Hüzn ili
Hüzn ili, Kədər ili, Qəm ili və ya Senetül-Hüzn, Miladi təqvimlə təxminən 619-cu ilə müvafiq gələn və Hicri təqvimdə də mövcud olan bir ildir. Bu ilin belə adlandırılmasının səbəbi, İslam peyğəmbəri olan Məhəmmədin, həm əmisi olan Əbu Talibi, həm də ilk həyat yoldaşı olan Xədicəni bu ildə ardıcıl olaraq itirməsidir.
Məhəmmədin peyğəmbərliyinin onuncu ilində, Məkkəli Qureyşlilərin Haşim ailəsinə qarşı boykotu ləğv etməsindən təxminən doqquz ay sonra, əvvəlcə Məhəmmədin əmisi olan Əbu Talib, daha sonra isə onun birinci həyat yoldaşı olan Xədicə bu boykotun səbəb olduğu yorğunluq və xəstəliklərə görə üç günlük ara ilə bir-birlərinin ardınca vəfat etmişdirlər. Ona ən böyük dəstək verən bu iki mühüm şəxsin ölməsi Məhəmmədi hədsiz dərəcədə kədərləndirmişdir. Xədicə ona ilk iman gətirmiş şəxs olduğu halda, əmisi Əbu Talib isə uşaqlıqdan onun hamisi olmuş, daha sonra isə Məhəmməd öz peyğəmbərliyini elan edəndən sonra Məkkədə öz qövmünə qarşı onu bütün çətinliklərdən mühafizə etmişdir.
Mənbələrdə Xədicə və Əbu Talibin vəfat etdiyi Məhəmmədin peyğəmbərliyinin bu onuncu ili Hüzn ili adlandırılmışdır. Bu adın birbaşa olaraq Məhəmməd tərəfindən qoyulduğu da deyilir.
Əbu Talibin ölümündən sonra evindən nadir hallarda çölə çıxan Məhəmmədi Məkkə bütpərəstləri sərt şəkildə təhqir etməyə başlamışdırlar. Onun evinə müxtəlif tullantılar belə atırdılar. Bir gün isə onun başına torpaq atmışdırlar və bundan sonra o toz içində öz evinə qayıtmışdır.
Ümumxalq hüzn günü
Qara Yanvar, bəzən Qanlı Yanvar və ya 20 Yanvar faciəsi — 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə saat 23:30-da Sovet İttifaqı qoşunları SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin "Bakı şəhərində fövqəladə vəziyyət elan edilməsi haqqında" Fərmanına uyğun olaraq və siyasi müxalifət nümayəndələrinin təşkil etdiyi kütləvi iğtişaşların qarşısını almaq üçün SSRİ Konstitusiyasının 14-cü maddəsinin 119-cu bəndini rəhbər tutaraq Bakı şəhərinə daxil oldular. Respublikada vəziyyətin sabitliyinin pozulması dövrü ilk növbədə Ermənistanla Azərbaycan arasında Qarabağla bağlı ərazi mübahisəsi ilə bağlı olmuşdur. Bu, regionda idarəolunmaz vəziyyətlərin, o cümlədən etnofobiya təzahürlərinin yaranmasına səbəb olmuşdur. 1989-cu ilin iyulunda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi siyasi təşkilatı Azərbaycan milli hərəkatının rəhbəri oldu. Bunun fonunda 1990-cı il yanvarın əvvəlində və ortalarında ermənilərlə azərbaycanlılar arasında toqquşmalara çevrilmiş Bakıda kommunist hökumətinə qarşı ölkədə kütləvi nümayişlər keçirildi. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin o vaxtkı sədri Ayaz Mütəllibovun 1989-cu il dekabrın 25-də yazdığı xatirələrə əsasən, respublika KP MK-nın birinci katibi Əbdürəhman Vəzirov onu çağırıb: "O dedi ki, fəlakət yaranır və biz Moskvadan kömək istəməliyik. Bizim Daxili İşlər Nazirliyinin dəbilqə və dəyənəklə təchiz olunmuş öz daxili qoşunlarımız yox idi. Onlar ancaq Moskvadan gələn əmrlərə əməl edirdilər. Biz Daxili İşlər Nazirliyinə və Nazirlər Şurasına qoşun göndərməyi xahiş etdik, əks halda böyük fəlakət baş verə bilər". SSRİ Kommunist Partiyasının baş katibi Mixail Qorbaçov və müdafiə naziri Dmitri Yazov Azərbaycan istiqlal hərəkatının Sovet Azərbaycanı hökumətini devirmək cəhdlərinin qarşısını almaq üçün hərbi vəziyyətin zəruri olduğunu müdafiə edirdilər.
