* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
Sözün tezliyi - sözün mətnlərdə hansı tezliklə rast gəlinmə göstəricisidir. Bu rəgəm 1 000 000 söz arasında sözün neçə dəfə meydana gəlməsini göstərir.
2003 | •••• | 0.39 |
2004 | •••••••••• | 1.01 |
2005 | ••••••••••••••••••• | 2.02 |
2006 | ••••••••• | 0.90 |
2007 | •••• | 0.42 |
2008 | •••••••••••••••••• | 1.95 |
2009 | •••••••••••••••• | 1.76 |
2010 | ••••••••••••••• | 1.63 |
2011 | ••••••••••••••• | 1.63 |
2012 | •••••••••••••••••••• | 2.24 |
2013 | •••••••••••••••• | 1.75 |
2014 | •••• | 0.34 |
2015 | •• | 0.17 |
2016 | •••••••••••••••••• | 1.91 |
2017 | •• | 0.16 |
2018 | ••••••• | 0.75 |
2019 | ••••• | 0.56 |
1 is. Kürədə bişmiş sarı palçıqdan, gildən qayrılan iri saxsı qab. Su küpü. Bir küp sirkə. Küpü doldurmaq. – Mənim rəhmətlik dədəm burada yeddi küp qızıl basdırıb. “M.N.lətif”. Pusqu üçün girdi küpün dalına; Çəkdi əlin bığına, saqqalına. S.Ə.Şirvani. Çoban məşəlin yanındakı iri küpdən bir parça [neft] götürüb məşələ atdı. M.Rzaquluzadə. □ Küp qəbri tar. – çox qədimlərdə ölülərin basdırıldığı və indi qazıntı halında tapılan küpə – qəbir. ◊ Küp dibində yatan – daim sərxoş halda olan adam haqqında. Küp dibində yatmaq – həddindən çox içmək, həmişə sərxoş olmaq, sərxoşluq etmək. [İskəndər:] …Cəlal, ay Cəlal! Sən də mənim kimi dərs oxuyub qurtarandan sonra, başlayacaqsan İskəndər dadaşın kimi küp dibində yatmağa. C.Məmmədquluzadə. Küp qarısı – bax küpəgirən. Daha pünhan qala bilməz nə xeyir, nə şər əməli; Küdurətin küp qarısı gələ bilməz kələk bizə. Şəhriyar. Küpünə girmək (çaxırın və s. içkinin) – həddindən artıq içmək (şərab və b. içki). [Məşədi Səfərqulu:] Sən öləsən, şərabın küpünə girir. S.S.Axundov. Küpünü yum! – ağzını yum! sus!
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / küp2 is. 1. bax dibcik. Tüfəngin küpilə vurub boynuna; Əl salıb cibinə, həmi qoynuna… H.K.Sanılı. [Gödək kişi] tüfəngin küpünü yerə qoydu, sağ əlini [Qədirə] verdi. Mir Cəlal. Əsgər əlini tüfəngin küpünə vurdu. Ə.Əbülhəsən. // Keçmişdə ağızdan, dolma tüfənglərdə və tapançalarda lülə ilə çaxmağın arasında piston qoyulan yer. [Ovçu] çaxmağı qaldırıb gördü ki, küpündə piston da var. M.Rzaquluzadə. 2. Baltanın sapı keçirilən yerin arxa hissəsi. Baltanın küpü ilə vurmaq. 3. Xəncər və s. kimi kəsərtilərin əllə tutulan hissəsi, dəstəsi, qəbzəsi. 4. Buxovun açarla açılıb-bağlanan hissəsi. Buxovun küpü.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / küp1 “Baltanın arxa tərəfi deməkdir”. Təpik, daban mənalarında da işlədilir (küpə getsin deyirik). Tüp, dib, küt formalarında da işlədilir. Qida borusuna qızıl ödən, düz bağırsağa ödən demişik. Ödənin sonluğu (anus) da bu sözlə bağlıdır. Küpəmək “küp ilə zərbə endirmək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti) Gildən düzəldilmiş qabdır. Küpə sözü də var. -ə şəkilçisi, ehtimal ki, kiçiltmə bildirir. Zənn edirəm ki, söz kepimək (qurumaq mənasını verən feildir və bizdə təpimək şəklinə düşüb) sözü ilə bağlıdır, çünki qabı kürədə “bişirir”, qurudurlar. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / küp1 KÜP I is. Gildən hazırlanmış böyük su qabı. Küpə girməyən üzüm sirkə olmaz (Ata. sözü). KÜP II is. Balta, bel və s.-nin sap keçirilən yeri. Qapı yəqin ki, balta küpü ilə döyülməkdən əzilib çatlamışdı (İ.Hüseynov).
Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti / küp2 1 I сущ. 1. кубышка (глиняный сосуд с узким горлом и широкими выпуклыми боками), корчага. İki küp yağ две кубышки масла 2. кувшин II прил. кувшинный. Küp qəbri истор. кувшинное погребение (могилы с погребенными в кувшинах покойниками) ◊ küp dibində yatan заядлый, горький пьяница; küp dibində yatmaq постоянно пьянствовать; küpünə girmək пить, запить горькую, пить запоем; küpünü yum! закрой рот! замолчи! 2 сущ. 1. приклад (широкий конец ложа огнестрельного оружия). Tüfəngin künü приклад винтовки 2. обух, обух (тупая, противоположная лезвию сторона острого орудия). Baltanın küpü обух топора 3. рукоять, рукоятка (часть инструмента, оружия, за которую его держат). Qılıncın küpü рукоятка сабли, кинжала 3. замок (приспособление для смыкания, соединения концов чего-л.). Buxovun küpü замок кандалов
Azərbaycanca-rusca lüğət / küp1 I. i. a big pitcher, a big earthenware pot; ~ dibində yatan məc. a drunkard; ◊ ~ünə girmək idiom. to drink* hard; to be* a hard drinker II. i. (baltada) poll; baltanın ~ü the poll / the blunt end of the ax; (xəncərdə, qılıncda və s.) hilt; qılıncın ~ünə qədər up to the sword-hilt; (tüfəngdə) butt
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / küp1 is. grande cruche f ◊ ~ dibində yatan məc. buveur m, ivrogne m ; soulard m, pochard m ◊ ~ünə girmək idiom. boire sec ; être ivrogne m invétéré ; livrer (se) à la boisson ; godailler vi (fam.)
Azərbaycanca-fransızca lüğət / küp1 сущ. 1. кил. dibcik; // виликра луьледай ацӀурдай тфенгрин ва тапанчийрин луьлединни чахмахдин арада пистон твадай чка; 2. техв, техуь пад (нажахдин); 3. ттум, гъили кьадай чка (гапурдин, турунин ва мс. атӀудай затӀарин); 4. къандалрин куьлегдив кӀевиз-ахъайдай пай).
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / küp2 сущ. куьшуь (чепедикай расна куьреда чранвай ири хъенчӀин къаб); bir küp qızıl са куьшуь къизилар; şərab küpü чехирдин куьшуь; // küp qəbri ист. куьшуьдин сур (сур девирра адет яз кьейибур чӀехи куьшуьдин къене ттуна кучуднавай ва гила эгъуьнардамаз жагъизвай къене гьахьтин куьшуь авай сур); ** küp dibində yatan гьамиша, йиф-югъ пиян касдин гьакъинда; küp dibində yatmaq куьшуьдин кӀанув ксун (чехир авай), кьадардилай артух хъун, йиф-югъ пиян хьун, пиянискавал авун; küp qarısı кил. küpəgirən; küpünə girmək куьшуьда гьахьун (чехир авай), кьадардилай артух хъун (чехир ва мс.); küpünü yum! сив яхъ! сив кӀева! кис!
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / küp(Masallı, Salyan) bax küf. – Fatma küpdə o qədər yelləndi ki, axırda başı gicəlləndi (Salyan)
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.