dəymək sözü azərbaycan dilində

dəymək sözünün leksik mənası və izahı

• 1 f. 1. Toxunmaq. Mixək əkdim ləyəndə; Mixək boynun əyəndə; Bir cüt qurban demişəm; Əlim əlinə dəyəndə. (Bayatı). // Əl vurmaq, əlini toxundurmaq. Şeylərə dəymə! Kitablara dəymə! – [Hacı Murad:] Yox, oğlum, dəymə, yetişəndə yığıb sənə göndərəcəyəm. S.S.Axundov. 2. Bir şeyə yetişib toxunmaq, rast gəlib toxunmaq. [Aslan bəy:] …Hər halda 30 güllə atılarsa, ondan biri dəyəcək… C.Cabbarlı. [Cavad:] Güllə də igiddən qorxar, o həmişə qorxağa dəyər. Ə.Vəliyev. 3. məc. Toxunmaq, pis təsir etmək, təhqir etmək. Qəlbinə dəymək. Könlünə dəymək. Onun sözü mənə dəydi. – Eh, gözüm, nə dəyib köyrək könlünə? Ey şirin güftarım, nöşün ağladın? M.P.Vaqif. [Fəxrəddin bəy:] Sözün var, söz danış, qəlbə dəymək nə lazım! N.Vəzirov. Rövzəxana dəydi baqqalın sözü; Dişlərin qıcırdıb qızardı gözü. M.S.Ordubadi. 4. “Gözə”, “gözünə”, “gözümə” sözləri ilə – görünmək, sataşmaq. Çoxdandır gözümə dəymirsən. – [Qarovul:] Gedən yoldaşlardan da gözə bir nişan dəyməyir. Ə.Haqverdiyev. Həsən kişinin gözünə bir qaraltı dəydi. M.İbrahimov. 5. “Qulağa”, “qulağına”, “qulağıma” sözləri ilə – yetişmək, qulağa çatmaq. [Əmiraslan ağa:] Ah, yenə qulağıma bir söz dəydi. S.S.Axundov. Azca keçməmiş, iki atlının səsi küçədən Gülnazın qulağına dəydi. M.İbrahimov. Bayramın qulağına at ayaqlarının tappıltısı dəydi. M.Hüseyn. 6. “Yerə” sözü ilə – yıxılmaq. Yeni məhbus üzü üstə yerə dəyib zarımağa başladı. M.İbrahimov. Kişi səndələdi, ağzı üstə yerə dəydi. M.Hüseyn. 7. “Soyuq” sözü ilə – soyuqlamaq, soyuğun təsirindən xəstələnmək. Gər dəysə soyuq, sancılanıb olsa da bimar; Hökm et, gələ cindar. M.Ə.Sabir. Əhməd, balam, üstüaçıq niyə yatıbsan, soyuq dəyər. A.Divanbəyoğlu. 8. “Bir-birinə” sözü ilə – qarışmaq. …Dünya və aləm bir-birinə dəyib. C.Məmmədquluzadə. Dünya bir-birinə dəyib. Əlində bir berdankası olan hər kəs yerə-göyə sığmır. Mir Cəlal. 9. məc. Baş çəkmək, bir yerə, ya birisinin yanına az vaxt üçün getmək. [Mirzədadaş:] …Sən get, evə dəy, mən də gedim, görüm arvad süfrəni açıbdırmı? N.Vəzirov. [Əbil:] Mən kötükçıxaran maşınlara dəyib, tez gəlirəm. Ə.Vəliyev. 10. “Köməyi”, “yardımı” və s. sözləri ilə – köməyi, yardımı olmaq, faydası olmaq, xeyri olmaq. Bir-iki qohum və əqrəbasından və bir neçə dövlətli tanışlarından savayı Hacı Məcid əfəndinin kimə faydası dəydi? C.Məmmədquluzadə. [Aslan bəy:] Qoy deməsin camaat ki, Aslan bəyin kasıblara bir köməyi dəyməyir… C.Cabbarlı. Bu işdə Şəmsiyyə və sərtib Səliminin də [Firiduna] köməyi dəymişdi. M.İbrahimov. 11. məc. Mənası olmaq, lazım olmaq. Belə bir gözəllik uğrunda vuruşmağa dəyirdi. Ə.Məmmədxanlı. // Dəyər şəklində – layiqdir. Yaxşı maldır, almağa dəyər. Baxmağa dəyər. // Əks mənada bəzən inkar şəklində işlənir. Hiç gül olmaz tikənsiz, hiç şadi qüssəsiz; Dərmə gülündən anın, çün güli dəyməz xarinə. Nəsimi. [Hacı Qara:] Bu sözlər bir pula dəyməz, axırıncı sözümdür, məni məəttəl eləməyin! Tez olun, yaraqlarınızı salın! M.F.Axundzadə. 12. Dəyib-dolaşmaq şəklində – toxunmaq, sataşmaq, mane olmaq. [Yoldaşlarımızdan biri:] Nəyimə dəyib-dolaşacaqlar? Yanımda nə pul var, nə qiymətli bir şey. M.Rzaquluzadə. 13. Bir sıra sözlərə qoşularaq müxtəlif ifadələr əmələ gətirir; məs.: göz dəymək (bax göz), zərər dəymək (bax zərər), başı daşa dəymək (bax baş), dişi-dişinə dəymək (bax diş).

  Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / dəymək

• 2 f. 1. Dəymiş hala gəlmək; yetişmək. Taxıl dəymişdir. Tut dəymişdir. – Ağac meyvəni dəyənə qədər saxlar. (Ata. sözü). Yavaş-yavaş dəyər, bitər; Ləzzətli, dadlı meyvələr. A.Səhhət. Bu yerin misli yoxdur əncir-üzüm dəyəndə. S.Rüstəm. 2. Yetişmək (çiban, yara haqqında).

  Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / dəymək

dəymək sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

• 1 yetişmək

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dəymək

• 2 yoxlamaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dəymək

• 3 soyuqlamaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dəymək

• 4 toxunmaq

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dəymək

• 5 yıxılmaq — ilişmək

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dəymək

• 6 1. DƏYMƏK Yavaş-yavaş dəyər bitər; Ləzzətli, dadlı meyvələr (A.Səhhət); YETİŞMƏK ..Şitillər böyüyər, bağım bağ olar; Meyvələr yetişər, kefim çağ olar (A.Şaiq). 2. dəymək bax yıxılmaq 1 3. dəymək bax getmək 1 4. dəymək bax gəlmək 5. dəymək bax sürtüşmək 1

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dəymək

dəymək sözünün omonimləri (çox mənalı sözlər)

• 1 DƏYMƏK I f. Toxunmaq. Daş atanın daşı özünə dəysin; Toxunmasın dırnağına Vətənin (Aşıq Şəmşir). DƏYMƏK II f. Yetişmək. Dad sənin əlindən, a qanlı fələk; Könül həsrət qaldı yara dəyməmiş (Aşıq Şəmşir). DƏYMƏK III f. Yoxlamaq, baş çəkmək. Gedim bir bacımgilə dəyim, görüm necə dolanırlar. DƏYMƏK IV f. Görünmək. Qaranlıq küçədə gözümə heç kəs dəymədi (Q.İlkin).

  Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / dəymək

dəymək sözünün rus dilinə tərcüməsi

• 1 1. трогать, дотрагиваться, задевать, касаться; 2. попадать, попасть (во что), удариться (о что); 3. зреть, созревать, поспевать; 4. наведываться, заглянуть, навестить;

  Azərbaycanca-rusca lüğət / dəymək

• 2 1 глаг. 1. трогать, тронуть: 1) прикасаться, прикоснуться, к кому-л., чему-л., дотрагиваться, дотронуться до кого-л., чего-л. Əl dəymək трогать рукой, mənə dəymə не трогай меня 2) беспокоить, задевать, обижать кого-л. Uşaqlara dəyməyin не трогайте детей 3) задевать, задеть, касаться, коснуться чего-л. Güllə sümüyə dəyib пуля задела кость 2. ударяться, удариться, стукаться, стукнуться. Gəmi sualtı qayaya dəydi пароход ударился о подводную скалу, ayağı dəymək удариться ногой 3. попадать, попасть. Güllə hədəfə dəydi пуля попала в цель; soyuq dəymək простудиться, простыть ◊ azar dəysin! будь (ты, он) проклят!; ayağı bura dəyməsin kimin чтобы чьей ноги здесь не было, чтобы больше духа чьего здесь не было; ayağı dəymək hara ступать ногой куда; ayağı dəyməmiş yer qoymamaq исколесить весь мир; başına dəysin! будь неладен!; bir-birinə dəymək переполошиться, прийти в смятение; qulağıma dəyir до меня доходят слухи; qulağına səs dəymək kimin дойти до слуха чьего; dalından dəymək: 1. kimin выгнать, вышвырнуть кого; 2. nəyin сплавить что, отделаться от чего; dəvənin quyruğu yerə dəyəndə когда рак на горе свистнет; dəymə mənə, dəymərəm sənə не тронь меня – не трону тебя; dilinə bir şey dəyməyib маковой росинки во рту не было; əziyyəti dəymək kimə причинить беспокойство к ому; əl dəyməmişdir не тронуто, не использовано; əlim dəyməmiş … пока не избил, пока не поколотил …; əlim-ayağım dəyməmiş … пока (ты, он) цел …; kefinə dəymək обидеть, испортить настроение; göz dəyməsin не сглазить бы, чтобы не сглазить; gözə dəyən hər nə varsa всё, что попадается на глаза, gözümə bir təhər dəyir kim не в духе, не в настроении кто; köməyi dəymək способствовать, благоприятствовать, помочь, оказать помощь; mənliyinə dəymək задеть самолюбие; sevincindən ayağı yerə dəyməmək прыгать от радости; sözü dəymək kimə обидеть словом кого; xeyri dəymək kimə, nəyə приносить (принести) пользу кому, чему какую; xəsarət dəymək получить телесное повреждение; xətrinə dəymək kimin задеть самолюбие чьё; xətrinə dəyməsin не в обиду будь (будет) сказано; ürəyinə güllə dəysin чтобы пуля тебя (его, её) сразила 2 глаг. 1. заходить, зайти, забегать, забежать, заскакивать, заскочить куда-л. (ненадолго, мимоходом, по пути). Mağazaya dəymək забежать в магазин, poçta dəymək заскочить на почту, aptekə dəymək зайти в аптеку 2. наведываться, наведаться, заходить, зайти к кому-л., навещать, навестить, посещать, посетить. Xəstəyə dəymək навестить больного, valideynlərinə dəymək навестить родителей; dəyib qayıtmaq сходить, сбегать 3 глаг. созревать, созреть, поспевать, поспеть (становиться, стать спелым – о фруктах, арбузе, дыне, помидоре и т.п.). Şaftalı dəyib персик созрел, ərik dəyib абрикос поспел 4 глаг. стоить: 1. иметь денежную стоимость. Bu xalça neçəyə dəyər? сколько может стоить этот ковёр? 2. заслуживать, быть достойным чего-л. Mübahisəyə dəyməz не стоит спора, zəhmətinə dəyməz не стоит труда 3. иметь смысл. Baxmağa dəyər стоит посмотреть, getməyə dəyər стоит пойти; ağız açıb danışmağa dəyməz не стоит говорить; dırnağına da dəyməz kimin не стоит даже мизинца чьего; əl bulaşdırmağına dəyməz не стоит пачкать руки; təşəkkür etməyə dəyməz не стоит благодарности; çürük qoza da dəyməz яйца выеденного не стоит; canlara dəyən … прекрасный, отличный, замечательный (о человеке)

  Azərbaycanca-rusca lüğət / dəymək

dəymək sözünün inglis dilinə tərcüməsi

• 1 f. 1. (toxunmaq) to touch; Dəymə! Don’t touch! bir kəsin xətrinə ~ to offend smb., to hurt / to wound smb.’s feelings; Onlar mənim xətrimə dəyiblər They have hurt / wounded my feelings; They have offended me; 2. (hədəfə) to hit* (d.); hədəfə ~ to hit* the target / mark; Güllə onun qoluna dəydi The bullet hit him / her in the arm; Maşın divara dəydi The car hit the wall; 3. (baş çəkmək) to call on (d.), to visit (d.), to look in (at); dosta ~ to visit a friend; mağazaya ~ to look in at the shop; instituta ~ to call at the institute; 4. (yetişmək) to ripen; to become* ripe; Alma dəyib The apple has become ripe; 5. (qiyməti olmaq) to cost; Bu saat neçəyə dəyər? How much does this watch cost?

  Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / dəymək

dəymək sözünün fransız dilinə tərcüməsi

• 1 f. toucher de qch, effleurer vt, manier vt ; Dəymə! Ne touche pas! hədəfə ~ atteindre la cible ; rendre visite à qn ; mûrir vt (meyvə haqq.)

  Azərbaycanca-fransızca lüğət / dəymək

dəymək sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

• 1 гл. 1. чурун, дигмиш хьун; агакьун (мес. техил, емишар); 2. кӀукӀ гъун; дигмиш хьун (мес. буьвел, тӀур).

  Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / dəymək

• 2 гл. 1. акьун; галукьун; soyuq dəymək къай акьун, къай галукьун, мекьи хьун; yerə dəymək чиле акьун, ярх хьун, акьалдун, алукьун; // пер. хкӀун, пис эсер авун (мес. гафуни); xətrinə dəymək хатурда акьун, рикӀик хкӀун; // пер. кьил чӀугун, кьил гьалчун; 2. куткун, акьун, галукьун (мес. гуьлле лишандихъ); 3. кягъун, гъил ягъун, гъил гвягъун, хкӀун, ктадун, эцягъун, кицягъун; kitablara dəymə! улубрик кямир!; 4. пер. мана хьун, кваз хьун, лазим хьун; 5. dəyib-dolaşmaq кицягъун, эцягъун, манийвал авун, ктадун; ** başı daşa dəymək кил. daş; dişi-dişinə dəymək кил. diş; qulağ(ın)a dəymək япув агакьун, япухъ галукьун (мес. са хабар); köməyi (yardımı) dəymək куьмек хьун, файда хьун, хийир хьун; göz dəymək кил. göz; göz(ün)ə dəymək вил хкӀун, (ягъай) вил акьун, вилиз акун; oxu daşa dəymək кил. ox; zərər dəymək кил. zərər.

  Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / dəymək

dəymək sözünün türk dilinə tərcüməsi

• 1 değmek, ilişmek

  Azərbaycanca-türkcə lüğət / dəymək

dəymək sözü azərbaycan dilinin lüğətlərində