qələm sözü azərbaycan dilində

qələm sözünün leksik mənası və izahı

• 1 is. [ər.] 1. Mürəkkəbə batırıb yazmaq üçün ucu şiş və yarıq yazma aləti. Dəmir qələm. Qələmi əlinə alıb yazdı. – Qələm yazanı qılınc poza bilməz. (Ata. sözü). [Sədr] siyirməsindən bloknot çıxardı, bir neçə vərəq geri qatladı, qələmi mürəkkəbə batırıb yazmaq istədi. Mir Cəlal. // Polad qələmlər ixtira edilməmişdən qabaq qamışdan, qaz lələyindən hazırlanan yazı aləti. Qələm əyri kəsilsə də, doğru yazar. (Ata. sözü). Bir baş çəkin dərdməndin halına; Ərzə yazsın, qələm alsın əlinə. M.V.Vidadi. Baxır kəlağaylı keçən gəlinə; Qarğı qələmini alır əlinə. S.Vurğun. // Karandaş. Salman kişi ona [Aqilə] çoxlu dəftər, rəngli qələm alacağını vəd etdi. Mir Cəlal. 2. məc. Yazma qabiliyyəti, inşa qabiliyyəti, üslub; yazı. Onun gözəl qələmi vardır. – Süngülər açmayan yolu açdın; Qələmindən cavahirat saçdın. A.Səhhət. Diləyim budur ki, hər gecə, hər gün; Sənin qələmindən inci tökülsün. S.Vurğun. // Yazıçılıq simvolu kimi işlənir. Qələm möhkəm olmasa, yazının gücü olmaz. Mir Cəlal. Ürəksən, olmuşdur əsirin aləm; Nə yazsın, hüsnünə zəif bir qələm? S.Vurğun. □ Qələm əhli – bax qələm sahibi. Vaiz, qələm əhlin niyə təhqir eləyirsən? Ey əbri-siyəh, nuri nə təstir eləyirsən! M.Ə.Sabir. O qələm əhliydi, dilli-dilavər; Mən elə bilirdim ər oğlu ərdi. X.Rza. Qələm sahibi – fikrini yazıda yaxşı ifadə edə bilən adam; yaxşı üslubu, mühərrirlik qabiliyyəti olan adam; yazıçı, mühərrir. Qələm yoldaşı – birisi ilə bir yerdə yazı işində çalışan, yazıçılıq, mühərrirlik edən; həmkar. Məgər, otuz yeddidə güdaza vermədimi; Qələm yoldaşlarını; öz qələm yoldaşları? B.Vahabzadə. 3. Metal, daş, taxta və s. kimi bərk cisimlərin üzərində yazı yazmaq, naxış açmaq və s. üçün poladdan düzəldilmiş ucu iti alət. Yazıçı qələmi. Heykəltəraş qələmi. Möhürqazan qələm. // Dəmir kəsmək üçün ağzı iti polad alət. // məh. Odun yarmaq, daş sındırmaq və s. üçün dəmir alət. 4. k.t. Peyvənd üçün qələm kimi kəsilmiş nazik şiv. Qələm vurmaq. Peyvənd qələmi (ağaca calanacaq budaq parçası). Calaq üçün götürülən bitkinin calandığı bitki calaq və ya qələm adlanır. – Qələmlə ən çox limon və sitrus bitkiləri çoxaldılır, çünki bunların qələmlərinin çox faizi kök vermək qabiliyyətinə malikdir. M.Axundov. □ Qələm etmək (eləmək) – 1) k.t. peyvənd etmək, calamaq; 2) ucunu qələm kimi kəsmək, sivriləşdirmək. [Qaraxan] … dəmir kimi qurumuş çəpərdən bir neçə şiv çəkdi, onların ucunu yonub qələm elədi və qırıntılarını da su aşağı axıtdı. S.Rəhimov. Qələm olmaq – peyvənd olmaq, calanmaq, cinsi yaxşılaşdırmaq. Qələm olmuş cır alma. // Ot, taxıl çalındıqdan sonra, onların yerdə qalan ucuşiş kök hissəsi. Ayağıma qələm batdı. // Cavan ağac, fidan. Qələm basdırmaq. 5. köhn. Cür, növ. Beş qələm şey. – Mahmudun sərvəti yalnız bu dükan və dükanda mövcud olan maldan ibarət olmayıb, bunlardan başqa iki qələm malı daha vardı. B.Talıblı. 6. Lələk (quşlarda). Xoruzun boynunda, belində, qanadlarının və quyruğunun üstdə uzun, əyri və rəngbərəng qələmlər var… H.Zərdabi. ◊ Qələm çalmaq – yazmaq, yazıb tərifləmək. Yüz il qələm çalsam gözəl hüsnünə; Doyarmı eşqindən sadiq bir ürək? S.Vurğun. Məndə qüdrət yoxdur qələm çalmağa; Tərif eyləməyə ancaq birini. Ə.Cavad. Qələm çəkmək – pozmaq, adını silmək, yaddan çıxarmaq, adını çəkməmək. Qələm çəkdi əsarətə, əbədilik o şad oldu. M.Rahim. Qələm işlətmək – yazmaq. Salik, mərsiyə şerinin geniş yayıldığı zamanda yaşamasına baxmayaraq, bu sahədə demək olar ki, qələm işlətməmişdir. (Qəzetlərdən). Qələm qaş şair. – sanki qələmlə çəkilmiş incə, gözəl qara qaş. Ələsgərəm, yandım eşq atəşində; Gözüm qaldı sənin qələm qaşında. Aşıq Ələsgər. İlhamın zövq alır can sirdaşından; Sular sonasının qələm qaşından. S.Vurğun. Qələm qatmaq – yazılan bir yazıya təshih və ya təhrif məqsədi ilə əlavələr etmək, pozub düzəltmək, üzərində işləmək. Qələm olmaq – sınmaq, kəsilmək. Qələm olsun əli ol katibi-bədtəhririn; Ki, fəsadi rəqəmi surumuzu şur eylər. Füzuli. Bir yanda qələm oldu uzun qollari-Abbas; Bir yanda gərək xeymələr odlana bu gündə. Aşıq Ələsgər. Qələmdən düşmək – yaddan çıxmaq, adı çəkilməmək, yada salınmamaq, sayılmamaq. Qələmə alınmaq – yazılmaq, inşa edilmək, təsvir edilmək. Rusca qələmə alınmış yazıları layiqincə oxuya bilmirəmsə də, çap olunan kitabları bir əndazəyə qədər oxuram. M.Ə.Sabir. Leyli və Məcnun, Romeo və Cülyetta … kimi gənclərin faciəsi böyük sənətkarlıqla qələmə alınmış və bu faciə əsrlər boyu insanları həyəcanlandırmışdır. M.Arif. Qələmə almaq – bir mövzu ətrafında bir şey yazmaq, inşa etmək, yazmağa başlamaq, təsvir etmək. Qaragözov işığı yan edib, alətləri yerə qoyanda nə qədər sevindiyimi qələmə ala bilmirəm. Mir Cəlal. Qələmə vermək – bir adamın adını yaxşılıq, yaxud yamanlıq ilə birinin yanında çəkmək və ona tanıtmaq. Sənin adını pis qələmə veriblər. O, yaxşı qələmə verilmişdir. – [Hacı Murad:] Orada evim yıxılıbdır ki, xalq məni dövlətli qələminə veribdir. S.S.Axundov. Qələmindən çıxmaq – tərəfindən yazılmaq, inşa edilmək. Sənətkarların qələmindən çıxmış ölməz əsərlər. – Hər dəfə ağamın qələmindən çıxan həcvlərdə o qədər zəhər olur ki, cəhənnəmdə, onun hücrələrində bu qədər zəhər yoxdur. Ə.Məmmədxanlı.

  Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / qələm

qələm sözünün etimologiyası

• 1 Ərəbcə “qamışdan pero” deməkdir, cəmi əqlam kimidir.

  Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / qələm

qələm sözünün sinonimləri (yaxın mənalı sözlər)

• 1 1. QƏLƏM (yazmaq üçün alət) Gəl qələm götürüb, qoşa söz tutaq.. (S.Vurğun); XAMƏ (arx.) Əqlimi puç etdi kitabət, yazı; Xaməni atdım, buraxıb kağızı (Ə.Nəzmi); LƏLƏK (köhn., məc.) Odur, şair oturmuş balaca miz dalında; Quş lələyi əlində, bir dünya xəyalında (B.Vahabzadə). 2. qələm bax lələk 1 3. qələm bax karandaş

  Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / qələm

qələm sözünün rus dilinə tərcüməsi

• 1 1. ручка, тростниковое перо; 2. черенок, прививок; 3. резец, зубило;

  Azərbaycanca-rusca lüğət / qələm

• 2 сущ. 1. ручка. Kağız və qələm gətirmək принести бумагу и ручку, qələmlə yazmaq писать ручкой 2. перо: 1) орудие для письма чернилами. Qamış qələm тростниковое перо, polad qələm стальное перо 2) орудие для письма как символ писательского труда, профессии писателя. Xalqa qələmlə xidmət etmək пером служить народу; qələm yoldaşı (dostu) товарищ (друг) по перу 3) роговой полый стерженёк на теле птиц, перо птицы 3. разг. карандаш. Rəngli qələmlər цветные карандаши, qırmızı qələm красный карандаш, qələmlə çəkilmiş нарисованный карандашом 4. зубило (инструмент для рубки металла, обработки камня) 5. тонкий черенок для прививки 6. устар. сорт, разновидность, вид II прил. 1. черенковый. Qələm plantasiyası черенковая плантация 2. перочинный. Qələm bıçağı перочинный нож 3. разг. карандашный 4. зубильный ◊ qələm əhli писатель, пишущий; qələm sahibi человек, обладающий талантом писателя, журналиста и т.п.; qələm qatmaq внести поправку с целью исправления или изменения; qələm işlətmək писать; qələm çalmaq: 1. воспевать, воспеть; хвалить, похвалить; 2. многократно писать, письменно выступать против кого; qələm çəkmək: 1. вычёркивать, вычеркнуть, зачёркивать, зачеркнуть; 2. не упоминать; qələmdən düşmək быть пропущенным, быть забытым; qələmə alınmaq быть описанным, изображённым; qələmə almaq, qələmin ucuna almaq брать на заметку что; qələmə vermək kimi, nəyi necə создавать мнение (хорошее или плохое) о ком; qələmə sarılmaq браться, взяться за перо; qələmindən çıxmaq kimin выйти из-под чьего. пера, быть созданным, написанным кем; qələm yazanı qılınc poza bilməz что сделает перо, того не сделает меч; что написано пером, того не вырубишь топором; qələmi daşdan keçir kimin имеет бойкое перо; qələm etmək (eləmək) прививать, привить; qələm etmə черенкование; qələm olmaq быть привитым

  Azərbaycanca-rusca lüğət / qələm

qələm sözünün inglis dilinə tərcüməsi

• 1 i. pen; avtomat ~ fountain-pen; diyircəkli ~ ball-point(pen); ◊ ~ çəkmək to cross (d.) out; to strike* (d.) out; məc. to destroy (d.), to do* away (with); ◊ ~ə əl atmaq to set* / to put* a pen to paper, to take* a pen in hand

  Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / qələm

qələm sözünün ləzgi dilinə tərcüməsi

• 1 [ər.] сущ. 1. къелем, ручка; // цӀакулдин къелем (кхьирагвилин символ); 2. пер. къелем, перо; кхьинар, кхьинрин алакьун, кхьинардай тегьер; qələm əhli кил. qələm sahibi; qələm sahibi къелем эгьли, къелемдин иеси; кхьираг, зари; 3. карандаш; 4. сунт (ракьал, къванцел эгъуьнна кхьинардай, нехиш акъуддай руцӀугул хьтинди); 5. пер. ракьун ккун (кӀарасар паддай, къван хадай); 6. х.м. къелем; жегьил ттар; qələm basdırmaq къелем(ар) акӀурун; // кӀалам; кӀалам гун патал атӀанвай цуьрц; qələm vurmaq кӀалам ягъун, кӀалам илигун; qələm etmək (eləmək) а) х.м. кӀалам ягъун, илигун; б) кӀвенкӀ авун, кӀуф авун; 7. векь, техил ядамаз абурукай ччиле амукьай кӀуф хци пунар, кьалар; 8. куьгьн. жуьре; üç qələm şey пуд жуьре затӀ; 9. цӀакул, чаквал (къушран); ** qələm çalmaq кхьин, кхьена тарифун; qələm çəkmək къелем чӀугун, чӀурун, тӀвар чӀурун, рикӀелай алудун, тӀвар кьун тавун, тӀвар тӀакьун; qələm işlətmək къелем кардик кутун, къелем кӀвалахарун, кхьин; qələm qaş шаир. къелемдив чӀугур хьтин шуькӀуь, иер, чӀулав рацӀамар; qələm olmaq пер. шанкӀал хьун, атӀун, хун (мес. гъил); qələmdən düşmək рикӀелай алатун, тӀварни тахкьун, кваз тахкьун, гьисаба тахкьун; qələmə almaq къелемдиз къачун, кхьиз авалун, кхьин.

  Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / qələm

qələm sözünün türk dilinə tərcüməsi

• 1 kalem

  Azərbaycanca-türkcə lüğət / qələm

qələm sözü azərbaycan dilinin lüğətlərində