* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. tar. 1. Keçmiş zamanlarda: fərmanları, qərarları, hökmləri uca səslə camaata elan edən şəxs. 2. Aşağırütbəli məmur. Əvvəl, yəni iki il bundan əqdəm Xudayar bəy qlava yanında çovuş idi. C.Məmmədquluzadə. 3. Keçmişdə: zəvvarları müşayiət edən, onların yola düşməsini və gəlməsini uca səslə camaata xəbər verən şəxs. Sübh olcaq çavuşun münacatı kəndi əhatə eləyib, gah o məhəllədən səsi gəlir, gah bu məhəllədən. C.Məmmədquluzadə.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / çovuş2 сущ. истор. 1. глашатай (лицо, всенародно объявлявшее что-л.; чтец приказов, постановлений и т.п.) 2. устар. чавуш: 1) первое воинское звание, которое присваивалось рядовому (соответствует званию сержанта) 2) лицо, носившее это звание 3. предводитель каравана странников, пилигримов (странствующих богомольцев, паломников)
Azərbaycanca-rusca lüğət / çovuş1 сущ. ист. чавуш (1. вилик девирра: фарманар, къарарар, гьукумар кӀеви ванцӀелди жемятдив агакьардай кас; 2. агъа дережадин къуллугъчи, чиновник; 3. виликра: завварриз беледчивал ийидай, абурун рекье гьатун ва я элкъвена хтун кӀеви ванцелди жемятдиз хабар гудай кас).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / çovuşBax: çavuş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xotkarın dilindən qızı Nigara yaz ki, “bu naməni sənə verən adam mənim çovuşumdur. Mənim barigahımda mənə olan hörmət gərək ona da ola”. (“Koroğlunun İstanbul səfəri”)
Azərbaycan dastanlarının leksikasıBax: çavuş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Azərbaycan dastanlarının leksikasıBu sözün “fərmanları, qərarları, hökmləri uca səslə camaata elan edən şəxs”, “aşağırütbəli məmur”, “zəvvarları müşayiət edən, onların yola düşməsini və gəlməsini uca səslə camaata xəbər verən şəxs” kimi mənaları var. Dialektlərdə “başçı” mənasında işlənir. Bir gün çovuş gəldi ki, hər kim Məkkəyə gedir, gəlsin. (“Alı xan”) * Ayıb olmaz mərdin heç nərəsində, Əslində, bətnində, nə zərrəsində, Namərd çovuş olsa kənd arasında, Gedər o divandan donluq davalar. (“Qurbani”)
Azərbaycan dastanlarının leksikası