papaq sözü azərbaycan dilində

1 is. 1. Əsasən tüklü dəridən tikilən baş geyimi. Buxara dərisindən papaq. Sur papaq. – Aslan zağarası getmiş papağını çıxardıb, əlindəki kağızı onun içinə qoydu… M.Hüseyn. …[Dadaş] kepkasını götürüb, gümüşü papağını başına qoydu… S.Rəhimov. // Ümumiyyətlə, hər növ baş geyimi. 2. Bir şeyi yuxarıdan örtən şey; qapaq. ◊ Papaq eləmək – bildirmək, xəbər eləmək. Xeyir iş olanda bizə də bir papaq elə. Papağını əyri (çəp) qoymaq – xatircəm olmaq, rahat olmaq; özünü qayğıdan, məsuliyyətdən azad hiss etmək. [Rüstəm:] Bizim zamanda planları yerinə yetirdin, papağını çəp qoy, neyləsən, söz deyən olmayacaq. M.İbrahimov. Papağını əyri (çəp) qoyub gəzmək – heç bir işlə məşğul olmamaq, boşboş, avara-avara gəzmək. Papağını göyə atmaq – çox razı olmaq, çox sevinmək. [Qızyetər Nəcəfə:] Sən papağını göyə at ki, Şirzadla gəzirəm. M.İbrahimov. Papağını qabağına qoymaq yaxud qabağına qoyub fikirləşmək – yaxşı-yaxşı düşünmək, hərtərəfli düşünmək, götür-qoy etmək. [Səkinə Rüstəmə:] Papağını qoy qabağına, ağlını yığ başına, ay kişi, Yarməmmədə, Salmana söykənən kəlləmayallaq uçar. M.İbrahimov. Papaq kimi qaralmaq – uzaqdan qaraltı kimi görünmək, nəzərə gəlmək. [Pəri nənə:] Gördüm ki, bir topa adam papaq kimi qaralır. S.Rəhimov.

1 Bu sözü çərkəzlərin dili ilə bağlayırlar. Bizdə onun yerinə qalpaq olub. Qa­ra­­qalpaqlar elə “qarapapaqlılar” deməkdir. Qalpaq sözü rus dilinə də keçib, amma mə­nası bir qədər dəyişib (yada sal: maşında kalpaçok olur). Papaq xalis türk sö­zü­dür və qalpaq kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Çərkəzlərə də türk dillərindən keçib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 PAPAQ Kişilərin ikisinin də əynində yumşaq çuxa, başlarında papaq vardı (H. Abbaszadə); BÖRK (köhn.) [Xudayarbəy:] Kişi börkü başına nədən ötrü qoyur (C.Məmmədquluzadə); KEPKA Qara oğlan tez bulanmış boz kepkasının dalını qaldırıb boynunu qaşıdı... (M.Hüseyn); KÜLAH (köhn.) Qoyma külahın kəc, a bəy, aldatma cahanı.. (Ə.Qəmküsar); ŞAPKA İkisinin də əynində göy kombinezon, ayağında qaim çəkmə, başında boz şapka vardı (M.İbrahimov).

1 папаха, шапка

2 сущ. 1. папаха (высокая меховая шапка). Buxara papağı бухарская папаха, qeneral papağı генеральская папаха 2. мужской головной убор ◊ papaq aldı-qaçdı о самоуправстве, безвластии; papaq açmaq: 1. ходить просить о помощи у кого-л.; 2. ходить по миру с сумой (нищенствовать); papaq eləmək звать, делая знаки папахой; papağım mənə haram olsun, əgər … я не буду мужчиной, если …; papaqla vursan yıxılar соплей перешибёшь; papaqla vurub yıxarıq kimi шапками закидаем кого; papağı boş qalmaq отправиться на тот свет; papağını qabağına qoyub fikirləşmək взвешивать, взвесить все за и против, хорошенько подумать; papağını qoltuğuna vermək kimin выставить за дверь кого, указать на дверь к ому, гнать в шею кого; papağının altında неизвестно где (ответ на вопрос о местонахождении кого-л. отсутствующего); papağını quma basdırmaq kimin опозорить, обесчестить., осрамить кого; papağını yan qoyub gəzmək ходить козырем (гоголем); papağını yerə vurmaq (soxmaq) kimin опозорить, обесчестить, осрамить кого; papağını göyə atmaq прыгать от радости, ликовать, радоваться; papağını günə yandırmaq напрасно ждать; papağını çevirən kimi очень быстро, незаметно, в один миг

1 I. i. 1. papakh (tall Caucasian hat usually made of sheepskin); 2. cap; dəri ~ fur cap; ingilis krallarının tacqoyma mərasimində qoyulan ~ cap of maintenance; üstü dördkünc olan ~ (ingilis tələbə və professorları geydiyi) college (square, trencher) cap; jokey papağı jockey cap; 3. hat; (həm də qadın üçün) bonnet; ~ qoymaq to put* on one’s hat; papağını çıxarmaq to take* off one’s hat; papağı gözünün üstünə basmaq / endirmək to pull one’s hat / cap over one’s eyes; ~ goymaq to wear* a hat; O papaqda idi He wore a hat; He had a hat on; qadın papağı lady’s hat, bonnet; ◊ papağını qabağına qoyub fikirləşmək to think* over smth. comprehensively / thoroughly / in detail II. s.: ~ mağazası (kişi üçün) hatter’s, (qadın üçün) millinery’s, millinery establishment

1 is. chapeau m ; casquette f ; bonnet m ; toque f ; xəz ~ bonnet fourré, toque fourrée ; ~sız nu-tête, tête-nue ◊ ~ğını qabağına qoyub fikirləşmək réfléchir bien à qch ; peser le pour et le contre d’une décision ; yan qoyulmuş ~ le chapeau perché sur la tête ; ~ğını yan qoymaq mettre son chapeau sur l’oreille

1 сущ. 1. бармак (чӀар алай хамуникай цвайи); motal papaq кьардин бармак (хпен хамуникай кӀвале цвайи еке бармак); qulaqlı papaq япар галай бармак; // гьар жуьредин кьилел алукӀдай затӀ; 2. винелай кьил кӀевдай затӀ; къалпагъ; ** papağını əyri (çəp) qoymaq бармак патахъ (чап) эцигун, архайин хьун, регьят хьун; вичи-вич къайгъудикай, жавабдарвиликай азад гьисс авун; papağını əyri (çəp) qoyub gəzmək бармак патахъ (чап) эцигна къекъуьн, са карни тийиз гьакӀ гьатун, буш-буш ккамар ягъун; papağını göyə atmaq бармак цавуз вегьин, гзаф рази хьун, гзаф хвеши хьун; papağını qabağına qoymaq yaxud qabağına qoyub fikirləşmək бармак вилик тун ва я вилик туна фикирун, хъсандаказ фикирун, вири патарихъай фагьумун, веревирдун, чӀиб-юкӀ ягъун.