Cinas
Cinas – formaca eyni, lakin mənaca müxtəlif omonim sözlərdən yaradılır.Bu qafiyə növü orta əsr sufi qəzəliyyatında geniş yayılmışdı və
fars dili vasitəsi ilə Azərbaycan dilinə və poeziyasına da keçmişdi.
Bu beytin birinci misrasında xali sözü "ayrı, uzaq", ikincidə isə
"xal" mənasındadır. Burada biz təmiz cinas görürük. Amma poeziyada
sınıq cinaslardan da geniş istifadə olunur. Bu halda mürəkkəb qafiyənin
forma eyniliyi bir-iki artıq həriflə sınır:
Burada üç tərkibli cinas ikinci misradakı artıq "a" səsi ilə sınmış
olur.
Xalq şeirində cinas qafiyə geniş yayılmışdır. Aşıqlar cinaslı qoşmaya
xüsusi təcnis adı vermişlər ki, bu da cinas qafiyələrlə qafiyələnmiş
qoşma deməkdir. Aşıqlar arasında cinaslı qoşma demək ən çətin yarışdır.
Burada formaca eyni, amma mənaca müxtəlif sözləri təkcə tapmaq yox,
həm də qafiyə kimi işlətmək böyük sənətkarlıq sayılır.
Xalq poeziyasında cinaslı qoşmanın məna, forma baxımından çoxlu
növləri fərqləndirilir.
