gəlmək sözü azərbaycan dilində

1 f. 1. Hərəkət edərək, yeriyərək bir yerə varmaq, çatmaq, yetişmək. Öz evimizə gəldik. Kinodan çıxıb mehmanxanaya gəldilər. – [Hacı Bağır:] Hə, axund, de görək nə xəbər ilə gəlmisən? H.Nəzərli. // Üzü danışana tərəf hərəkət etmək, yerimək, yaxınlaşmaq. Atlılar gəlir. Maşın gəlir. – [Məşədi İbad:] Aha, deyəsən, qız gəlir. Ü.Hacıbəyov. // Nəqliyyat vasitəsilə bir yerə varmaq, çatmaq. // Qatar, gəmi, təyyarə haqqında. Qatarla gəlmək. Təyyarədə gəlmək. // Böyük bir məsafə qət edərək bir yerə çatmaq, yetişmək, varid olmaq. Mən İrana gələn karvanla Xoy şəhərinə gəldim. M.S.Ordubadi. // Yaxınlaşmaq, yanaşmaq. Yanına gəlmək. – …Kərbəlayı Heydər əmi qeyzlə çıxardı küçəyə və gəlib yapışardı qulaqlarımdan, qalxızardı göyə. C.Məmmədquluzadə. 2. Kütləvi şəkildə, axınla hərəkət edərək bir yerdə dayanmaq, məskən salmaq, yerləşmək. Yaylağa gəlmək. 3. Eşidilmək, hiss olunmaq, çatmaq. Arvad səsi gəlməyən yer biyabandır. C.Məmmədquluzadə. O yan-bu yandan güllə səsləri gəlirdi. A.Şaiq. …Qan qoxusu gəlir, ölüm havası çalınırdı. M.Hüseyn. 4. Çəkisi olmaq, ağırlığı olmaq. Yemiş 2 kiloqram gəldi. Qarpız nə qədər gəldi? 5. Görünmək, oxşamaq, təsəvvür edilmək. Uzaqdan döyüş asan gələr. – A başına dönüm, sən mənim gözümə bir ağıllı adam gəlirsən. Ə.Haqverdiyev. Bu söhbətlər Fətullaya zarafat kimi gəlirdi. Mir Cəlal. 6. Ərə getməyə razı olmaq, birini xoşlayıb ona ərə getmək; evlənmək. [Əsgər:] İndi, görəsən, qız bilsə ki, mən doğrudan da arşın mal satanam, mənə gələrmi? Ü.Hacıbəyov. Bəyəndiyi qızlar da Məmmədbağıra gəlməyirdi. S.Hüseyn. 7. Yaxınlaşmaq, yetişmək, çatmaq. Qış gəlmişdi. Yaz gəlir. – Bahar füsunkar, əfsanəvi gözəlliyi ilə bizim ellərə gəlirdi. M.Rzaquluzadə. // Yetişmək, gəlib çatmaq. Elə bir vaxt gəlmişdir ki… 8. Yağmaq. Qar gəlir. Dolu gəlir. – Birdən İzzət qarı qızın qolundan tutub silkələdi: – Cəld tərpən, yağış gəlir… Ə.Məmmədxanlı. 9. Təyin olunduğu yerə yetişmək, çatmaq (göndərilən şey haqqında). Poçt gəldi. Bugünkü qəzetlər hələ gəlməyib. – [İsmət:] Çox şükür, Canpoladdan; Bu gün bir məktub gəldi. H.Cavid. Gündə Peterburqdan Gorusa möhürlü paket gəlir… S.Rəhimov. // Xəbər, şayiə, məlumat və s. haqqında. Xəbər gəldi. Yeni məlumat gəldi. 10. Daxil olmaq, girmək, bir yerə yığışmaq. İçəri gəlmək. Hamı zala gəldi. – [Almaz Aftilə:] Evinizə gəlmək olarmı? C.Cabbarlı. 11. Cütləşməyə meyil etmək. Qoça gəlmək (qoyun haqqında). Təkəyə gəlmək (keçi haqqında). – Musa kişi isə yenicə kələ gəlmiş sarı inəyin axurunu təmizləyib yerini rahatlamış( dı)… M.İbrahimov. 12. Acımaq, turşumaq, yetişmək (xəmir haqqında). Xəmir gəldi. 13. məc. Zahir olmaq, görünmək; qaplamaq, çulğalamaq. Üzünə sarılıq gəlmək. – Muxtar diksindi, sifətinə bir qırmızılıq gəldi. Ə.Vəliyev. 14. Törəmək, nəşət etmək, çıxmaq. Sözün kökü sanskrit dilindən gəlir. Onun bu xasiyyəti atasından gəlir. 15. Bir şeyin vətənini, hasil olduğu və ya gətirildiyi yeri göstərir. Bizə xına İrandan gəlir. 16. Qoşulmaq, birləşmək. Türk dillərində şəkilçilər sözlərin axırına gəlir. 17. Meydana gəlmək, hasil olmaq. İşləməkdən adama heç bir zərər gəlməz. 18. Axmaq, cərəyan etmək (qaz və mayelər haqqında). Arxdan su gəlir. Qaz yaxşı gəlir. Burnundan qan gəlir. 19. Çıxmaq, görünmək. Pəncərədən işıq gəlir. 20. Görünmək, sanılmaq, təsəvvür edilmək. Bu sözlər mənə yalan kimi gəlir. 21. Yaramaq, münasib olmaq. Uyğun gəlmək. Bu mənim işimə gəlməz. 22. Yetişmək, bərabər olmaq, uyğun olmaq. Paltar əynimə yaxşı gəlir. Onun başı mənim çiynimdən gəlir. 23. Bir şeyin nəticəsi olmaq, bir şeydən yaxud bir şeyin nəticəsində törəmək, doğmaq, nəşət etmək. Bunlar hamısı işi yaxşı bilməməkdən gəlir. 24. Feli bağlama kimi tərkib daxilində işlənir; məs.: gəlib-yetişmək, gəlib çatmaq, gəlib çıxmaq, gəlib ötmək. 25. “Gəl”, “gəlin” – bir işə dəvət mənasında xitab kimi işlənir. Gəl sabahkı işlərimizdən danışaq. – [Cahan:] Sən gəl atababa yolu ilə evlən. Ü.Hacıbəyov. [Orxan:] Üzük, nişan yalnız könüldür, könül; Olma çocuq, sən gəl mənə ver könül. H.Cavid. [Sitarə:] Gəl toyumuz barəsində niyyət eləyək, gedək bayıra qulaq asaq, görək kim nə eşidər. C.Cabbarlı. 26. Əmr formasında: gəl – məsləhət, xahiş bildirir. Sən gəl, bu işə qarışma. Gəl daşı ətəyindən tök. 27. “Gələk” şəklində – keçək, qayıdaq. İndi köhnə məsələyə gələk. – [Əzrək:] Allaha and olsun ki, burda heç bir günah iş yoxdur… Qərəz, gələk mətləb üstünə! Ə.Məmmədxanlı. 28. “Gəldikdə” şəklində – …haqqında danışmaq lazımsa… Onun məsələsinə gəldikdə… Romanın qəhrəmanına gəldikdə… – [Hüsaməddin] Səba xanımın iş düzəltməsinə gəldikdə, onun nə oyun oynamaq istədiyi mənim üçün aydındır. M.S.Ordubadi. 29. Bir sıra isimlərə qoşularaq müxtəlif ifadələr və mürəkkəb feillər düzəldilir; məs.: gözə gəlmək, dilə gəlmək, cana gəlmək, həyəcana gəlmək, ağlına gəlmək.

1 çatmaq

2 GƏLMƏK Vəlişlə Qarabirçək dözə bilməyib Kübragilə gəldilər (Ə.Vəliyev); AYAQ BASMAQ/QOYMAQ [Vəzir məktubu oxuyur:] Basma ayağını bizim torpağa; İlandan, əqrəbdən yar ola bilməz (S.Vurğun); BUYURMAQ, QƏDƏM BASMAQ/ QOYMAQ Dün naz ilə qədəm basanda bağa; Şümşadü sənubər düşdü ayağa... (Q.Zakir); DƏYMƏK (dan.) Qarı: Sabah bir bura dəy, mənim sağımda bir qız yaşayır (S.Vəliyev); TƏŞRİF GƏTİRMƏK/BUYURMAQ Molla əmi, and olsun sənin canına, gəlmənəm; sən qabaqca bizə təşrif gətirməsən, mən sizə gəlmənəm (C.Məmmədquluzadə).

1 GƏLMƏK – GETMƏK Mən anadan dünyaya bədbəxt gəlmişəm, bədbəxt də gedəcəyəm (Ə.Haqverdiyev).

1 1. приходить, приезжать, прибывать; 2. являться, возникать; 3. наступать, настать; 4. слушаться, доноситься; 5. думаться, казаться, представляться; 6. весить (иметь вес); 7. поступать, поступить;

2 глаг. 1. приходить, прийти: 1) идя, являться куда-л. İşə gəlmək приходить на работу, kitabxanaya gəlmək приходить в библиотеку, evə gəlmək приходить домой, dalınca gəlmək kimin приходить за кем-л., qonaq gəlmək приходить в гости, imtahana gəlmək приходить на экзамен, həkimin yanına gəlmək приходить к врачу; vidalaşmağa gəlmək прийти проститься 2) достигать места назначения, будучи посланным куда-л. Məktublar köhnə ünvana gəlir письма приходят на старый адрес; teleqramlar vaxtında gəlir телеграммы приходят вовремя 3) распространяясь, доходить до кого-л., чего-л. Xəbər gəldi пришла весть 4) наступать, наступить. Vaxt gəldi пришло время, yaz gəldi пришла весна, növbəsi gəlib çatır kimin, nəyin приходит черёд чей 2. идти: 1) являться куда-л. Yanımıza gəlir идёт к нам, yanına gəlirik идём к тебе; evə gəlirəm иду домой 2) распространяться. İy gəlir идёт запах, tüstü gəlir идёт дым 3) выделяться, течь. Yaradan qan gəlir из раны кровь идёт 4) поступать. Qaz gəlir идёт газ, su gəlir идёт вода, buxar gəlir идёт пар 5) доноситься откуда-л. Otaqdan səs gəlir из комнаты идёт шум, gurultu gəlir идёт грохот 6) приближаться, появляться. Qatar gəlir идёт поезд, avtobus gəlir идёт автобус 7) надвигаться, наступать. Yay gəlir идёт лето 8) перен. поступать (регулярно, постоянно). Faiz gəlir идут проценты, pensiya gəlir идёт пенсия 9) устремляться на приманку, ловиться. Quşlar yemə (tələyə) gəlir птицы идут на приманку, balıq qarmağa gəlir рыба идёт на крючок 10) надеваться, влезать. Çəkmə ayağıma gəlmir сапог не идёт на ногу 11) вступать в брак (о женщине). Mənə gəl, peşiman olmazsan иди за меня, не пожалеешь 3. приезжать, приехать (передвигаясь на чём-л., прибыть). avtobusda gəldim приехал на автобусе, qatarda gəldim приехал на поезде 4. ехать (прибывать куда-л. при помощи каких-л. средств передвижения). Moskvadan gəlirəm еду из Москвы, rayondan gəlirəm еду из района, xaricdən gəlirəm еду из-за границы, cənubdan gəlirəm еду с юга 5. поступать, поступить (быть доставленным куда-л.). Mağazaya mal gəlib в магазин поступили товары, satışa diri balıq gəlib в продажу поступила живая рыба 6. подходить, подойти (о тесте). Xəmir gəlib тесто подошло 7. хотеть (иметь желание что-л. сделать). Yuxusu gəlmək хотеть спать, gülməyi gəlir хочет смеяться 8. хотеться. Yatmağı gəlir ему спать хочется, uzanmağı gəlir ему хочется полежать, oxumağı gəlir kimin хочется почитать кому 9. в сочет. со словами: buğaya, qoça и т.п.: 1. приходить в охоту 2. спариваться, спариться (сойтись для случки – о самках) 10. весить (иметь какой-л. вес). Beş kilo gəlir весит пять кило, bir ton gəlir весит тонну 11. gəl, gəlin повел. накл. давай, давайте: употребляется в сочет. с глаголами в форме первого лица мн. ч. в будущем времени как приглашение. Gəl oturaq давай посидим, gəl işləyək давай поработаем 12. gəl, gəlin давай, давайте (употребляется как побуждение к действию). Gəl razılaş давай соглашайся, gəl yığışdır давай убирай 13. gələk перейдём. Əsas məsələyə gələk перейдём к основному вопросу 14. gəldikdə в сочет. с именами в дательном падеже. Bu məsələyə gəldikdə … если обратиться к этому вопросу …; что касается этого вопроса, то … ◊ qalib gəlmək kimə, nəyə победить кого, что, одержать победу над кем, над чем; cuşa gəlmək возбуждаться, возбудиться, приходить, прийти в экстаз; xoş gəlmək kimə нравиться, понравиться кому; köməyə gəlmək прийти на помощь; ağlına gəlmək прийти, приходить на ум; ağlı başına gəlmək: 1. опомниться, прийти в себя; 2. образумиться, взяться за ум; ağıla gəlməz уму непостижимо; başına iş gəlib kimin произошло, случилось несчастье с кем; qulağına gəlmək слышаться, дойти до слуха; əlinə gələn что попадётся под руку; üstünə gəlmək: 1. обратиться, прийти с претензией к кому-л.; 2. стать второй женой кого-либо; dilə gəlmək: 1. заговорить, начать говорить; 2. протестовать, выражать своё несогласие; salamat gəlmək прийти невредимым; ürəyinə gəlmək предчувствовать; üz-üzə gəlmək встречаться, встретиться лицом к лицу; üstün gəlmək kimə, nəyə взять верх над кем, над чем; dəhşətə gəlmək прийти в ужас; qarşı-qarşıya gəlmək kimlə столкнуться с кем; yazığı gəlmək kimə жалеть, пожалеть кого; gözə gəlib kim, nə сглазили кого, что; əcəli gəlib kimin пришёл конец чей; vaxtı gəlib пришло время; baha başa gəlmək дорого обойтись; ucuz başa gəlmək дёшево обойтись; cana gəlmək 1 оживиться, поправиться; cana gəlmək 2 kimdən, nədən дойти, доходить до предела; meydana gəlmək появляться, появиться; dünyaya gəlmək родиться; özünə gəlmək прийти в себя; rast gəlmək kimə, nəyə 1. встречать, встретить кого, что 2. встречаться; повстречаться кому; söz gəlmək kimə получить замечание; hakimiyyət başına gəlmək прийти к власти; yadına gəlmək прийти на память, вспомниться; əliboş gəlmək прийти ни с чем; mənə elə gəlir ki … мне думается (кажется), что …, elə gəldi ki … показалось, что …; necə dilin gəlir? … как язык поворачивается … ?; mənə ağır gəlir ki … мне обидно, что …; sizi (səni) deyib gəlmişəm пришел с надеждой на вас (на тебя); lazım gəlsə если понадобится; yeri gəldikdə при удобном случае; yeri gəlsə в подходящий момент; dalı gəlir продолжение следует; üzü gəlmir стесняется, не осмеливается …; əlindən gələr kimin nə от него можно ожидать, он способен на это; lənətə gəlmiş проклятый; sözünün üstünə gəldi лёгок (легка) на помине; ağır otur, batman gəl веди себя солидно; günün qara gəlsin чтоб тебя постигло несчастье; xoş gəlmişsiniz!: 1. с приездом!; 2 добро пожаловать!; xoş gəldiniz!: 1. добро пожаловать! 2. счастливого пути!; xoş gəldin!: 1. с приездом!, добро пожаловать! 2. ирон. скатертью дорога; mənə yuxu kimi gəlir помню как во сне; mən deyənə (dediyimə) gəldiniz вы убедились, что я прав; əlindən gəlmək уметь что-л. делать; yola gəlmək: 1. исправиться, исправить своё поведение; 2. соглашаться, согласиться, уступать, уступить кому в чём; kefi gələndə когда есть настроение; kefi gəlib он в настроении, в духе; kefin gəlib тебе не до этого, не до нас; öhdəsindən gəlmək: 1. kimin расправиться с кем, подчинить себе; 2. nəyin справиться с ч ем.; yadına gəlmək прийти на память; xoş gəlmək kimə быть по нраву, по вкусу; xoşa gəlmək нравиться, понравиться

1 f. 1. to come*; to arrive; hakimiyyətə ~ to come* to power; nəticəyə ~ to come* to a conclusion; to arrive at a conclusion; razılığa ~ to come* to an agreement / understanding, to come* to terms; sona ~ to come* to an end; dəhşətə ~ to be* horrified; ağlına ~ to occur to smb., to come* into smb.’s mind, to cross smb.’s mind; Onun ağlına gəldi ki,... It occured to him that..., It came into his mind that..., It crossed his mind that...; özünə ~ to come* to oneself; huşa ~ to come* to one’s sense, to regain one’s consciousness / one’s sense; d.d. to come* round; 2. to appear, to present oneself; məhkəməyə ~ to appear before the court; göstərilən vaxt ~ to present oneself at the fixed / appointed time; 3. to reach one’s ears, to be* heard; to come*; Qonşu otaqdan səs gəlirdi Sounds were heard from the next room; 4. to seem (to); Mənə elə gələr ki,... It seems to me that...; 5. to fit; Bu paltar sizə gəlir This dress fits you; 6. to weigh; Bu 5 kq. gələr It may weigh 5 kgs.

1 f. 1) venir vi (ê), arriver vi (ê) ; nəticəyə ~ en venir à la conclusion ; razılığa ~ tomber vi (ê) d’accord, entendre (s’) ; huşa ~ reprendre ses sens ; 2) comparaître vi ; məhkəməyə ~ comparaître en justice ; 3) entendre vi ; 4) croire vt, penser vi, considérer vi ; mənə elə gələr ki,. . . je crois que ; il me semble que

1 гл. 1. атун; maşın gəlir машин къвезва; 2. хтун; хтана агакьун, ахгакьун; öz evimizə gəldik чун чи кӀвализ хтана; 3. атун, агакьун; хьун (ван, хабар); 4. акун, атун, хьун; 5. алукьун, мукьвал хьун, атана агакьун; payız gəldi зул атана; 6. атун, къун; dolu gəlir хар къвезва; 7. атун, фин (мес. кал бугъадал, гьер хпел); 8. атун, цур къачун, къувунун, дакӀун; xəmir gəldi ттини атана; 9. авахьун, атун (мес. иви, яд ва мс.); 10. gəl а) gəlin ша (дяветун, теклифун манада); б) буйр. ф. ша (меслятун, хагьишун манада); sən gəl allaha bax! ша вуна аллагьдиз килиг!; 11. “gələk” şəklində: (чун) къвен, элячӀин, хуьквен манада (са метлебдал, месэладал); ** ağlına gəlmək кил. ağıl; başa gəlmək кил. baş; cana gəlmək кил. can; gözə gəlmək кил. göz.

1 gelmek