La Liqa
La Liqa (isp. Liga de Fútbol Profesional, LaLiga) və ya Primera divizion (isp. Primera División) — İspaniya peşəkar futbol liqası.
İlk dəfə 1929-cu ildə keçirilmişdir və "Barselona" mövsümün qalibi olmuşdur.Liqadakı ən titullu klub "Real Madrid"dir. Hər il 20 komandanın oynadığı liqada son 3 yeri tutan klub Sequndaya düşür. İlk 4 klub isə UEFA Çempionlar Liqasına çıxır. 4–7-ci yerləri tutan klublar isə UEFA Avropa Liqasına çıxır. La liqanın ən məhsuldar oyunçusu "Barselona"da oynayan argentinalı ulduz Lionel Messidir. 2015-ci ilə qədər La liqaya BBVA sponsorluq edirdi. Daha sonra isə Electronic Arts sponsor oldu.
Liqa 1
Liqa 1 (fr. Championnat de France de football) Fransanın ən yüksək səviyyəli futbol liqası. Bir alt səviyyədəki Liqa 2 ilə birlikdə Liqa də Football Professionnel içində olan iki liqadan biridir. Avqust ayında başlayıb may ayında sona çatan sezonların hər birində 20 komanda mübarizə aparır. Hər komandanın digərləri, biri öz meydanında digəri isə səfərdə olmaq üzrə iki matç keçirdiyi liqa 38 həftə davam edir və cəmdə 380 oyun oynanılır. Mövsüm sonunda son üç sırada qərarlaşan komandalar Liqa 2-yə düşərlər. İlk dövrə iki həftə qalmış bitərkən, ikinci sezon isə yanvar ayının 2-ci həftəsində başlayır. UEFA əmsalları sıralamasında Premyer Liqa, La Liga, Bundesliga və Serie A-dan sonra beşinci sırada yerləşir.
== Tarixi ==
1930-cu ilə qədər qurulan Fransa Futbol Federasiyası Fransada liqa yaradılmağa təkan verdi.
1932-ci ildə Franas çempionatının yaradılmasına qərar verildi.
Milli Liqa
Milli Liqa (türk. Milli Küme) — Türkiyənin 1937-1950-ci illər arasında ən üst səviyyəli futbol çempionatı. Türk futbol tarixində ilk dəfə bütün ölkədən komandaların yarışdığı liqa olub. Liqada dörd komanda çempion olub. Fənərbaxça ən çox çempion olan komandadır.
La Liqa 1929
1929-cu il fevralın 10-unda İspaniya çempionatına Primera División adıyla start verildi və elə həmin il iyunun 23-ündə ilk sezon başa çatdı. İlk sezonda 10 klub iştirak etdi.
== Komandalar ==
== Turnir cədvəli ==
== Liqalar arası pley-off ==
Sezonu sonuncu yerlə başa vuran Racing Primera División'da yerini qorumaq üçün Segunda División 1929 qalibi Sevilya FK 2 matçlı oyun keçirdi. Ümumi nəticədə Rasinq 3 - 2 hesabı ilə qələbə qazandı və Primera División'nun növbəti mövsümündə iştirak etmək hüququnu saxladı.
Rasinq 3 – 2 hesabı ilə qələbə qazanır.
== Nəticələr ==
Sol tərəfdəki klublar ev sahibi, üst tərəfdəki klublar isə səfər komandası olaraq nəzərə alınır.
Macarıstan Liqa Kuboku
Macarıstan Liqa Kuboku (mac. Magyar Ligakupa) — Futbol üzrə Macarıstan Liqasının klubları arasında kubok sistemi ilə keçirilən futbol turniri. 2007-ci ildə yaradılmış bu turnirdə rəqabət yalnız 8 mövsüm davam etmişdir. 2015-ci ildə ləğv edilmişdir.
== Bütün finallar ==
Səkkiz finalın 2-si 2 oyundan, 6-sı isə 1 oyundan ibarət olmuşdur.
La Liqa 1929-30
Primera División'nun 1929-30 sezonuna dekabrın 1-i 1929-cu il tarixində start verildi. 10 komandanın iştirak etdiyi bu sezon 1930-cu il martın 30-da sona yetdi.
== Komandalar ==
== Yekun cədvəl ==
== Nəticələr ==
Sol tərəfdəki klublar ev sahibi, üst tərəfdəki klublar isə səfər komandası olaraq nəzərə alınır.
La Liqa 1930-31
La Liqa'nın bu sezonuna 1930-cu il dekabrın 7-də start verildi. Sezon 1931-ci il 5 aprel tarixində başa çatdı.
1930-31 sezonunda iştirak edən klublar:
== Komandaların yerləri ==
== Yekun cədvəl ==
== Nəticələr ==
Sol tərəfdəki klublar ev sahibi, üst tərəfdəki klublar isə səfər komandası olaraq nəzərə alınır.
La Liqa 1931-32
La Liqa'nın bu sezonuna 1931-cu il noyabrın 22-də start verildi. Sezon 1931-ci il 3 aprel tarixində başa çatdı.
1931-32 sezonunda iştirak edən klublar:
1 İspaniyanın İkinci Cümhuriyyəti dönəmində bütün klubların adından Real sözü götürülmüşdür.
== Komandaların yerləri ==
== Yekun cədvəl ==
2 Real Madrid klubu Madrid FK adını alıb.
3 RCD Español klubu CE Espanyol adını alıb.
4 Real Sosyedad became Donostia CF adını alıb.
5 Real Unión klubu Union Club Irún adını alıb.
== Nəticələr ==
Sol tərəfdəki klublar ev sahibi, üst tərəfdəki klublar isə səfər komandası olaraq nəzərə alınır.
La Liqa 2008-09
== Yerdəyişmə ==
Sequnda -dan yüksələn klublar
Numansiya
Malaqa
Sportinq Xixon
Sequnda -ya düşən klublar
Saraqosa
Mursiya
Levante
== Turnir cədvəli ==
== Piçiçi mükafatı ==
Piçiçi mükafatı bir mövsüm ərzində ən çox qol vuran oyunçuya verilir.
Son yenilənmə: 17 may 2009Mənbə: Yahoo! Sport
== Zamora mükafatı ==
Zamora mükafatı bir mövsüm ərzində qapısından ən az qol buraxan qapıçıya verilir.
Liqa 1 bombardirlər siyahısı
Bu, hər mövsüm üzrə Fransa Liqa 1 üzrə bombardirlər siyahısıdır. Mükafatlandırma 1932-ci ildən günümüzədək davam edir. Yosip Skoblar bir mövsüm ərzində ən çox qol vuran (44 qol) futbolçu statusunu hələ də qorumaqdadır. Karlos Biyanki, Deliyo Onnis və Jan Pyer Papen titulu rekord sayda, 5 dəfə qazanmışdır. Sonuncu dəfə isə bu titulu "Pari Sen-Jermen" klubunun oyunçusu Zlatan İbrahimoviç qazanmışdır.
Fortuna Liqa
Fortuna Liqa - Çex Respublikasının ən yüksək futbol liqasıdır. Liqada 18 komandadan biri çempionluğundan sonra UEFA Çempionlar Liqasına, 2 -ci və 3 -cü sıradakı komanda isə UEFA Avropa Liqasına çıxır. Liqanın sonunda son iki yerin sahibləri Çex 2 - ci Liqasına düşür.
Fransa Liqa 1
Liqa 1 (fr. Championnat de France de football) Fransanın ən yüksək səviyyəli futbol liqası. Bir alt səviyyədəki Liqa 2 ilə birlikdə Liqa də Football Professionnel içində olan iki liqadan biridir. Avqust ayında başlayıb may ayında sona çatan sezonların hər birində 20 komanda mübarizə aparır. Hər komandanın digərləri, biri öz meydanında digəri isə səfərdə olmaq üzrə iki matç keçirdiyi liqa 38 həftə davam edir və cəmdə 380 oyun oynanılır. Mövsüm sonunda son üç sırada qərarlaşan komandalar Liqa 2-yə düşərlər. İlk dövrə iki həftə qalmış bitərkən, ikinci sezon isə yanvar ayının 2-ci həftəsində başlayır. UEFA əmsalları sıralamasında Premyer Liqa, La Liga, Bundesliga və Serie A-dan sonra beşinci sırada yerləşir.
== Tarixi ==
1930-cu ilə qədər qurulan Fransa Futbol Federasiyası Fransada liqa yaradılmağa təkan verdi.
1932-ci ildə Franas çempionatının yaradılmasına qərar verildi.
Super Liqa (Türkiyə)
Super Liqa (türk. Süper Lig) — Türkiyənin ən üst səviyyə futbol liqası. Bir mövsümdə 19 futbol klubunun yer aldığı liqada, hər komanda bir-birilə 2 dəfə olmaqla mübarizə aparır və qaliblər dairəvi sistem vasitəsilə seçilir. Mövsümü 1-ci və 2-ci yerdə tamamlayan klublar UEFA Çempionlar Liqasında, 3-cü, 4-cü yerdə tamamlayan və Türkiyə Kubokunu qazanan klublar isə UEFA Kubokunda çıxış etmə şansı qazanır. 9 ay davam edən Super Liqa, avqust və may ayları da daxil olmaqla 34 həftə və 306 matç davam edir. 2015–16 mövsümünün sona çatması ilə liqa UEFA ölkələri sıralamasında 11-ci yerdə qərarlaşmışdır.
1959-cu ildə İstanbul, Ankara və İzmir regional liqalarından cəmi 16 komandanın iştirakı ilə təşkil edilmişdir. Türkiyə 1. Futbol Liqası 1962–63 mövsümündə, 2001–02 mövsüm başında istifadə ediləcək olan Super Liqanın adı, bu dövrdə sponsor sponsor adı əlavə edildikdən sonra liqanın başında müxtəlif sponsorların dəstəyi səbəbiylə istifadə edildi. Zamanla iştirakçıların sayı və format baxımından müxtəlif dəyişikliklərə məruz qaldı.
Unibank Premyer Liqa
Azərbaycan Premyer Liqası və ya Misli Premyer Liqası — Azərbaycanın peşəkar futbol klublarının çıxış etdiyi ən yüksək təbəqədir. Hazırda Misli Premyer Liqasında 10 futbol klubu iştirak edir. Azərbaycan Premyer Liqasının mövsümü adətən avqust ayından maya kimi keçirilir. Premyer Liqanın qalibi UEFA Çempionlar Liqasının 1-ci pley-off mərhələsində yer alır.
Çempionat 1992-ci ildən 2007-ci ilə qədər Yüksək Liqa, 2007-ci ildən sonra Azərbaycan Premyer Liqası adı altında fəaliyyət göstərir. 1992-ci ildən 10 klub Azərbaycan Premyer Liqasının qalibi olmuşdur. Azərbaycan Premyer Liqasının ən uğurlu komandası "Qarabağ"-dır. Hazırkı çempion "Qarabağ" 2023–24 mövsümündə 11-cu dəfə bu titulu qazanmışdır.
== Tarixi ==
=== 1990-cı illər ===
1990-cı illərdə liqada əsasən "Neftçi", "Qarabağ", "Kəpəz", "Turan Tovuz FK" və "Şəmkir" hökmranlıq edib. 1997-ci ildə "Kəpəz" Azərbaycan Premyer Liqası tarixində ən uzun qələbə seriyasına imza atmışdır.
İngiltərə Liqa Kuboku
İngiltərə Liqa Kuboku, İngiltərədə keçirilən futbol turniridir. İngiltərədə əsas futbol liqası olan Premyer Liqa və digər 3 diviziondan 92 komandanın qatıldığı turnir 1960-ci ildə qurulub.
İspaniya Liqa Kuboku
İspaniya Liqa Kuboku (isp. Copa de la Liga) — 1982-ci ildə qurulub. Bu kubokda üç komanda qələbə qazanıb (Barselona, Real Madrid, Real Valyadollid). Burda La Liga, Segunda, Segunda B və Tersera klubları iştirak edirlər.
Birinci Liqa (Azərbaycan)
Azərbaycan Birinci Liqası (əvvəlki adı: Azərbaycan Birinci Divizionu) — Azərbaycanın peşəkar futbol klublarının çıxış etdiyi ikinci ən yüksək təbəqə. Azərbaycan Birinci Liqasının mövsümü adətən sentyabr ayından maya kimi keçirilir.
== Tarixi ==
=== 1990-cı illər ===
=== 2000-ci illər ===
=== 2010-cu illər ===
Azərbaycanda 2010-cu ildən 2017-ci ilə qədər Birinci Divizionda çempion olan komandalardan yalnız üçü Azərbaycan Premyer Liqasına buraxılıb: "Bakılı" (2008), "Gəncə" (2010) və "Araz-Naxçıvan" (2014). Digər 7 mövsümdə birinci yeri tutan "ABN-Bərdə", "Abşeron, "Qaradağ", "Ağsu", "Neftçala" (2 dəfə) yüksək liqadan kənarda qalıb. Bəzən klublar özləri imtina ediblərsə, əsasən lisenziya tələbləri ödənilməyib deyə Premyer Liqaya yüksəlmək mümkün olmayıb.
2016-cı ildə UEFA-nın təzyiqindən sonra AFFA-nın İntizam Komitəsi Azərbaycan Birinci Divizionunda oyun alveri qalmaqalına görə 22 futbolçu, 1 inzibatçı və 1 hakim bütün yarışlardan kənarlaşdırıldı. İkinci mərhələdə 16 nəfərin adı silindi, əvəzinə 2-si əlavə edildi. Araşdırmaların yekunu AFFA-nın martın 15-də keçirilən Hesabat Konfransından bir gün sonra açıqlandı. 9 futbolçu mövsümün sonuna qədər, "Şahdağ"ın inzibatçısı Rafael Kübərov 2 il müddətinə, hakim Anar Niyazov isə ömürlük bütün yarışlardan kənarlaşdırıldı. Araşdırmaların daha sərt nəticəsi isə "Rəvan" və "Şərurspor"un Birinci Diviziondan uzaqlaşdırılması oldu.
Premyer Liqa (Azərbaycan)
Azərbaycan Premyer Liqası və ya Misli Premyer Liqası — Azərbaycanın peşəkar futbol klublarının çıxış etdiyi ən yüksək təbəqədir. Hazırda Misli Premyer Liqasında 10 futbol klubu iştirak edir. Azərbaycan Premyer Liqasının mövsümü adətən avqust ayından maya kimi keçirilir. Premyer Liqanın qalibi UEFA Çempionlar Liqasının 1-ci pley-off mərhələsində yer alır.
Çempionat 1992-ci ildən 2007-ci ilə qədər Yüksək Liqa, 2007-ci ildən sonra Azərbaycan Premyer Liqası adı altında fəaliyyət göstərir. 1992-ci ildən 10 klub Azərbaycan Premyer Liqasının qalibi olmuşdur. Azərbaycan Premyer Liqasının ən uğurlu komandası "Qarabağ"-dır. Hazırkı çempion "Qarabağ" 2023–24 mövsümündə 11-cu dəfə bu titulu qazanmışdır.
== Tarixi ==
=== 1990-cı illər ===
1990-cı illərdə liqada əsasən "Neftçi", "Qarabağ", "Kəpəz", "Turan Tovuz FK" və "Şəmkir" hökmranlıq edib. 1997-ci ildə "Kəpəz" Azərbaycan Premyer Liqası tarixində ən uzun qələbə seriyasına imza atmışdır.
Osmanlı-Müqəddəs Liqa müharibəsi
Osmanlı-Müqəddəs İttifaq müharibəsi (1683-1699) — Osmanlıların II Vyana mühasirəsində uğursuzluğa uğramasından cəsarət alan bir qrup Avropa ölkəsinin "Müqəddəs İttifaq" adı altında Osmanlılara qarşı birləşməsi və bu ölkələrin Macarıstan, Ukrayna və Dalmasiyada hakimiyyət qurub Balkanlardakı Osmanlı hakimiyyətinə böyük zərbə vurmaları ilə nəticələnmiş bir müharibədir. Osmanlı tarixində "fəlakət illəri" olaraq da adlanır. Xarici qaynaqlarda isə bu "böyük türk müharibəsi" olaraq bəhs edilir.
== Səbəbləri ==
Qanuni Sultan Süleymanın 1526-cı ildə Mohaç döyüşünü qazanaraq Macar Krallığını süquta uğratmasından sonra Macarıstanın böyük bir hissəsi 150 ildən çox Osmanlı dövlətinin əsarəti altında qalmışdır. Macarıstanın qalan hissəsi isə Avstriya hersoqluğu Habsburqlar sülaləsinin əlində idi. Katolik avstriyalılar öz hakimiyyəti altında olan protestant macarlarını katolikləşdirmə siyasətini davam etdirirdilər. Avstriya rəhbərliyi altında protestan macarlar Tökəli İmrənin (macar dövlət adamı) hakimiyyətində qiyam qaldırdılar və bəzi əraziləri əllərinə keçirərək Macarıstanın mərkəzi ərazisində padşahlıq qurdular. Tökəli İmrə dəfələrlə Osmanlıdan kömək istədi, lakin istəyi qəbul edilmədi. Avstriyanı məğlub edərək nüfuz qazanmaq istəyən sədrəzəm Mərzifonlu Qara Mustafa Paşa IV Mehmedi Tökəli İmrənin yardım istəyini qəbul etməyə və Avstriya əleyhinə müharibə elan etməyə yola gətirdi.
== II Vyana mühasirəsi ==
Osmanlı ordusu 1683-cü ildə Avstriyaya qarşı səfərə çıxdı.
Premyer Liqa Qızıl Butsu
Premyer Liqa Qızıl Butsu İngiltərə Premyer Liqasında mövsüm ərzində ən çox qol vuran oyunçuya təqdim edilən illik futbol mükafatıdır. Sponsorluq anlaşmalarına görə mükafat 1994-cü ildən 2001-ci ilədək Karlinq Qızıl Butsu, 2001-ci ildən 2004-cü ilədək Barkleykard Qızıl Butsu, 2015-ci ildən başlayaraq isə Barkleys Qızıl Butsu kimi adlanır. Bundan əlavə mükafatın sahibinə mövsüm ərzində vurduğu hər qola görə adətən 1000 funt sterlinq pul mükafatı təqdim edilir. Həmçinin 2012/13 mövsümündə vurduğu 26 qol qarşılığında Robin van Persi toplam 30.000 funt sterlinq pul mükafatı əldə etmişdir.
Premyer Liqa 1992-ci ildə yaranmışdır. Belə ki, birinci divizyonda çıxış edən klublar Futbol Liqasını tərk etdilər və beləcə maliyyə baxımından azad olan, şəxsi yayım hüququ və sponsor razılaşmaları olan liqa yarandı. Yeni yaranmış liqanın 1992/93 futbol mövsümünü təşkil etməsi üçün heç bir sponsoru yox idi ta ki Karlinq növbəti mövsüm üçün büdcəsi 12 milyon funt sterlinqi əhatə edən 4 illik müqavilə bağlayana qədər. Beləliklə ilk mövsümündə daxili çempionat Premyer Liqa adı ilə tanınırdı.
Nəticədə ilk dəfə Teddi Şerinqam mükafatı qazanarkən bu Premyer Liqa Qızıl Butsu adlanırdı. O, bir mövsüm ərzində keçirdiyi 41 oyun ərzində 22 dəfə fərqlənə bilmişdi.
Premyer Liqa Qızıl Əlcək
Premyer Liqa Qızıl Əlcək (ing. Premier League Golden Glove) — Premyer liqada qol buraxmadan ən çox oyun keçirən qapıçıların qazandığı futbol mükafatıdır. Sponsorluq razılaşmaları nəticəsində, bu mükafat ilk dəfə 2004–05 mövsümündən bu yana hər il "Barclays Qızıl Əlcək" adıyla təqdim olunur. Başlanğıcda, Qızıl Əlcək mükafatı sadəcə bir oyunçu tərəfindən qazanılırdı. Qolsuz oyun sayılarının bərabər olması nəticəsində mükafat, qolsuz oyun sayısının sezon boyu çıxdığı oyun sayısına nisbəti yüksək olan qapıçıya verilirdi. 2013–14 mövsümündən etibarən isə mükafat, qapıçıların çıxdıqları oyun sayısına baxmayaraq, qol buraxmama rokordu bərabər olan qapıçılar arasında paylaşılır.
Qızıl Əlcək mükafatları 2005-ci ildən verilməyə başlamışdır. Bu mükafatı ilk qazanan Petr Çex olmuşdur. Qapıçılar arasında ən çox qazananlar isə, dörd mükafatla Co Hart və Petr Çexdir. Hartın mükafatı qazandığı dörd mövsümdə də forma geydiyi Mançester Siti, hal-hazırda mükafatı ən çox qazanan klubdur.
Super Liqa bombardirlərinin siyahısı
Super Liqa bombardirlərinin siyahısı — Super Liqada bir mövsümdə ən çox qol atan futbolçuların mövsümlərə görə hazırlanmış siyahısı. 1959-cu ildən başlayan liqanın ilk bombardiri, on beş matçda on bir qol vuran Türkiyə futbolçusu və baş məşqçi, "Tacsız kral" ləqəbli Mətin Oqtay, sonuncu bombardir isə 2016-2017 mövsümündə iyirmi səkkiz matçda iyirmi üç qol vuran "Alanyaspor" futbolçusu Vaqner Lavdır.
Bu günə qədər qırx bir fərqli futbolçu bombardir adına layiq görülmüşdür. Mətin Oqtay altı dəfə bombardir adına layiq görülmüşdür. Tanju Çolaq beş dəfə bombardir adını layiq görülmüşdür və o, Mətin Oqtaydan sonra ikinci yeri tutur. Həmçinin Tanju Çolaq 1987-1988 mövsümündə vurduğu otuz doqquz qolla Avropanın ən çox qol atan futbolçusu olub. O, Qızıl buts mükafatını qazanmışdır. Bundan başqa, Tanju Çolaq birdən çox komanda ilə bombardir olan ilk futbolçudur.
Qırx bir futbolçudan otuz üç nəfəri Türkiyə vətəndaşı, səkkizi isə xarici futbolçudur. İlk xarici bombardir 1983-1984 mövsümündə on altı qol vuran Yuqoslaviya əsilli Tariq Hodiçdir.
Hindistan Premyer Liqası
Indian Premier League (IPL) Hindistanın on şəhərindən yerləşən on komandanın mübarizə apardığı peşəkar kişi kriket liqasıdır. Liqa 2007-ci ildə Hindistanda Kriketə Nəzarət Şurası (BCCI) tərəfindən təsis edilmişdir.
IPL dünyanın ən çox iştirak edən kriket liqasıdır və 2014-cü ildə bütün idman liqaları arasında orta tamaşaçı sayına görə altıncı yerdə qərarlaşıb. 2010-cu ildə IPL YouTube -da canlı yayımlanan dünyada ilk idman tədbiri oldu. 2019-cu ildə IPL brendinin dəyəri 6,3 milyard ABŞ dollarına çatıb.
IPL turnirinin on dörd mövsümü olub. Cari IPL titulunun sahibləri 2021 mövsümünü qazanan Chennai Super Kings komandasıdır.
Küveyt Premyer Liqası
Küveyt Premyer Liqası — Küveytdə futbol üzrə ən yüksək diviziondur.
== Tarixi ==
Küveyt Premyer Liqasının tarixi 1961-ci ildən başlayır.
Liman Şəhərlərinin Universitet Liqası
Liman Şəhərlərinin Universitet Liqası (ing. Port-City University League və ya qısaca ing. PUL) — dünyanın böyük liman şəhərlərində yerləşən universitetlərin beynəlxalq birliyi.
== Tarixi ==
2006-cı ildə təsis edilmişdir. İlk ümumi yığıncağı da elə həmin il Yaponiyanın Yokohama şəhərində keçirilmişdir.
== Üzvləri ==
2014-cü ilin dekabr ayına olan məlumata görə liqaya 12 ölkədən 15 ali məktəb üzvdür.
Liqatur
Liqatur (en. ligature) – iki, yaxud üç simvolun kombinasiyasından ibarət çap işarəsi. Məsələn, ümumi şaquli cizgisi olan iki f hərfinin əmələ gətirdiyi işarə. Bəzi mətn emalı proqramları (məsələn, TeX) hərflər cütünü avtomatik olaraq liqaturlara çevirir.
== Nümunələr ==
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Lombard Liqası
Lombard İttifaqı və ya Lombard Liqası — təxminən 1167-ci ildə İtaliyanın şimalındakı Milan, Piacenza, Cremona, Mantua, Berqamo, Brescia, Boloniya, Padova, Treviso, Vicenza, Verona, Lodi və Parma da daxil olmaqla demək olar ki, bütün şəhərlərin, o cümlədən Markiz Malaspina və Ezzelino da Romano kimi Lordların da iştirak etdiyi siyasi və hərbi ittifaqdır.
İttifaq Müqəddəs Roma İmperatorluğunun imperatoru I Fridrixin imperiyanın nüfuzunu və gücünü bütün İtaliyaya yaymaq cəhdlərinin qarşısını almaq üçün ona qarşı bir reaksiya olaraq yaradılmışdır. 1158-ci il Roncaglia dietinə əsaslanaraq, I Frederik İtaliya üzərində birbaşa imperiya nəzarəti olduğunu iddiasını etmişdir. İttifaq eyni zamanda özü də İtaliyada mərkəzləşmiş imperator hakimiyyətinin əleyhdarı olan Roma Papası III Pavel tərəfindən dəstəklənirdi. 29 may 1176-cı ildə baş vermiş olan Leqnano döyüşündə Fridrix məğlub oldu və müharibədən sonra bağlanmış Venesiya Sülhü ilə 1177-ci ildən 1183-cü ilə qədər davam etmiş olan altı illik atəşkəsə razılaşmışdır. 1183-cü ildə imzalanmış olan İkinci Konztanz Müqaviləsi ilə İtaliya şəhərləri imperiyaya sadiq qalmağa razılaşdılar, lakin öz torpaqları üzərində yerli hökumət hakimiyyətini də saxladılar.
1226-cı ildən Lombard İttifaqı, II Fridrixin İtaliyada ən qüdrətli gücə çevrilmək səylərinin artması ilə, əvvəlki prestijli günlərində olduğu kimi bir neçə dəfə yenidən yaradılmışdır. Viçenzanın tutulması və Kortenuevo döyüşü ilə imperatorun bacarıqlı bir strateq kimi nüfuzu artdı. O, Milanın bütün sülh təkliflərini rədd edərək və onların qeyd-şərtsiz təslim olmasını tələb etməklə öz gücünü səhv qiymətləndirdi. II Fridrixin nifrətinin onun mühakiməsini zəhərləməsi və bütün mümkün sülh müqavilələrini rədd etməsi ciddi tarixi əhəmiyyətə malik bir məqamdır.
Milli Futbol Liqası
Milli Futbol Liqası (MFL) (ing. National Football League (NFL)) - peşəkar Amerika futbolu liqası. Liqanı təşkil edən 32 klub Milli Futbol Konfransı (MFK) və Amerika Futbol Konfransı (AFK) adlı iki bərabər hissəyə bölünür. MFL Şimali Amerikada dörd əsas peşəkar idman liqalarından biridir və Amerika futbolunda dünyada ən yüksək pillədir. MFL-in 17 həftəlik daimi mövsümü Əmək günündən sonrakı həftə başlayaraq Miladdan sonrakı həftəyə qədər davam edir ki, bu müddətdə hər komanda 16 oyun və bir boş həftə keçirir. Daimi sezon nəticələndikdən sonra hər konfransdan 6 klub (4 divizion qalibi və 2 vəhşi kart klubu) pley-off mərhələsinə yüksəlir. NFK və AFK pley-off qaliblari Super Boul uğrunda mübarizə aparırlar.
MFL 1920-ci ildə Amerika Peşəkar Futbol Assosiasiyası adı ilə yaranmış və 1922-ci il mövsümündən sonra Milli Futbol Liqası adını almışdır. 1966-cı ildə Amerika Futbol Liqası (AFL) ilə birləşmək qərarı almış və mövsüm sonunda ilk Super Boul verilmişdir; birləşmə prosesi 1970-ci ildə tamamlanmışdır. Bugün MFL dünyada ən çox ortalama tamaşaçıya (67,591) malik peşəkar idman liqasıdır və ABŞ-da ən məşhur idman liqasıdır.
Milli Xokkey Liqası
Milli Hokkey Liqası NHL (İngilis dili) və ya Ligue Nationale de Hockey LNH (Fransız) Şimali Amerikadakı buz hokkeyi liqasıdır. NHL ümumiyyətlə hər biri şərq və qərbdən ibarət olan 15 komandanın iki konfransına bölünür. Hər konfrans 5 komandadan ibarət 3 qrup tərəfindən təşkil olunur. NHL, 1917-ci ildə, Monrealda (Kanada, Kvebek, 4 komanda) quruldu. Bu gün ABŞ-dən 24, Kanadadan 6 komanda daxil olmaqla cəmi 30 komanda var. Digər ölkələrdə NHL buz hokkey liqalarından fərqli olaraq, heç-heçə ehtimalı yoxdur. Komandalar normal vaxtın sonunda qolu vura bilmirlərsə, qalib əlavə vaxtda oynayaraq müəyyənləşir.
== Erkən illər ==
Milli Hokkey Liqası 1917-ci ildə Milli Hokkey Assosiasiyasının (NHA) varisi olaraq quruldu. 1909-cu ildə qurulan NHA, bir il sonra Ontario və Kvebekdəki yeddi komanda ilə oynamağa başladı və peşəkar buz hokkeyində ilk böyük liqalardan biri oldu. Lakin NHA-nın səkkizinci mövsümündə Toronto Blueshirts klubunun sahibi Eddie Livingstone, Montreal Canadiens komandalarının sahibləri, Montreal Wanderers, Ottawa senatorları və Quebec Bulldogs ilə liqanın gələcəyini müzakirə etmək üçün bir sıra görüşlər etdi.
Millətlər Liqası
Millətlər Liqası — universal beynəlxalq təşkilatın yaradılması ideyası siyasi düşüncə tarixində çoxdan meydana çıxmışdı. Lakin XX əsrə qədər bu ideya reallaşdırılmadı. Birinci Dünya müharibəsinin dəhşətli fəlakəti, on milyonlarla insanın çəkdiyi əzablar belə bir halın təkrarlanmasının qarşısını almağa malik ümumdunya təşkilatının ideyasına ümumi marağı gücləndirdi. I Dünya müharibəsini başa çatdırmaq üçün 1919-cu ilin 28 aprelində Parisdə keçirilən sülh danışıqlarının yekununda yaradılan Millətlər Liqası (ing. League of Nations, fr. Société des Nations, isp. Sociedad de Naciones) təəssüf ki, sülh və təhlükəsizliyin qorunmasında effektsiz oldu. Millətlər Liqası 26 il müddətində fəaliyyət göstərmiş və bu dövr ərzində yol verilən səhvlər institutun dağılmasına təsirsiz ötüşməmişdir. Nəticədə Millətlər Liqasının Ali Şurasının 18 aprel 1946-cı ildə keçirilən XXI son toplantısında təşkilat fəaliyyətini dayandırmışdır.
== Millətlər Liqasının (Cəmiyyəti) yaranması və mahiyyəti ==
Paris Sülh Konfransının 25 yanvar 1919-cu ildə edilən yığıncağında beynəlxalq sülhü və etibarılığı təmin edəcək və davam etdirəcək bir Millətlər Cəmiyyəti yaradılmasına qərar verildi.
Millətlər Liqası (futbol)
UEFA Millətlər Liqası — UEFA-ya üzv olan federasiyaların kişi milli futbol komandaları arasında iki ildən bir keçirilən futbol turniri..
İlk turnirə 2018-ci ilin sentyabrında start verildi. A diviziyasında qruplarını birinci sırada bitirən 4 komanda Portuqaliyada keçirilən final mərhələsinə yüksəldi. Bundan əlavə, hər diviziyadan bir komanda UEFA Avro 2022-yə vəsiqə qazanacaq.
Turnir milli komandalar arasında keçirilən yoldaşlıq oyunlarını əvəzetmək məqsədilə təsis edilmişdir.
== Format ==
UEFA Millətlər Liqasının format və matç reqlamenti 4 dekabr 2014-cü il tarixində təsdiqləndi. Qəbul edilmiş formata əsasən (qeyd etmək lazımdır ki, format təsdiqlənməmişdən öncə Kosovo hələ UEFA üzvü olmamışdı) 55 komanda A diviziyasında 12, B diviziyasında 12, C diviziyasında 15 və D diviziyasında 16 komanda olmaqla dörd diviziyaya ayrılır.
Hər diviziya öz içində üç-üç və ya dörd-dörd komandalardan ibarət 4 qrupa ayrılır. Hər qrupda komandalar dairəvi sistem üsulu ilə 4 və ya 6 oyun oynayır. Oyunlar hər matç həftəsində 2 oyun olm
Ən yuxarı diviziya olan A diviziyasının dörd qrup birincisi UEFA Millətlər Liqası çempionu olmaq üçün final mərhələsində qarşılaşır.
Mini Futbol Liqası
Mini Futbol Liqası — Azərbaycanın həvəskar mini futbol klublarının çıxış etdiyi ən yüksək təbəqədir.
== Tarixi ==
Azərbaycanda həvəskar futbolçular üçün Mini Futbol Liqası 2015-ci ildə Sport Marketing Group tərəfindən yaranıb. Turnirin keçirilməsini və nəzarətini MFL həyata keçirir. Turnirə MFL və AFFA nəzarət edirlər.
== Müsabiqə formatı ==
Turnir zamanı bütün komandalar A və B adlı 2 konferensiyaya bölünür. Komandalar qrup mərhələdəki oyunlarını bir dövrəli liqa formatında keçirir. Hər bir qrupda daha çox xal toplamış 6 komanda (ümumilikdə iki konferensiyadan 12 komanda) pley-off mərhələsində birbaşa iştirak etmək hüququ qazanır. Hər qrupda 7, 8, 9 və 10-cu yerləri tutan komandalar pley-off mərhələsində iştirak etmək hüququnu verən 4 yer üçün mübarizə aparır (hər konferensiya üzrə 2 yer). Play-off mərhələsində ümumilikdə 16 komanda mübarizə aparır. Komandalar play-off sistemi üzrə məğlub olan komandanın mübarizəni dayandırması şərti ilə hər mərhələdə bir oyun keçirir (reqlamentə əsasən, cavab görüşlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulmayıb).
Misli Premyer Liqası
Azərbaycan Premyer Liqası və ya Misli Premyer Liqası — Azərbaycanın peşəkar futbol klublarının çıxış etdiyi ən yüksək təbəqədir. Hazırda Misli Premyer Liqasında 10 futbol klubu iştirak edir. Azərbaycan Premyer Liqasının mövsümü adətən avqust ayından maya kimi keçirilir. Premyer Liqanın qalibi UEFA Çempionlar Liqasının 1-ci pley-off mərhələsində yer alır.
Çempionat 1992-ci ildən 2007-ci ilə qədər Yüksək Liqa, 2007-ci ildən sonra Azərbaycan Premyer Liqası adı altında fəaliyyət göstərir. 1992-ci ildən 10 klub Azərbaycan Premyer Liqasının qalibi olmuşdur. Azərbaycan Premyer Liqasının ən uğurlu komandası "Qarabağ"-dır. Hazırkı çempion "Qarabağ" 2023–24 mövsümündə 11-cu dəfə bu titulu qazanmışdır.
== Tarixi ==
=== 1990-cı illər ===
1990-cı illərdə liqada əsasən "Neftçi", "Qarabağ", "Kəpəz", "Turan Tovuz FK" və "Şəmkir" hökmranlıq edib. 1997-ci ildə "Kəpəz" Azərbaycan Premyer Liqası tarixində ən uzun qələbə seriyasına imza atmışdır.
