Qıla iyəsi
Qıla iyəsi - Altay xalq inancında heyvanlar ruhu. Gul (Kölö, Kiğil, Kığıl, Kölük, Kölik) iyəsi olaraq da bilinir. Heyvanların qoruyucu ruhdur. Hər heyvan üçün fərqli bir iye vardır. Kimi yerlərdə bu ruh eyni zamanda bir şamana aiddir. Vəhşi bir heyvan görünüşündədir. Şamanın sağlamlığını qoruyur. Bu ruhların gerçək görüntülərini şamanların özləri belə görə bilməzlər. Bu ruhlar dağlarda gizlənirlər və yerlərini kimsə tapa bilməz. Bu ruhun başına nə gəlirsə şamanın başına da eynisi gəlir.
Hüceyrə qılafı
Hüceyrə qılafı – meyvə və tərəvəzin toxumalarının hüceyrələrini əhatə edir.
Qılaf protoplastın fəaliyyəti nəticəsində onun xaricində əmələ gəlir və
protoplazmanın ayrılmaz bir hissəsinə çevrilir. Qılaf hüceyrəyə mexaniki
möhkəmlik verir və protoplazmanı xarici təsirlərdən qoruyur. Əsasən sellüloza,
hemisellüloza və protopektindən təşkil edilmiş hüceyrə qılafı bir neçə təbəqədən
ibarətdir. Belə qılafın keçiriciliyi yaxşıdır, belə ki, o, xarici məhlulları hüceyrəyə
yaxşı çəkir ki, buradan da molekullar və ionlar qılafdan sitoplazmanın səthinə asan
keçə bilir.
Adətən yetişmiş bitki hüceyrəsində birinci və ikinci qılaf ayırd edilir. Birinci
qılaf cavan hüceyrələrin hüceyrə divarını yaradır, tərkibində çoxlu su olur, lakin
hüceyrə böyüdükcə hüceyrə daxilində yeni qatlar əmələ gəlir, qalınlaşır və
sellüloza ilə zəngin olan ikinci qılaf yaranır. Getdikcə qalınlaşan qılaf üzərində
üçüncü qılafın qatları əmələ gəlir. Yaranan qatlar üzərində iki qonşu hüceyrə
arasında maddələr mübadiləsinin gedişini təmin edən məsamələr əmələ gəlir.
Qılafın üzərində əmələ gələn məsamələr quruluşca 2 cür olur: sadə və haşiyəli
məsamələr.
