dəlmək sözü azərbaycan dilində

1 f. 1. Bir şeylə deşmək, dəlik açmaq, oymaq. Taxtanı dəlmək. Dəmiri dəlmək. – Ağacdələn öz yuvasını ağac koğuşlarında qayırır. Bunun üçün o, ağacda olan hazır koğuşlardan istifadə edir və ya qurumaqda olan ağacları dələrək, yekə koğuş açır. // Deşib keçmək, dəlib keçmək. Güllə torpaq barını dəldi. – [Atakişi] lap yaxında, yol üstündə əyləşib odlu miskənə ilə rels dələn bir oğlanı dindirdi. Mir Cəlal. // Məc. mənada. Bir qələm əsrlik hicran yaratdı; Bir xalqı yarıya böldü qılınc tək; … Dəldi sinəsini Azərbaycanın. B.Vahabzadə. Arasıra günəş işıqları [buludları] yarır və iti oxlar kimi göy qübbəsini dəlirdi. M.İbrahimov. 2. məc. Adətən “bağrını”, “qəlbini”, “canını” sözlərlə – mənən incitmək, ruhən əziyyət vermək. Yandırdı şövqün canımı; Dəldi fəraqın bağrımı. Nəsimi. Başıma mənim bir iş gəlibdir; Eşq atəşi ürəyimi dəlibdir. Xətayi. Zalım oğlu onu qoyub nişana; Dəlib ürəyini, boyayıb qana. Aşıq Ələsgər.

1 Tatar dilində telqeç, telqelerqe, teleqre (axtalamaq) sözləri var. Onların kökü “kəsmək” deməkdir. Dəlmək sözünün ilk mənası “kəsmək” demək olub (bilim sözü də buradandır). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

1 deşmək — oymaq — qazmaq

2 dəlmək bax deşmək

1 1. пробивать, пронизывать, сверлить, буравить; 2. перфорировать; 3. прокалывать, дырявить;

2 глаг. 1. см. deşmək 2. диал. щель, дыра

1 f. bax deşmək

1 гл. 1. тӀвек акъудун, тӀеквен акъудун (мес. кьулунай); // са затӀунай тӀвек акъундна а патаз алатун, фин (мес. гуьлле); 2. пер. руьгьдин азаб гун, хер авун (мес. рикӀел).

1 delmek