Süni intellektin qışı
Süni intellektin qışı — süni intellekt üzrə tədqiqat tarixində bir dövr, maliyyənin azalması və problemlərə olan marağın ümumi azalması ilə əlaqədardır. Termin "nüvə qışı" termini ilə bənzətmə yolu ilə təqdim edildi. Süni intellektin istiqaməti artan həyəcanla müşayiət olunan bir neçə dövrədən keçir, ardınca "qış" — məyusluq, tənqid və maliyyələşmənin sonrakı azalması, sonra bir neçə il və ya onilliklər sonra maraq yenidən başlandı.Termin ilk dəfə 1984-cü ildə AAAI-nin (Amerika Süni Zəka Birliyi) illik toplantısında xatırlanmışdır: Müzakirələrin birində süni intellekt sahəsində iki aparıcı tədqiqatçı Rocer Şenk və Marvin Minski, işgüzar ictimaiyyətə istiqamətə həvəsin ortaya çıxması barədə xəbərdarlıq etdilər. Nəzarət altında və bu xəyal qırıqlığı davam edəcək, bir nümunə 1970-ci illərdə yaşanan trendin "ilk qışı" adlandırıldı. Bu müzakirədən sonra tədqiqatçılar arasında bədbinliklə müşayiət olunan bir zəncirvari reaksiya mediada da yayıldı və nəticədə maliyyənin azalmasına və böyük işlərin dayandırılmasına səbəb oldu; üç il sonra milyardıncı süni intellekt sənayesi faktiki olaraq çökdü.Perspektivli texnologiyalarla əlaqəli və sonrakı tənəzzüllər (dəmiryolu maniyası, dotkom köpüyü) ilə xarakterizə olunan hər hansı bir həyəcana gəlincə, "süni intellektin qışı" ilk növbədə qərar qəbul edənlərin – dövlət məmurlarının, investorların, vençur kapitalistlərinin, təşkilat rəhbərlərinin anlayışında dağılma deməkdir. Eyni zamanda, süni intellektin nüfuzunun yüksəlməsinə və aşağı düşməsinə baxmayaraq, bu sahədə araşdırmalar davam edir və ucuzlaşmadan sonra növbəti nəticələr olaraq investor maraqları bərpa olundu. Beləliklə, 2005-ci ildə Reymond Kurtsveyl qeyd etdi ki, "süni intellekt qışı" bu sahədə işi dayandırmadı və 2000-ci illərin ortalarında "minlərlə süni intellekt tətbiqi hər sənayenin infrastrukturuna dərin şəkildə daxil edilmişdir"
== Dövrləşdirilməsi ==
İki uzun "qış" 1974–1980 və 1987–1993-cü illərə aiddir. Bundan əlavə, istiqamətə marağın azalmasına təsir edən bir neçə az əhəmiyyətli epizod var idi, bunlar arasında 1966-cı ildə maşın tərcüməsi layihələrinin uğursuzluğu və 1970-ci ildə bağlantı anlayışının uğursuzluğu. Digər maraq dövrləri:
1971–1975: DARPA-nın Karneqi Mellon Universitetində nitq tanınması tədqiqat proqramında xəyal qırıqlığı;
1973: Laythillin məruzəsinə cavab olaraq İngiltərədəki süni intellekt üzərində aparılan tədqiqatların əhəmiyyətli dərəcədə azalması;
1973–1974: DARPA ümumilikdə süni intellekt üzrə akademik tədqiqatlara xərcləmələri azaltdı;
1987: Lisp maşın bazarının qəzası;
1988: kompüter texnologiyası sahəsində strateji təşəbbüs çərçivəsində süni intellekt üçün yeni xərclərin ləğvi;
1993: ekspert sistemləri yavaş-yavaş iqtisadi diblərə çatır;
1990-cı illər: beşinci nəsil kompüter layihəsi məqsədlərinə çatmadı.
== Erkən epizodlar ==
=== Maşın tərcümə və 1966-cı il üçün ALPAC hesabatı ===
Soyuq müharibə dövründə ABŞ hökuməti Rusiya sənədlərinin və elmi hesabatların avtomatik, ani tərcüməsi ilə xüsusilə maraqlanırdı.
Qışı quru keçən soyuq iqlim (iqlim tipləri)
Qışı quru keçən soyuq iqlim — Böyük Qafqazın şimal- şərq yamacında dəniz səviyyəsindən 1400-2700 m hündürlükdə yayılmışdır. Mülayim və kifayət rütubətlənmə ( illik yağıntı mümkün buxarlanmanın ≥75-100%-ni təşkil edir) ilə səciyyələnir. 10º -dən yuxarı temperatur cəmi əsasən 400º ilə 3000º arasında dəyişir.
Qışı quru keçən mülayim-isti iqlim (iqlim tipləri)
Qışı quru keçən mülayim-isti iqlim — Böyük Qafqazın cənub yamaclarının alçaqdağlıq və ortadağlıq zonalarında 400 - 1000 m hündürlüklərdə, (Qanıx -Əyriçay vadisində 200 - 500 m), Kiçik Qafqazın şimal və şərq yamaclarında dəniz səviyyəsindən 400 - 1500 m hündürlükdə yayılmışdır.
O, az və mülayim rütubətlənmə (illik yağıntının miqdarı mümkün buxarlanmanın 50-100% - ni təşkil edir), yumşaq, az yağıntılı qış və mülayim - isti yayı ilə fərqlənir. 10º- dən yuxarı temperatur cəmi əsasən 3000º- dən 4000º- yə qədər olur. Dənli bitkilərin becərilməsi, bağçılıq, üzümçülük, həmçinin ortadağlıq zonada kurortların və istirahət zonalarının yaradılması üçün əlverişlidir.
