xuday sözü azərbaycan dilində

Fərəc yüzbaşı Xudayar yüzbaşı oğlu Xudayarlı (1839-?) - oba yüzbaşısı, xeyriyəçi, el ağsaqqalı. == Həyatı == Fərəculla Xudayar yüzbaşı oğlu 1839-cu ildə Şuşa qəzasının Vərəndə sahəsinin Xudayarlı оbasında anadan оlmuşdu. Mоlla yanında оxumuşdu. Ailədə qısaca "Fərəc" çağrıldığından оbada da bu adla tanınmışdı. Atasından sоnra оbalarına yüzbaşılıq еtmişdi. == Ailəsi == Fərəc yüzbaşı Mahpəri xanımla və Xanımnisə xanımla evlənmişdi. Xanalı, Dünyamalı, Bəyalı, Əziz adlı оğulları, Hürü, Mələк və Zеynəb adlı qızları vardı. Fərəc yüzbaşının törəmələri Fərəcov, Fərəcli soyadlarını daşıyırlar. == Mənbə == Ənvər Çingizoğlu. Yük üstü çadırlı, yük altı qatırlı oba: Xudayarlı, "Soy" dərgisinin özl nəşri, Bakı, 2005.

Rafiq Aslanoviç Xudayev (20 fevral 1978, Marneuli) — Kunq-fu üzrə 3 qat dünya çempionu, Kikboksinq və Kunq-fu üzre "Sarvan" klublarının prezidenti, "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar İdman Ustası","Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Məşqçisi", ədliyyə polkovniki. == Həyat və fəaliyyəti == Rafiq Aslanoviç Xudayev 20 fevral 1978-ci ildə Gürcüstan SSR-in Marneuli şəhərində anadan olmuşdur. 1985-ci ildən idmanın sambo növü ilə məşğul olmaqa başlamışdır; 1993-cü ildən kyokşin karate uşu ilə məşğul olur; 1996-cı ildə idmanın kikboksinq növü; 2010-cu ildə isə kunq-fu idman növü ilə məşğul olmuşdur. 1998-ci ildə Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Maliyyə və Kredit fakültəsini bakalavr dərəcəsini bitirmişdir; 2011-ci İldə Gürcüstan Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirir; 2014-cü ilin iyun ayında İtaliyanın Sardiniya adasında kunq-fu üzrə keçirilən dünya cempionatında dünya çempionu adına; 2015-ci ilin may ayında Lihnano Sabbiadoro şəhərində keçirilən dünya cempionatında dünya cempionu adına layiq görülmüşdür; 2016-cı ilin iyun ayında İtaliyanın Friulli Venezia Giulia şəhərində keçirilmiş dünya cempionatında (veteran idmançılar arasında) dünya cempionu olmuşdur. 2017-ci ildə Ukraynanın Kiyev şəhərində Personalın İdarə olunması üzrə Beynəlxalq Akademiyasında Maliyyə və kredit fakültəsində maliyyəci ixtisası üzrə magistr dərəcəsi almışdır; 2014-cü ildə Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya ölkələrinə texniki yardım göstərən "Alyans-Ukrayna Konsaltansı" Regional Mərkəzi tərəfindən Kiyev şəhərində tibbi məhsulların satınalma prosesinin və təchizatı sisteminin idarə edilməsinin əsas prinsipləri və qabaqcıl təşəbbüsləri mövzusunda təlim kursu; 2011-ci ildə QİÇS, İsveçrənin Cenevrə şəhərində təsis edilmiş vərəm və malyariya ilə mübarizə üzrə qlobal fondun 9-cu qrant layihələrinin şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə əsas Resipiyent nümayəndələri üçün satınalma üzrə təlim kursu, 2011-ci ildə İtaliyanın Turin şəhərində Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (OON) Beynəlxalq Treninq Mərkəzində Beynəlxalq maliyyə hesabatlarınin aparılması, maliyyə və satınalmaların idarə olunması mövzusunda treninq; 2010-cu ildə QİÇS, İsveçrənin Cenevrə şəhərində təsis edilmiş vərəm və malyariya ilə mübarizə üzrə qlobal fondun 9-cu qrant layihələrinin Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə əsas Resipiyent nümayəndələri üçün maliyyə və satınalma üzrə təlim kursu, 2005–2019-cu illərdə qlobal fondun Azərbaycanda həyata keçirdiyi HİV/QİÇS və Vərəm layihələrində, maliyyə və satınalma üzrə mütəxəssis və işçi qrupunun üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir. === Ailəsi === Ailəlidir, 3 övladı var. == Mükafatları == 2017-ci ilin fevral ayının 27-də "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Məşqçisi"; 2018-ci ilin noyabr ayının 28-də isə Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən ""Azərbaycan Respublikasının Əməkdar İdman Ustası" fəxri adlarına layiq görülmüşdür.

Xudayar Müslüm oğlu Yusifzadə (15 iyul 1998, Bərdə – 22 oktyabr 2020, Ağbənd, Zəngilan rayonu) — Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sərhəd Qoşunlarının kiçik giziri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Xudayar Yusifzadə 15 iyul 1998-ci ildə Bərdə şəhərində anadan olmuşdur. Atası — Bərdənin tanınan qarmon ustası Müslüm Yusifoğlu, anası — Radə Qurbanova isə evdar xanım idi. Onların ailədə dörd uşağı olmuşdur — üç oğlan və bir qız. Müslüm Yusifoğlu Xudayar Yusifzadənin doğumundan 24 gün sonra vəfat etmişdir. Xudayar Yusifzadə 2004–2015-ci illərdə Bərdə şəhərində Bülbül adına 1 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbində təhsil almışdır. Hərbi xidməti başa vurduqdan sonra mülki fəaliyyətinə davam etmiş, marketlərin birində mühafizəçi olaraq çalışmışdır. Subay idi. == Hərbi xidməti == Xudayar Yusifzadə 2016–2018-ci illərdə Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin "N" saylı hərbi hissəsində müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olmuşdur. Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sərhəd Qoşunlarının sıralarında müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu olaraq xidmət etmişdir.

“Xudayar təsnifi” və ya əvvəlki adı ilə "Vətən yaxşıdır" — xanəndə Əlibaba Məmmədovun qəzəlxan Əliağa Vahidin "Vətən yaxşıdır" şeirinə bəstələdiyi təsnif. == Tarixi == Təsnif ilk dəfə 1960-cı ildə Əlibaba Məmmədovun ifasında səsləndirilib. Məlumata görə Əliağa Vahid bir gün Terek çayında gəmi ilə səfər edirmiş. Birdən vətən üçün darıxır və beləliklə bu təsnifin sözləri yaranır. Təxminən 50 il əvvəl Əlibaba Məmmədov bu şeirə təsnif bəstələyir. "Terek" sözünü "Xəzər" ilə əvəz edir. Təsnif Şur ladında yazılmış və sovet dövründə "Şur təsnifi" kimi təqdim olunmuşdur. Əlibaba Məmmədov təsnif haqqında bunları deyib: Daha sonra təsnif Eyyub Yaqubovun, Güllü Muradovanın, Babək Niftəliyevin, Rəvanə Əmiraslanlının, Ehtiram Hüseynovun, Almaxanım Əhmədlinin ifalarında səsləndirilib. === Trendə çevrilməsi === Təsnif Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin giziri, Vətən müharibəsinin şəhidi Xudayar Yusifzadənin ifasında məşhurlaşmışdır. Xudayar Yusifzadə döyüşlərdən iki gün öncə "Vətən yaxşıdır" təsnifini oxuyarkən döyüş yoldaşları ilə özünü videoya almışdır.

Xudayar xan Xudayari (17 oktyabr 1873, İran – 28 yanvar 1950, Tehran) — Qacar ordusunun generalı, Rza şah dövründə Poçt-Teleqraf naziri == Həyatı == Xudayar xan 1873-cü ildə anadan olmuşdu.1892-ci ildə Qacar dövründə təşkil edilmiş İran Kazak briqadasında xidmətə başlamışdı. 1906-cı ildə mayor, 1917-ci ildə polkovnik, 1921-ci ildə briqada generalı idi. Xudayar xan Xudayari Rza şah Pəhləvinin dövründə Qəzvinin valisi olmuşdu. Şah onu Poçt-Teleqraf naziri təyin etmişdi. 1929–1930-cu illərdə Sepah bankın direktoru vəzifəsində çalışmışdı. Xudayar xan böyük mülkədar idi. Qum-Dizabad yolu boyunca mülkü vardı. O, 1950-ci ildə vəfat edib. == Qaleriya == == Mənbə == Ənvər Çingizoğlu, Xudayar xan Xudayari: Qacarın can düşməni, "Soy" dərgisi, 1 (34), 2010, səh.43.

Xudayarlı — Azərbaycan Respublikasının Cəbrayıl rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Xudayarlı Cəbrayıl rayonunun Qumlaq inzibati ərazi vahidində kənd. Araz çayı sahilində, düzənlikdədir. Xudayarlı kənddə yaşayan dord nəsildən birinin adıdır. Böyük Vətən müharibəsi illərində kənd əhalisinin bir hissəsi Xələfli qəsəbəsinə, qalan hissəsi isə Xudafərin korpusunun yanına köçmüşdür. Odur ki, kənd bəzən Xudafərin də adlanır.. == Tarixi == 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd öz adını Xudayar yüzbaşı Çələbiyanlıdan alıb. O, 1799-cu ildə Qaradağ vilayətinin Çələbiyanlı elində öz adı ilə adlanan оbada anadan оlmuşdu. Bəzi bilgilərə görə Şərəfabad şamı deyilən yurdda dünyaya gəlib.

Xudayarlı — Azərbaycan Respublikasının Cəbrayıl rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Xudayarlı Cəbrayıl rayonunun Qumlaq inzibati ərazi vahidində kənd. Araz çayı sahilində, düzənlikdədir. Xudayarlı kənddə yaşayan dord nəsildən birinin adıdır. Böyük Vətən müharibəsi illərində kənd əhalisinin bir hissəsi Xələfli qəsəbəsinə, qalan hissəsi isə Xudafərin korpusunun yanına köçmüşdür. Odur ki, kənd bəzən Xudafərin də adlanır.. == Tarixi == 1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd öz adını Xudayar yüzbaşı Çələbiyanlıdan alıb. O, 1799-cu ildə Qaradağ vilayətinin Çələbiyanlı elində öz adı ilə adlanan оbada anadan оlmuşdu. Bəzi bilgilərə görə Şərəfabad şamı deyilən yurdda dünyaya gəlib.

== Haqqında == Xudayarlı türbələri – Cəbrayıl rayonu Xudayarlı kəndində yerləşən tarix-memarlıq abidələridir. Ümumilikdə kənd ərazisində bir-birinə yaxın yerləşən iki türbə dövrümüzə çatmışdır. Onlardan biri planda dairəvi, digəri isə səkkizguşəli formaya malikdir. == Memarlıq xüsusiyyətləri == Ümumilikdə kənd ərazisində bir-birinə yaxın yerləşən iki türbə dövrümüzə çatmışdır. Onlardan biri planda dairəvi, digəri isə səkkizguşəli formaya malikdir. Xudayarlı kəndində yerləşən türbələr yaxşı yonulmuş qumdaşından inşa edilmişdir. Bu türbələr aid olduqları dövrün memarlığında XIII–XIV əsrlərin türbə memarlığının necə təkrarlanmasını öyrənmək baxımından elmi maraq kəsb edirlər.Ə. Salamzadə qeyd edir ki, Xudayarlı kəndindəki dairəvi türbədə Füzuli rayonunun Aşağı Veysəlli kəndində yerləşən Mirəli türbəsinin birbaşa memarlıq təsiri açıq şəkildə görünməkdədir. Lakin, böyük həcm və ölçülü türbə üçün işlənmiş kompozisiya üsulunun kiçik türbəyə uyğunlaşdırılması zamanı Xudayarlı kəndindəki dairəvi türbə bədii inandırıcılığından məhrum olmuşdur. Bir qədər aralıda yerləşən səkkizguşəli türbə də eyni xüsusiyyətlərin daşıyıcısıdır. Bu türbənin inşası zamanı nümunə olaraq dövrümüzə çatmamış daha qədim bir türbə əsas götürülmüşdür.Füzuli, Qubadlı, Cəbrayıl və ətrafdakı digər rayonlar ərazisində XIII–XIV əsrlərdə çoxlu sayda müxtəlif formalı daş türbələr inşa edilsə də, onların çox az bir qismi dövrümüzə çatmışdır.

== Haqqında == Xudayarlı türbələri – Cəbrayıl rayonu Xudayarlı kəndində yerləşən tarix-memarlıq abidələridir. Ümumilikdə kənd ərazisində bir-birinə yaxın yerləşən iki türbə dövrümüzə çatmışdır. Onlardan biri planda dairəvi, digəri isə səkkizguşəli formaya malikdir. == Memarlıq xüsusiyyətləri == Ümumilikdə kənd ərazisində bir-birinə yaxın yerləşən iki türbə dövrümüzə çatmışdır. Onlardan biri planda dairəvi, digəri isə səkkizguşəli formaya malikdir. Xudayarlı kəndində yerləşən türbələr yaxşı yonulmuş qumdaşından inşa edilmişdir. Bu türbələr aid olduqları dövrün memarlığında XIII–XIV əsrlərin türbə memarlığının necə təkrarlanmasını öyrənmək baxımından elmi maraq kəsb edirlər.Ə. Salamzadə qeyd edir ki, Xudayarlı kəndindəki dairəvi türbədə Füzuli rayonunun Aşağı Veysəlli kəndində yerləşən Mirəli türbəsinin birbaşa memarlıq təsiri açıq şəkildə görünməkdədir. Lakin, böyük həcm və ölçülü türbə üçün işlənmiş kompozisiya üsulunun kiçik türbəyə uyğunlaşdırılması zamanı Xudayarlı kəndindəki dairəvi türbə bədii inandırıcılığından məhrum olmuşdur. Bir qədər aralıda yerləşən səkkizguşəli türbə də eyni xüsusiyyətlərin daşıyıcısıdır. Bu türbənin inşası zamanı nümunə olaraq dövrümüzə çatmamış daha qədim bir türbə əsas götürülmüşdür.Füzuli, Qubadlı, Cəbrayıl və ətrafdakı digər rayonlar ərazisində XIII–XIV əsrlərdə çoxlu sayda müxtəlif formalı daş türbələr inşa edilsə də, onların çox az bir qismi dövrümüzə çatmışdır.

Xudayət Vilayət oğlu Orucov (4 sentyabr 1987; Ağstafa rayonu, Azərbaycan SSR — 4 noyabr 2020; Laçın rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kiçik çavuşu, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Xudayət Orucov 1987-ci il sentyabrın 4-də Ağstafa rayonunun Aşağı Kəsəmən kəndində anadan olub. 1994-2005-ci illərdə Ş. Abadov adına Aşağı Kəsəmən kənd tam orta məktəbində təhsil alıb. Nişanlı idi. == Hərbi xidməti == Xudayət Orucov 2005-2007-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olub. 2016-cı ildən isə müddətdə artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu idi. Azərbaycan Ordusunun kiçik çavuşu olan Xudayət Orucov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Cəbrayılın, Qubadlının və Laçının azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Xudayət Orucov noyabrın 4-də Laçın döyüşləri zamanı şəhid olub. Ağstafa rayonunun Aşağı Kəsəmən kəndində dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Xudayət Orucov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Laçın rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Xudayət Orucov ​ölümündən sonra "Laçının azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.

Yaşar Əli oğlu Xudayev (1 noyabr 1999; Quba, Azərbaycan — 27 sentyabr 2020; Kəlbəcər rayonu, Azərbaycan) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Yaşar Xudayev 1999-cu il noyabrın 1-də Quba şəhərində anadan olub. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Yaşar Xudayev 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Murovdağ istiqamətində gedən döyüşlərdə savaşıb. Yaşar Xudayev sentyabrın 27-də Murovdağ döyüşləri zamanı şəhid olub. Quba şəhərində dəfn olunub.

Əziz Mahmud Xudayi (1541, Şərəfliqoçhisar, Ankara ili – 1628, Konstantinopol) — 948-ci ildə (1541) Şərəfliqoçhisarda anadan olub. Qanuninin nəvəsi Mehrimah Sultandan olan nəvəsi Aişə Sultan(ö. 1598) ilə də evləndiyi rəvayət edilən Əziz Mahmud Xudayi hicri Səfər ayı 1038-ci ildə (Oktyabr 1628) vəfat edib. Altısı qız olmaqla on bir övladı var idi və nəsli qızları Ümmügülsüm (ö. 1641), Zeynəb(ö. 1642) və Fatma Zəhra (ö. 1675) vasitəsilə davam edib.Əsl adı Mahmuddur. "Xudayi" adı və "Əziz" sifəti ona sonradan ona verilib. Cüneyd əl-Bağdadinin nəslindən olub "Seyyid"dir. == Həyatı == 1541-ci ildə Şərəfliqoçhisarda anadan olan şair mütəsəvvif, Cəlvətiyyə təriqətinin qurucusu Mahmud Xudayi uşaqlığını keçirdiyi Sivrihisarda ilk təhsilini almağa başladı.

Xudayat Əsgərov (tam adı: Xudayət Məmməd oğlu Əsgərov) — Azərbaycanlı aktyor və rejissor,kuklaçı, Gəncə Dövlət Kukla Teatrının aparıcı səhnə ustası, Azərbaycanın əməkdar artisti (2013),Prezident mükafatçısı(2006) == Həyatı == Əsgərov Xudayət Məmməd oğlu 1960-cı il fevralın 14-də Gəncə şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. 1979-cu ildə Gəncə şəhər Baza İnşaat Texnikomunu bitirib.İbtidai musiqi məktəbinin tar sinfini bitirib. Təhsil aldığı illərdə Gəncə şəhəri İnşaatçılar mədəniyyət sarayının “Gənclik” xalq teatrında həvəskar aktyor kimi fəaliyyət göstərib. 1981-ci ildən C.Cabbarlı adına Gəncə Dövlət Dram teatrında əmək fəaliyyətinə başlayıb. 1987-ci ildən isə Gəncə Dövlət Kukla teatrında aktyor kimi işə qəbul olunub.Bu illər ərzində Kukla teatrının səhnəsində yüzdən artıq tamaşalarda baş rolları ifa edib. Oynadığı rollarla kiçik tamaşaçıların rəğbətini qazanıb. Ə.Səmədlinin “Əhmədin vəfalı xoruzu”-da Əhməd, “Meşə çaqqalsız olmaz”-da tülkü, N.Gəncəvinin “Xeyir və Şər”-də Xeyir, Ə.Orucun “Zınqırovlu pişik”-də Ambardar,A.Linqrendin “Uşaq və Karlıson”-da Ata ,R.Səməndərin “Çətin məsələ”-də Canavar, A.S.Eqzüperinin “Balaca Şahzadə”-də Kral ,Xalq nağılı“Şəngülüm,Şüngülüm,Məngülüm”-də Canavar və s. bu kimi yadda qalan obrazlar yaratmışdır. Aktyorluğu ilə yanaşı Xudayət Əsgərv teatrda bir çox tamaşalara rejissoir kimi quruluş vermişdir.Ə.Səmədlinin “Meşə çaqqalsız olmaz”, K.Kollodinin “Pinokkionun sərgüzəştləri, K.Ağaqızının “Tənbəl Əhməd”, O,Abdullayevin “Xoruzun hikkəsi”, R.Əlizadənin “Dəli Domrul” A.Əlizadənin “Şeytanın dostu” və s. bu kimi tamaşalara uğurlu quruluş vermişdir.