doğru sözü azərbaycan dilində

1 sif. 1. Düzgün, düz, haqq. Doğru yol. Doğru sözə nə demək olar. – Yar yanında günahkaram; Doğru sözüm yalan oldu. Aşıq Ələsgər. Bar verməz əkdiklərin, doğru sözümdür, inan; Qatmasan bu torpağa öz alnının tərini. S.Rüstəm. □ Daha doğrusu – həqiqətdə, həqiqətən əslində. 2. Təmiz, saf, namuslu, safqəlbli, sədaqətli, doğruçu. Bu mühəndisi mən insaflı, şərəfli və olduqca doğru bir adam tanıyırdım. B.Talıblı. [Səlim:] Mən səni bir doğru qız zənn edərdim; Səndə ki aldatmaq da varmış? H.Cavid. // İs. mənasında. Düzgün adam, düz adam, ürəyi saf adam, səmimi adam. Daim haqdır Vidadinin deməyi; Doğruların hərgiz itməz əməyi. M.V.Vidadi. 3. Həqiqi, səhih, gerçək, həqiqətə uyğun, uydurma olmayan. Doğru hadisə. Doğru məlumat. – Doğru xəbərdir, anın üçün darə düşmüşəm. Nəsimi. Bu, nağıl deyil, doğru əhvalatdır. M.Rzaquluzadə. // İs. mənasında. Doğru, düzgün, gerçək, həqiqi söz və s. Ömründə gəlməyib doğru dilinə. Q.Zakir. Yaxşı olur doğru, düzün axırı. Aşıq Pəri. // Haqlı, ədalətli. Kim doğrudur? Doğru iş. – [Uluğ:] Budur ən doğru və sağlam tədbir; Olsun üç qonşu bu gündən əlbir. A.Şaiq. 4. Səhvsiz, xatasız, düzgün. İfadə çox doğru ifadədir. – Zeynal çaldığı kimi oxuyardı da, iddia edərdi ki, çargahı özü kimi düz və doğru (z.) oxuyan yoxdur. S.Hüseyn. 5. Xəbər şəkilçisi ilə: doğrudur – 1) düzdür, həqiqətdir. Doğrudur, o bu gün gedir. – Doğrudur, Mahmud arvadını çox sevirdi və onun misilsiz gözəlliyinə bənd olduğu üçün hər bir günahından keçirdi. B.Talıblı. Doğrudur, zərifliyin adı başqadır; Qüvvətə gəl, qüvvətin dadı başqadır. M.Müşfiq; 2) hərçənd, hərçənd ki. Doğrudur, kəndlərdə və balaca şəhərlərdə qışın o qədər bir səfası yoxdur, amma Tiflis kimi yerdə qış böyük bir qənimətdir. C.Məmmədquluzadə. Doğrudur, naxoşdur Tapdıq, tez tapar lakin şəfa. C.Cabbarlı. Doğrudur, Əntiqə anasının son sözünü anlamadı, ancaq soruşmadı. Mir Cəlal. // Eyni mənada bəzən “ki” bağlayıcısı ilə işlənir. Doğrudur ki, yaz hər yerdə yaxşı olur. Mir Cəlal.

2 qoş. Yön, tərəf, istiqamət, cəhət bildirir. Naşı ovçu bərə bəklər, əylənər; Marallar sayrışır yollara doğru. Qurbani. Almaz bir sevinclə Fuada doğru atılaraq onu qucumaq istəyir. C.Cabbarlı. Günəş üfüqə doğru əyiləndə bu adam artıq Heybət stansiyasından uzaqlarda idi. S.Rəhman.

3 düzgün, doğru, dürüst, düz. Dilimizdə çox işlək bir sözdür. Kökü əski türkcəyə dayanır.

1 Doğra şəklində də yazılıb. Türkmən dilində doqral kəlməsi var və ruscaya “становитьсяпрямым”kimi tərcümə olunub (müqayisə et: özünü doğrult, yəni düzəlt). Danışıqda (xüsusən Bakı əhli arasında) to deyil (düz deyil) ifadəsi çox işlənir. Doğru (doqra, to) sözünün mənası əyri sözünün əksidir, “düz” (“tərəf” mənası da var) deməkdir. Belə zənn etmək olar ki, doğru sözünün kökü “mənbə” (adekvat) mənasını verən doğ ad-feil omonimi ilə bağlıdır; doğanaq, doğmaq (gün doğdu-“gün mənbədən çıxdı” deməkdir) kəlmələri də həmin doğ sözü ilə bağlıdır. Başqa bir yozum da mümkündür. Türkmən dilində “turıqa karay” cümləsi “düz bax” deməkdir; həmin dildə turqı kəlməsinin mənası “duz” (прямой) kimi açıqlanıb. Buna əsaslanaraq deyə bilərik ki, sözün kökü doğ deyil, dor (dur, düz) feilidir. Başqa yozum: həqiqət, “qanunauyğunluq” mənasında törülük-doğuluq sözü, “düz olmayan” mənasında isə törüsüz-doğusuz sözləri olub. Belə çıxır ki, doğru sözü qanuni mənasını əks etdirib, qanuni isə “düz” deməkdir.Tuva dilində doğru sözünün yerinə dort kəlməsi işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 təmiz — saf — namuslu — sədaqətli

2 həqiqi — səhih — gerçək — mötəbər — etibarlı

3 səhvsiz — xətasız — düzgün

4 düzgün — dürüst

5 yön — tərəf — sarı

6 1. DOĞRU [Cabbar bəy:] Elə bu dəsgahlardan görünür ki, kişi böyük adamdır; doğru buyurursunuz (N.Vəzirov); ÇİN (arx.) Sənəm: Vaxsey, evim yıxıldı, yuxum çin çıxdı (M.İbrahimov); DÜRÜST Daha Könül özünü saxlaya bilməyib, onun barəsində dürüst öyrəndiklərini bir-birinin dalınca üzünə vurdu (X.Hasilova); DÜZ (dan.) Onun dedikləri həmişə düz çıxırdı (M.İbrahimov); DÜZGÜN Lakin bu sualların heç birinə düzgün cavab vermək olmazdı (M.Hüseyn); GERÇƏK Ləbinə çeşməyi-heyvan dedilər, gerçək imiş (S.Ə.Şirvani); HAQQ Boğulmuş nə qədər haqq danışanlar (S.Vurğun); HESABİ (dan.) Teymur ağa: Bu hesabi sözdür.. (M.F.Axundzadə); SƏHİH Vəli: Bəli, bəli, ağa səhih buyurur... (F.Sadıqzadə). 2. doğru bax sarı 1; tərəf 1

1 DOĞRU – ƏYRİ Qələm əyri kəsilsə də, doğru yazar (Ata. sözü). DOĞRU – YALAN Allah bilir ki, doğru deyirəm! (M.F.Axundzadə); Pul tapmışam, yalan demirəm (M.F.Axundzadə). DOĞRU – YANLIŞ Mən səni doğru yola çəkmək istəyirəm (C.Məmmədov); Yanlış hesab Bağdaddan qayıdar (Ata. sözü).

1 DOĞRU I sif. Düzgün, həqiqi. Haşım bunları düz və doğru adam bilib, bunlarla tanış oldu (B.Talıblı). DOĞRU II qoşma İstiqamət mənasında işlədilən qoşma. Tahir ona doğru gedib təşəkkür eylədi (M.Hüseyn).

1 1. правда; 2. верный, прямодушный, чистосердечный; 3. правильный, истинный, действительный, достоверный; 4. к ..., по направлению к ...;

2 1 I прил. 1. правильный: 1) верный, истинный. Doğru yol правильный путь, doğru cavab правильный ответ, doğru nəticə правильный вывод 2) такой, который нужен. Doğru siyasət правильная политика, doğru hərəkət правильный поступок 3) безошибочный. Doğru ifadə правильное выражение, doğru yazılışı nəyin правильное написание чего 2. правдивый: 1) любящий говорить правду. Doğru adam правдивый человек 2) содержащий в себе правду, основанный на правде. Doğru təsvir правдивое изображение, doğru söz правдивое слово; правдивая речь, şahidlərin doğru ifadələri правдивые показания свидетелей 3. истинный (соответствующий истине, содержащий истину). Doğru (əsl) həqiqət истинная правда, doğru mühakimə истинное суждение, doğru hesab etmək считать истинным 4. достоверный (подлинный, не вызывающий сомнения). Doğru faktlar достоверные факты II нареч. 1. правильно: 1) верно, истинно. Doğru danışmaq говорить правильно, məsələni doğru həll etmək правильно решить задачу, doğru başa düşmək правильно понять, doğru cavab vermək правильно ответить, doğru deyirlər ki, … правильно говорят, что … 2) так, как нужно. Doğru hərəkət etmək поступить правильно 3) безошибочно. Doğru (dəqiq) təyin etmək определить правильно, doğru yazmaq правильно написать 2. правдиво. Doğru təsvir etmək изображать правдиво III предик. doğrudur: 1. правильно, верно. Belə doğrudur так правильно, bax bu doğrudur вот это правильно, tamamilə doğrudur совершенно верно 2. правда. Doğrudur, o gəlib? правда, что он приехал? – Doğrudur! – Правда!, o da doğrudur ki, … и то правда, что …, doğrudurmu? правда ли?, doğru deyil … неправда … IV вводн. сл. doğrudur правда. Dünən, doğrudur, hava soyuq idi вчера, правда, погода была холодная V союз. правда, хотя. Doğrudur, dünən hava soyuq idi, amma … правда, вчера погода была холодная, но … VI сущ. правда. Dilinə doğru gətir говори правду, heç vaxt dilinə doğru gəlməyib kimin никогда не говорил правду ◊ doğru sarsılar, amma yıxılmaz правда пошатнется, но не упадет; atalar doğru deyib ki, … верно сказали наши предки, что …; dəlidən doğru xəbər услышать правду от глупца; doğru söz acı olar правда глаза колет; doğru sözə nə demək olar что правда, то правда 2 послел. 1. по направлению к чему, в сторону чего. Məktəbə doğru по направлению к школе, kəndə doğru по направлению к деревне 2. к кому, к чему: 1) употребляется при обозначении места, предмета, лица, к которым направлено движение. Sahilə doğru к берегу, meşəyə doğru к лесу 2) обозначает направленность действия, движения. Demokratiyanın qələbəsinə doğru irəli! вперед к победе демократии! sadədən mürəkkəbə doğru от простого к сложному, məlumdan məchula doğru от известного к неизвестному 3. к, под (о времени). Axşama doğru к вечеру, под вечер 4. навстречу. Günəş şüasına doğru навстречу солнечному лучу, mənə doğru ко мне навстречу, qonaqlara doğru навстречу гостям 5. на (со значением направленности). Qərbə doğru на запад, şərqə doğru на восток

1 I. s. 1. true, right, sound, correct; ~ qərar a true / right / sound decision; yeganə ~ yol the only true way; 2. honest, faithful; daha ~su or, to be more true II. z. rightly, truly, correctly, true; ~ danışmaq to speak* true; ~ çıxmaq to come* true, to prove to be right; Onun yuxusu doğru çıxdı His / Her dream became true III. qoş. towards, toward; şəhərə / kəndə / dənizə və s. ~ towards the city / village / sea, etc., əsrin sonuna ~ towards the end of the century; İrəliyə doğru! Forward!

1 sif. juste ; correct, -e ; ~ qərar une juste décision ; ~ cavab une réponse correcte ; qoş. vers, à destination de, en direction de, du côté de ; çıxışa ~ yönəlmək diriger (se) vers la sortie ; İrəliyə ~! En avant!

1 прил. 1. дугъри; дуьз, дуьзгуьн, гьахъ; doğru yol дугъри рехъ // daha doğrusu (мадни) дуьз лагьайтӀа, гьакъикъатда; 2. къени, михьи, саф, намуслу, рикӀ михьи, дуьзена (мес. кас); // сущ. дугъри кас, къени кас; 3. гьакъикъи, керчек, гьакъикъатдив кьур, таб квачир (мес. хабар); 4. гъахълу, адалатлу, дуьз; 5. гъалатӀ квачир, дуьзгуьн; 6. doğrudur а) дугъри я, дуьз я, турус я, гьакъикъат я; б) дуьз я, ...

2 къушм. пад, тереф, жигьет къалурдай къушма; // -ди, патахъ; qabağa doğru виликди; yuxarıya doğru винелди.

1 DOĞRU