* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 qoş. Feillərdən, adlıq və ya yiyəlik halında olan isimlərdən, şəxs, qayıdış və işarə əvəzliklərindən əvvəl gələrək, həmin sözlərlə aşağıdakı mənaları ifadə edir: 1) səbəb bildirir: …görə, …səbəbilə. Xəstə olduğum üçün sizə gələ bilmədim. – [Lətifə] bəlkə peşmanlıq çəkdiyi üçün ağlayırdı. M.Hüseyn. Komandiri ayağından ağır yaralandığı üçün xəstəxanaya apardılar. Ə.Vəliyev; 2) məqsəd, qayə bildirir. Sizi görmək üçün gəldim. – Ailəni saxlamaq üçün başqa əlac yox idi. A.Şaiq. Qadın körpəsini xilas etmək üçün … uzaqlaşır. Ə.Məmmədxanlı; 3) uğrunda, yolunda. Vətən üçün canını vermək; 4) aidiyyət bildirir. Özüm üçün ayaqqabı aldım. – Məhkəmə sədri üçün məsələ aydın idi. S.Hüseyn.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / üçün1 “Üst-ün”, “sər-in” tipli sözlərin qəlibi üzrə səbəb bildirən üç (ucbat sözü də buradandır) kökündən əmələ gəlib. Çünki (üçünki) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / üçün1 1. ÜÇÜN (səbəb bildirir) Gülsənəm yekəldikcə öz tapdığı yeməklərin ləzzətlisini qardaşı üçün gizlər, Şamo evə gəldikdə onun boynuna sarılar (S.Rəhimov); BİNAƏN (köhn.) Buna binaən boşamaq da istəmirdi (N.Nərimanov); QARŞI Bəs oxu bu şeri yarə qarşi; Bülbül kimi gülzarə qarşi (Xətayi); ÖTRÜ [Vəliş:] İbrahim bəyin sözlərini yerinə yetirmək, məndən ötrü bəxtəvərlikdir (Ə.Vəliyev). 2. ÜÇÜN (məqsəd bildirir) Bu, müştəri yığmaq üçün yalandan yazılmış sözlər deyildi.. (Elçin); ÖTRÜ [Sevər:] Qızları da göndərərəm ki, çöldən sənin üçün tac qayırmaqdan ötrü çiçək dərsinlər (C.Cabbarlı). 3. üçün bax uğrunda
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / üçün2 I послел. для: 1) употребляется при обозначении лица, предмета, в пользу которого что-л. делается, которому что-л. предназначается. Uşaq üçün oyuncaq almaq купить игрушку для ребёнка, inşaatçılar üçün ev дом для строителей 2) употребляется при обозначении лица или предмета, в интересах которого, ради которого что-л. совершается. İnsanlar üçün yaşamaq жить для людей, xalqı üçün özünü şəhid etmək пожертвовать собой для своего народа 3) употребляется при указании на цель, причину, основание совершения действия; ради. Hamı üçün çalışmaq стараться для всех, işin xeyri üçün для пользы дела 4) употребляется при указании на назначение предмета, на предназначение лица. Rəsm üçün albom альбом для рисования, oturmaq üçün yer место для сидения, əlillər üçün yerlər места для инвалидов 5) употребляется при указании причины, основания или повода какого-л. действия 6) употребляется при обозначении лица, предмета, обстоятельства, по отношению к которым имеет силу, значение то или иное состояние, качество и т.д. Mənim üçün ən qiymətli самый ценный для меня, bizim üçün əhəmiyyəti yoxdur для нас не имеет значения II союз 1. чтобы (присоединяет обороты с инфинитивом, имеющие значение цели). Oxumaq üçün чтобы учиться, məşğul olmaq üçün чтобы заниматься, iştirak etmək üçün чтобы участвовать, qalib gəlmək üçün чтобы победить 2. для того чтобы. Bir peşəni kamil bilmək üçün uzun müddət çalışmaq lazımdır для того чтобы овладеть какой-л. профессией в совершенстве, следует трудиться в течение долгого времени; nə üçün: 1. для чего, зачем; 2. почему, от чего, за что; nə üçünsə почему-то, отчего-то ◊ canın üçün клянусь тобой
Azərbaycanca-rusca lüğət / üçün1 къушм. 1. ...килигна, ...акуна, ...лугьуз, ...-виляй, ...себебдалди (себеб къалурун манада); yağış yağdığı üçün марф къуниз килигна, марф къваз акуна, марф къвазва лугьуз, марф къвазвайвиляй; 2. ...патал, ...паталай, ...патахъай (макьсад къалурун манада); onu görmək üçün ... ам акун патал ...; 3. ...патал, ...рекье; vətən üçün ватан патал, ватандин рекье; 4. ...патал; -аз, -из (талукьвал къалурун манада); uşaqlar üçün kitab аялар патал (аялриз) улуб; kəsək oturub daş üçün ağlayır. Ata. sözü къамбук къванцихъ шехьда.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / üçün