xurd-xəşil sözü azərbaycan dilində

1 zərf Əzik-əzik, xıncımxıncım, sağ-salamat yer qalmamış, sınıqsınıq. Amma birdən işdi mən çölə-zada çıxmalı olsam, sən gərək xurd-xəşil olasan. “Koroğlu”. Elə o günü məntəqəyə bütün bilək sümüyü xurd-xəşil olmuş bir yaralı gətirdilər. Ə.Əbülhəsən. [Qarakişi Hümmətə:] Sən öləsən, [Yusif] səni boz atdan elə salacaq ki, qabırğaların xurd-xəşil olacaq. B.Bayramov. □ Xurd-xəşil etmək – bərk əzişdirmək, əzik-əzik etmək, bədənində sağ-salamat yer qoymamaq. Mollabacı biçarə mütəəlliməni xurd-xəşil edəndən sonra həyətə çıxdı və üzünü qonşuya tutub, ağzına gələni dedi… Çəmənzəminli. [Sərnişinlərdən biri:] Dünən Qara şəhərdə qoca bir arvadı tramvay aldı altına, xurd-xəşil elədi. Qantəmir.

1 Sözün birinci hissəsi farsca xord (xırda) kəlməsinin dəyişmiş forma­sı­dır. Xəşil isə “əzilmiş, qarışmış” deməkdir. Xurd-xəşil “xırdalanıb bir-birinə qarışan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 размозженный, размятый; разбитый на мелкие кусочки, вдребезги

2 в сочет. xurd-xəşil olmaq быть размозженным, размозжиться (раздробиться от удара или давления); xurd-xəşil etmək (eləmək) размозжить, размять, раздробить на мелкие куски

1 нареч. хурт-хешил, шупӀ-шупӀ, пӀиш-пӀиш; // xurd-xəşil etmək хурт-хешил авун, хурт жедалди гатун, бедендик сагъ чка тун тавун.

1 hurdahaş