Bu divarı sökün!
"Bu divarı sökün!" (ing. Tear down this wall!) — ABŞ Prezidenti Ronald Reyqanın 1987-ci il 12 iyun tarixində Qərbi Berlində söylədiyi nitqin bir hissəsi. O zaman Reyqan, SSRİ dövlət başçısı Mixail Qorbaçova müraciət edərək 1961-ci ildən bəri Berlin şəhərini qərb və şərq hissələrinə ayıran səddin aradan qaldırılmasına çağırış etmişdir.
Nitq o zaman nisbətən kiçik media əhatəsi qazansa da, 1989-cu ildə Berlin divarının sökülməsindən sonra daha çox tanındı. Lakin nitqin divarın yıxılmasında nə qədər təsirli olması ilə bağlı müzakirələr var.
== Zəmin ==
"Bu divarı sökün" adlanan nitq Ronald Reyqanın Berlin divarına yönəlmiş ilk çıxışı deyildi: 1982-ci ildə Qərbi Almaniyaya səfəri zamanı o, bəyan etdi ki, "Mən Sovet İttifaqı liderinə bir sual ünvanlamaq istəyirəm […] Nəyə görə orada divar mövcuddur?" Divarın tikilməsindən 25 il sonra 1986-cı ildə, buna cavab olaraq, Qərbi Almaniyanın "Bild" qəzeti Reyqana belə bir sual ünvanladı ki, "O, divarın sökülə biləcəyini nə zaman düşündü?" və cavab olaraq, Reyqan bildirdi ki, "Mən divarın sökülməsi üçün məsul şəxslərə [bu gün] çağırış edirəm".
Reyqanın 1987-ci ildə Berlinə olan səfərindən öncə 50.000 insan ABŞ Prezidentinin gəlişi əleyhinə nümayiş keçirdi. Onun gəlişi dövründə baş verə biləcək hər hansı anti-Reyqan nümayişlərinin qarşını almaq məqsədi ilə Berlin şəhərinin geniş bir ərazisi bağlandı. Xüsusilə Kroytsberq küçəsi bu məqsədlə əsas götürülərək, şəhərin bu hissəsi boyunca hərəkət tamamilə məhdudlaşdırıldı.
Nitq həmçinin Reyqan administrasiyası üçün də çox böyük anlaşılmazlıq mənbəyi idi.
Sökmən bəy
Müinəddövlə Sökmən bəy (1098-1104) – Artuqlu sülaləsindən Türk sərkərdəsi və hökmdarı.
== Həyatı ==
Atası Artuq bəyin 1091-ci ildəki ölümünden sonra Böyük Səlcuq İmperiyası tərəfindən Qüds valiliyi Sökmən bəyə verildi. Sökmen bəy avqust 1096-cı ilədək bu vəzifədə qaldı.
1098-ci il və 1104-cü illər arasında Artuqlu bəyliyinin bir qolu olan Sökmənoğullarının qurucusu olaraq Hasankeyf bəyliyini idarə etdi.
May 1104-cü ildə Harranı mühasirə edərək Mosul yönündə irəliləmək surətiylə Bağdadı fəth etmək isteyen səlibçilər tərəfindən idarə olunan Urfa qaraflığının qrafları Baudouin du Bourg və Josselin de Courtenayni Harran döyüşündə (Belih çayı döyüşü) ağır bir məğlubiyyətə uğratdı və əsir etdi.
Oktyabq 1104-cü ildə Şam yaxınlarındaki Karyateyndə öldü.
Sökmənabad mahalı
Sökmənabad mahalı — Xoy xanlığının mahalı. Ələnd mahalının şimalında yerləşirdi. Uzun müddət Xoyb xanlığında hakimiyyətdə olan Dünbüli tayfa başçılarının ilk məskəni kimi tanınırdı.
== Mahal haqqında qısa bilgi ==
Sahəsi —
Əhalisi —
Yaranması — 1747-ci il
Paytaxtı— Sökmənabad kəndistanı
Sərhədləri —
== Etimologiyası ==
1725-ci ildə Osmanlı İmperiyasının Azərbaycan vilayətinin Xoy livasının nahiyəsi
Şərəf xan yazır ki, Şah I Təhmasib(1524—1576) Xoy və
Sökmənabad şəhərlərinin, eləcə də onların ətraf ərazilərinin
idarəçiliyini dümbülü tayfasına vermişdi və onların
hakimliyi atadan oğula keçirdi. Bu imtiyaz Şah Təhmasibin
oğlu Məhəmməd Xudabəndənin (1578—1587) dövründə
də davam etmişdir. Dümbülü tayfasının əmiri Hacı bəyin
vəfatından sonra Məhəmməd Xudabəndə onun oğlu Əli
bəyi bu vəzifəyə
təyin edir, Süleyman-Saray mahalını və
Abanay mahalının
yarısını da onun idarəsinə verir. Müəllif
yazır: “O, (Əli bəy-N.Ə.) həmin vilayətin əmiri olaraq
Şərurda bir neçə il yoxsulluq içində yaşadı. Çünki həmin
vilayət qarmaqarışıqlıqlar
nəticəsində süquta uğramış və
boşalmışdı, heç bir gəlir vermirdi. Naxçıvana tabe olan
Şərur və Dərəyi Əlkisin vergilərindən müəyyən məbləğ
alırdı və burada, Şərurda da öldü” (Ş.Bidlisi, “Şərəfnamə”,
I c., M, 1967, səh 362).
Sökmənabad nahiyəsi
Sökmənabad mahalı — Xoy xanlığının mahalı. Ələnd mahalının şimalında yerləşirdi. Uzun müddət Xoyb xanlığında hakimiyyətdə olan Dünbüli tayfa başçılarının ilk məskəni kimi tanınırdı.
== Mahal haqqında qısa bilgi ==
Sahəsi —
Əhalisi —
Yaranması — 1747-ci il
Paytaxtı— Sökmənabad kəndistanı
Sərhədləri —
== Etimologiyası ==
1725-ci ildə Osmanlı İmperiyasının Azərbaycan vilayətinin Xoy livasının nahiyəsi
Şərəf xan yazır ki, Şah I Təhmasib(1524—1576) Xoy və
Sökmənabad şəhərlərinin, eləcə də onların ətraf ərazilərinin
idarəçiliyini dümbülü tayfasına vermişdi və onların
hakimliyi atadan oğula keçirdi. Bu imtiyaz Şah Təhmasibin
oğlu Məhəmməd Xudabəndənin (1578—1587) dövründə
də davam etmişdir. Dümbülü tayfasının əmiri Hacı bəyin
vəfatından sonra Məhəmməd Xudabəndə onun oğlu Əli
bəyi bu vəzifəyə
təyin edir, Süleyman-Saray mahalını və
Abanay mahalının
yarısını da onun idarəsinə verir. Müəllif
yazır: “O, (Əli bəy-N.Ə.) həmin vilayətin əmiri olaraq
Şərurda bir neçə il yoxsulluq içində yaşadı. Çünki həmin
vilayət qarmaqarışıqlıqlar
nəticəsində süquta uğramış və
boşalmışdı, heç bir gəlir vermirdi. Naxçıvana tabe olan
Şərur və Dərəyi Əlkisin vergilərindən müəyyən məbləğ
alırdı və burada, Şərurda da öldü” (Ş.Bidlisi, “Şərəfnamə”,
I c., M, 1967, səh 362).
İhsan Sökmən
İhsan Lətif Sökmən (1873, İstanbul – 27 dekabr 1955, İstanbul), türk əsgəri və siyasətçisi.
== Həyatı və hərbi xidməti ==
İhsan Lətif Sökmən 1873-cü ildə İstanbulda anadan olmuşdur. 1895-ci ildə Hərbi Akademiyanı bitirmişdir. Osmanlı-Yunan müharibəsində və Balkan müharibələrində iştirak etmişdir. Afinada Hərbi Attaşe, Yəmən Ordusu Korpusu Baş Qərargah rəisi, Edremit Diviziya Komandiri və Muş Diviziya Komandiri vəzifələrində çalışıb. Birinci Dünya Müharibəsi başlayanda Qafqaz Cəbhəsindəki 9-cu Ordu Korpusu Komandiri vəzifəsini icra edərkən, 22 dekabr 1914-cü ildə Sarıqamış Döyüşündə Rus Ordusu tərəfindən əsir düşdü və Sibirə sürgün edildi. 1915-ci ilin mayında Sibirdən qaçmağı bacardı və 1915-ci ilin sentyabrında Çin, Yaponiya, ABŞ və Yunanıstan vasitəsilə İstanbula döndü. 1915-ci ilin oktyabrında təqaüdə çıxdı. İstanbul Şəhr-əmanəti Yeniköy Bələdiyyə Başçısı və Pursaklar Müfəttişi vəzifələrini icra etdi. 1919-cu ildə həqiqi hərbi xidmətə qayıtdı.
Şükrü Sökmensüer
Şükrü Sökmensüer və ya İbrahim Şükrü Sökmensüer (d. Skopye, Osmanlı imperiyası; 1890 - ö. Ankara, Türkiyə; 18 oktyabr 1978) - türkiyəli siyasətçi və köhnə daxili işlər naziri.
== Həyatı ==
1890-cı ildə Osmanlı imperiyasının Balkan bölgəsində yerləşən şəhəri olan Skopyedə dünyaya gəlmiş və Ərkanı Hərbiyyədən məzun olmuşdur.
=== Hərbi karyerası ===
Osmanlı ordusundakı xidməti zamanı IV Ordu korpusunun IV Ağır topçu alayının birinci taborunun III batareyasında, Çatalca VIII Topçu alayında, XX Ordu korpusunun baş qərərgahında, II Firqənin V Ordu korpusunun I şöbəsində zabit kimi xidmət etmiş, sonradan XV Firqənin ərkani hərbiyyə rəisliyini etmişdir.
=== Türkiyə Respublikasındakı fəaliyyəti ===
Respublikanın qurulmasından etibarən mühüm vəzifələrdə çalışmışdır. Bu vəzifələr bunlardır: Məskunlaşdırma İdarəsi, Asayiş İdarəsi müdürlüyü, Təhlükəsizlik İşləri müdürünün müavini, Trakya Ümummüfəttişliyinin baş müşavirliyi, Təhlükəsizlik Ümümmüdürlüyünün rəhbəri, Hatay Suverenlik Cəmiyyətinin baş katibliyi, Hatay valiliyi, Ticarət Vəkaləti İaşə vəkilliyi, Türk Hava Qurumu başqanlığı, Uşaq Yetişdirmı Qurumu İdarə Heyəti üzvlüyü, Köhnə Döyüşçülər Cəmiyyəti Heysiyyət Divanı başqanlığı. SÖkmensüer Hatayın Türkiyəyə birləşdirilməsində mühüm rol oynamış, bu proses zamanı bir neçə vacib vəzifəni yerinə yetirmişdir. Bundan başqa, Sökmensüer bir neçə dəfə TBMM-ə də seçilmişdir. O. VI çağırış (ara dönəm) və VII çağırış Ərzincandan, VIII çağırış Gümüşxanədən TBMM-ə üzv seçilmişdir.
Tayfur Sökmen
Tayfur Sökmen (1892, Adana - 3 Mart 1980) 1892-ci ildə İstanbulda anadan olan türk siyasətçi və hərbçidir. O, Hatayın müstəqillik mübarizəsinin lideri kimi tanınır. Onun Hatayın Türkiyəyə qoşulmasında mühüm rolu olub.
== Həyatı ==
Tayfur Sökmen 1911-ci ildə Hərbi Akademiyanı bitirib. Balkan müharibələri və I Dünya Müharibəsi illərində Osmanlı Ordusunda xidmət etmişdir.Qurtuluş savaşında da müxtəlif cəbhələrdə vuruşub.
Birinci Dünya Müharibəsindən sonra Hatay fransızlar tərəfindən işğal edildi. Tayfur Sökmen Hatayın müstəqilliyi uğrunda mübarizəyə başladı. 1932-ci ildə Hatay Millət Məclisinə deputat seçildi. O, parlamentdə Hatayın müstəqilliyi üçün intensiv iş apardı.
Hatay Dövləti 1937-ci ildə qurulub.
Yaponiya qəsrlərinin sökülməsi
Hayco edikti (廃城令, Haycorey) və ya Qəsrlərin ləğvi qanunu – Meyci hökuməti tərəfindən 1873-cü ildə qəbul olunmuş, Yaponiyadakı qəsrlərin ləğvini və sökülməsini nəzərdə tutan qanun. 1875-ci ilə qədər 100-dən çox Edo dövrünə aid qəsr sökülmüşdür. Lakin XIX əsrin sonlarında qəsrlər yapon irsinin simvolu hesab olunmağa başlamış və 1891-ci ildən sonra heç bir qəsr sökülməmişdir.
== Tarixi ==
1615-ci ildə Tokuqava şoqunluğu "bir əyalət, bir qəsr" dekretini yayımlamışdır. Bu dekretə görə daymyolar yaşadıqları qəsr istisna olmaqla ərazilərindəki digər qəsrlərini sökməli idilər.
14 yanvar 1873-cü ildə Meyci hökuməti qəsrlərin sökülməsi və ləğvi haqqında Hayco ediktini yayımlamışdır. Qərara əsasən qəsrlər Maliyyə Nazirliyinin səlahiyyətini verilmiş, sökülməli və ya imperator ordusunun məqsədləri üçün istifadə olunmalı idi. Sökülmüş qəsrlərin materiallarından məktəb və inzibati binalar kimi tikililərin tikintisində istifadə olunmuşdur. Hayco edikti nəticəsində 1870 və 1880-ci illərdə 150-dən çox qəsr məhv edilmişdir. Bu qəsrlərə Boşin müharibəsində (1867–1868) Tokuqava şoqunluğunun tərəfindən döyüşmüş daymyoların qəsrləri də daxil idi.
Söküntü
Söküntü və ya bina söküntüsü — binaların və digər tikililərin təhlükəsiz və səmərəli bir formada sökülməsi prosesidir. Söküntü prosesi zamanı qaldırılmış iş platformaları, kranlar, ekskavatorlar və ya buldozerlər, həmçinin də, xüsusi söküntü toplarından istifadə edilə bilər. Bundan əlavə, partlayıcı maddələrdən istifadə edərək qısa bir müddət ərzində binaların partladılması üsulundan da geniş bir formada istifadə olunur. Söküntü prosesindən sonra söküntü tullantıları, tullantılar, dağıntılar, zibillər və ətraf mühitin çirklənməsi kimi problemlər meydana gəlir.
== Qalereya ==
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Vikianbarda Söküntü ilə əlaqəli mediafayllar var.
