i̇lbizlər sinfinin stylommatophora dəstəsinin helicidae fəsiləsinin moreletina cinsinə aid heyvan növü.
Herman Obert
Herman Yuli Obert (alm. Hermann Julius Oberth; 25 iyun 1894[…], Sibiu – 28 dekabr 1989, Nürnberq, Bavariya) — Almaniya mühəndisi və alimi. Raket texnikası pionerlərindən biridir.
== Həyatı ==
Herman Yuli Obert 25 iyun 1894-cü ildə o vaxtlar Avstriya-Macarıstan imperiyasının bir parçası olan Rumıniyanın Sibiu şəhərində anadan olmuşdur. 1938–1940-cı illərdə Avstriyada, 1940–1945-ci illərdə Almaniyada raket texnikası sahəsində tədqiqatlar aparmışdır. 1950–1953-cü illərdə İtaliyada, 1955–1958-ci illərdə ABŞ-də raketlərin hazırlanması ilə bağlı işlərdə iştirak etmişdir. Raket mühərrikləri, raketlərin uçuş nəzəriyyəsi və atmosferin tədqiqi üçün raketlərdən istifadə sahəsində çalışmışdır. O, Raket Texnikası və Kosmik Uçuş üzrə Alman Cəmiyyətinin təşkilatçılarından biridir. Herman Yuli Obert 28 dekabr 1989-cu il tarixində, 95 yaşında Qərbi Almaniyanın Nürnberq şəhərində vəfat etmişdir.
== İrsi ==
1951-ci ildə Raket Texnikası və Kosmik Uçuş üzrə Alman Cəmiyyəti raket texnikası və kosmonavtika sahəsində əsaslı tədqiqatlar və görkəmli xidmətlər üçün Obert medalı təsis etmişdir.
Hydrangea oblongifolia
Hydrangea aspera (lat. Hydrangea aspera) — hortenziyakimilər fəsiləsinin hortenziya cinsinə aid bitki növü.
Hydrangea obovatifolia
Hydrangea chinensis (lat. Hydrangea chinensis) — hortenziyakimilər fəsiləsinin hortenziya cinsinə aid bitki növü.
Inonotus obliquus
Inonotus obliquus (lat. Inonotus obliquus) — fungi aləminin basidiomycota şöbəsinin agaricomycetes sinfinin hymenochaetales dəstəsinin hymenochaetaceae fəsiləsinin inonotus cinsinə aid göbələk növü.
== Botaniki xarakteristikası ==
Çaqa göbələyi canlı ağacların üzərində, başlıca olaraq tozağacı üzərində parazitlik edir. Sporları qabıqdan nüfuz etməklə (günəş yanığı, sinmiş budaq görüntüsü) dağıdıcı təsir edərək, orada inkişaf edir. İnkişaf etdiyi yerdə dairəvi şişkinlik - uzunluğu 30-40 sm, qalınlığı 10-15 sm nəzərə çarpır. Çox vaxt tozağacı qabığında bu şişkinlik qat həmişəlik saxlanılır. Kəsik, yarıq, oyma, kəsilmiş yer 3 qatlı: xarici qat qara rəngli, qalınlığı 1–2 mm, orta qat - qalın, möhkəm, bərk, kip, qonur-qəhvəyi rəngli, müxtəlif qalınlıqlı, daxili qat - yumşaq, boş, bəzən qonur və ya sarımtıl, ağacın dərin qatı çürük, iylənmiş, qoxumuş və kiflənmiş olur. Bu göbələk bəzən qızılağacda, təsadüfü hallarda quşarmudunda inkişaf edir.
Tozağacı və qarışıq meşələrdə daha çox müşahidə edilir.
Çaqa göbələyini bütün il boyu toplamaq mümkündür.
Juniperus communis f. oblonga-pendula
Adi ardıc (lat. Juniperus communis) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinin ardıc cinsinə aid bitki növü.
Hündürlüyü adətən 5–10 m, gövdəsinin diametri 0,2 m olan, çətiri möhkəm, konusşəkilli və ya yumurtaşəkillidir. Qabığı boz-qonur, lifli, zoğları qırmızı-qonurdur. İynəyarpaqları üç hissəli, ucu biz, uzunluğu 1,5 sm, eni 0,1–0,2 sm-dir, yaşıl, üst tərəfdən ağ zolaqlı və çöküntülüdür, budaqlarda 4 ilə qədər qalır. Mayda çiçəkləyir, erkək çiçəkləri sarı, dişi çiçəkləri yaşıldır. Qozaları yumru, diametri 0,6–0,9 sm-dir, yetişmiş meyvəsi göyümtül-qara, çöküntülüdür. Yavaş böyüyür. İllik boy artımı 10–15 sm-dir. 200 ilə qədər yaşayır.
Juniperus communis var. oblonga
Adi ardıc (lat. Juniperus communis) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinin ardıc cinsinə aid bitki növü.
Hündürlüyü adətən 5–10 m, gövdəsinin diametri 0,2 m olan, çətiri möhkəm, konusşəkilli və ya yumurtaşəkillidir. Qabığı boz-qonur, lifli, zoğları qırmızı-qonurdur. İynəyarpaqları üç hissəli, ucu biz, uzunluğu 1,5 sm, eni 0,1–0,2 sm-dir, yaşıl, üst tərəfdən ağ zolaqlı və çöküntülüdür, budaqlarda 4 ilə qədər qalır. Mayda çiçəkləyir, erkək çiçəkləri sarı, dişi çiçəkləri yaşıldır. Qozaları yumru, diametri 0,6–0,9 sm-dir, yetişmiş meyvəsi göyümtül-qara, çöküntülüdür. Yavaş böyüyür. İllik boy artımı 10–15 sm-dir. 200 ilə qədər yaşayır.
Juniperus communis var. oblonga-pendula
Adi ardıc (lat. Juniperus communis) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinin ardıc cinsinə aid bitki növü.
Hündürlüyü adətən 5–10 m, gövdəsinin diametri 0,2 m olan, çətiri möhkəm, konusşəkilli və ya yumurtaşəkillidir. Qabığı boz-qonur, lifli, zoğları qırmızı-qonurdur. İynəyarpaqları üç hissəli, ucu biz, uzunluğu 1,5 sm, eni 0,1–0,2 sm-dir, yaşıl, üst tərəfdən ağ zolaqlı və çöküntülüdür, budaqlarda 4 ilə qədər qalır. Mayda çiçəkləyir, erkək çiçəkləri sarı, dişi çiçəkləri yaşıldır. Qozaları yumru, diametri 0,6–0,9 sm-dir, yetişmiş meyvəsi göyümtül-qara, çöküntülüdür. Yavaş böyüyür. İllik boy artımı 10–15 sm-dir. 200 ilə qədər yaşayır.
Kageneckia oblonga
Kageneckia oblonga (lat. Kageneckia oblonga) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin kageneckia cinsinə aid bitki növü.
Kamera-obskura
Kamera-obskura (lat. - "qaranlıq otaq" deməkdir) — obyektlərin optik təsvirini almaq üçün sadə qurğu. İşıq keçirməz qutudan, divarların birində kiçik dəlikdən və əks divarda ekrandan (mat şüşə və ya nazik ağ kağız) ibarətdir. 0,5-5 mm. diametrlik dəlikdən işıq şüaları keçərək ekranda təsvir əmələ gətirir. Kamera-obskuranın əsasında bir-çox fotoaparatlar düzəldilmişdir.
== İşləmə prinsipi ==
Kamera-obskurada təsvirin sahə dərinliyi aşağı olur. Təsvirin sahə dərinliyinin müəyyən məhdud həddə qədər artırılması üçün dəliyin ölçüsü azaldılır. Dəliyin ölçüsünün həddən artıq azaldılması difraksiya effektinin əmələ gəlməsinə və təsfirin kifayət qədər bulanıq olmasına gətirib çıxarır. Obskura təsvirin sonsuz kəskin sahə dərinliyi ilə xarakterizə olunur.
