ehtiyat sözü azərbaycan dilində

1 is. [ər.] 1. Gələcəkdə lazım olacağı nəzərdə tutulub tədarük edilmiş, saxlanmış şey; tədarük. Ərzaq ehtiyatı. Taxıl ehtiyatı. Mal ehtiyatı. – [Qoca] …son qonaq ehtiyatı üçün saxladığı böyük şanı kəsib tabaqda buraya gətirmişdi. S.Rəhimov. …Kənddən çıxdıqlarının onuncu günü Səriyyə xala yemək ehtiyatının tükənməyə başladığını hiss etdi. M.İbrahimov. □ Ehtiyat görmək – 1) hazırlıq aparmaq, tədarük görmək, hazırlaşmaq (bayram, qonaqlıq, toy və s. münasibəti ilə). Bəli, Bəxtiyara xəbər yolladılar ki, filan gündə, filan saatda sənə qonağıq, ehtiyatını gör. (Nağıl); 2) gələcək üçün yığmaq, toplamaq; tədarük etmək (mal, pul və s). Uzun illər böyük bir etibara malik olan Nemətullayev, çox sakit həyat sürür və gələcək üçün ehtiyat görürdü. S.Rəhimov. 2. Zərurət, ehtiyac hiss edildikdə istifadə edilən (şey). Ehtiyat fondu. Ehtiyat qüvvələri. Toxunulmaz ehtiyat. – Radio səslənir: – Hüseyn, dön geri; Qalxmışdır ehtiyat təyyarələri. M.Rahim. □ Ehtiyat üçün – gələcəkdə, sonradan gərəkli, lazım olacağı ehtimalı ilə, hər bir ehtimala qarşı. Ehtiyat üçün pul götürmək. Ehtiyat üçün özü ilə adam götürmək. – Müəllim ehtiyat üçün məktəb xidmətçisi Mahmud əmini də götürdü. B.Talıblı. [Kazım] isə ehtiyat üçün götürdüyü kəndiri çıxarıb böyük çətinliklə Zeynəbin əllərini, ayaqlarını sarıdı. İ.Şıxlı. 3. Hələlik istifadə edilməyən, lakin mövcud olan şeyin miqdarı (çox vaxt cəm şəklində işlənir). Neft ehtiyatı. Dəmir ehtiyatı. Ölkəmizin tükənməz ehtiyatı. – Bir sıra alimlərin apardığı hesaba görə, Yer kürəsinin tərkibində olan tək uran və torinin atom energiyası neft və daş kömür ehtiyatının energiyasından 20 dəfə çoxdur. A.Qarayev. 4. Müharibə vaxtı orduda xidmətə yarayan, hərbi uçotda olan vətəndaşlar. Ehtiyata buraxmaq. Ehtiyatda olanları orduya çağırmaq. – Eldar bir ehtiyat komandiri kimi cəbhəyə getməli oldu. İ.Əfəndiyev. 5. Təhlükəni nəzərə alaraq, tədbirli, üsullu hərəkət etmə, davranma. Ehtiyat igidin yaraşığıdır. (Ata. sözü). İstədim həcv edim bir özgə sayaq; Amma yenə mane oldu ehtiyat. Q.Zakir. [Bəxtiyar:] Sarayda başqadır həyat; Bir az gərəkdir ehtiyat. A.Şaiq. Qınama qızları, bu ehtiyatdır; Dünyada tez qızan, tez də soyuyar. S.Vurğun. // Qorxma, çəkinmə. □ Ehtiyat etmək (eləmək) – qorxmaq, çəkinmək, saqınmaq. Soyuqdan ehtiyat etmək. İşin çətinliyindən ehtiyat etmək. – Sərsəri basma qədəm eşq təriqinə, Füzuli; Ehtiyat eylə ki, qayətdə xətərnak səfərdir. Füzuli. [Qazı:] Qızım, sən heç kəsdən ehtiyat etmə, heç kəsin cürəti yoxdur, sənə bir çırtma vursun. Ə.Haqverdiyev. [Molla Xəlil] müəllimin əleyhinə danışmaqdan, təbliğat aparmaqdan ehtiyat edirdi. S.Hüseyn. ◊ Ehtiyatı əldən buraxmaq – hər bir ehtimala qarşı tədbir görmək. [Vəzir:] Siz hər gün burada hazır olarsınız. Hər halda, ehtiyatı əldən buraxmaq olmaz. Ü.Hacıbəyov.

2 gələcək üçün saxlanmış şey; tədarük. Extiyar bax: İxtiyar.

3 EHTİYAT1 ə. tədbir. EHTİYAT2 ə. istifadə edilməyib saxlanılan şey(lər).

1 davranma

2 tədarük

3 EHTİYAT ..Səriyyə xala yemək ehtiyatının tükənməyə başladığını hiss etdi (M.İbrahimov); TƏDARÜK [Süleyman:] ..gəl sən bu qoca atanın sözünə qulaq as, bu həftə toy tədarükünü görüb səni evləndirək (M.Hüseyn); HAZIRLIQ İraq yerdən gəlirəm; Yar dərdindən ölürəm; Əyər mənim dostumsan; Hazırlıq gör, gəlirəm (Ə.Cavad).

1 EHTİYAT I is. [ ər. ] Tədarük, yaşayış üçün toplanılan vəsait. Şoferdən də bir litr benzin al, özünə ehtiyat saxla (S.Qədirzadə). EHTİYAT II is. [ ər. ] Tədbirlilik, qorxu, çəkinmə, ehtiyatlı olma. Ehtiyat igidin yaraşığıdır (Ata. sözü). EHTİYAT III is. [ ər. ] Çəkinmə. Xəlil Mirzə nəfəs çəkməyə belə ehtiyat edirdi (Q.İlkin).

1 1. осторожность, предосторожность; 2. опасение; 3. запас, припас, резерв; 4. запасный, резервный;

2 I сущ. 1. запас: 1) то, что запасено, приготовлено, собрано. Yanacaq ehtiyatı запас топлива, ərzaq ehtiyatı запас продовольствия, un ehtiyatı запас муки, toxunulmaz ehtiyat неприкосновенный запас, ehtiyyat görmək: 1. делать, сделать запас, заготавливать, заготовить, запасать, запасти что-л.; 2. готовиться к чему-л. (к празднику, к какому-л. событию), özü üçün ehtiyat görmək запасаться, запастись чем-л., ehtiyat saxlamaq хранить запас 2. то, что имеется для использования. Faydalı qazıntılar ehtiyatı запасы полезных ископоемых, neft ehtiyatı запасы нефти 3. перен. совокупность имеющихся у кого-л. знаний, понятий. Söz ehtiyatı запас слов 4. граждане, годные для прохождения службы в военное время, состоящие на воинском учете. Ehtiyatda olan zabit офицер запаса, ehtiyata buraxmaq уволить в запас 2. резерв: 1) обычно во мн. ч. запас чего-л., специально сохраняемый в каких-л. целях. Dövlət taxıl ehtiyatı государственные резервы зерна, istehsalat ehtiyatı производственные резервы 2) источник, откуда черпаются новые силы, средства. İşçi qüvvəsinin ehtiyatı резерв рабочей силы, ehtiyat əmək qüvvələri трудовые резервы 3) часть войск, оставляемая для использования в нужный момент. Baş komandanlığın ehtiyatı резерв главного командования (ставки), batalyon ehtiyatdadır батальон в резерве 4) состав военнообязанных, прошедших действительную службу и призываемых в армию в случае необходимости 3. предосторожность (мера, принятая для ограждения от какой-л. опасности). Ehtiyat tədbirləri меры предосторожности, ehtiyat etmədən без предосторожностей II прил. запасной, запасный: 1) заготовленный, оставленный в качестве запаса. Ehtiyat təkər запасное колесо, ehtiyat oyunçu запасной игрок, ehtiyat aerodrom воен. запасной аэродром, ehtiyat qapı запасный выход, ehtiyat hissələri запасные части 2) годный для прохождения службы в военное время, состоящий на воинском учете. Ehtiyat heyət запасной состав (рядовых, офицеров и т.п.) 2. резервный: 1) находящийся в запасе и употребляемый в случае необходимости. экон. Ehtiyat bankı резервный банк, ehtiyat kapitalı резервный капитал, ehtiyat fondu резервный фонд, ehtiyat parovozu ж.-д. резервный паровоз, ehtiyat akkumulyator bateriyası эл.-тех. резервная аккумуляторная батарея 2. находящийся в резерве. Ehtiyat briqadası резервная бригада, ehtiyat qoşunları резервные войска; ehtiyat eləmək kimdən, nədən бояться, опасаться кого, чего; ehtiyat üçün qoymaq откладывать (отложить) про запас ◊ ehtiyat igidin yaraşığıdır острожность – украшение героя, осмотрительность – достоинство молодца, береженого и бог бережёт, ehtiyatı əldən vermə! будь осторожен!

1 I. i. 1. stock, reserve, ration; zəngin ~ rich reserve; zəngin kömür (neft və s.) ~ı rich reserves of coal (oil, etc.); söz ~ı stock / fund of words, vocabulary; hərbi sursat ~ı stock / reserves of ammunition; toxunulmaz ~ emergency supply; (şəxsi) emergency reserve / ration; ~ı qurtarmaq to exhaust / to drain the supply (of); ~ görmək / yığmaq / toplamaq to store (d.), to lay* in stock (of); to provide oneself (with); ~ saxlamaq to lay* aside (d.), to lay* by / apart (d.); ~da olmaq (əsgər) to be* in the reserve; ~a buraxılmaq to be* / to have* been transferred to the reserve; 2. caution; ~ etmək to be* careful not (+to inf.); to fear, to be* afraid (of) ◊ Ehtiyat igidin yaraşığıdır ≅ Caution is the parent of safety, Discretion is the better part of valour; Ehtiyatı əldən vermə! Have a care! Be careful! II. s. spare; reserve (attr.); ~ hissələr spare parts, spares; ~ şin spare (tire); ~ çıxış emergency exit

1 1) is. réserve f ; stock m (ambarlarda) ; approvisionnements m pl (ərzaq) ; économie f, épargne f, magot m ; zəngin ~ de riches réserves ; zəngin neft (kömür) ~ları de riches réserves de pétrole (de charbons, de houilles) ; söz ~ı vocabulaire m, bagage m de mots ; hərbi sursat ~ı munitions f pl ; toxunulmaz ~ provisions f pl, économies fpl ; ~ qurtarmaqdadır les réserves (les économies) s’épuisent ; ~ görmək (yığmaq, toplamaq) économiser vt, réserver vt, épargner vt ; ~da olan əsgər soldat m de réserve ; ~a buraxılmaq être versé,-e dans la réserve ; 2) précaution f, prudence f ; ~ etmək craindre vt, redouter vt, appréhender vt ◊ ~ igidin yaraşığıdır qui garde à carreau, n’est jamais capot ; prudence est mère de sûreté ; ~ı əldən vermə! prends garde! sois prudent! fais attention! méfis-toi! 2) sif. de rechange ; ~ hissələr pièces f pl de rechange ; ~ şin roue f de rechange ; ~ çıxış sortie f de secours

1 [ər.] сущ. игьтият (1. тадарак (мес. техилдин, тӀуьнин ва мс); ehtiyat görmək игьтият акун а) гьазурвал акун, гьазур хьун (мес. сувариз, мехъериз); б) гележег патал кӀватӀун; тадарак авун (пул, мал ва мс.); 2. игьтият патал, игьтияж хьайила менфят къачун патал хвенвай (мес. фонд, аскерар); ehtiyat üçün игьтият патал, гележегда (ахпа) лазим къведа лагьана, гьар игьтималдиз къарши; 3. гьелелик кӀвалахар тийиз тунвай, игьтият патал хвенвай затӀунин кьадар (мес. нафтӀадин, ракьун); 4. дяведин вахтунда армияда къуллугъ авуниз ярарлу, дяведин учотда авай гражданар; ehtiyata buraxmaq игьтиятдиз ахъаюн; 5. игьтиятлу хьунухь, игьтиятлувал, мукъаятвал, тедбирлувал; // кичӀе хьун, чугварвалун; ehtiyat etmək (eləmək) игьтият авун, кичӀе хьун, чугварвалун, къакъасун); ** ehtiyatı əldən buraxmaq (vermək) игьтият гъиляй ахъаюн, гьар са игьтималдиз къарши тедбир акун; düşmən gücsüz də olsa, ehtiyatı əldən vermə. Ata. sözü душман зайиф хьайитlани, игьтият гъиляй ахъаймир.

1 ihtiyat