Kök altı
Kökaltı — kvadratı a-ya bərabər olan ədədə a ədədinin kvadrat kökü deyilir və
{\displaystyle {\sqrt {{~^{~}}^{~}\!\!}}}
kimi işarə olunur Məsələn:
25
=
5
{\displaystyle {\sqrt {25}}=5}
a ədədinin n-ci dərəcədən kökü n kimi işarə olunur. n-ci dərəcədən kökün tərifinə görə (n)n=a eyniliyi doğrudur.
Tərif:
Mənfi olmayan ədədin n-ci dərəcədən mənfi olmayan kökünə, bu ədədin n-ci dərəcədən hesabı kökü deyilir.
Kökaltı aşağıdakı xassələrə malikdir:
Hasilin kökü vuruqların kökləri hasilinə bərabərdir, a olarsa onda
Qismətin kökü bölünənlə bölənin kökləri qismətinə bərabərdir, yəni a olarsa onda
Kökün natural üstlü qüvvəti, kökaltı ifadənin həmin üstlü qüvvətinin kökünə bərabərdir, yəni a n, m N olarsa (n) m =n
Kökün dərəcəsinin hər hansı natural ədədə vurub kökaltı ifadəni həmin dərəcədən qüvvətə yüksəltsək kökün qiyməti dəyişmir, yəni a olarsa n = nm
== Xassələri (düsturla) ==
0
n
=
0
;
n
∈
N
≥
2.
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{0}}=0;n\in \mathbb {N} \geq 2.}
a
b
n
=
a
n
b
n
,
a
,
b
≥
0
;
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{ab}}={\sqrt[{n}]{a}}{\sqrt[{n}]{b}},\qquad a,\ b\geq 0;}
a
n
n
=
a
,
a
⩾
0
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{a^{n}}}=a,a\geqslant 0}
∀
a
⩾
0
,
b
>
0
1
b
n
=
3
n
b
n
{\displaystyle \forall a\geqslant 0,b>0\qquad {\sqrt[{n}]{\frac {1}{b}}}={\frac {\sqrt[{n}]{3}}{\sqrt[{n}]{b}}}}
a
m
n
=
(
a
n
)
m
=
(
a
1
/
n
)
m
=
a
m
/
n
.
On altı
On altı — say sistemində ədədlərdən biridir. on beşdən sonra, on yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
=== Say sistemində ===
On altı ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir.
Otuz altı
Otuz altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Otuz beşdən sonra, otuz yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
=== Say sistemində ===
Otuz ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir.
Qırx altı
Qırx altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Qırx beşdən sonra, qırx yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
Qırx altı ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
Otuz altı stratagem
Otuz altı stratagema (çin. ənən. 三十六計, çin. sadə. 三十六计, pinyin: sān-shí-liù jì) — Qədim Çinə aid hərbi traktat.
Stratagema (yun. στρατήγημα — hərbi hiylə, kələk ) — hərbi, mülki, siyasi, iqtisadi və şəxsi məqsədlərə çatmaq üçün orijinal yolun hiyləgər planı.
Qədim Yunan dövrünə aid olsa da, Avropada geniş istifadəsi Qədim Roma yazıçısı Sekst Yuliya Frontinaya məxsus lat. “Strategemata” kitabından sonra olmuşdur. Hal-hazırda stratagema 36 qədim Çin hərbi kələyi ilə də xarakterizə olunur.
Otuz altı stratagema
Otuz altı stratagema (çin. ənən. 三十六計, çin. sadə. 三十六计, pinyin: sān-shí-liù jì) — Qədim Çinə aid hərbi traktat.
Stratagema (yun. στρατήγημα — hərbi hiylə, kələk ) — hərbi, mülki, siyasi, iqtisadi və şəxsi məqsədlərə çatmaq üçün orijinal yolun hiyləgər planı.
Qədim Yunan dövrünə aid olsa da, Avropada geniş istifadəsi Qədim Roma yazıçısı Sekst Yuliya Frontinaya məxsus lat. “Strategemata” kitabından sonra olmuşdur. Hal-hazırda stratagema 36 qədim Çin hərbi kələyi ilə də xarakterizə olunur.
On altı barbar (çarlıqlar)
On altı barbar çarlıqları (çin. 十六国, pinyin: shí liù guó) — Qədim Çinin ərazisində 304 - 439-cu illərdə Şimali Çinin çökməsindən meydana çıxmış konqlomerat dövlətlər.
Barbar çarlıqlara Çen, Şimali Xan, Sonrakı Çjao, Erkən Lyan, Sonrakı Lyan, Qərbi Lyan, Şimali Lyan, Cənubi Lyan, Erkən Tsin, Sonrakı Tsin, Qərbi Tsin, Erkən Yan, Sonrakı Yan, Şimali Yan, Cənubi Yan və Sya aiddirlər.
Bu dövrlərdə həmin ərazilərdə, eyni zamanda Jan Vey, Qərbi Şu, Qərbi yan, Duan, Yuven, Çouçi, Erkən Vey və Day dövlətləri mövcud olsalar da tarixçilər onları 16 barbarlara aid etmirlər.
== Beş barbar ==
=== Hunlar ===
Hunlara aid ilk tarixi mənbələr Çin mənbələridir. E.ə. 244-cü ildə adı çəkilən hunlar Çin sərhədlərinə axınlar edirdilər. Buna görə 29 il sonra Sin Şi Xuandi Böyük Çin Səddini çəkdirdi. Sin Şi Xuandinin əmrilə hunlara hücum edən Menq Tyan adlı general hun hökmdarı Tumanı məğlub edərək qovur. Teomandan sonra taxta keçən Mete xaqan hakimiyyətinin ikinci ilində şərq qonşuları olan Tunqhuların torpağını işğal edərək konfederasiyanın tərkibinə qatdı.
Altı
Altı — say sistemində rəqəm və eyni zamanda ədədlərdən biridir. Beşdən sonra, yeddidən əvvəl gəlir.
== Ümumi məlumat ==
Qədim mənbələrdə altı sayı daha çox dünyanın yaradılması ilə bağlı şəkildə özünü göstərməkdədir. "Bibliya"nın verdiyi xəbərə görə, Tanrı dünyanı altı gün içində yaratmış, sonrakı günü isə özü üçün dincəliş günü hesab etmişdir. İran məişətində də Tanrının dünyanı altı gün ərzində yaratmasına inam mövcuddur. Altaylıların bir yaradılış dastanının yaydığı xəbərə görə, Tanrı dünyanı altı günə yaratmış, yeddinci gün isə yuxudan oyanıb yaratdıqlarına tamaşa etməyə başlamışdır[55]. Altı sayı heç bir mənbədə "Kitabi-Dədə Qorqud"da olduğu qədər özünə geniş yer tapmayıbdır. Abidədə deyilir: "Bəzirganlar Bayburanın oğlu üçün bir dəniz qulunu boz ayğır aldılar. Bir ağ tozlu qatı yay aldılar, bir dəxi altı pərli gürz aldılar". Qazan: "- Bəylər!
Altı yüz altmış altı
Vəhşi heyvanın rəqəmi, həmçinin heyvan rəqəmi, iblis rəqəmi və ya vəhşi heyvana məxsus say (q.yun. Ἀριθμὸς τοῦ θηρίου, Arithmós toû thēríou) — Vəhy Kitabının 13-cü fəsli, 18-ci ayəsində Vəhşi heyvan əlaqələndirilən rəqəm. Əhdi-cədidin əksər əlyazmalarında və Bibliyanın tərcümələrində vəhşi heyvanın rəqəmi altı yüz altmış altı və ya "χξϛ" (yunan rəqəmlərində "χ" 600, "ξ" 60 və "ϛ" 6-nı təmsil edir) təşkil edir. Vəhy Kitabının qorunub saxlanmış ən qədim əlyazması olan 115-ci papirus, eləcə də "Codex Ephraemi Rescriptus" kimi digər qədim mənbələrdə vəhşi heyvanın rəqəmi "χιϛ" və ya "χιϲ", yəni ərəb rəqəmləri ilə 616 (χιϛ) kimi verilmişdir. Yunanca mətnin "Novum Testamentum Graece" kimi tənqidi nəşrləri variant kimi "χιϛ"ni qeyd edir.
== İnterpretasiya ==
Korneli Tasitin qeydləri və sonrakı dövrün xristian ənənəsinə görə, Neron 64-cü ildə şəhərin bir hissəsini məhv edən və Roma əhalisini iqtisadi cəhətdən çökdürən Böyük Roma yanğınına görə xristianları günahlandırmışdır. Entoni A. Barrett yazmışdır ki ki, "böyük arxeoloji səylər son vaxtlar yanğın üçün yeni dəlillər ortaya çıxarıb, lakin onu kimin başlatdığını göstərə bilmir". Tasitin "Annallar"ında qeyd edilmişdir:
Tasitin bu qeydləri Neronun Böyük Roma yanğınına görə xristianları günahlandırmasını təsdiqləyən yeganə müstəqil dəlildir və ümumiyyətlə həqiqəti əks etdirdiyinə inanılır. Tasitin müasiri olmuş Svetoni müəllifi olduğu Neronun bioqrafiyasının XVI fəslində yazmışdır ki, "yeni və şeytani xurafata inananların sinfi olan xristianlara cəza verilmişdir". Buna baxmayaraq, o, cəzanın səbəbini göstərməmişdir.
Altmış altı
Altmış altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Altmış beşdən sonra, altmış yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
Altmış altı ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
Altı kitab
Altı kitab (ərəbcə: الكتب الستة, farsca: صحاح سته). Əhli Sünnə tərəfindən ən etibarlı hədis mənbələri kimi qəbul edilmiş 6 kitaba verilmiş ümumi ad. Həmin kitablar aşağıdakılardır:
Səhihi Buxari (صحيح البخاري)
Səhihi Müslim (صحيح مسلم)
Sünəni Nəsai (النسائي سُنن)
Sünəni Tirmizi (سُـنَن الترمذي)
Sünəni Əbu Davud (سُنن أبو داوود)
Sünəni İbn Macə (سُنن ابن ماجة)
== Həmçinin bax ==
Dörd kitab: Cəfəri məzhəbinin 4 əsas hədis kitabı.
Altı ox
Altı ox (türk. Altı Ok) — Türkiyə Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) simvolu və bayrağı. Oxlar Türkiyənin qurucu ideologiyası olan kamalizmin təməl sütunlarını təmsil edir. Bunlar respublikaçılıq, populizm, milliyətçilik, laisizm, etatizm və reformizmdir. Oxların Türkiyə təhsil sisteminə mühüm töhfələr vermiş türk alimi İsmayıl Haqqı Tonquç tərəfindən hazırlandığı güman edilir. Altı ox prinsipləri 5 fevral 1937-ci ildə Türkiyə Konstitusiyasına əlavə edilmişdir. 1938-ci ilin avqust ayından etibarən bayraq bütün rəsmi binalarda qaldırılmışdır.
Altı region
Vilâyatı Sitte (ولاية ستة; mənası: Altı region), 13 iyul 1878-ci ildə imzalanmış Berlin müqaviləsinə görə Osmanlı imperatorluğunun Ərzurum, Van, Mamurətül-əziz, Diyarbəkir, Sivas, Bitlis adlı əsas əhalisi ermənilərdən təşkil edilmiş olan altı regionunun adı.
30 oktyabr 1918-ci il tarixli Mudros sülh müqaviləsinin 24-cü maddəsində “Altı erməni vilayəti” adlandırılmışdır.
Altı siqma
Altı siqma (6σ) proseslərin optimallaşdırılması və stabilləşdirilməsi yolları ilə, onun xətasız axarına imkan verən üsuldur. Əsas məqsədi keyfiyyətin artırılması və eyni zamanda maya dəyərinin aşağı salınmasıdır. Altı siqma anlayışı riyazi statistikadan məlumdur. Siqma-σ ilə dəyişən parametr kimi statistik toplumun orta kvadratik meyillənməsi işarə olunur. Mənası ona gətirilir ki, prosesin riyazi gözləməsi və müsaidə sahəsinin sərhədləri arasındakı məsafə altı siqmaya bərabər olduqda istehsal prosesi zaysız işləyir. Bu iddia istehsal proseslərinin araşdırlması zamanı əldə olunmuş biliklərə əsaslanır. Altı siqma Yaponiyada istehsal proseslərinin öyrənilməsində yaranmışdır. İlkin olaraq bu terminlə istehsal olunan məmulların böyük hisəssinin qoyulmuş tələbləri ödəməsi halı təsvir olunurdu. Keyfiyyət göstəriciləri uzun müddət altı siqma daxilində yerləşən proseslərdə məmulun zaylığının bir milyona düşən sayı 3,4-ü keçmir. Burada riyazi gözləmənin uzunluğu mərkəzdən hər iki tərəfə 4,5 civarıda yerləşir.
Doxsan altı
Doxsan altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Doxsan beşdən sonra, doxsan yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
Doxsan altı ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
Səksən altı
Səksən altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Səksən beşdən sonra, səksən yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
Səksən altı ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
Səma Altı
"Səma Altı" (çin. 天下; Tyənsya) — Çin dilində milli və mədəniyyət konsepti.
== Tarixi və siyasi inkişafı ==
Bu konseptin Şan sülaləsi zamanı yaranması ehtimal edilir.
== Həmçinin bax ==
Odlar Yurdu
== İstinadlar ==
== Notlar ==
Mizoguchi Yuzo, et al. Chūgoku Shisō Bunka Jiten 中國思想文化事典, Tokyo University Press, 2001.
Hayashiya Tatsusaburō, Nihon no Rekishi 12 - Tenka Ittō 日本の歴史 12 - 天下一統, Chūō Kōron Publishing, 1966.
Tamagake Hiroyuki, Nihon Chūsei Shisōshi Kenkyū 日本中世思想史研究, Perikan Publishers. 1998.
Mizubayashi Takeshi, et al. Taikei Nihon-shi 2 - Hōshakai-shi 体系日本史 2 － 法社会史, Yamakawa Publishing.
Səs altı
Subsonik və ya Səs altı, Aerodinamikada səs sürətindən aşağı sürətləri ifadə etmək üçün istifadə olunan termindir (təxminən Mach 0 - 0.8). Həm də yavaş uçan təyyarələrə subsonik təyyarələr deyilir. Republic F-84 Thunderjet buna nümunədir.
Yetmiş altı
Yetmiş altı — say sistemində ədədlərdən biridir. Yetmiş beşdən sonra, yetmiş yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
Yetmiş altı ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir.
İyirmi altı
İyirmi altı — say sistemində saylardan biridir. İyirmi beşdən sonra, İyirmi yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
=== Say sistemində ===
İyirmi altı ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir.
Əlli altı
Əlli altı — say sistemində ədədlərdən biri. Əlli beşdən sonra, əlli yeddidən əvvəl gəlir.
== Riyaziyyatda ==
=== Əsas hesablamalarda ===
Əlli altı ədədi — cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Belə ki, 1, 2, 4, 7, 8, 16, 28 və 56 ədədlərinə qalıqsız bölünür.
Altı günbəz sinaqoqu
Altı günbəz sinaqoqu — Quba rayonunun Qırmızı Qəsəbəsindəki İsaak Xanukov küçəsində yerləşən, memar Gilel ben Xaimin layihəsi əsasında 1888-ci ildə inşa edilmiş sinaqoq. Altı günbəz (sinaqoq həm də 6 guşəlidir) qəsəbədəki Qilqat məhəlləsi sakinlərinin Qələdüz kəndi ətrafından Quba xanı Hüseynəli xanın icazəsi ilə 6 gün ərzində bura köçüb gəlmələrinin rəmzidir. Məbədin 14 əsas pəncərəsi vardır.
Böyük ibadət zalı olan sinaqoq şərq üslubunda tikilmiş qədim memarlıq abidəsidir. İçərisindəki ibadət divarına baxan hissə aron-kaduş adlanır. O, hündürlüyünə görə Avropada təkrarı olmayan və Qüdsə baxan qibləgahdır. Hündürlüyü 7 metrdir. Müqəddəs kitab həmin divarda yerləşən dolabda saxlanılır.
Pəncərələri altıguşəli ulduz şəklində palıd ağacından hazırlanmışdır. Sinaqoqun bərpasına 1995-ci ildə başlanılmış və 2000-ci ilin oktyabr ayında başa çatdırılmışdır.
Altı günlük müharibə
Altıgünlük müharibə (ivr. מלחמת ששת הימים, translit. Milhemet Şeşet Ha Yamim), Uğursuzluq (ərəb. النكسة, translit. Əl-Nəksa), 1967-ci il müharibəsi (ərəb. حرب 1967, translit. Hərb 1967), İyun müharibəsi, 1967-ci il Ərəb-İsrail müharibəsi və ya Üçüncü Ərəb-İsrail müharibəsi — 1967-ci ilin iyun ayının 5-dən 10-a qədər İsrail ilə qonşuları Misir – o dövrdəki rəsmi adı ilə Birləşmiş Ərəb Respublikası, Suriya və İordaniya arasında baş vermiş hərbi münaqişə. Birinci Ərəb-İsrail müharibəsindən sonra qonşu dövlətlər arasında münasibətlər normallaşmadı. İsrail Misirin 1950-ci ildən bağladığı Tiran boğazını yenidən öz gəmilərinin keçməsinə açmaq üçün 1956-cı ildə Sinay yarımadasını işğal etdi (İngiltərə və Fransanın yardımı ilə). Bir müddət keçdikdən sonra İsrail buradan qoşunlarını geri çəkməyə məcbur oldu, lakin bunun müqabilində Misirlə Tiran boğazının həmişə açıq saxlanılması barədə razılıq əldə edildi.
Ayrılığın altı dərəcəsi
Ayrılığın altı dərəcəsi (ing. Six degrees of separation) — təsadüfi seçilən iki şəxs arasında maksimum altı nəfərlik ayrılığın olması fikri bu teoremin əsasını təşkil edir. Bu teorem ilk dəfə 1929-cu ildə Fridyeş Karinti tərəfindən müəyyən edilib və 1990-cı ildə Con Qeyr tərəfindən yazılmış tamaşa ilə məşhurluq tapmışdı.
== Tədqiqat ==
2007-ci ildə 200 milyon Microsoft Messenger istifadəçisi arasında aparılan araşdırma nəticəsində bu teoremin həqiqətə xeyli yaxın olduğu sübut olunmuşdur.
Altı nömrəli məşhur
Altı nömrəli məşhur (ing. Celebrity Number Six qısaldılmış formada CS6) — Finlandiya tekstil mağazasından alınmış parça üzərində çap olunmuş, uzun müddət kimə məxsus olduğu bilinməyən qadın şəklinə verilən addır.
2020-ci ildə TontsaH adlı reddit istifadəçisi r/TipOfMyTongue subredditində post paylaşaraq, parça üzərində təsvir olunmuş 8 siluetin kimlərə məxsus olduğunu tapmaq üçün kömək istədi. Onlardan 7-si 2000-ci illərin ortalarında məşhurluq yaşayan aktyor və modellər olsa da, müəllif tərəfindən 6 rəqəmi ilə nömrələnmiş şəklin kimə aid olduğu müəyyən etmək çətin oldu və uyğun adlı (r/CelebrityNumberSix) subreddit yaradıldı.
Subredditin üzvləri dörd il ərzində yüzlərlə nəticəsiz axtarışlar apardılar, o cümlədən parçanın tədarükçüsü ilə əlaqə saxlamağa cəhd göstərdilər. 2024-cü ildə StefanMorse adlı istifadəçi PimEyes aləti vasitəsilə şəkildəki şəxsin ispan model Leticia Sardan olduğunu ehtimal etdi. Sentyabrın 8-də IndigoRoom adlı istifadəçi fotoqraf Leandre Escorsell tərəfindən 2006-cı ildə çəkilmiş orijinal şəkli yerləşdirdi (IndigoRoom Escorsell ilə əlaqə saxlamışdı, çünki onun Sardanın şəkillərini çəkdiyi bilinirdi). Ertəsi gün, 2009-cu ildən modellikdən təqaüdə çıxan Sarda, əlində həmin fotonu tutduğu şəkli yayımladı. Bundan sonra o, şəklin nüsxələrini satdı və yenidən modellik etməyə başladı.
Konakpınar, Altıeylül
Konakpınar — 2007-ci il siyahıyaalınması nəticələrinə görə 294 əhalisi olan Balıkəsir vilayətinin Altıneylül mahalına bağlı bir məhəllədir.
Konakpınar məhəlləsi; İzmirə gedən yolda mərkəzdən 30 km məsafədədir.
Koreya Yaponiyanın hakimiyyəti altında
Koreya Yaponiyanın hakimiyyəti altında — 1910-1945-ci illərdə Koreyanın Yaponiya İmperiyasının müstəmləkəsi olması dövrü.
Koreya bu dövrdə suverenliyə sahib olmamışdı, yarımadadakı hakimiyyət yapon general-qubernatoruna məxsus idi. Müstəmləkə dövrü yüksək iqtisadi artım templəri, müasir Koreya mədəniyyətinin yaranması, müasir Koreya sənayesinin təməllərinin formalaşması, orta ömür uzunluğunun demək olar ki, iki dəfə artması (23.5 ildən 43 ilədək) və müasir ibtidai təhsilin geniş yayılması ilə yadda qaldı. Eyni zamanda, bu dövrün ilk və son onilliklərində müstəmləkə hakimiyyəti əhali ilə bağlı sərt avtoritar siyasət yürütdü və bu müddət ərzində koreyalılara qarşı ayrı-seçkilik edildi.
Yaponiyanın hakimiyyəti altında olan Koreyanın tarixini üç mərhələyə ayırılır:
Birinci mərhələ (1910-1919)
İkinci mərhələ (1919-1930)
Üçüncü mərhələ (1930-1945)
1910-cu ildə Yaponiya marşalı Terauti Masatake Koreyanın ilk general-qubernatoru təyin edildi. O, yarımadanın modernləşdirilməsi üçün qətiyyətli siyasət yürütməyə başladı. Beləliklə, onun əmri ilə Koreyada bir neçə min məktəb açıldı, burada, xüsusən də yapon dili və yapon ədəbiyyatı öyrənildi. Terauti Koreyada torpaq islahatı həyata keçirdi: Torpaq kadastrı yaradıldı, lakin o, yazılı sənədlər əsasında tərtib edildi, Koreyada torpaq münasibətləri çox vaxt adi qanunlar ilə tənzimləndi. Koreya mənbələrinə görə, bu Koreya kəndlilərinin əhəmiyyətli bir hissəsi tərəfindən torpaq itkisinə səbəb oldu. 1939-cu ildə yapon general-qubernatoru "Adların dəyişdirilməsi haqqında qanun" verdi.
Ləman Altınçekiç
Ləman Bozqurd (1932, Sarıqamış, Qars ili – 4 may 2001, İzmir) — NATO-da Reaktiv təyyarə sürən ilk Azərbaycanlı (Türk) qadın.
Ləman Bozqurd 1932-ci ildə Sarıqamışda doğulan qarapapaq türküdür, litseyi bitirdiyi il Türkkuşu İnönü təsislərində planer təhsili alıb. Dərhal ardından Türkkuşu motorlu məktəbinə müəllim namizədi olaraq qatılıbdır. 1954-cü ildə silahlı qüvvələrə qadınların da alınmasıyla əlaqədar qərar çıxınca İzmir Hava hərb məktəbinə müraciət etmiş və oktyabr 1955-ci ildə burada təhsilə başlamışdır. Pərvanəli təyyarələrlə təhsilini tamamlayaraq 30 avqust 1957-ci ildə məzun olmuşdur. Daha sürətli və daha yüksəyə uçmaq arzusuyla reaktiv pilotu təhsili almaq üçün 1958-ci ildə Eskişehirdəki reaktiv təhsil flotuna qatılmış və qısa bir müddətdə təhsilini müvəffəqiyyətlə tamamlamışdır noyabr 1958-ci ildə reaktiv pilotu olan Ləman Bozqurd 9 il müddətlə F-84 və T-33 reaktiv təyyarələrində uçmuşdur. Daha sonrakı illərdə hava qüvvələrinin qərargah xidmətlərində çalışmışdır. Personal plan şöbə müdiri və Mərkəz şöbə müdiri olaraq vəzifə yerinə yetirən Ləman Bozqurd Altınçəkic ehtiyat polkovnik olaraq təqaüdə çıxmışdır. Ay ulduzlu bayrağı göylərdə daşıyan ilk qadın reaktiv pilotu Ləman Bozqurd Altınçəkic eyni zamanda NATO hava qüvvələrinin də ilk və uzun illər boyunca da tək qadın reaktiv pilotu olmuşdur. Ləman Bozqurd Altınçəkic 4 may 2001-də İzmirdə vəfat etmişdir.
Ləman Altınçəkic
Ləman Bozqurd (1932, Sarıqamış, Qars ili – 4 may 2001, İzmir) — NATO-da Reaktiv təyyarə sürən ilk Azərbaycanlı (Türk) qadın.
Ləman Bozqurd 1932-ci ildə Sarıqamışda doğulan qarapapaq türküdür, litseyi bitirdiyi il Türkkuşu İnönü təsislərində planer təhsili alıb. Dərhal ardından Türkkuşu motorlu məktəbinə müəllim namizədi olaraq qatılıbdır. 1954-cü ildə silahlı qüvvələrə qadınların da alınmasıyla əlaqədar qərar çıxınca İzmir Hava hərb məktəbinə müraciət etmiş və oktyabr 1955-ci ildə burada təhsilə başlamışdır. Pərvanəli təyyarələrlə təhsilini tamamlayaraq 30 avqust 1957-ci ildə məzun olmuşdur. Daha sürətli və daha yüksəyə uçmaq arzusuyla reaktiv pilotu təhsili almaq üçün 1958-ci ildə Eskişehirdəki reaktiv təhsil flotuna qatılmış və qısa bir müddətdə təhsilini müvəffəqiyyətlə tamamlamışdır noyabr 1958-ci ildə reaktiv pilotu olan Ləman Bozqurd 9 il müddətlə F-84 və T-33 reaktiv təyyarələrində uçmuşdur. Daha sonrakı illərdə hava qüvvələrinin qərargah xidmətlərində çalışmışdır. Personal plan şöbə müdiri və Mərkəz şöbə müdiri olaraq vəzifə yerinə yetirən Ləman Bozqurd Altınçəkic ehtiyat polkovnik olaraq təqaüdə çıxmışdır. Ay ulduzlu bayrağı göylərdə daşıyan ilk qadın reaktiv pilotu Ləman Bozqurd Altınçəkic eyni zamanda NATO hava qüvvələrinin də ilk və uzun illər boyunca da tək qadın reaktiv pilotu olmuşdur. Ləman Bozqurd Altınçəkic 4 may 2001-də İzmirdə vəfat etmişdir.
Metalların təzyiq altında emalı
Metalların təzyiq altında emalı — hissənin verilmiş pəstahdan onun ilkin kütləsini dəyişmədən plastiki deformasiyası yolu ilə alınmasını təsvir edən texnoloji prosesdir.
Prosesin gedişi metallarım kristallik quruluşuna əsaslanır. Vahid sahəyə düşən təzyiq metalda deformasiya baş verir. Metallarda kristallar isotrop və ya anisotrop olurlar. Xarici qüvvənin təsiri altında kristallarda sürüşmə müstəvisi üzrə sürüşmə istiqamətində yerdəyişmələr baş verir. Bu kristalların kub, səthi və ya heksaqonal formalara malik olmasından asılıdır. Deformasiya yerdəyişmə, və ya əkizlərin yaranması kimi baş verir. Yerdəyişmə o zaman baş verir ki, toxunan gərginliyin həddn artıq olması zamanı yaranır. Heksaqonal quruluşlu metallarda tor deformasiya olunaraq başqa vəziyyət alır, əkizlər yaranır. İsti halda deformasiya zamanı rekristalizasiya baş verir.
Mustafa Altıoxlar
Mustafa Altıoxlar (1958; Ünye, Ordu), Türk rejissor, prodüser , ssenarist, oyunçu və fizyoterapist. Təhsilini TED Ankara Kolleci / İstanbul Universiteti Cerrahpaşa Tibb Fakültəsi / Qazi Universiteti Fizika Müalicə və Reabilitasiya Magistr olaraq tamamlamışdır. İxtisas sahəsi fizyoterapiya dir. İlk həyat yoldaşı Yasemin Erkan'dan ayrılan Altıokların bu evliliyindən Arya Su adlı bir qızı dünyaya gəldi. Sarp Levendoğlu 'nun dayısının.
== Kino və Televiziya Həyatı ==
=== Rejissor olaraq ===
cayip Təkliflər
Behzat Ç. Bir Ankara Polisiyesi
Kelebek Çıkmazı
Yasak Elma
Beyza'nın Kadınları
Vanna
Üçüncü növdən Yaxın əlaqələr
Çınaraltı
3.
Məni döşəmə yaşmağının altında dəfn edin
Məni döşəmə yaşmağının altında dəfn edin (rus. Похороните меня за плинтусом) — Pavel Sanayev tərəfindən 1994-cü ildə uşşaqlıq illərinin xatirələri əsasında yazılmış avtobioqrafik povestdir. Körpə ikən (iki yaşından on bir yaşına kimi) Pavel Sanayev babası, məşhur sovet aktyoru Vsevold Sanayev və onun həyat yoldaşı Lidiya ilə birlikdə yaşamışdır. Pavel Sanayev povesti atalığı olan aktyor Rolan Bıkova həsr etmişdir.
İlk dəfə 1996-cı ildə Oktyabr (rus. Октябрь) jurnalında nəşr edilmişdir. 1996-cı ildə Oktyabr jurnalının mükafatına layiq görülmüş, Buker mükafatına namizəd göstərilmişdir.
2003-cü ildə “МК-периодика” nəşriyyatının “Oxu üçün müasir kitabxana” (rus. Современная библиотека для чтения) seriyası daxilində ayrıca kitab kimi nəşr edilmişdir. Film kimi ekranlaşdırılmasından sonra, 2010-cu illərdə povest məşhurluq qazanmış, bundan sonra “АСТ” nəşriyyatı povestin əvvəl heç yerdə yayımlanmamış əlavə üç fəslin də (Lent, Ciddilik, Arzuna çatdın əbləh) əlavə edildiyi genişləndirilmiş versiyasını nəşr etmişdir.
Məşum altılıq
Məşum altılıq (ing. Sinister Six) – Marvel Comics tərəfindən nəşr olunan komikslərdə Hörümçək-adamın düşmənləri tərəfindən formalaşdırılmış komanda Sten Li və Stiv Ditko tərəfindən yaradılmış, ilk dəfə "The Amazing Spider-Man Annual" komiksinin 1-ci sayında (yanvar 1964) görünmüşdür. Komanda Hörümçək adama ardıcıl məğlub olan əsas super cinayətkarlardan ibarətdir. Orijinal Məşum altılıq komandası Doktor Osminoq tərəfindən qurulmuşdur.
Məşum altılıq Hörümçək adamın əsas düşmən komandasıdır. Komanda bir çox animasiya serialında və videooyunda görünmüşdür.
== Nəşrolunma tarixi ==
Məşum altılıq komandası ilk dəfə "The Amazing Spider-Man Annual" komiksinin 1-ci sayında (yanvar 1964) görünmüşdür.
== Bioqrafiya ==
=== Orijinal komanda ===
Hörümçək adama ardıcıl üç məğlubiyyətdən sonra Doktor Osminoq mexaniki qollarından ayrı düşür və həbs olunur. Mexaniki qollar sərbəst şəkildə Doktor Osminoqu həbsxanadan xilas edir və Doktor Osminoq Hörümçək adamla yolları kəsişən hər bir supercinayətkara müraciət yollayır. Ancaq Kərkəs, Elektro, Ovçu Kreyven, orijinal Misteri və Qum-adam müraciətə cavab verirlər.
On altıncı simfoniya (Motsart)
On altıncı simfoniya Volfqanq Amadey Motsart tərəfindən 1772-ci ilin mayında yazılmış üç simfoniyadan birincisidir. O zaman gənc bəstəkarın 16 yaşı var idi. Simfoniyanın ifa müddəti 12 dəqiqədir. Bu simfoniyanın əlyazması hazırda Berlindəki "Preußischer Kulturbesitz" dövlət kitabxanasında saxlanılır.
== Quruluşu ==
Simfoniya üç hissədən ibarətdir.
Allegro maestoso, 3/4
Allegro maestoso, 2/4
Allegro, 6/8
=== Birinci hissə: Allegro maestoso ===
=== İkinci hissə: Andante grazioso ===
=== Üçüncü hissə: Allegro ===
== Xarici görüntülər ==
Simfonija br.
On altıncı sülalə (Misir)
XVI sülalə — ikinci aralıq dövrdə Qədim Misiri idarə edən sülalələrdən biri (e.ə. XVII–XVI əsrlər).
== Ümumi məlumat ==
XVI sülalə fironları mərkəzi Tebes şəhəri olmaqla Yuxari Misirdə hökmdarlıq edirdilər.
Tədqiqatlar göstərir ki, XIII sülalədən bəri davam edən aclıq bu dövrdə də qalırdı. Bu hal ölkədə olan ağır sosial-iqtisadi vəziyyətlə bağlı idi.
Bu dövrdə Misir torpaqları vahid mərkəzdə birləşdirilməmişdi. Ölkənin ayrı-ayrı bölgələrində fərqli sülalələr hakimiyyətdə idi. Ikinci aralıq dövr mərkəzi hakimiyyət uğrunda gedən müharibələrlə xarakterikdir. Böhran vəziyyəti insanların həyat şəraitinə mənfi təsir edir, ölkəni yadelli hücumlarına dayanaqsız edirdi.
== Fironlar ==
Yevseyiyə görə XVI sülalədən olan 5 hökmdar 190 il hökmdarlıq etmişlər.
Ost-Hind şirkətinin administrasiyası altında olan Hindistan
Ost-Hind şirkətinin administrasiyası altında olan Hindistan — 1757-ci ildə Plassey döyüşü ilə başlayan və 2 avqust 1858-ci ildə Britaniya Parlamenti tərəfindən qəbul edilən Hindistan Hökuməti Qanunu ilə ləğv edilmiş administrasiyadır. Bu qanunla şirkətin siyasi statusu ləğv edilmiş və onun yerinə Müstəmləkə Hindistanı yaradılmışdır.
== Şərqi Hindistan şirkətinin dövlət statusuna gətirilməsi ==
Plassey döyüşündən sonra Britaniya Ticarət Şirkəti olan Şərqi Hindistan Şirkəti şirkət statusundan hökumət statusuna yüksəldilmişdir. Müharibədən əvvəl şirkətin şəxsi ordusu mövcud idi. Şirkətin Ordusunun 1764-cü ildə Buxar döyüşündə qalib gəlməsi ilə Babur İmperatoru II Şah Alam Şirkətə Benqal, Bihar və Orissa əyalətlərində vergi yığmaq imtiyazını vermişdir.
Daha sonra şirkət ordusu tədricən Mədrəs və Bombey rayonlarını ozinəy ilhaq etmişdir. İngilis-Maratx müharibələri və İngilis-Maysor müharibələri ilə Şirkət Hindistanda bir çox torpaqları özünə ilhaq etmişdir.
== Ləğvi ==
1857-ci ildəki Hindistan üsyanından sonra 2 avqust 1858-ci ildə Britaniya hökuməti Şirkətin Nizamnaməsini ləğv etmək qərarına gəlmişdir. Şərqi Hindistan Şirkətinin siyasi statusu 2 avqust 1858-ci ildə Britaniya parlamentində qüvvəyə minmiş Hindistan hökuməti aktı ilə ləğv edilmişdir. Bundan sonra Müstəmləkə Hindistanı hökuməti yaradılmışdır.
Otuz altıncı simfoniya (Motsart)
Motsartın otuz altıncı simfoniyası (Linz simfoniyası) Volfqanq Amadey Motsart tərəfindən 1783-cü ildə yolüstü Avstriyanın Linz şəhərində dayanarkən bəstələnmişdir. Simfoniyanın ilk premyerası 4 noyabr 1783-cü ildə Linz şəhərində baş tutmuşdur.
== Quruluşu ==
Simfoniya 4 hissədən ibarətdir. Simfoniyanın ifa müddəti 32 dəqiqədir.
Adagio, 3/4 — Allegro spiritoso, 4/4
Poco adagio, 6/8
Menuetto, 3/4
Final (Presto), 2/4
== Tarixi ==
1783-cü ilin yayında Motsart arvadı Konstanse Veber ilə birlikdə atası evinə getməyi qərara alır. Onun məqsədi həyat yoldaşı ilə atası arasındakı gərgin münasibətləri yaxşılaşdırmaq idi, amma onun bu cəhdi heç bir nəticə vermədi. Elə həmin ilin oktyabrında atasının rəftarından məyus olan bəstəkar Vyanaya qayıtmaq qərarına gəli və yolda onlar bir neçə gün Linz şəhərində qalmaq qərarına gəlirlər.
Ciddi maliyyə problemləri ilə arşılaşan Motsart atasına məktublarında qeyd etdiyi kimi "hər cığırda bir simfoniya bəstələməyə məcbur olduğunu" yazırdı. Bu şəhərdə olarkən o, "Linz" adlı yeni simfoniyasını yaratdı. Tez bir zamanda bu əsər çox məşhur oldu və bu gün də ən çox səslənən simfonik əsərlərindən biri olaraq qalmaqda davam edir.
Qara dənizin su altı çayı
Qara dənizin su altı çayı — Mərmərə dənizindən Bosfor boğazından keçməklə Qara dənizin içərilərinə doğru axan duzlu axın cərəyan. Bu su altı çayın axdığı nov 35 m dərinliyə, 1 km enə və 50 km uzunluğa sahibdir. Bu axından sular 6,5 km/s sürəti ilə axır. Buradan axas suyun həcmi hər saniyədə 22 min. m³ təşkil edir. Bu su altı axarda çaylara məxsus elementlər vardır. Məsələn sahillər, astanalar, şəlalər müşahidə edilir.
Qara dənizin dibi ilə axan bu kanallar 6 min il öncə meydana gəlmişdir. Belə düşünülür ki bu novlar, Aralıq dənizindən Qara dənizə axan su axınları zamanı formalaşmışdır. Bu novlarla bu gündə su hərəkət edir.
Qorxu altında (film, 2017)
"Qorxu altında" — rejissor Namiq Əlioğlunun filmi. Narkomaniyaya mübarizə məqsədilə çəkilmişdir.
== Məzmun ==
Filmdə narkotik vasitənin təsirindən mutanta çevrilən və dispanserdən qaçan 3 xəstənin yaşadıqları macəradan bəhs edilir.
Qübbənin altında (teleserial)
Günbəzin altında CBS tərəfindən yayımlanan bir Amerika elmi fantastika və qorxu serialı idi. Bu, Stiven Kinqin 2009 -cu ildə yazdığı “Günbəzin altında” kitabının bir TV versiyasıdır.
== Süjet xətti ==
Serial Mainedəki Chester's Mill qəsəbəsinin dünyanın yerdə qalan hissəsindən əsrarəngiz bir qüvvə tərəfindən ayrılmasından sonra şəhər sakinlərinin həyatlarından və bir -birləri ilə qarşıdurmalarından bəhs edir.
Dəhşət, dram və sirrlərlə zəngin olan serialdır. Hadisələr, Mainedəki Chester's Mills adlı kiçik bir şəhərdə gözəl və mükəmməl bir yaz səhərində baş verir. Şəhər birdən görünən naməlum bir qüvvə tərəfindən dağıdılır. Yer yerindən oynayaraq hərəkət edər və bunun nəticəsində yaranmış naməlum bir qalxan bütün qəsəbəni ələ keçirir və heç kim bu qalxanın necə meydana gəldiyini bilmir. Həmçinin də bu qalxanın nə vaxt yox olacağını da heç kəs bilmir. Avtomobillər yox olur, ailələr bir-birindən qaçmağa başlayır, insanlarda həyəcan baş verir, səmada uçan təyyarələrin hissəcikləri yerə düşür və bir çox başqa maraqlı hadisələr baş verir. Bu dəhşətli hadisənin sirrini başa düşmək üçün bir araya gələn İraq döyüşləri veteranı Barbie, şəhərdəki bir neçə vətəndaşı bir araya gətirmək və onlardan bir qrup yaratmaq istəyir və bu qrupa şəhərin yerli qəzetinin sahibi, fiziki terapiya mütəxəssisinin köməkçisi, 1 qadın və 3 könüllü uşaq daxil olur.
Qızmar günəş altında (film, 1957)
"Qızmar günəş altında" — kinorejissor Lətif Səfərovun filmi.
== Məzmun ==
Kinopovestdə şəhərdən kəndə işləməyə gəlmiş gənc həkim Aydının (Əkbər Fərzəliyev) fədakar əməyindən bəhs olunur. Qısa ezamiyyətə gəlmiş Aydın özünün həkimlik borcunu burada, sadə insanların arasında qalmaqda görür.
== Film haqqında ==
Film Həsən Seyidbəylinin "Kənd həkimi" povesti əsasında ekranlaşdırılmışdır.
Film ssenari müəllifi Həsən Seyidbəylininn kinoda ilk işidir.[mənbə göstərin]
Film aktrisa Məleykə Ağazadənin kinoda ilk işidir.
== Filmin heyəti ==
=== Film üzərində işləyənlər ===
Ssenari müəllifi : Həsən Seyidbəyli
Quruluşçu rejissor : Lətif Səfərov
Quruluşçu operator : Arif Nərimanbəyov
Quruluşçu rəssam : Cəbrayıl Əzimov
Rejissor : Rəşid Atamalıbəyov
Bəstəkar : Tofiq Quliyev
Səs operatoru : Əziz Şeyxov
Mahnıların Mətni : Ənvər Əlibəyli
Məsləhətçi : Ş. Həsənov (professor ), A. Həşimova (həkim), D. Babayev (həkim)
Filmin direktoru : Bəşir Quliyev
Çalır : Üzeyir Hacıbəyov Adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri
Dirijor : Tofiq Quliyev
Rejissor assistenti : Ramiz Əliyev
Operator assistenti : Tofiq Sultanov
Mahnı İfa edən : Mirzə Babayev, Şövkət Ələkbərova
=== Filmi səsləndirənlər ===
İsmayıl Əfəndiyev-Aydın (Əkbər Fərzəliyev) (titrlərdə yoxdur)
Hökümə Qurbanova-Nərminə (Töhfə Əzimova) (titrlərdə yoxdur)
Ələsgər Ələkbərov-Nadirov (İsmayıl Əfəndiyev) (titrlərdə yoxdur)
Sofa Bəsirzadə — Gülpəri (Sürəyya Qasımova) (titrlərdə yoxdur)
== İstinadlar ==
== Mənbə ==
Cabir, S. "Gənc istedadlar" [Müəllim-aktrisa, "Qızmar günəş altında" kino-filmində Gülpəri rolunu oynayan Sürəyya Qasımova və Opera və Balet Teatrının gənc balet artisti Rəfiqə Axundova haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1957.- 28 dekabr.
Şəmsəddin Abbasov. "Sovet Azərbaycanının kinosu" //Kommunist.- 1958.- 29 avqust.
Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред.
Qızılgül altında
"Sub rosa" (azərb. Qızılgül altında) — latın dilində məxfiliyi və ya gizliliyi ifadə edən kəlmə. Qızılgülün gizlilik simvolu kimi istifadə olunduğu qədim tarixdən məlumdur.
== Tarixi ==
Əfsanəyə görə Erot anası məhəbbət ilahəsi Veneradan alaraq onu Qədim Misir tanrısı Horusa həsr edir ki, aşiqlər öz məhəbbətlərinin sirrini ələ verməsinlər.
Reyx işğalı altındakı Şərq regionları Nazirliyi
Reyxin işğal etdiyi Şərq Torpaqları Nazirliyi (alm. Reichsministerium für die besetzten Ostgebiete or RMfdbO) Adolf Hitler tərəfindən 1941-ci ilin iyul ayında yaradılan və Baltik Alman və Nasist nəzəriyyəçisi Alfred Rozenberqin rəhbərlik etdiyi bir nazirlik idi. Alfred Meyer Rozenberqin köməkçisi olub. Bu nazirlik Almanların Barbarossa əməliyyatı nəticəsində Şərqi Avropa və Rusiyada ələ keçirdikləri böyük ərazilərə nəzarət etmək üçün yaradılmışdır. Orta Asiyadakı anti-sovet qruplarının dəstəklənməsində də mühüm rol oynamışdır.
