* azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətində mövcuddur
* Sözün müxtəlif mətnlərdə yazılışı.
1 is. 1. Binanın və s.-nin sınmış pərdilərini, yaxud uçulan divarı və s. saxlamaq, eləcə də meyvəsi çox olan ağac budaqlarını sınmaqdan qorumaq üçün onların altına vurulan ağac, dəstək və s. Barıya dayaq vurmaq. – Nurcabbarın həyətində … ağaclar bar gətirəndə altdan dayaq verməsən, budaqlar əyilib burnunu yerə döyür. İ.Məlikzadə. 2. Üzərində bir şey bərkidilmək, yaxud qurğu qurula bilmək üçün düzəldilmiş yer, özül; dəstək ola biləcək hər şey. Körpü dayaqları. Ayaqları dirəmək üçün qayıqda dayaq yoxdur. – Qoca Xudafərin qulağı səsdə; Kim uçan tağına dayaq düzəldər? M.Araz. 3. məc. İstinad ediləcək adam, şey; kömək, arxa, himayəçi. Ailənin dayağı. – Ömrümün çırağı, canımın dayağı, könlümün sorağı, baxtımın gülüstanı Ruqiyyə idi, Ruqiyyə! A.Divanbəyoğlu. Ana ürəyidir insana dayaq; Odur bərk ayaqda çatan köməyə. S.Rüstəm. □ Dayaq durmaq – bax dayaq olmaq. Sən bilirsən ki, adamı darda atmazlar, yıxılana dayaq durarlar. S.Rəhimov. Dayaq olmaq – kömək olmaq, arxa olmaq, müdafiə etmək, himayə etmək, dalında durmaq. Qəmər mənə böyük bir dayaq ola bilərdi. M.İbrahimov. Dayaq vermək – ürək vermək, ruhlandırmaq, ürəkləndirmək. Özünə dayaq vermək.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti / dayaq2 ру опора en support de Gestell fr support es caballete it piedistallo
Günəş energetikası terminləri lüğəti / dayaq1 Mənbələrdə “упасть” mənasını əks etdirən tay (day) feili var, sürüşkən sözünün sinonimi taylıq olub. Daya feili “dayaq qoymaq” kimi açıqlanıb. Dayan kəlməsi “опираться” kimi şərh edilib. Dayaq yuxarıdakı sözlərlə qohumdur. Bir vaxtlar -a şəkilçisi feildən feil düzəlib (tıx və tıxa sözlərində bu özünü indi də saxlayıb), day feili ilə yanaşı, daya feili də mövcud olub. Dayı (filankəsin dayısı, arxası var...) sözü də dayaq sözünün təhrifi ilə bağlıdır. ”Ananın qardaşı” anlamı ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. “Sürüşmək” mənasında toylok feili var (məsələn, özbək dilində). Dayaq “sürüşmənin, əyilmənin qarşısını alan” kimi də başa düşülə bilər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti / dayaq4 1. DAYAQ, DİRƏK (bir şeyi saxlamaq üçün altından vurulan tir və s.) Tələbə diqqətlə baxdı və başa düşdü, görünür, bu iki dirək mövcud olmayanın dayaqları imiş... (Anar); Şirəli daxmanın dirəyinə qısıldı (M.Hüseyn); SÜTUN ...Sütunların da kölgəsi düşürdü (Anar). 2. dayaq bax havadar
Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti / dayaq1 1. подпорка, подставка, упор; 2. перен. опора, оплот, защита, помощь, поддержка;
Azərbaycanca-rusca lüğət / dayaq2 I сущ. 1. опора: 1) предмет, поддерживающий кого-, что-л., употребляемый в качестве опоры, подпорки. Üzüm budaqlarını dayaqlar üstünə qaldırmaq поднять виноградные ветви на опоры 2) часть сооружения, несущая тяжесть других частей, служащая для них основанием. Körpünün dayaqları опоры моста, yan dayaqlar боковые опоры; тех. dayaq zirvəsi вершина опоры; dayaqların hopdurulması пропитка опор, dayağın çökməsi осадка опоры, dayağın profili профиль опоры 3) перен. защита, поддержка, сила, поддерживающая кого-л., что-л. Möhkəm dayaq твёрдая опора, carsılmaz dayaq прочная опора, ailənin dayağı опора семьи, dayaq nöqtəsi точка опоры 2. оплот. Sülhün dayağı оплот мира, etibarlı dayaq надёжный оплот 3. тех., строит. подпорка, стойка. Dayaq calağı стык стойки, dayaq vermək поставить подпорку 4. свая (бревно, брус, забиваемые в грунт для опоры какого-л. сооружения) 5. крепь (сооружение в шахте, предохраняющее от обвалов) 6. тех. бабка (часть металлорежущих станков, служащая опорой для вращающегося изделия) 7. штатив (подставка для приборов и аппаратов) 8. стопор (приспособление для остановки или удержания в определенном положении движущихся частей механизма) II прил. 1. опорный: 1) представляющий собой опору. тех. Dayaq sütunu опорный столб, dayaq çərçivə опорная рама, dayaq müstəvisi опорная плоскость, dayaq dirəyi опорная балка, dayaq lövhəsi опорная пластинка 2) являющийся исходной базой для каких-л. действий. Dayaq məntəqələri опорные пункты, dayaq nöqtələri опорные точки, dayaq stansiyası опорная станция 2. тех. стопорный. Dayaq boltu стопорный болт ◊ dayaq olmaq kimə, nəyə быть, становиться, стать опорой, поддержкой для кого, чего; dayaq durmaq kimə становиться, стать опорой, поддержкой для кого
Azərbaycanca-rusca lüğət / dayaq1 I. i. 1. prop, rest, foot*; 2. tex. stop, bearing, log; 3. pedestal; 4. məc. support; 5. (körpüdə) pier; 6. stronghold, bulwark; sülhün dayağı stronghold of peace; 7. fiz. həm də məc. fulcrum (pl.: -crums or -cra); bir kəsə ~ olmaq / durmaq to support / to defend smb. II. s. supporting, bearing; ~ məntəqəsi hərb. supporting / strong point; ~ dirək bearing pile; ~ plitə base-plate; ~ nöqtəsi tapmaq məc. to gain a foothold
Azərbaycanca-ingiliscə lüğət / dayaq1 is. support m, appui m, soutien m, colonne f, pilier m, pylône m ; tex. poupée f, support m
Azərbaycanca-fransızca lüğət / dayaq1 сущ. 1. даях, гьаче, дестек, пая ва мс.; divara dayaq vurmaq цлаз даях ягъун (гун); 2. винел са затӀ кӀевирун ва я туькӀуьрун патал авунвай чка, са куьнин заланвал хуьдай затӀ (чка), даях (мес. муькъуьн); кӀвачер акӀурна акъваздай чка (затӀ) (мес. луьткведа); дестек жедай гьар са затӀ; 3. пер. даях, далу, куьмек, арха; dayaq durmaq кил. dayaq olmaq; dayaq olmaq даях хьун, куьмек гун, нафакьадиз къачун, хуьн, кьулухъ акъавазун; dayaq vermək даях гун, рикӀ гун, къуват гун, руьгь кутун.
Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti / dayaq